14. Połączenia wyrównawcze , przewody ochronne i uziomy
Podstawa prawna
Na podstawie delegacji w Ustawie Prawo Budowlane [ 1 ] wydano Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych budynków i ich usytuowania [ 29 ] .
Przepisy rozporządzenia stosuje się nie tylko przy budowie , ale również przy przebudowie , rozbudowie , modernizacji i zmianie sposobu użytkowania budynku , czy pomieszczeń , czyli także w tym zakresie do instalacji elektrycznych .
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury [ 29 ] w § 183.1.7. rozporządza , że w instalacjach elektrycznych należy stosować połączenia wyrównawcze główne i miejscowe , łączące przewody ochronne z częściami przewodzącymi innych instalacji i konstrukcji budynku .
Szczegółowe dane zawiera norma PN - IEC 60364 - 4 - 4 - 41 . Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa [ 103 ] oraz arkusze normy
PN - IEC 60364 - 7 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji [ 126 ..135 ] .
Postanowienia ogólne .
Dla zmniejszenia występujących napięć dotykowych powinno się stosować połączenia wyrównawcze główne i dodatkowe [ miejscowe ] .
Przy połączeniu wyrównawczym , na różnych elementach metalowych dostępnych występują takie same napięcia : dotykając ich jednocześnie nie będziemy narażeni na przepływ prądu na drodze ręka - ręka , ręka - noga . Połączenia wyrównawcze nie są samodzielnym środkiem ochrony przed dotykiem pośrednim , ale tylko wspomagającym - ochronę dodatkową .
Norma PN - IEC 60364 - 4 - 4 - 41 [ 103 ] zaleca szerokie stosowanie tych połączeń również w przypadkach , gdy nie jest możliwe uzyskanie skuteczności ochrony przez samoczynne wyłączenie zasilania i nie ma możliwości zastosowania innych środków ochrony dodatkowej .
Nie zaleca się stosowania połączeń wyrównawczych w obwodach i urządzeniach prądu stałego , ponieważ mogło by to doprowadzić do powstania drogi przepływu prądu upływowego powodującą korozję elektrolityczną ,a w konsekwencji niszczenie rurociągów ułożonych w ziemi . Nie wolno także stosować połączeń wyrównawczych elementów metalowych objętych ochrona przed dotykiem pośrednim przez zastosowanie urządzeń II klasy ochronności , separacji elektrycznej lub izolacji stanowiska , ponieważ mogłoby to doprowadzić do przenoszenia napięć dotykowych i likwidować w ten sposób skuteczność działania tych ochron
Na rysunku 14.2.1. przedstawiono typowy przykład połączeń wyrównawczych głównych podłączonych do głównej szyny uziemiającej GSU w piwnicy oraz połączeń wyrównawczych dodatkowych [ miejscowych ] podłączonych do miejscowej szyny wyrównawczej MSW w łazience budynku mieszkalnego . Natomiast rys 14.2.2. przedstawia schemat uwidaczniający różne połączenia wyrównawcze mogące występować w jednym obiekcie ;
* główny przewód uziemiający ;
przewody wyrównawcze główne ;
przewody wyrównawcze dodatkowe pomiędzy odbiornikami ;
przewody wyrównawcze dodatkowe łączące obce części przewodzące ;
przewody wyrównawcze nie uziemione ;
Połączenia wyrównawcze główne .
Bardzo ważnym elementem dla bezpiecznej eksploatacji całej instalacji obiektu budowlanego oraz urządzeń w niej zasilanych jest połączenie wyrównawcze główne . połączenie wszystkich części przewodzących z uziemioną szyną GSU tworzy strefę ekwipotencjalną dla całego obiektu [ rys 14.2.1. ]
W każdym obiekcie budowlanym połączenia wyrównawcze główne powinny łączyć ze sobą następujące części przewodzące ;
główną szynę [ zacisk ] uziemiającą GSU ;
przewód ochronny PE lub ochronno-neutralny PEN obwodu rozdzielczego [ zasilającego ]
przewody uziemiające ;
metalowe rury oraz metalowe urządzenia wewnętrznych instalacji wody zimnej , wody
gorącej , ścieków , centralnego ogrzewania , gazu [ tu należy stosować wstawkę izolacyjną , klimatyzacji , powłoki metalowe oraz pancerze kabli itp. ;
metalowe elementy konstrukcyjne , np. zbrojenia ;
Jeżeli elementy przewodzące są doprowadzane z zewnątrz budynku , powinny być połączone połączeniami wyrównawczymi , możliwie jak najbliżej miejsca wprowadzenia ich do budynku .
Przekroje przewodów połączeń wyrównawczych głównych nie powinny być mniejsze niż połowa największego przekroju przewodu ochronnego w danej instalacji oraz nie mniejsze niż 6 mm2 .
W przypadku wyrównawczych przewodów miedzianych przekrój nie musi być większy niż 25 mm2 . połączenia wyrównawcze dla przewodów [ kabli ] telekomunikacyjnych , telewizyjnych , komputerowych itp. mogą być wykonane tylko w porozumieniu z właścicielem i służbami eksploatacyjnymi tych przewodów [ kabli ] .
Wykonanie połączeń wyrównawczych z instalacjami gazowymi do obiektu szczególnie wymaga pisemnego potwierdzenia zgody , bez względu na to czy zainstalowana wstawka izolacyjna lub instalacja jest wykonana z rur nie przewodzących prąd elektryczny .
Zaleca się również porozumieć się ze służbami eksploatującymi instalacje wodne i centralnego ogrzewania przed wykonaniem połączeń wyrównawczych do tych instalacji .
Rysunek 14.3.1. przedstawia schematy połączeń wyrównawczych do wspólnego punktu łączeniowego , które można podzielić na następujące rodzaje ;
Główna szyna [ zacisk ] uziemiająca GSU - szyna zacisk [ zacisk ] przeznaczona do przyłączenia do uziomu przewodów ochronnych , w tym przewodów ochronnych , w tym przewodów połączeń wyrównawczych oraz przewodów uziemień roboczych , jeśli one występują .
Główna szyna [ zacisk ] wyrównawcza GSW - szyna [ zacisk ] przeznaczona do przyłączenia przewodów ochronnych oraz przewodów połączeń wyrównawczych . GSW może być połączona z głównym przewodem uziemiającym poprzez GSU . GSW występuje również w instalacjach z nie uziemionymi połączeniami wyrównawczymi .
Rysunek 14.3.2. przedstawia w jaki sposób powinny być wykonane połączenia główne wyrównawcze w obiekcie budowlanym w pomieszczeniu nazywanym pomieszczeniem przyłączeniowym . Jak widać na rysunku 14.3.3. rury instalacji są połączone z przewodem PEN poprzez główną szynę uziemiającą GSU co powoduje , że w sieciach instalacji zewnętrznych [ pomiędzy obiektami ] instalacje wodne , centralnego ogrzewania itp. pośrednio spełniają funkcję przewodów ochronnych .
Wewnątrz budynku , główna szyna uziemiająca łączy ze sobą instalacje rur wodociągowych , rur instalacji gazowych z przewodem PEN w sieciach TN - C lub sieciach TN - S z przewodem PE . Miejscowe połączenia wyrównawcze rys. 14. 3.1. również tworzą połączenia z rur z przewodem PE na kolejnych kondygnacjach lub innych pomieszczeniach .
Połączenie przewodów ochronnych PE z instalacjami rur wodociągowych i gazowych występuje również w urządzeniach elektrycznych jak np.: bojler, terma , kuchenka gazowa itp.
Wszystkie ww. połączenia powodują , że metalowe instalacje rur wodociągowych i gazowych pośrednio spełniają role przewodu ochronnego w instalacjach odbiorczych TN - S .
W instalacjach odbiorczych TN - C instalacje rur wodociągowych i gazowych nie tylko pośrednio spełniają rolę przewodów ochronnych ale mogą również pełnić rolę przewodów neutralnych w przypadku przepływających większych prądów przez te instalacje .
Instalacje wodociągowe i centralnego ogrzewania również pełnią rolę uziemień poprzez połączenia z szyną główną uziemiającą .
W związku z powyższym , w budynkach o instalacjach rozbudowanych , instalację wodociągową i gazową należy rozpatrywać zgodnie z przepisami odnośnie instalacji pełniących funkcję przewodów ochronnych a nie tylko przewodów wyrównawczych .
Jeżeli rury wodociągowe w obiektach budowlanych są wykorzystywane do uziemień lub jako przewody ochronne , wodomierz powinien być zmostkowany rys. 14.3.3.
Przewód mostkujący powinien mieć odpowiedni przekrój w zależności od tego czy pełni on funkcję przewodu ochronnego , przewodu wyrównawczego czy też przewodu uziemienia funkcjonalnego .
W normie PN - IEC 60364 - 5 - 54 [ 117 ] znajduje się zapis , iż rur instalacji gazowych nie należy wykorzystywać jako przewodów ochronnych natomiast można je wykorzystywać jako połączenia wyrównawcze . W instalacjach gdzie ze względów technicznych powyższy warunek nie może być spełniony zaleca się wykonanie bocznika na liczniku gazowym , na podobnych zasadach jak dla licznika wody rys 14.3.3 .
W związku z tym , że rysunek 14.3.2. połączenia wyrównawcze w budynku pojawia się w wielu publikacjach , celowo został przedstawiony aby wyjaśnić pewne błędy w nim zawarte .
Podstawową zasadą jest wykonanie połączeń wyrównawczych wszystkich instalacji elektrycznych i innych przewodzących w jak najbliższych ich miejscach przyłączenia do budynku .
Przedstawione połączenie [ 19 ] wyrównawcze z instalacją wodną jest nieprawidłowe z braku połączenia wyrównawczego [ bocznikującego ] wodomierza oraz połączenie [ 19 ] powinno mieć połączenie z główną szyną uziemiającą bezpośrednio na rurze wchodzącej do budynku , przed zaworem głównym i licznikiem tak jak to jest przedstawione na rysunku nr 14.3.3.
Połączenie [ 17 ] wyrównawcze z instalacja gazową obiektu rys. nr 14.3.2. jest umieszczone prawidłowo , czyli za wstawką izolacyjną .
Połączenia wyrównawcze miejscowe [ dodatkowe ] .
Jeżeli w instalacji lub jej części nie mogą być spełnione warunki samoczynnego wyłączenia , to powinny być wykonane miejscowe połączenia wyrównawcze zwane połączeniami wyrównawczymi dodatkowymi [ miejscowymi ] .
Zastosowanie połączenia wyrównawczego dodatkowego nie wyklucza konieczności wyłączenia zasilania z innych przyczyn np. ochrony przeciwpożarowej , zagrożenia termicznego urządzeń itp.
Połączenia wyrównawcze dodatkowe mogą obejmować całą instalację , część instalacji , jedno urządzenie albo określone miejsce . Dla pomieszczeń i obszarów specjalnych mogą być konieczne dodatkowe wymagania . Dotyczy to pomieszczeń o zwiększonym zagrożeniu porażeniowym , gdzie występują warunki środowiskowe zmniejszające odporność człowieka i zwierząt na prąd elektryczny lub gzie występuje duże prawdopodobieństwo stałej styczności człowieka i zwierząt z uziemionymi częściami przewodzącymi , do których zalicza się m.in.
Pomieszczenia wyposażone w wannę lub/i basen natryskowy , baseny pływackie i inne , tereny budowy i rozbiórki , gospodarstwa rolnicze , ogrodnicze itp.
Połączenia wyrównawcze dodatkowe powinny obejmować wszystkie części przewodzące jednocześnie dostępne urządzeń stałych i części przewodzące obce , także w miarę możliwości metalowe zbrojenia konstrukcji żelbetowej . System połączeń wyrównawczych powinien być połączony z przewodami ochronnymi wszystkich urządzeń , w tym również gniazd wtyczkowych . Wszystkie przewody połączeń wyrównawczych powinny być podłączone
Do miejscowej szyny wyrównawczej MSW rys. 14.2.1.
Przekrój przewodu połączenia wyrównawczego dodatkowego łączącego ze sobą dwie części przewodzące dostępne , powinien być nie mniejszy niż połowa przekroju ochronnego .
Podstawową zasadą zapewnienia ochrony przeciw porażeniowej jest to , że miejscowe szyny wyrównawcze muszą być podłączone z główną szyną wyrównawczą obiektu minimum poprzez połączenie przewodem ochronnym PE .
Pomiary i próby połączeń wyrównawczych .
Konieczną czynnością przed wykonaniem pomiarów ciągłości połączeń wyrównawczych głównych i miejscowych [ dodatkowych ] jest sprawdzenie stanu technicznego łączy , styków , obejm na instalacjach przewodzących obcych oraz samych przewodów .
Wielokrotnie wykonanie pomiarów ciągłości przewodów wyrównawczych związane jest z koniecznością odłączenia tych przewodów od urządzeń elektrycznych lub innych instalacjach przewodzących obcych w sytuacjach gdy odbiorniki są metalicznie połączone z innymi instalacjami przewodzącymi . Dotyczy to silników pomp wodnych , term , elektrycznych , pieców gazowych , itp. urządzeń połączonych metalicznie z konstrukcją obiektu lub innymi instalacjami przewodzącymi .
Zgodnie z obowiązującymi przepisami nie wymaga się wykonywania precyzyjnych pomiarów połączeń wyrównawczych polegających na przeliczeniach rezystancji przewodów w stosunku do spodziewanych prądów zwarciowych , jak to ma miejsce w przypadku pomiarów pętli zwarciowych lecz wystarczy wykonania sprawdzenia [ próby ] ciągłości przewodów .
Próbę ciągłości przewodów zaleca się wykonać przy użyciu żródła prądu stałego lub przemiennego o napięciu od 4 V do 24 V prądem co najmniej 200 mA.
Próby takie można wykonać za pomocą odpowiednich wielofunkcyjnych przyrządów pomiarowych , mających taka możliwość pomiaru .
Do takich prób można również użyć najprostszej , czyli baterii i żarówki pod warunkiem , że moc wydzielanego upewni nas o przepływie prądu nie mniejszego niż 200 mA. Lecz takie próby trudno by nazwać próbami wykonywanymi przez profesjonalne firmy .
W przypadku wątpliwości co do skuteczności połączeń wyrównawczych dodatkowych , należy sprawdzić czy rezystancja miedzy częściami przewodzącymi jednocześnie dostępnymi i częściami przewodzącymi obcymi spełnia warunek ;
R < 50/ Ia
Gdzie ;
Ia jest prądem zadziałania urządzenia ochronnego
- dla urządzeń ochronnych różnicowoprądowych , I - dla urządzeń przetężeniowych , prąd zadziałania w czasie 5s .
Wymagane przekroje i oznaczenia przewodów PEN , PE , E , FB .
Przekrój przewodu w [ mm2 ] |
|||||||
Fazo-wego |
Ochron- nego |
Uziemiają- cego |
Ochronno- neutralnego |
Wyrównaw-czego głów-nego |
Wyrównawczego dodatko-wego[ miejscowego ] |
Wyrównawcze- go nieuziemio-nego |
|
SL |
SPE 1 |
SE 1), 2) |
SPEN |
SFB 3 ) |
SFB 4) |
SFB 5) |
SFB 6) |
< 4 |
> SL |
> SPE |
> 4 7)
|
|
[ min ] |
> 0,5 SPE
|
> SL |
< 10 |
> SL |
> SPE |
|
|
|
|
|
16 |
> 16 |
> 16 |
> 16 |
> 0,5 SPE |
|
|
|
25 35 |
> 16 |
> 16 |
> 16 |
> 0,5 SPE |
|
|
|
> 50 |
> 0,5 SL |
> S PE |
> 0,5 SL |
> 0,5 SPE |
|
|
|
Zależności pomiędzy przekrojami przewodów
Wymagane przekroje przewodów ułożonych w ziemi
|
Zabezpieczone przed mechanicz- nym uszkodzeniem |
Niezabezpieczone przed mecha- nicznym uszkodzeniem |
Zabezpieczone przed korozją |
SE > SPE |
SE > 16 mm2 Cu SE > 16 mm2 FE |
Niezabezpieczone przed korozją |
SE > 25 mm 2 Cu SE > 50 mm 2 FE |
|
Opis do tabeli 14.6.1.
1 . Przekrój każdego przewodu ochronnego nie będącego częścią wspólnego układu przewodów lub jego osłoną nie powinien być w żadnym przypadku mniejszy niż :
2,5 mm2 w przypadku stosowania ochrony przed mechanicznymi uszkodzeniami ;
4 mm 2 w przypadku niestosowania ochrony przed mechanicznymi uszkodzeniami ;
2 . Przewody ułożone w ziemi muszą spełniać dodatkowo wymagania podane w tabeli 14.6.2.
3 . Przekrój S FB należy zawsze ustalać , biorąc pod uwagę największy w danej instalacji przekrój przewodu ochronnego .
4 . Dotyczy przewodu połączenia wyrównawczego dodatkowego , łączącego ze sobą dwie części przewodzące dostępne . Przekrój wyżej wymienionego przewodu nie powinien być mniejszy niż przekrój przewodu ochronnego , przyłączonego do części przewodzącej dostępnej .
5 . Dotyczy przewodu połączenia dodatkowego , łączącego część przewodzącą dostępną , z częścią przewodzącą obcą . Przekrój wyżej wymienionego przewodu nie powinien być mniejszy niż połowa przekroju przewodu ochronnego , przyłączonego do części przewodzącej dostępnej .
6 . Brak jest obowiązujących danych . Ze względu na pełnioną funkcję , uważa się , że przekrój tego przewodu nie powinien być mniejszy od przekroju przewodu fazowego .
7 . Dotyczy współosiowej żyły kabla [ kabla ] .
8 . Przekrój nie musi być większy od 25 mm2 Cu , lub innego materiału lecz o przekroju mającym taka samą obciążalność jak 25 mm 2 Cu .
Dane przedstawione w tabeli 14.6.1. odnoszą się do przewodów różnego przeznaczenia , wykonanych z takiego samego materiału .
W przypadku stosowania przewodu o określonym przeznaczeniu z innego materiału należy tak dobrać jego przekrój , aby została zachowana odpowiednia przewodność elektryczna .
W szczególnych przypadkach może zachodzić konieczność indywidualnego obliczenia przekrojów poszczególnych przewodów .
Przewody ochronne PE , ochronno-neutralne PEN , uziemiające oraz wyrównawcze FB powinny być oznaczone dwubarwnie , barwą zielono-żółtą , przy zachowaniu następujących postanowień :
* barwa zielono-żółta może służyć tylko do oznaczenia i identyfikacji przewodów mających
udział w ochronie przeciwporażeniowej ;
* zaleca się aby oznaczenie stosować na całej długości przewodu . Dopuszcza się
stosowanie oznaczeń nie na całej długości z tym , że powinny one znajdować się we
wszystkich dostępnych i widocznych miejscach ;
* przewód ochronno-neutralny powinien być oznaczony barwą zielono-żółtą , a na końcach
barwą jasnoniebieską . Dopuszcza się aby wyżej wymieniony przewód był oznaczony
barwą jasnoniebieską a na końcach barwą zielono-żółtą .
Przewody ochronne .
Przewody ochronne przyłączone do urządzeń elektroenergetycznych , zainstalowanych na stałe
Lub do nieruchomych przewodów metalowych powinny być ułożone na stałe .
Przewody ochronne ułożone na stałe , powinny być wykonane ze stali , miedzi lub aluminium , a przewody ochronne ruchome - z miedzi lub aluminium o dostatecznej giętkości
Przekroje przewodów podano w tabeli 14.6.1.
Jako przewody ochronne mogą być wykorzystane ;
1 . żyły w kablach i przewodach wielożyłowych
2 . przewody izolowane lub gołe we wspólnej obudowie z przewodami czynnymi
3 . przewody gołe lub izolowane ułożone po wierzchu
4 . osłony metalowe przewodów i kabli [ powłoki pancerne ]
5 . metalowe konstrukcje osłonowe przewodów pod warunkiem zachowania trwałego połączenia elektrycznego
6 . części przewodzące obce i części przewodzące dostępne , pod warunkiem , że
części zostaną zabezpieczone przed montażem
ciągłość i jakość ich połączeń pod względem elektrycznym nie ulegnie pogorszeniu
konduktancja części przewodzącej będzie co najmniej równa konduktancji przewodu ochronnego , ustalonej zgodnie z tabelą 14.6.1.
Jako przewody ochronne mogą być wykorzystane w szczególności rurociągi i zbiorniki gorącej wody i innych płynów , pary i gazów , rynny i rury ściekowe , przewody wentylacyjne , łańcuchy , linki nośne linii przewodowych , szyny kolei i kolejek , ogrodzenia i balustrady i poręcze .
Przewody ochronne powinny ;
1 . być odpowiednio zabezpieczone przed występującymi w miejscu ich założenia naprężeniami i uszkodzeniami mechanicznymi szkodliwymi wpływami chemicznymi oraz występującymi siłami elektrodynamicznymi .
2 . mieć połączenia tak wykonane , aby dostępne w celu przeprowadzenia badań lub kontroli i rozłączalne jedynie za pomocą narzędzi , wymagania te nie dotyczą połączeń zalanych tworzywem izolacyjnych lub zaprasowanych .
Wykorzystywanie metalowych rur wodociągowych jest dopuszczalne pod warunkiem , że uzyskano zgodę jednostki eksploatującej wodociągi . Jako przewodów ochronnych nie należy wykorzystywać rur instalacji gazowych .
Pomiary przewodów ochronnych .
Próby sprawdzenia ciągłości przewodów ochronnych można wykonywać w taki sam sposób jak dla połączeń wyrównawczych co zostało opisane w podrozdziale 14.5.
Należy jednak pamiętać , że często przewody ochronne wymagają pomiarów sprawdzenia skuteczności samoczynnego wyłączenia [ impedancji lub rezystancji pętli zwarcia ] i wykonanie tylko prób ciągłości tych przewodów jest niewystarczające .
Pomiary impedancji [ rezystancji ] pętli zwarcia należy przeprowadzić w celu skuteczności środków ochrony przed dotykiem pośrednim przez samoczynne wyłączenie zasilania , co jest wymagane zarówno przy pomiarach odbiorczych [ nowych instalacji ] jak również przy każdych pomiarach okresowych .
Podstawy prawne i zasady wykonywania pomiarów impedancji [ rezystancji ] pętli zwarcia wyjaśnione są w rozdziale 25.1.
Uziomy i przewody uziomowe .
W instalacjach i urządzeniach elektrycznych należy wykorzystywać w najszerszym zakresie uziomy naturalne .
Jako uziomy naturalne należy stosować :
1 . systemy metalowych rur wodnych , pod warunkiem uzyskania w tej mierze zgody jednostek eksploatujących te systemy .
2 . metalowe konstrukcje budynków oraz zbrojenia fundamentów i ścian , w przypadku wykorzystania zbrojenia fundamentu jako naturalnego uziomu , przewody uziemiające należy przyłączać co najmniej do dwóch wzdłużnych prętów zbrojenia . Połączenia te należy wykonywać jako spawane .
3 . metalowe powłoki i pancerze kabli elektroenergetycznych pod warunkiem uzyskania w tej mierze zgody jednostek eksploatujących te kable .
w przypadku braku lub niemożności wykorzystania uziomów naturalnych , konieczne jest wykonanie uziomów sztucznych .
Uziomy sztuczne należy wykonywać ze stali ocynkowanej lub pomiedziowanej , także z miedzi , w formie taśm , rur kształtowników , płyt i prętów ułożonych w ziemi lub w fundamencie . elementy metalowe umieszczone w fundamencie stanowią uziom sztuczny fundamentowy .
Uziomy sztuczne pionowe z rur lub kształtowników pogrąża się w gruncie w taki sposób
Aby ich najniższa część była umieszczona na głębokości nie mniejszej niż 2,5 m , natomiast najwyższa była umieszczona na głębokości nie mniejszej niż 0,5m pod powierzchnia gruntu .
Uziomy sztuczne poziome z taśm lub drutów układa się na głębokości nie mniejszej niż 0,6 m
pod powierzchnia gruntu . Wymiary powyższe biorą pod uwagę zarówno ochronę uziomów przed uszkodzeniami mechanicznymi , jak i zwiększanie się ich rezystancji w wyniku zamarzania i wysychania gruntu .
Trwałą wartość rezystancji uziomów zarówno naturalnych , jak i sztucznych należy zapewnić także poprzez :
1 . odpowiednio trwałe połączenia np. poprzez spawanie , połączenia śrubowe , zaciskanie lub nitowanie .
2 . ochronę antykorozyjną połączeń
Do zabezpieczenia uziomów sztucznych przed korozją nie można stosować powłok nie przewodzących , jak asfalty i farby ochronne . Przepis ten nie dotyczy części uziomów sztucznych , znajdujących się na głębokości nie przekraczającej 0,2 m , oraz miejsc łączenia elementów uziomów i przewodów uziomowych .
Uziomy nie mogą być układane w korytach rzek , na dnie jezior lub stawów oraz być zasypane żużlem . Rodzaj i sposób wykonania uziomów sztucznych powinny zapewnić rezystancje uziemienia nie większą od wymaganej , bez względu na wysuszenie lub przemarzniecie gruntu .
Sztuczne zmniejszanie rezystancji uziemienia przez nasycenie gruntu środkami chemicznymi jest dopuszczalne tylko w razie trudności wykonywania uziomów o wymaganej rezystancji w gruncie naturalnym ze względu na ograniczona powierzchnie lub rezystywność gruntu większą niż 1000 m .
Część uziomów naturalnych , pomiędzy którymi może podczas eksploatacji wystąpić przerwa lub nadmierne powiększenie rezystancji połączeń , należy spawać lub połączyć przewodami obejściowymi [ mostkującymi ] o przekroju co najmniej równym przekrojowi przewodów uziemiających .
Do wykonywania uziomów sztucznych stosować stal zwykłej jakości , o poprzecznych wymiarach , nie mniejszych od podanych w tabeli 14.9.1. W przypadku gruntów o agresywności korozyjnej powodującej zmniejszenie założonej trwałości uziomów ze stali dopuszcza się wykonanie tych uziomów z miedzi .
Tabela 14.9.1. Zalecane wymiary poprzeczne uziomów .
1 . W przypadku stosowania miedzi wymiary mogą być zmniejszone o 50 %
2 . Jeżeli uziomy będą znajdowały się w środowisku powodującym zmniejszenie założonej trwałości , najmniejsze wymiary zwiększyć o 1 mm .
3 . grubość powłoki cynku powinna być nie mniejsza niż 40 m .
Rodzaj uziomu sztucznego |
Dane wyrobu zastosowanego na uziom |
Najmniejsze dopuszczalne Poprzeczne wymiary uziomu Wykonanego ze stali 1 w mm |
||
|
Rodzaj wyrobu |
Rodzaj wymiaru |
Nie ocynkowanej |
ocynkowanej |
Uziom poziomy |
taśmy |
Grubość znamionowa Szerokość znamionowa |
5 16 |
12 20 |
|
druty
|
Średnica znamionowa |
7 |
5 |
Uziom pionowy |
Pręty okrągłe
|
Średnica znamionowa |
8 |
6 |
|
Kształtowniki
|
Grubość znamionowa ścianki |
5 |
4 |
|
Rury lekkie |
Średnica znamionowa |
15 |
15 |
|
|
Grubość znamionowa ścianki |
2,75 |
2,75 |
|
Blacha |
Grubość znamionowa |
4 |
3 |
Przewody uziomowe .
Przewody uziomowe należy wykonać z taśm , drutu lub prętów , ze zwykłej stali chronionej przed korozja o przekrojach poprzecznych niemniejszych niż przekroje poprzeczne uziomów stalowych , określone w tabeli 14.9.1. . Dopuszcza się przewody uziomowe z miedzi jeżeli jest to uzasadnione agresywnością korozyjną środowiska lub względami techniczno-eksploatacyjnymi .
Przewody uziomowe wyprowadzone z gruntu w miejscach ogólnie dostępnych , wykonanych z taśmy o grubości nie mniejszej niż 4 mm lub z drutu o średnicy nie mniejszej niż 8 mm , powinny być chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi do wysokości 1,5 m nad ziemią i do głębokości 0,2m w ziemi .
Połączenie przewodu uziomowego z uziomem powinno być wykonane w sposób trwały pod względem elektrycznym i mechanicznym .
Przewody uziomowe powinny być połączone z przewodami ochronnymi za pomocą zacisków probierczych , łatwo rozłączalnych przy pomocy narzędzi . Zacisków probierczych nie stosuje się , jeżeli rezystancję uziemienia uziomów można zmierzyć bez odłączenia przewodów ochronnych .