Zjawisko RASIZMU zainteresowało mnie w głębszym stopniu po przeczytaniu fragmentu wykładu Claude Levi - Straussa „Rasa i kultura”-„Spojrzenie z oddali” PIW 1993. Był to wykład napisany i wygłoszony na specjalne zamówienie UNESCO w 1972 r. Ów wykładem chciano rozpocząć Międzynarodowy Rok Walki Z Rasizmem. Ideą przewodnią stały się formy kultury - przyjmowane w różnych miejscach , przez różnych ludzi ,różne dla każdego trybu życia , dominujące w przeszłości

lub do dzisiaj , określające w dużej mierze ich ewolucję biologiczną i jej ukierunkowanie . Kolejną kwestią stała się nasza przynależność kulturowa - „Rasa jest jedną z funkcji kultury”. Mimo , iż nasze życie zdeterminowane jest przez dziedziczność , sami przyswajamy sobie kulturę która nam odpowiada. Każda kultura dokonuje selekcji zdolności genetycznych , a te reagują zwrotnie wpływając na kulturę . Głównym założeniem wykładu było to, iż różnice rasowe służą tylko jako pretekst

tłumaczący rosnącą trudność życia razem, odczuwaną podświadomie przez ludzkość nękaną eksplozją demograficzną - to samo powtarza się zawsze , gdy dzielimy ludzi, chociażby w szkole na dwie grupy , żeby uczyć się skuteczniej języka obcego - sytuacja współzawodnictwa , stronniczość , niesprawiedliwość w stosunku do drugich. Tak samo subkultury - podobny rodzaj wstrętu i nienawiści.

Wielu ludzi sądzi , iż mieszanie ras powadzi do degeneracji ludzkości , upadku cywilizacji i kultur . Według tego przekonania konieczna jest troska o czystość rasową i stosowanie segregacji rasowej. Jednakże argumenty z dziedziny genetyki , antropologii, psychologii, czy historii kultury ,przytaczane na poparcie tych poglądów nie znalazły potwierdzenia w wynikach wielu przeprowadzonych testów, można więc bezspornie stwierdzić, że mają one podłoże społeczno - ekonomiczne , a nie genetyczne.

Nie znalazły również poparcia próby wykazania, że krzyżowanie się ras

ma ujemne skutki biologiczne , czyli że potomstwo przedstawicieli różnych ras jest umysłowo , lub fizycznie mniej sprawne , niż potomstwo tej samej pary.

Za twórców rasizmu uważa się : dyplomatę francuskiego z XIX . Hrabiego J.A. Gobineau (uznawał wyższość rasową Germanów ) i niemieckiego filozofa (pochodzenia angielskiego) H.S.Chamberlaina .

Według XIX i XX wiecznych filozofii rasistowskich Gobineau ,

Chamberlain, Lapoque) rasa to systematyczna grupa, w obrębie gatunku ludzkiego , wyróżniona na podstawie cech dziedzicznych, ogólnych proporcji szkieletu i innych cech , także fizjologicznych i biochemicznych (np.grupa krwi). Wyróżniono ogólnie rasę białą ,czarną

I żółtą ; z pomieszania ras biorą się mulaci oraz metysi. Właśnie od słowa rasa pochodzi rasizm , czyli teoria oparta na pseudonaukowych

Przesłankach o rzekomej niższości jednych ras względem drugich, oparta dalej na twierdzeniu o niepełnowartościowości biologicznej , społecznej, intelektualnej ras ludzkich , w szczególności o niższości ras kolorowych w stosunku do ludności białej rasy, lub też wszystkich innych ras w stosunku do rasy germańskiej. Główne tezy rasizmu , we wszystkich definicjach , sprowadzają się do podziału na rasy wyższe

(o większych zdolnościach kulturotwórczych ,predysponowane do bycia władcami , organizatorami ) oraz rasy niższe ( niedorozwinięte oraz zdegenerowane ). Mimo, iż twierdzenia te są głęboko krzywdzące , awersje między poszczególnymi typami ludzkimi są nieuniknione . Jest to jednak niezwykle błędne założenie , gdyż dowiedziono , że dzieci różnych ras , wychowane razem ,nie wykazują żadnych antagonizmów.

Nie ulega więc wątpliwości , że nienawiść rasowa istnieje jedynie wtedy, kiedy zostaje wpojona!

Gdy po I wojnie światowej i w okresie wielkiego kryzysu gospodarczego

dla Niemiec nadszedł czas niepowodzeń , antysemickie doktryny nazistów stały się podstawą do obarczania winą za to ludności żydowskiej. Wygodne bowiem jest mieć grupę ludzi , odcinającą się znacznie od naszej grupy , przeciwko której można skierować agresję bez urażania sąsiadów. Fakt ten wykorzystali faszyści w Wielkiej Brytanii : we wschodniej dzielnicy Londynu usiłowali wywołać rozruchy antysemickie , w Cardiff zaatakowali Murzynów , w Liverpoolu zaś obiektem ich prześladowań stali się Irlandczycy. Tego rodzaju psychologiczne skłonności podtrzymują w gruncie rzeczy ci, którzy

odnoszą korzyść z rozłamów rasowych i narodowościowych . Na wielu

obszarach współczesnego świata ciemnoskórzy stanowią potężne źródło

taniej siły roboczej dla farmerów i przemysłowców. W przypadku wzrostu

ich płac lub poprawienia warunków pracy ,zyski mogłyby zmniejszyć się

lub spaść do zera. Na przykład w jednym z okręgów górniczych w Południowej Afryce , w roku 1937 przeciętny dochód w skali rocznej wynosił dla 36 tysięcy robotników europejskich 390 funtów szterlingów , zaś dla 280 tysięcy robotników nie - europejskich - 47 funtów szterlingów .Gdyby wszyscy robotnicy byli zrzeszeni w związkach zawodowych ,tak jak na niektórych obszarach Stanów Zjednoczonych niższa pozycja ekonomiczna robotników nie - europejskich uległaby na pewno szybkiej poprawie na niekorzyść ich pracodawców .Z tego też względu w interesie grupy rządzącej i pracodawców leży utrzymanie podziału rasowego i podbudowywanie tego stanowiska fałszami z dziedziny biologii człowieka. Europejscy naukowcy mają to do siebie, jak również Amerykańscy, iż opierają się na wielu badaniach i danych statystycznych.

Rasa mongoidalna	40%
Rasa europeidalna	50%	/////////////
Rasa negroidalna	10%

Jak wynika z danych statystycznych rasy europeidalnej jest najwięcej.

Wielu naukowców podjęło również badania nad inteligencja ludzką, która również jest przyczyną wielu prześladowań na tle rasowym. Stwierdzili oni związek ras z inteligencją. Będąc obiektywnym, należy również zwrócić uwagę na tę kwestię.

Wyniki badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wskazują na występowanie różnic w ilorazie inteligencji między Murzynami z rolniczego Południa , których poziom jest zastraszająco niższy od poziomu inteligencji ludności białej ,a Murzynami z niektórych stanów Północy , których wyniki ilorazu inteligencji nieznacznie odbiegały od

średniego wyniku białych. Istnieją jednak dowody, że u rasy czarnej

istnieje pełen zakres zdolności umysłowych. Różnice powyższe wg badań niektórych naukowców wynikają z:

- stronniczości kulturowej - Czarni wypadają względnie dobrze w obciążonych kulturowo testach słownych, natomiast w zdaniach kładących nacisk na zdolność abstrakcyjnego myślenia, uzyskują gorsze wyniki. Jest na to jednak w pełni wytłumaczenie, gdyż nie każde murzyńskie dziecko ma wykształconych rodziców ,uczęszczają one do gorszych szkół , w domu mają niewiele książek itp.;

- różnic środowiskowych - wg Arthura Jansena istnieje kilka czynników wpływu środowiska; jego zdaniem czarni są szczególnie dotkliwie upośledzeni , i to zarówno w sensie ekonomicznym , jak i edukacyjnym;

Różnice wynikają z tzw. ” kumulującego deficytu”, tj. osiągania coraz gorszych wyników na skutek biedy i słabego poziomu nauczania w szkole; biali dorastają w zupełnie innych warunkach( wyższe dochody, prestiżowe zawody rodziców, wyższy poziom nauczania);

-statusu społeczno - ekonomicznego - białe dzieci z rodzin o niskim statusie uzyskiwały tyle samo punktów, co czarne dzieci z rodzin o wysokim statusie.

Większość z nas definiuje rasizm jako opinie i zachowania dyskryminujące ludzi innych ras, np. używanie obraźliwych słów w stosunku do rasy ciemnej: Murzyn, Azjata , a nawet - choć należących do rasy białej, to wykazujących cechy wyraźnie różniące ich od Europejczyków.

My Europejczycy zapomnieliśmy, że przecież sami możemy stać się obiektem nienawiści i dyskryminacji rasowej ze strony przedstawicieli innych ras. Zjawisko rasizmu jest coraz bardziej powszechne , dotyczy bliskich nam środowisk. Kolejnym przykładem, z pozoru banalnym, może być pewna historia z Anglikiem w roli głównej - Mr Jonsonem. Ów człowiek poczuł się ofiarą rasizmu, po usłyszeniu w radiu wywiadu z Lauryn Hill ( The Fugees) , w którym piosenkarka powiedziała: „Wolałabym zabić swoje dziecko niż pozwolić mu zadawać się z białymi”. Agresywność jej słów była jak najbardziej zamierzona. Być może w ten sposób pragnęła wyrazić swój gniew i żal za lata niewoli i poniżania swych „czarnych braci” ,ich cierpienia? To przecież słowa najbardziej ranią . Nic więc dziwnego, iż na takie obraźliwe słowa Mr Jonson zdenerwował się nie niesprawiedliwością w nich zawartą - wkurzył go brak oddźwięku społecznego , słów potępienia dla przejawu tak skrajnego rasizmu . Gdyby przecież jakakolwiek osoba publiczna rasy białej powiedziała , że woli swoje dziecko widzieć na cmentarzu niż w towarzystwie „czarnuchów - skończyła by się jej kariera ,opinia publiczna zniszczyła , nie mówiąc oczywiście innych instytucjach chroniących prawa człowieka .Kontrargumentując wypowiedź Mr Jonsona : być może

zbycie milczeniem takiej obelgi jest raczej przejawem arogancji ,zadufania

i poczucia wyższości białych nad przedstawicielami innych ras - w tym przypadku czarnej , i to właśnie ci pierwsi są rasistami , gdy ta nienawiść

nie upokarza ich i nie wywołuje poczucia dyskomfortu ludzie biali są po

prostu „ponad to” . Nie wiemy i raczej nie będziemy wiedzieli ,jakie cechy

wyglądu oraz znamiona przynależności rasowej i narodowościowej ułatwiałyby życie jednostki w tzw. tyglu kulturowo - etnicznym ,jakimi są centra współczesnego świata , gdyby Europejczycy, konkretnie Zachodnioeuropejczycy , nie skolonizowali całego świata.

Jednak dana kolonizacja się dokonała , a więc trudno orzec, czy cechy europeidalne u przedstawicieli innych ras byłyby w ich własnym środowisku dużym atutem , gdyby biali nie narzucili podbitym nacjom swoich standardów. A tak się niewątpliwie stało, bowiem w środowisku samych Murzynów obowiązuje hierarchia , na szczycie której znajdują się Mulaci . Podobne podziały dotyczą Azjatów : Wietnamczyk , Indonezyjczyk, czy też Taj ma silne kompleksy wobec kogoś, o wyglądzie Japończyka. Ci z kolei uważają swoje poczucie wyższości wobec sąsiadów z południa regionu za jak najbardziej naturalne. Nie sposób jednoznacznie przesądzić, co bardziej wpływa na Afroamerykanki , że decydują się wybielać prostować włosy : presja białego otoczenia czy chęć podobania się wśród „swoich”. Halle Berry i Danzel Washington

mieli szansę pojawić się w wysokobudżetowych filmach jako reprezentanci czarnej mniejszości. Dlaczego? Ponieważ kształt ich czaszek i rysy twarzy plasują ich tak blisko białego człowieka. Podobne standardy decydują o karierach przedstawicieli innych ras i nacji w amerykańskim i światowym showbiznesie. Gdy Jennifer Lopez poprawiła stokroć swój wizerunek sprzed niemalże 10 lat, okazało się , że wygląda jak idealna hybryda : biała dziewczyna z dodającą jej urodzie pikanterii domieszką krwi karaibskiej. Rasistami są również biali wobec siebie. W większości miejsc na świecie lepiej wyglądać jak typowy Włoch niż Serb, Niemiec niż Rosjanin, Holender niż Polak itp .Czym innym jest ta trwała stratyfikacja narodowościowa , jak nie najczystszym rasizmem?

Gdy Mr Jonson pojechał w któreś wakacje do USA, tak się zdarzyło, że po wylądowaniu na lotnisku Kennedy`ego z jego paszportu wyleciało zdjęcie . Mr Jonson (wyglądający na typowego Anglika) na najbardziej strzeżonym lotnisku świata został przepuszczony bez najmniejszych problemów - nikt nie zajrzał do jego paszportu.

Niestety Mr Jonson ani trochę nie docenia swojej pozycji w ogólnoludzkiej hierarchii rasowej . Natomiast moja serdeczna znajoma, która również wybrała się w podróż , przeżyła niesamowity wstrząs . Otóż w jej paszporcie poluzowało się zdjęcie , w związku z czym została w Polsce na Okęciu,mimo chęci wyjazdu do Amsterdamu, skrupulatnie przepytana, obejrzana ze wszystkich stron, musiała okazać inne dokumenty tożsamości ,których autentyczność sprawdzano w komputerze itp.

Myślę jednak, że rasizm to zjawisko chwilowe, zwykłe przejawy głupot y i prymitywizmu , które nie są wynikiem odrzucenia inności .

Patrząc na obcokrajowca ludzie myślą , że odbiera im pracę, kobietę, powietrze? Należy pamiętać, że frustracja zazwyczaj powoduje agresję.

To właśnie jest wynikiem płytko pojmowanej akceptacji. Wystarczy , że ktoś jest inaczej ubrany i to przekracza próg tolerancji. Człowiek powinien mieć szacunek dla wszystkich form życia- taki, jakiego sam wymaga. Jest źle, będzie coraz gorzej. Konflikty na tle rasowym to jest dopiero wstęp do tego, co nadejdzie - „system rozpętanej nietolerancji”. Niełatwo jest się postawić na miejscu którejkolwiek ze stron, ale powinniśmy wybrać drogę prawdziwej i szczerej tolerancji. Należy pamiętać , że przyczyny problemów tkwią nie tylko w niewiedzy i przesądach :” nadzieje możemy pokładać tylko w zmianie biegu historii, jeszcze trudniejszej do osiągnięcia niż postęp w dziedzinie myśli”.

- 2 -

---