Dr inż. Ilona Pawełoszek - Katedra Informatyki Ekonomicznej

WYKŁAD 1 Problemy wyboru ekonomicznego

Problemy ekonomiczne można rozważać w różnych ujęciach:

Mikroekonomicznym Makroekonomicznym

Pozytywnym Normatywnym

Każdy podmiot gospodarczy staje przed koniecznością rozwiązania trzech podstawowych problemów codziennej egzystencji: 1) jakie dobra i usługi (co) wytwarzać, 2) jak je wytwarzać i 3) dla kogo je wytwarzać.

Ponieważ w rozstrzyganiu powyższych problemów kluczową rolę pełni społeczeństwo, to zaliczamy ekonomię do nauk społecznych, które badają i wyjaśniają zachowania ludzi w sferze produkcji, wymiany i użytkowania dóbr i usług.

Najważniejszym problemem ekonomicznym jest rozwiązanie sprzeczności między nieograniczonymi potrzebami ludzkimi a ograniczonością zasobów niezbędnych do ich zaspokajania.

Ekonomika - dyscyplina ekonomii badająca związki i zależności w jakiejś gałęzi lub dziedzinie gospodarki narodowej.

Ekonomika zdrowia - bada procesy gospodarowania, zarządzania opieką zdrowotną czyli działalnością usługowa polegającą na świadczeniu usług zdrowotnych.

Przykładowe problemy ekonomiczne

1) Szok cenowy na rynku ropy naftowej - w rezultacie wzrostu ceny ropa naftowa stała się zasobem rzadszym. Dobro rzadkie jest to takie dobro, którego dostępność nie jest w stanie pokryć potrzeb ludzkich.

2) Podział dochodu - ściśle wiąże się z problemami dotyczącymi tego, co, jak i dla kogo jest wytwarzane. Na ponad połowę ludności świata zamieszkującej kraje najbiedniejsze przypada zaledwie 4% dochodu światowego

3) Usługi a zmiana struktury produkcji

Usługi tworzą średnio ok. 2/3 produktu narodowego krajów rozwiniętych

4) Problemy w realnej ocenie sytuacji ekonomicznej - Sondaże opinii publicznej w Wielkiej Brytanii w latach osiemdziesiątych wykazały powszechne zaniepokojenie ograniczeniem wydatków opiekę zdrowotną i pogorszeniem jej jakości. Jednakże fakty dowodzą, iż realne wydatki budżetowe na lecznictwo wzrosły w latach 1981-1991 o 30%.

Problemy alternatywnego zastosowania zasobów

Prawo malejących przychodów - Każdy następny zatrudniony w gałęzi zwiększa produkcję w stopniu mniejszym niż jego poprzednik. Zwiększenie zatrudnienia powoduje postępujący spadek liczby sprzętu i urządzeń przypadających na jednego pracownika. W rezultacie produkcja na jednego zatrudnionego maleje w miarę wzrostu zatrudnienia.

Krzywa możliwości produkcyjnych - przedstawia maksymalne kombinacje produkcji dwóch dóbr możliwe do osiągnięcia przy pełnym wykorzystaniu posiadanych zasobów.

Kosztem alternatywny danego dobra - jest to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra.

Krańcowa stopa transformacji (marginal rate of transformation - MRT) dobra B w dobro A informuje, o ile należy zmniejszyć produkcję dobra B, aby móc zwiększyć produkcję dobra A o jednostkę:

lub

„Niewidzialna ręka”

Szkocki filozof i ekonomista Adam Smith dowodził, że kierujące się własnym interesem jednostki są w swoim postępowaniu prowadzone przez „niewidzialną rękę" w kierunku takich działań, które służą celom społeczeństwa jako całości.

---