1Funkcje fin. Publicznych Mają spełnić kilka funkcji których nie może zapewnić rynek. -f. alokacyjna wykorzystywanie administracyjnego mechanizmu zaspakajania potrzeb społ., których nie zapewnia mechanizm rynkowy głownie ze względu na nadmierne zróżnicowanie dochodów poszczególnych jedn. (szkolnictwo, ochrona zdrowia, i bezpieczeństwo publ.) U nas wynosi 38,5% ma tendencję spadkową. -f. redystrybucyjna wtórny podział dochodu narodowego nie powinna naruszać równowagi podmiotów gospodarczych. Sprawiedliwe rozłożenie ciężarów. relacja dochodów sekt. finansów publ. W Polsce 34,3%, w UE 46,6% PKB -f. stabilizacyjna polega na rozwiązywaniu problemu tzw. „magicznego czworoboku” Trzeba zapewnić wysoki poziom zatrudnienia, stabilność cen, równowaga bilansu płatniczego zagranicy, stały wzrost gosp. 2)Formy organizacyjno prawne sektora fin. Publicznych Założycielem tych podmiotów może być skarb państwa albo jedn. samorządu terytorialnego Skarb państwa---jednostka budżetowa----gosp. Pomocnicze(środek motywacyjny----skarb państwa
Jednostka samorządu terytorialnego-----fundusz celowy -zak. Budżetowt GOSP. POMOCNICZE działa w ramach jedn. budżetowej, nie może czerpać zysków z usług świadczonych jedn. macierzystej, więc sprzedaje je wg. kosztów wł., wpłaca do budżetu 50% osiągniętego zysku a dr. poł. przeznacza na wł. potrzeby. Np: szkoły podst., hotele pracown., warsztaty w szkołach. ZAKŁAD BUDŻETOWY samodzielne jedn.organizacyjne sektora finansów publ., które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania i pokrywają koszty swojej działalności z wł. przychodów. FUNDUSZ CELOWY (pula śr. gromadząca dochody publ. i wydana na okr. cel. Gdy nie wystarcza śr. wtedy budżet państwa dofinansowuje Fundusze w formie dotacji) Struktura fin. Publicznych -budżet państwa -budżet samorządów gmin -państwowe fundusze celowe -samorządowe fundusze celowe -państwowa gosp. Pozabudżetowa -samorządowa gosp. Pozabudżetowa
3)Deficyt budżetowy jest dość powszechnie negatywnie oceniany gdyż prowadzi do: przyspieszenia procesów inflacyjnych (poprzez wzrost podaży pieniądza)
Wydatki budżetowe wg. rodzajów: dotacje i subwencje (transfery)59% świadczenia dla osób fiz.8,4% wydatki bieżące jedn. budż.18,1% wydatki majątkowe4,5% rozliczenie z bankami0,7% obsługa długu publ. 12,7% wg. działów:podst. działy gospodarki 7,3% (dopłaty do kredytów, wspieranie przedsiębiorstw) nauka, oświata, szkolnictwo wyższe 5,5% ochr. zdr. i opieka społ. 10.3% ubezp. społ. 28,7% organy władzy i administr. 16,3% obsługa długu publ. 12,8% inne wydatki 18,7% Przesłanki reformy systemu emerytalnego w Polsce
Cele reformy
Głównymi celami reformy było zapewnienie bezpieczeństwa, sprawiedliwości, przejrzystości i stabilności systemu. Powyższe cele miały być osiągnięte poprzez: zerwanie z umowa międzypokoleniową (przetrwała jedynie w I filarze), wprowadzenie systemu kapitałowego (II i III filar), zapewnienie wiedzy ubezpieczonemu o opłacanych składkach i zyskach, ja
Konstrukcja systemu ubezpieczeń społecznych Podmioty objęte ubezpieczeniem Obowiązek ubezpieczenia społecznego wynika z posiadania jakichkolwiek stałych źródeł dochodu. Kryterium podziału na ubezpieczonych objętych nowym systemem lub pozostających w dotychczasowym, stanowi data urodzenia:
osoby ur. przed 1 stycznia 1949 r. nie zostały objęte nowym systemem i emeryturę będą otrzymywać na starych zasadach; osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r. ale przed 1 stycznia 1969 r. mogły wybrać zasady wypłaty emerytur; osoby ur. po 31 grudnia 1968 r. obligatoryjnie zostały objęte nowym systemem emerytalnym. Poza systemem ubezpieczenia społecznego znaleźli się sędziowie i prokuratorzy (otrzymują tzw. uposażenie finansowe bezpośrednio z budżetu państwa) oraz osoby utrzymujące się wyłącznie z pracy na roli (podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolnikó Zakres ubezpieczenia społecznego W nowym systemie wprowadzono cztery ubezpieczenia chronionego ryzyka, tj.: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe. Cele kontraktów terminowych Inwestorzy, działający na giełdach terminowych, kierują się w swych decyzjach różnymi motywami:
1) spekulacją (trading) - chęć zarobienia na zmianach cen przez wykorzystanie dźwigni finansowej i podejmowanie ryzyka, które zwiększa oczekiwaną stopę zwrotu z inwestycji,
|
FUNKCJA FINANSÓW PUBLICZNYCH . 1.F.alokacyjna - przejawia się w wykorzystaniu administracyjnego mechanizmu zaspokojenia potrzeb społecznych. Jego zadaniem jest doprowadzenie do takiego podziału zasobów, który umożliwił by podniesienie ogólnego dobrobytu. 2. F. redystrybucyjna - jest ściśle związana z f. lokacyjną i polega na w formie jego opodatkowania na rzecz sektora publicznego. 3. F. stabilizacyjna - przejawia się w wykorzystaniu określonych instrumentów celu stabilizacyjnego oddziaływania na przebieg procesów w gospodarce narodowej ( podatki i wydatki budżetowe. Funkcje finansów publicznych Mają spełnić kilka funkcji których nie może zapewnić rynek. f. alokacyjna wykorzystywanie administracyjnego mechanizmu zaspakajania potrzeb społ., których nie zapewnia mechanizm rynkowy głownie ze względu na nadmierne zróżnicowanie dochodów poszczególnych jedn. (szkolnictwo, ochrona zdrowia, i bezpieczeństwo publ.) U nas wynosi 38,5% ma tendencję spadkową. f. redystrybucyjna wtórny podział dochodu narodowego nie powinna naruszać równowagi podmiotów gospodarczych. Sprawiedliwe rozłożenie ciężarów. relacja dochodów sekt. finansów publ. W Polsce 34,3%, w UE 46,6% PKB f. stabilizacyjna polega na rozwiązywaniu problemu tzw. „magicznego czworoboku” Trzeba zapewnić wysoki poziom zatrudnienia, stabilność cen, równowaga bilansu płatniczego zagranicy, stały wzrost gosp. Źródła dochodów budżetów państwa doch. krajowe - podatkowe (akcyzowy, od towarów i usług, od osób prawnych, od osób fiz.) niepodatkowe (jedn. budżetowych, dywidenda, wpłaty z zysku NBP, cła)
FORMY ORGANIZACYJNO - PRAWNE PODMIOTÓW PUBLICZNYCH - jednostka budżetowa - jest najbardziej typową formą organizacyjną państwowych i samorządowych instytucji finansów publicznych . Jednostka budżetowa to taka jednostka organizacyjna która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu państwa a pobrane dochody odprowadza na r-k dochodów budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Taką metodę rozliczania z budżetem określa się jako budżetowanie brutto. Jednostki budżetowe świadczą najczęściej usługi o charakterze nieodpłatnym, lub częściowo odpłatnym. W tej formie działają m. In. Sądy , prokuratury, szkoły podstawowe, gimnazja i licea, zakłady opiekuńczo - wychowawcze, parki narodowe, urzędy naczelnych organów państwowych. Podstawą gospodarki finansowej tych podmiotów jest plan finansowy niezbędny przy dokonywaniu jakichkolwiek wydatków natomiast niewykorzystane środki finansowe w ciągu roku wygasają z jego końcem. - gospodarstwo pomocnicze - jest wyodrębnioną z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym prowadzi część działalności podstawowej lub działalność uboczną. Gospodarstw pomocnicze mogą finansować swoje wydatki bezpośrednio z uzyskiwanych przychodów własnych i są zorientowane na zysk. -zakład budżetowy - to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania , pokrywa koszty swojej działalności z własnych przychodów ale nie ma charakteru komercyjnego.(PKS, Przedszkole,Wodociągi) - fundusz celowy -jest to fundusz ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie ustawy o finansach publicznych. Którego przychody pochodzą z dochodów publicznych wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań. Podstawą gospodarki finansowej funduszy celowych są roczne plany finansowe w ramach których wydatki mogą być dokonywane do wysokości posiadanych przychodów bieżących oraz dotacji z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego i pozostałości środków finansowych z okresów poprzednich. Budżet państwa w systemie finansów publicznych zajmuje centralne miejsce i definiowany jest jako scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków pieniężnych w związku z realizacją funkcji państwa.Budżet państwa jest również aktem prawnym o określonym czasie obowiązywania
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe - obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego mają wszystkie osoby czynne zawodowo, których praca jest stałym źródłem utrzymania.Prawo do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego mają: małżonkowie osób skierowanych do pracy dyplomatycznej, osoby sprawujące opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, obywatele polscy zatrudnieni u podmiotów zagranicznych, studenci i doktoranci, alumni. Ubezpieczenia chorobowe - obowiązek ubezpieczenia chorobowego mają pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych oraz osoby odbywające zastępcze formy służby wojskowej. Prawo do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mają: osoby wykonujące pracę nakładczą albo umowę zlecenia (agencyjną), osoby prowadzące pozarolniczą działalność, duchowni, osoby wykonujące odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania. Co wpływa na kursy walutowe
Tempo wzrostu gospodarki, poziom stóp procentowych i poziom inflacji to tzw. fundamentalne czynniki wpływające na kurs waluty. Ale praktyka pokazuje, że psychologia rynku walutowego jest bardzo złożona - często do znacznych wahań kursu dochodzi w oderwaniu od czynników fundamentalnych. Kurs walutowy Jest nim cena waluty obcej wyrażona w pieniądzu krajowym, która oznacza ilość pieniędzy jaką należy zapłacić za nabycie jednostki waluty obcej. Kurs walutowy może być stały (ustalany jest przez rząd) lub zmienny (ustalany jest przez rynek w oparciu o relację pomiędzy popytem a podażą).
Dewaluacja pieniądza Jest to obniżka kursu waluty danego kraju w stosunku do kursów innych walut i bardzo często jest przeprowadzona przez organy państwowe.
|
Funkcje finansów publicznych Mają spełnić kilka funkcji których nie może zapewnić rynek. f. alokacyjna wykorzystywanie administracyjnego mechanizmu zaspakajania potrzeb społ., których nie zapewnia mechanizm rynkowy głownie ze względu na nadmierne zróżnicowanie dochodów poszczególnych jedn. (szkolnictwo, ochrona zdrowia, i bezpieczeństwo publ.) U nas wynosi 38,5% ma tendencję spadkową. f. redystrybucyjna wtórny podział dochodu narodowego nie powinna naruszać równowagi podmiotów gospodarczych. Sprawiedliwe rozłożenie ciężarów. relacja dochodów sekt. finansów publ. W Polsce 34,3%, w UE 46,6% PKB f. stabilizacyjna polega na rozwiązywaniu problemu tzw. „magicznego czworoboku” Trzeba zapewnić wysoki poziom zatrudnienia, stabilność cen, równowaga bilansu płatniczego zagranicy, stały wzrost gosp. Źródła dochodów budżetów państwa doch. krajowe - podatkowe (akcyzowy, od towarów i usług, od osób prawnych, od osób fiz.) niepodatkowe (jedn. budżetowych, dywidenda, wpłaty z zysku NBP, cła)
Dochody budżetowe są to wszystkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetu pochodzące od przedsiębiorstw ludności a niekiedy także z zagranicy. Dochody budżetu państwa dzieli się na 3 grupy: - dochody podatkowe (VAT, akcyza, pod. doch. od os. fiz. , prawnych) - dochody niepodatkowe ( cła, zysk przekaz. przez bank , dywidendy) - dochody zagraniczne (nieodpłatne transfery, darowizny z funduszy strukturalnych). Poza dochodami bezzwrotnymi w budżecie państwa znajdują się przychody zwrotne. Mogą one wynikać m.in. z emisji papierów wartościowych, zaciągania kredytów i pożyczek krajowych i zagranicznych. Wydatki budżetowe - to wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo w celu zaspokojenia potrzeb publicznych. Według ustawy o Finansach Publicznych wydatki budżetu państwa przeznaczone są na poszczególne grupy: - realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, organy kontroli i ochrony prawa oraz administrację rządową, sądy i trybunały. - Subwencje ogólne - Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego - Dofinansowanie zadań własnych samorządu terytorialnego - Dotacje na zadania określone ustawami - Współfinansowanie programów realizowanych z wykorzystaniem środków pochodzących z zagranicy niepodlegających zwrotowi. Deficyt budżetowy czyli ujemne saldo budżetu państwa może powstać na skutek nadmiernych wydatków, zbyt niskich podatków, istnienia silnych grup roszczeniowych i związanych z tym nadmiernie rozbudowanych socjalnych funkcji państwa.Deficyt budżetowy nie może być pokryty przez zaciąganie zobowiązań w centralnym banku państwa. Zgodnie z ustawą o Finansach Publ. Deficyt budżetowy można pokryć przychodami pochodzącymi:
Formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej osób fizycznych zasady ogólne karta podatkowa (zryczałtowany podatek doch. o stałej wysokości, ustalony kwotowo i zależny od rodz. wykonywanej działalności, liczby zatrudnionych pracowników, liczby mieszkańców w miejscowości będącej siedzibą firmy) ryczałt ewidencjonowany ( opodatkowane są przychody należne, nie zawsze muszą to być przychody faktycznie otrzymane. Ważne jest czy podatnik prowadzi działalność dochodową i jaka jest jej rentowność). Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn Jest powszechnym podatkiem majątkowym wymierzanym od przyrostu majątku nabytego w sposób nieodpłatny Objęte tym podatkiem są jedynie dobra wymienione w ustawie. W konstrukcji tego podatku istotna rolę spełniają tzw grupy podatkowe czyli stosunek rodzinny pomiędzy zbywca a nabywcą majątku są 3 grupy podatkowe najbliżsi (małżonkowie, rodzeństwo, zstępni, wstępni pasierb, zięć, synowa, ojczym, macocha, teściowie)linie boczne pokrewieństwa ( zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa,), innych nabywców. Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn Jest powszechnym podatkiem majątkowym wymierzanym od przyrostu majątku nabytego w sposób nieodpłatny Objęte tym podatkiem są jedynie dobra wymienione w ustawie. W konstrukcji tego podatku istotna rolę spełniają tzw grupy podatkowe czyli stosunek rodzinny pomiędzy zbywca a nabywcą majątku są 3 grupy podatkowe najbliżsi (małżonkowie, rodzeństwo, zstępni, wstępni pasierb, zięć, synowa, ojczym, macocha, teściowie) Ubezpieczenia wypadkowe - podmiotowy zakres ubezpieczenia wypadkowego pokrywa się w zasadzie z zakresem ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z wyłączeniem funkcjonariuszy służb mundurowych. Znaczenie poszczególnych stawek Vat 22%- stanowi podst. źródło dochodu państwa (charakter finalny) 7%- stosowana dla towarów i usług o podstawowym znaczeniu dla kosztów utrzymania ludności. 3%- nienormatywna dla produktów nieprzetworzonych i rolnych. 0%- stosowana przede wszystkim w eksporcie ale spoza UE.
|
Dochody jednostek samorządu terytorialnego Finansowe wpływy JST Finansowe wpływy jednostek samorządu terytorialnego można podzielić na: dochody własne, dochody zewnętrzne, przychody zwrotne. chody własne jednostek samorządu terytorialnego to te, w zakresie których jednostki posiadają ustawowe uprawnienia do kształtowania ich wysokości, np. poprzez zróżnicowanie stawek podatkowych, określenie zasad przyznawania ulg i zwolnień, itp. W Polsce najważniejszą kategoria dochodów własnych JST są dochody podatkowe, jednak własnymi podatkami dysponują tylko gminy. Na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, górne granice gminnych stawek podatków i opłat lokalnych określa Minister Finansów, natomiast rada gminy określa wysokość stawek obowiązujących na jej terenie. Powiatom i województwom przyznano jedyni udziały w podatkach dochodowych. Szczególnym rodzajem dochodów własnych są opłaty lokalne, w całości zasilające budżety gmin, do których zalicza się: opłatę targową, opłatę miejscową, opłatę administracyjną, opłatę eksploatacyjną, opłatę adiacencką, opłatę za użytkowanie wieczyste, itd. Samorządy terytorialne mogą czerpać dochody z tytułu posiadanego przez siebie mienia, np. wynajmując je, dzierżawiąc, oddając w użytkowanie wieczyste, uzyskując dywidendy ze spółek komunalnych oraz otrzymując odsetki od swoich środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych. Do dochodów własnych JST zalicza się także udziały w podatkach dochodowych, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Zewnętrzne źródła finansowania JST Dochodami zewnętrznymi JST są transfery środków z budżetu państwa, występujące głównie jako: subwencje ogólne, dotacje celowe. Subwencje Subwencja ogólna stanowi bezzwrotny, nieodpłatny i przyznawany na podstawie obiektywnych kryteriów rodzaj środków transferowanych z budżetu państwa do budżetów JST, o przeznaczeniu których decydują samodzielnie organy stanowiące JST. Subwencja ogólna powinna spełniać trzy podstawowe funkcje: uzupełniającą, wyrównawczą, motywacyjną. Części składowe subwen
Dotacje celowe to transfer środków, z budżetu państwa lub z pozabudżetowych funduszy publicznych, o charakterze nieodpłatnym. Powinny być one wykorzystane w danym roku zgodnie z przeznaczeniem (niewykorzystane podlegają zwrotowi). Dotacje jako instrument oddziaływania państwa na samorząd terytorialny spełniają liczne funkcje, m.in.:
Samorządowy dług publiczny Dług sektora samorządowego wchodzi, obok długu sektora rządowego, wchodzi w skład państwowego długu publicznego, w związku z tym podlega pewnym ograniczeniom, a mianowicie: -łączna kwota długu JST na koniec roku nie może przekraczać 60% jej dochodów w danym roku, -łączne koszty obsługi długu publicznego JST przypadające na dany rok budżetowy nie mogą przekroczyć 15 % planowanych przez nie dochodów w danym roku, -w przypadku, gdy relacja długu państwowego do PKB przekroczy pułap 55%, limit 15% obniża się do 12% planowanych dochodów JST, -gdy relacja długu państwowego do PKB wyniesie 60% JST nie mają prawa uchwalania budżetów z deficytem. Źródła finansowania deficytu budżetu państwa sprzedaż skarbowych papierów wart. na rynku krajowym i zagr. (obligacje skarbowe i bony skarbowe) kredyty zaciągnięte w bankach krajowych i zagr. z pożyczek z prywatyzacji majątku skarbu państwa nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych
Źródła dochodów Samorządu terytorialnego dochody własne subwencja ogólna dotacje celowe z budżetu państwa środki pochodzące z UE Ubezpieczenie społeczne jest uważane za jedną z technik lub form zabezpieczenia społecznego, obok pomocy społecznej i zaopatrzenia społecznego. społecznej i zaopatrzenia społecznego. Do zabezpieczeń społecznych zalicza się: opiekę zdrowotną,zasiłki chorobowe,zasiłki w przypadku braku pracy, świadczenia na starość, świadczenia w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, świadczenia macierzyńskie,system zasiłków rodzinnych, świadczenia w przypadku inwalidztwa,świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny
|