Tematy związane z Rosją:
SYTUACJA PRAWNA CHŁOPÓW ROSYJSKICH W I POŁOWIE XIX W. USTAWODAWSTWO WOBEC CHŁOPÓW W I POŁOWIE XIX W.
OKCYDENTALIZM [początek] - prąd społeczny rozwijający się od czwartego wieku. a ukształtowany w piątym dziesięcioleciu XIX w. Głównymi formami działalności były dyskusje salonowe i publicystyka. Utrzymywano, że przynajmniej od czasów Piotra I. Rosja nie różni się w swej drodze rozwojowej od Zachodu, więc stosunki w Rosji powinny być zeuropeizowane. Uważali, że Zachodnia Europa osiągnęła najwyższy stopień cywilizacji i nadal ja doskonale rozwija. Popierając systemy Zachodniej Europy nie mogli aprobować poddaństwa, które uważali za zło, niesprawiedliwość. Rozwiązanie kwestii chłopskiej me może być radykalne opowiadali się za umiarkowaną "odgórna' , reformą.
Okcydentaliści popierali rozwój gospodarczy, oświatę, przemysł. Domagali się przystąpienia do budowy kolei żelaznej. Był to ruch liberalny, w latach późniejszych jego przedstawicieli nazywano liberałami.
Do okcydentalistów można zaliczyć Czaadajewa, Bielińskiego, Hercena, Oganowa. Granowskiego. Do konfliktów ze Słowianofilami doszło po opublikowaniu w "Teleskopie” w 1836 r. "Listu filozoficznego" przez Czaadajewa. Artykuł ten zawierał pesymistyczną wizję Rosji w przyszłości, która wg autora nie potrafiła skorzystać z doświadczeń europejskich i zastosować ich w Rosji. Krytykuje też prawosławie, które nie spełniło swojej roli wg Czaadajewa. Ogólnie rzecz biorąc "List" potępiał absolutystyczny reżim w Rosji
SŁOWIANOFILSTWO [początek]- nurt społeczny, którego przedstawiciele krytykowali europeizację stosunków w Rosji, uważali, że wzory zachodnie nie nadają się do zastosowania w ich kraju. Utrzymywali, że warunki życia i układ sił społecznych w Rosji zawsze odznaczały się cechami pozytywnymi, że dróg wiodących do zmian należy szukać we własnej przeszłości (podobnie jak okcydentaliści dostrzegali wiele problemów). Uważali, że na Rusi istniała całkowita harmonia w stosunkach między ludem i władza państwa. Stwierdzali. że dzięki prawosławiu panowała na Rusi prawdziwa wolność ducha i sprawiedliwe przyjęcie jego miało doniosłe znaczenie dla Rosjan.
Potępieni Piotra I, który realizując swoje nowatorskie zachcianki wyrządził wiele złego Rosji. Mimo takich poglądów uważali. że potrzebne jest rozwiązanie sprawy chłopskiej tj. zniesienie poddaństwa. Słowianofile nie byli darzeni sympatia przez carat, mimo, iż w ich poglądach było wiele podobieństw do teorii oficjalnej ludowości propagowanej przez carat. Obawiano się ich jako reprezentantów budź co bądź samodzielnego myślenia Niewątpliwie zasługa Słowianofilów jest to, że wyznając takie. a nie inne poglądy. interesowali się folklorem, zbierając pieśni ludowe, podania, badali stara kulturę ruska, co przekazali w dorobku nam. Przedstawicielami tego ruchu są Chomiakow. Aksakow. Jazykow Kirejewski.
NEOSLAWIZM [początek]- powstaje na początku XX w. wśród Słowian z inicjatywy polityków czeskich popieranych przez Rosję. Miał na celu skupienie, zjednoczenie narodów słowiańskich pod zwierzchnictwem Rosji i uzyskanie ich poparcia dla jej antyniemieckiej polityki Manifestacją Neoslawizmu były zjazdy słowiańskie (Praga. Sofia - bez udziału Polaków) których głównym rezultatem było zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwo niemieckie (PANGERMANIZM).
Po raz pierwszy terminu "Panslawizm" użył J Herkel w 1826 roku na oznaczenie idei jedności kulturowo-językowej ludów słowiańskich. Idee zjednoczenia Słowian, wolnych i równych w Federacji Narodów żywe były wśród demokratycznych i liberalnych elementów w różnych krajach słowiańskich. W Rosji głosiło je m.in. Stowarzyszenie Zjednoczonych Słowian ( 1823 r. ). Reprezentował je również A J Hercen i M.A. Bakonin. Idee zjednoczenia Słowian południowych i zachodnich znalazły wyraz w różnorodnych koncepcjach w Liryzmie. Jugoslawizmie,. Austroslawizmie. Demokratyczne odłamy polskiej wielkiej emigracji wysuwały program Federacji Narodów Słowiańskich bez udziału w niej Rosji Myśl tę rozwijał obóz emigracji postyczniowej ("Niepodległość") w latach 60 - tych XIX w. Za zjednoczeniem narodów słowiańskich, nie wyłączając Rosji. wypowiadał się Tokarzewski ('Gmina").
W Rosji narodził się w okresie wojny krymskiej. kiedy to wyraźnie wzrasta zainteresowanie Słowianami pod panowaniem tureckim i austriackim Słowianofilstwo wówczas przekształca się w Panslamzm. Celem Pansiamzmu jest zjednoczenie Słowian. Jego główni działacze to Pogodin. Damlewski. Domagali się w myśl trój jedynej formuły "Prawosławie, samo dzierżawie ludowość nadania a ludowego charakteru caratowi, podporządkowanie jego wewnętrznej polityki rosyjskiemu nacjonalizmowi. W polityce zagranicznej zalecał izolację od Europy Zachodniej, utworzenie wszechrosyjskiego związku z udziałem wszystkich Słoman pod protektoratem Rosji.
Po wojnie Krymskiej Panslawizm stał się oficjalnym i zorganizowanym ruchem.
Na Uniwersytecie Moskiewskim zaktywizowało się Stowarzyszenie literackie 11 numeru, którego założycielem był krytyk literacki, publicysta i filozof Wissarion Bieliński. Nazwa przyjęta od numeru pokoju, który zajmował w internacie. Był synem lekarza prowincjonalnego. Działalność ich nie podcinała podstaw caratu mimo dyskusji nad koniecznością zniesienia poddaństwa i zmiany ustroju w Rosji, roztrząsali problemy filozoficzne i estetyczne, Jego utwór pt. " Dymitr Kalinin " wyrażał protest przeciw instytucji poddaństwa. Zaznajomił się powierzchownie z filozofią Hegla, uznał nagle całą rzeczywistość rosyjską za rozumną, nie podlegającą krytyce, okres ten trwał około trzech lat. Należał do okcydentalistów /zaradnicy/. System poddańczo - pańszczyźniany uznawali za zło, któremu należy położyć kres. Uważali tak z przekonań osobistych. Od połowy szóstego dziesięciolecia nazwie się ich liberałami. Uważali, że należy naśladować zachodnią Europę, która osiągnęła szczyt cywilizacyjny.
List do Gogola jest jego odpowiedzią na utwór "Fragmenty". Napisany w 1847 r. opublikował go w 1855r, Hercen za granicą. Bieliński wyrażał w nim credo rewolucyjnego demokratyzmu - zniesienie pańszczyzny, kar cielesnych, przestrzeganie ustaw, które istnieją, są najżywotniejszymi i aktualnymi zagadnieniami narodowymi Rosji. Od Bielińskiego zaczyna się raznoczańska, rewolucyjna demokracja rosyjska. Iwan Panajew wciąga go do miesięcznika Sowriemiennik - stał się trybuną myśli demokratycznej utrzymującą się do końca zamknięcia.
Po tragicznym grudniu 1825r. siły rewolucyjne przejściowo się wyczerpały i musiał nastąpić okres wzajemnego uspokojenia. Mimo wszystko jednak próbowano zbierać siły i zrzeszać się w kółkach konspiracyjnych i próbowano zdać sobie sprawę z perspektyw na przyszłość. Sama działalność kółek łączyła się dość ściśle z życiem uniwersyteckim. Przodowała Moskwa, gdzie ukształtowało się kółko w uniwersytecie moskiewskim. Założyli je dwaj wybitni później działacze rewolucyjni na emigracji, Aleksander Hercen i Mikołaj Ogariow.
Hercen miał 14 lat, gdy na uroczystym nabożeństwie odprawianym w 1826r. w Moskwie na intencję panowania Mikołaja I przysiągł sobie, że całe swoje życie poświęci walce rewolucyjnej. Nieco później nastąpiła druga przysięga; złożona przez Hercena wspólnie z Ogariowem , że poświęcą tej walce całe życie, że śmierć dekabrystów musi zostać pomszczona.
Hercen w roku 1829, po wstąpieniu na wydział matematyczno fizyczny uniwersytetu moskiewskiego założył tajne kółko akademickie. Członkowie kółka rozpamiętywali niedawne czyny dekabrystów, zastanawiali się nad przyczynami ich klęski, szukali odpowiedzi w lekturze o treści politycznej i filozoficznej.
Hercen kształtował swoje poglądy:
- zachwycał się rewolucją lipcową 1830r. we Francji, powstaniem listopadowym w Polsce,
- sądził że pod wpływem powstania listopadowego wybuchnie rewolucja w samej Rosji.
Na jego poglądy miały wpływ kontakty ze studentami polskimi w Moskwie. Hercen był zdecydowanym przyjacielem Polski i Polaków.
W lipcu 1834r.,aresztowano Hercena i zesłano do guberni perińskiej. Później otrzymał zezwolenie na przeniesienie do Wiestki, gdzie pracował w kancelarii gubernatora. Ostatecznie Hercoen znalazł się w Petersburgu, gdzie poznał się z Bielińskim, włączył się w dyskusję między okcydentalistami i słowianofilami i zajął się działalności publicystyczną.
W roku 1842r. Hercen uzyskał zezwolenie na powrót do Moskwy, gdzie postanowił się oderwać od znienawidzonego systemu. Z początkiem 1847r. Hercen z rodziną wyjechał za granicę. W Paryżu nawiązał kontakty z działaczami i literatami polskimi m,in. z Edmundem Chojeckim, Mickiewiczem.
Klęska rewolucji we Francji wywarła silny wpływ na dalszą działalność Hercena. Myślał nad sprawiedliwym ustrojem społecznym Rosji . stąd idealizowanie przez niego rosyjskiej wspólnoty gminnej. Ostatecznie założył wolną Drukarnię Rosyjską, aby za pośrednictwem czasopism nawiązać kontakty z własnym społeczeństwem, przyczynić się do jego rewolucyjnego wychowania.
Wolna Rosyjska Drukarnia powstała w 1853r. w Londynie. Od 1855r, Hercen wydawał periodyk "Polarnaja zwiezda" /Polarna gwiazda, a od lipca 1857r. wydawał "Kolokot" /Dzwon/ . najlepsze pismo rosyjskie rewolucyjne w XIXw. Hercen nie oszczędzał na jego łamach ponurych stron systemu rządzenia i ucisku Rosji.
Na początku Hercen ostrzegał Polaków przed zbyt pośpiesznym zrywem, dążył aby wspólnie zaatakować carat i w najdogodniejszym momencie. Na emigracji sprawy polskie znalazły się w "Kołokole" na pierwszym miejscu. Konsekwentnie popierał Hercen powstanie styczniowe, występował w obronie Polski, apelował do kołnierzy i oficerów rosyjskich, aby nie strzelali do powstańców, zwalczał nastroje antypolskie w Rosji, piętnował kalumnie rzucane na Polaków w prasie rosyjskiej, publikował materiały świadczące o popełnianym bezprawiu, zamieszczał wspomnienia o Polakach i rosyjskich uczestnikach powstania, którzy zginęli na polu bitwy lub zostali ujęci straceni.
Wstąpienie na tron Mikołaja I zapoczatkowało nową fazę w rosyjskiej polityce zagranicznej, bezpośrednio przedtem pasywnej zwiazanej z bieżacymi interesami państw Świętego Przymierza. Nie miał zamiaru odstępować od tego M.I., postanowił jednak zająć zdecydowaną postawę wobec problemu greckiego. Stosunki z państwami zachodnimi układały się bardzo korzystnie, nic nie przeszkadzało w jak najbardziej pozytywnymrozwiązaniu konfliktu na Półwyspie Bałkańskim
Z konieczności współdziałania zdawano sobie sprawę w Londynie i Paryżu. Obawiano się tam wzmocnienia Rosji, toteż państwa zachodnie przystąpiły do zdecydowanej akcji.
23.III.1826 podpisano tzw. Protokół petersburski. Rosja, Anglia zobowiązały się do wywarcia odpowiedniego nacisku na Turcję w celu uzyskania od niej zgody na przyznanie Grecji autonomii. Zawiadomienie o podpisaniu artykułu wysłano do Paryża, Berlina i Wiednia proponując przyłączenia się do tych postanowień. Tylko Francja wyraziła gotowość współdziałania dla sprawy greckiej.
6.VII.1826- traktat londyński, mówiący o przywróceniu spokoju i ładu w pd. - wsch. Europie, przez położenie kresu walce Greków z Turkami. Ostatecznie zawarto w Akermanie 25.IX.1826 porozumienie ros.-tur. Turcja zobowiązała się nie naruszać autonomii Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny.
Turcy nie spieszyli się z wprowadzeniem nowego porozumienia w życie. Walki w Grecji trwały nadal. Rządy mocarstw obawiały się, że dalsza bezczynność może spowodować upadek powstania greckiego. Postanowiono zastosować blokadę wybżerzy greckich. Eskadry Anglii, francji i Rosji zablokowały flotę turecką w zatoce Navarino. Wywiązała się bitwa morska, w której flota turecko-egipska uległa zupełnemu zniszczeniu, wywołało to gwałtowną reakcję w Konstantynopolu, sułtan uznał konwencję akermańską za nieważną. Doszło do wojny Rosji z Turcją, sojusznicy wycufali swoje oddziały z Grecji północnej. Wojna zakończyła się traktatem adrianopolskim. Mikołaj I nie miał zaufania do rządzonej przez Ludwika Filipa Francji. Jednak z udziałem Francji stanęła 2 konwencja londyńska, 13.VII. 1841. Dardanele i Bosfor zamknięto dla floty wojennej wszystkich państw. Tymczasem w Europie zaczęła narastać nowa fala rewolucji. Na wieść o rewolucji lutowej w Paryżu, car zaczął intensywne przygotowania do interwencji, która jednak niedoszła do skutku.
Zaczęło się od żądań wystosowanych do sułtana Turcji przez cara i cesarza austriackiego, którzy domagali się wydania patriotów węgierskich i polskich, zbiegłych na terytorium tureckie po stłumieniu rewolucji na Węgrzech. Sułtan odmówil, konsultując się z przedstawicielami dyplomacji angielskiej i francuskiej.
Anglia i Francja wykorzystywały analogiczne sytuacje aby podważyć autorytet Rosji. Stosunki francusko-rosyjskie niedobre za panowania Ludwika Filipa, nie zmieniły się na lepsze w okresie prezydentury Ludwika Napoleona, ani też gdy w grudniu 1852 r. Francja stawała się po raz drugi cesarstwem, a jej dotychczasowy prezydent zaczął panować jako Napoleon III. Właśnie nowemu cesarzowi stawał się potrzebny jakiś poważny konflikt polityczny ażeby zakończywszy go pomyślnie, utrwalić i umocnić swój tron.
Do lańcucha przyczyn dolaczyla się jeszcze jedna:
W 1850 wybuchł spór dyplomatyczny o "miejsca święte" w tureckiej Palestynie. Od dawna bowiem katolicka Francja i prawoslawna Rosja staraly się o wyjednanie w Konstantynopolu prawa do opieki nad miejscami świętymi. W momencie wybuchu konfliktu, Rosja posiadala klucz do glównej świąyni betlejemskiej, co symbolizowało opiekę nad miejscami świętymi.
Przeciwko temu wystapil prezydent Ludwik Napoleon, żądajac oddania tych kluczy duchowieństwu katolickiemu.
Specjalnie powolana przez rzad komisja turecka opowiedziala się za oddaniem kluczy katolikom. Francuzi otrzymali klucze w XII. 1852 r..
W wojnie krymskiej po stronie Turcji stanęły Anglia i Francja. 12.III.1854 Anglia, Francja i Turcja związaly się sojuszem, 15-16.III - Ang. i Fran. wydały wojnę Rosji.Postawilo to Rosję w zupełnie odmiennej sytuacji. Przewaga sil byla po stronie koalicji. 18.III.1856 podpisano traktat pokojowy w Paryżu . Autorytet międzynarodowy caratu doznal znacznego uszczerbku, a w samej Rosji już niemal powszechnie zrozumiano, że siła państwa opartego na ustroju pańszczyźniano-poddańczym jest iluzoryczna i że bez przeprowadzenia odpowiednich zmian nastapić może w przyszlości prawdziwa katastrofa.
28.VI. 1914 - Zabójstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie, następcy tronu Austro~Węgier.
28.VIL 191 . Austro·Węgry wydały Serbii wojnę.
1.VIII . Niemcy wypowiedziały Rosji wojnę,
Ogółem w wonie wzieło udzieł ok. 30 Państw:po jednej stronie pańsatwa centralne . Niemcy, Austro~Węgry, Turcja i Bułgaria, po drugiej ENTENTA +1915 Włochy. Naczelny wódz armii Rosji , w. Książę Mikołaj Nikołajewicz, szef sztabu . gen. Mikołaj Jarmezkiewicz: tzw. frontem pn.zachodnim dowodził · gen. Jakub Żyliński, a pd.~zachodnim /do granicy rumuńskiej/ · gen. Mikołaj Iwanow.
Wymienione odcinki frontu tworzyły razem jedną linię.
W 1915 r. dokonano na tej linii innego podziału, na trzy fronty: północny, zachodni i pd~zachodni, a w 1916 roku utworzono front romański. Od,XI 1914r. istniał wzdłuż granicy rosyjsko-tureckiej front kaukazki, którym dowodził namiestnik Kaukazu, gen. Hilarion. WoronioW-Daszkow.
14 VIII 1914 r. . odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza do Polaków:
- po raz pierwszy w oficjalnym akcie znalazły się słowa o zjednoczeniu ziem polakich pod berłem cara, po zwycięstwie nad państwami centralnymi.
W kilka dni po ogłoszeniu stanu wojennego na terytorium Prus Wschodnich wkroczyły dwie armie rosyjskie, pierwszą dowodził gen. Paweł Ronnsnkampf, drógą Aleksander Samsonow.
Starcia zakończyły porażką Niemców, zmienili naczelne dowództwo armii, które objął gen. Paweł Mindenburg.
Błędy taktyczne popełniane przez Remmenkampfa uniemożliwiły Niemcom otoczenie armii Samsonowa. W bitwie pod Tannenbergiem Samaonow stracił połowę 200 tys.armii , sam popełnił samobójstwo. Cała operacja wschodniopruska zakońozyła się klęską dla Rosjan. Jednocześnie w tym samym czasie wywiązaly się walki w Galicji Wschodniej. Austriacy peczątkowo atakowali w kierunku Lublina. Ostatecznie Rosjanie przełamali front, wyparli Austriaków na zachód, opanowali Halicz i Lwów /3.IX./ okrążyli Przemyśl i przeszli San, Zimą front ustalił się na linii Tarnów-Gorlice. Te miejscowości zosetały zdobyte przez Rosjan.
W Galicji Niemcy sformowali nową armię i podjeli z Austriakami gwałtowną ofensywę na Warszawę, spod której musieli się cofać. W XI 1914r, toczyły się walki w rejonie Lodzi, zdobytej przez wojska niemieckie. W kampaniach pierwszego roku wojny Rosja straciła częściwo zaohodnie gubernie Królestwa, zyskując znaczną część Galicji. 1.V.1915, wojska niemieckie i austriackie przerwały linie rosyjskie pod Gorlicami · w dwa tygodnie później wyparły Rosjan za San, w czerwcu zodobyły z powrotem Przemyśl i Lwów.
Potem nastąpiło wyparcie wojsk rosyjskich z Królestwa i z Litwy: 5.VIIII . padła Warszawa, Kowno
IX· padło Wilno, zajęto znaczną część Łotwy z wyjątkiem Rygi. Pod koniec 1911 r. front wschodni przebiegał,od zatoki Ryskiej łukiem do Dyneburga, a potem prostą linią na południe, przez Baranowicze, Pińsk, Tarnopol do granicy z Rumunią.
Po dluższej przerwie naczelne dowództwo rosyjskie zdecydowało się podjąć działania:ofensywne na froncie pd.zachodnim w 1916r. Uderzaniem kierował gen. Aleksy Brusiłow.
W VI 1916r.- przełamał front austriacki pod Łuckiem i wziął jeńców. Sukcesy osiągnięte również w Galicji i na Bukowinie, zdobywając Halicz, Stanisławów, Kołomyję i Czerniowce. Ciążkie walki na Wołyniu, gdzie Niemcy przedsięwzieli zaciekły kontratak, doprowadziły do ustabilizowania się linii frontu nad Słochodem. Operacje rosyjskie na froncie kaukazkim w r. 1916 przebiegały b. pomyślnie. W lutym wojska rosyjskie wzieły Erzerum, a na wiosnę Trapezunt, zabezpieczając całkowicie Transkaukazję przed niebezpieczeństwem.
Sukcesy te nie spowodowały żadnych zasadniczych zmian.
-bardzo długo nieokreślona świadomość narodowa;
-Białorusini nigdy nie posiadali wlasego państwa;
-wschodinia część Białorusi uległa rusyfikacji, zach. Uległa polskości przeplatającej się z rosyjskością
-ziemie białoruskie rozwijały się bardzo wolno i należały do najuboższych w europejskiej częśći Rosji - określiło to strukturę zawodową ludności białoruskiej
-ludność plebejska, w 1897 ok. 90% stanowili chłopi, a 3% służący i robotnicy dniówkowi. Niemalnie istniały klasy średnie, inteligencja bardzo nieliczna. Rzemiosłem z reguły b. Drobnym handlem trudnili się Żydzi. Miasta nieliczne i bardzo małe, wysoki odsetek ludności żydowskiej. Polacy i Rosjanie stanowili stosunkowo mały odsetek ludności Białorusi, ale odgrywali b. Dużą rolę gosp. I kult.. Wchłaniali Białorusinów, zwłaszcza wywodzącą się z chłopów inteligencję. Asymilację ułatwiały dwie okoliczności:
'religia 75% Białorusinów to wyznawcy prawosławia co sprzyjało rusyfikacji, pozostała część to katolicy, co sprzyjało polonizacji. W języku istniało znaczne podobieństwo do rosyjskiego, znacznie mniej do polskiego. Białorusini słabo wyodrębniali się z graniczących z nimi i mieszkających wśród nich narodów słowiańskich - utrudnia to ustalenie ich liczebności i wytyczenie ziem etnograficznie białoruskich. Kształtowaniu się świadomości narodowej nie sprzyjał stan kultury narodowej, nieliczne pamiątki piśmiennictwa białoruskiego prawie nie znane. W I poł. XIX w. Zaczyna się zainteresowanie folklorem białoruskim , ale nie było ono zainspirowane intencjami narodowymi, czynili to białoruscy Polacy. Aż do rewolucji 1905 nieliczne publikacje w jęz.białoruskim i zainteresowanie się biał. Były dziełem Polaków i Rosjan, związane były z chęcią rozwijania oświaty ludowej i zaciekawieniem folklorem. 1903 utworzona przez garstkę inteligentów organizacja Białoruska Rewolucyjna Hromada przemianowana wkrótce na Białoruską Socjalistyczną hromadę, wysunęła postulat autonomii - nic nie wskazuje na odzew ludności białoruskiej. Po rewolucji ruch narodowy sprowadzał się do tygodnika ludowego “Nasza Niwa” - teza o istnieniu odrębnego narodu białoruskiego i postulat podniesienia poziomu oświaty ludowej na gruncie własnej kultury, żądano wprowadzenia jęz. Białoruskiego do szkół, jednak w większości Białorusini biernie poddali się rusyfikacji
W rosyjskiej myśli spolecznej pierwszej polowy XIX stulecia kształtują się dwa nowe prądy: okcydentalizm i słowianofilstwo. Zwolennicy pierwszego nurtu opowiadali się za europeizacją stosunków w Rosji. Okcydentalizm byt prądem liberalnym, który dal podstawy późniejszemu liberalizmowi rosyjskiemu:-Do jego przedstawicieli można zaliczyć Grankowskiego i Czaadajewa. Słowianofile natomiast uważali,że Rosja swoistą, odrębną niż reszta Europy drogą rozwoju historycznego i że tylko krocząc dalej po tej drodze może osiągnąć coraz pomyślniejsze rezultaty. Slowianofile idealizowali przeszlość Rosji i byli mocno przywiązani do prawoslawia, w którym ,ich zdaniem, zachowały się najczystsze formy chrystianizmu. ,
Zarówno w przeszlości jak i we wspólczesnym żyliu Rosji zastrzegali harmonię między patriarchalnością stosunków miejskich a systemem władzy. Byli zwolennikami pewnych reform odgórnych.
Do wybitniejszych przedstawicieli tego nurtu należeli:
Iwan i Piotr Kiriejewscy, Aleksy Chomiakow, Jerzy Samarin, Iwan i Konstanty Aksakowowie.
Slowianofile i okcydentaliści dokonali potężnego przelomu w skostnialych poglądach na poddaństwo chłopów, któremu kategorycznie się przeciwstawiali.
Car Mikotaj II realizowal ,wielki program azjatycki mimo, iż Rosja w układzie z 1902 r. zobowiazała się wycołać wojska z Mandżurii w ciągu 18 miesięcy.
Utwożono oddzielne namiestnictwo Dalekiego Wschodu, obejmujace tereny generał-gubernatorstwa amurskiego (KRAJ NADAMURSKI, KRAJ USSURYJSKI, WYBRZEŻE MORZA OCHOCKIEGO. SACHALIN. KAMCZATKA, PÓLWYSEP CZUKOCKI) i obwód kwantuński (Liaotang). Namiestnikiem został Eugeniusz Aleksiejew. Utworzenie namiestnictwa spowodowało jeszcze większe rozdrażeniene w stosunkach z Japonia.
Japończycy mieli poparcie Anglii, a w 1903 r. zawarli porozumienie ze Stanami Zjednoczonymi
23.1 ( 511) 1904 Japonia zerwała stosunki dyplomatyczne z Rosja, a 27.1 (9.11) Japończycy udeżyli na Port Artur ( na phw. Liaotsurig) i poważnie uszkodzili flotę rosyjska. Flota rosyjska była rozdzielona: Port Artur, Władywostok. Szanghaj Czempulo. Naczelnym wodzem wszystkch sił zbrojnych na Dalekim Wschodzie został admiral Aleksiejew. Armia ladową dowodził generał Aleksy Kuropatkin, marynarka wiceadmirał Stefan Markarow. Poziom armii rosyjskiej nie był zbyt wysoki, ludzie starzy, zrutynizowani dowódcy. Japończycy mieli przewagę na morzu i na ladzie- Rosjanie dysponowali zbyt mała siłą. Przyjęto więc taktykę obronna. Japończy wykorzystując tę sytuację dażyli do jak najszybszego rozbicia Rosjan na morzu i na ladzie. 26.11 (10 III) 1904 r. zatonał torpedowiec rosyjski, zginęła prawie cała załoga.- 31.11 ( 13.IV ) wkraczajacy do akcji największy rosyjski okręt liniowy “Pietropawłowsk” natknał się na minę i od razu zatonął. Zglnal m in Makarow. Bezpośrednm~ rezultatem tego wydażenia było znaczne osłabienie floty rosyjskiej.
Rozpoczęty się większe operacje ladowe. drugiej połowie kwietnia armia japońska przekroczyła rzekę Jalu i przystapiła do akcji. Przecięla linię kolejowa łaczacią Port Artr z Mandżuria i dotarła do zachodniego wybrzeża Pólwyspu Liaotuńskiego odcinajac główny port Rosjan zupełnie od ladu. Wkrótce Japończycy zdobyli drugi port i Dalnij. W sierpniu zaczęło się oblężenie Portu Artura, w drugiej polowie sierpnia Japończycy uderzyli na Rosjan pod LAOJANGIEM Rosjanie przysłapil do ofensywy, ale wkrótce w zwiazku ze zbliżajaca się zima operacje ladowe zawieszono. Alewksiejew ustapił ze stanowiska. które objał Kuropatkin. Do końca 1904 r. toczyły się walki o Port Artur. Japończycy stosując ciagłe natarcia i bombardowania 20 XII (21 1905) zmusili Rosjan do poddania Portu Artura. Jego upadek był dla Rosji wstrzasem.
W lutym Japończycy zaczęli bitwę pod MUKDENEM ( trwała trzy tygodnie) Obie strony ponosiły straty.
Rosjanie przegrali bitwę, a Mukden znalazł się w rękach Japonii. Kuropatkin przekazał swe stanowisko generałowi Mikołajowi Liniewiczowi. Obie strony miały już dość walk i wtedy wyłoniła się koncepcja pośrednictwa amerykańskiego. Carat liczyl jeszcze na flotę bałtcka, wyplynęła ona pod wodza Zenobiusza Rożestwieńskieg. Znalazłszy się na wodach chińskich postanowił plynać do Wtadywostoku przez Cieśninę Cuszimsą między Korea i Japonia. Ta decyzja doprowadzila do bitwy morskiej w dniach 14-15 (27- 28) I 1905 r., w której to bitwie Rosja poniosła totalną klęskę. Prawie cała flota ulegla zagładzie, tylko trzy jednostki dostały się do Władywostoku, a trzy na Filipiny. W tej sytuacji zodzono się na rokowania pokojowe za pośrednictwem Stanów Zjednoczonych.
6 VIII 1905r. zaczęła się konferencja pokojowa w PORTSMOUTH. 5.IX doszlo do podpisania traktatu pokojowego na następujacych warunkach : Rosja oddawała poludniowy Sachalin, kolej południowo-mandżurska, przekazala Japończykom dzierżawę plw. Liaotung wraz z Portem Artura. Japonia zrezygnowała z roszczeń do kontrybucji. które miały zaplacić Chiny (patrz stos. Rosyjsko-chińsńie pyt. 34).
Przde rozpoczęciem obrad car podpisał z cesarzem niemieckim układ o wzajemnej pomocy w razie zagrożenia zewnętrznego. Obaj władcy chcieli by Francja rónież do niego przystapiła- byłby on zwrócony przeciw Anglii. Porozumienie; nie weszło w życie, a Rosja utrzymała ścisły sousz z Francja. W 1904 r. Francja podpisata porozumienie z Anglia wobec zagrożenia ze strony Niemiec.
W 1905 r. układ sojuszniczy zawarła z Anglia również z Rosja.
Po zakończeniu wojny Rosja uregulowała również sporne problemy gospodarcze z Japonia, podpisujac z nąw traktat handlowy i konwencję o utrzymaniu status quo na Dalekim Wschodzie, nie opublikowano tajnej klauzuli w myśl której pld Mandżuria i Korea wchodziły w strefę wplywów japońskich, a pn Mandżuria i Mongolia Zach. w strefę wpływów rosyjskich Uklad z Anglia rozgraniczał strefy wplywów w Persji.
Jednocześnie ukonstytuoawało się tzw. trójporozumienie Anglii, Francji i Rosji tzw Ententa . który stanał naprzeciw wielkiego bloku politycznego tzw. tróprzymierza Niemiec, Austro-Węgier i Włoch.
W l907r. ostatecznie ukształtowały się dwa bloki militarne, które ostatecznie stana naprzciw siebie w I-ej wojnie swiatowej.
Po klęsce Rosji w 1856 za najważniejsze mocarstwo europejskie uchodziła Francja,która mimo dyktatury Napoleona III miala opinię państwa liberalnego i popierająceego dążenia narodowościowe w krajach europejskich.
Rosja carska musiała wejść na drogę reform wewnętrznych, bowiem wojna krymska ujawniła słabość systemu jej rządów.
Przegrana Rosji, wstąpienie na tron Aleksandra II, którego uważano za człowieka postępowego, zjednoczenie Włoch, ogromna rola w Europie Napoleona III- wszystko to obudziło nadzieje Polaków zaboru rosyjskiego.
Liczono, że przy pomocy Nap. III. uda się wywalczyć niepodległość zaboru rosyjskiego.
Ale na początku 1863 r. francusko-rosyjskie stosunki układały się dobrze. Nap.III sądził, że tylko dzięki dobrym stosunkom z Rosją i Prusami potrafi zmienić na korzyść Francji mapę polityczną Europy, ale uległ naciskowi symbolizującej sympatyzującej z Polakami opinii, zwłaszcza antyrosyjsko nastawionych klerykałów francuskich.
17.IV.1863- Francja, Wielka Brytania i Austria złożyły w Petersburgu noty, domagające się,większych swobód w Królestwie. Rząd rosyjski odrzucił te noty., obiecując jednak amnestię Polakom, pod warunkiem, że złożą broń. Powstanie trwało nadal. 17.VI.- Francja, Wiel. Bryt. i Austria skierowaly do Rosji nowe noty. Odpowiedź odmowna. Była to kompromitacja dla Wiel. Bryt. (ograniczyła się tylko do ustnych wystąpień przeciw Rosji) Francji- Nap.III wystąpił w listopadzie 1863 r. z projektem zwolania kongresu europejskiego. Pomysl spotkał się z ogólnym sprzeciwem.
Do 1856 r. cesarz Francuzów zawdzięczał swe sukcesy dyplomatyczne głównie Wiel. Bryt., w latach 1856-1863 głównie Rosji.
Tymczasem w 1863 współpraca bryt.-fran. poważnie osłabła, a rosyj.-franc. zaś została przekreślona. Z akcji dyplomatycznej 1863 Francja wyszła upokorzona i dość osamotniona.
Francja nie odgrywała już znaczącej roli dla Rosji, teraz liczyły się Prusy.
W latach 1877-1878 odnowila się wojna rosyjsko-turecka. 13.VII.1878 - kongres berliński, w którym udzial wzięji: Niemcy, Anglia, Rosja, Austria, Francja, Włochy i Turcja. kongres ten zapoczątkował poważne zmiany w ukladzie sil polit. w Europie. Nastąpiło ochłodzemie stosunków niem.-ros..
W 1879 r. Niemcy zawarły ścisły sojusz z Austrią, a po przystąpieniu do niego Włoch w 1882 ukonstytuowało się tzw.trójprzymierze. Mimo to Niemcy i Rosja potrzebowaly się na wzajem, Bismarck potrzebował Rosji w rozprawie z Francją, a Rosja tylko z Niemcami mogła prowadzić rozmowy w sprawie bałkańskiej.
Przesłanki te umożliwiły w 1881 r. restytucję "sojuszu trzech cesarzy".
W 1887 r. Rosja i Niemcy zawarły tzw. układ reasekuracyjny, zobowiązując się nawzajem do neutralności w razie wojny. Uklad nie obowiązywal w razie wojny Niemiec z Francją lub Rosji z Austrią, pozostawać mial natomiast w mocy gdyby wojnę zaczęla Francja czy· Austria.
W 1890 r. dostal dymisję Bismarck, Rosja zwrócila się ku Francji. I to by było na tyle.
Władze carskie tlumiły wszelkie przejawy odrębności ukraińskiej widząc w tym zagrożenie dla jedności państwa. Po likwidacji nauczania ukraińskiego zakazano w latach 1803-1876 jakiejkolwiek działalności narodowej, w tym nie tylko drukowania ale nawet importu książek ukraińskich. Zakazano też działalności powstającym od 1859 r. "Hromadom" - gminom, lokalnym towarzystwom szkolnym które jednak kontynuowały dzialanie w konspiracji.
Dla Rosji "języka małoruskiego nigdy nie byto, nie ma obecnie . nie może być w przyszlości".
A skoro języka to także kultury : istotnie jeszcze w początkach XIX wieku ukaz carski zabronil wznoszenia nowych cerkwi w lokałnych stylach ukraińskich nakazując trzymanie się wzorców moskiewskich. Wysilki władz carskich poważnie utrudniały ukraińską pracę narodową , z drugiej strony jednak przez sam fakt jej zwalczania zracały na nią uwagę i w konsekwencji odziaływaiy na wzrost świadomości narodowej Ukraińców. Ponad to - przez fakt tłumienia wielkiej aktywności spolecznej- polityka ta sprzyjała radykalizacji postaw spolecznych i wzrostowi popularności skrajnych kierunków politycznych. Nihilizm polityczny jednakże ; choroba Rosji X1X wieku; na Ukrainie nie zdołal się zakorzenić. Proces ukrainizacji czyli unarodowienia we współczesnym sensie ludu Ukrainy nie zostal jak się zdaje zakończony po dzień dzisiejszy. Na wschodniej Ukrainie, szczególnie w charkowskim, sumskim i Donbasie wciąż żyją masy tzw. chocholów nieunarodowionych Małorusinów, z którycń większość zapewne nigdy nie czuła się Ukraińcami , a choć dziś nie uważa się za Rosjan niż uważa się tez za Ukraińców. W “Galicji wschodniej" jak w XIX w. zaczęto nazywać Ruś Czerwoną rozwój narodu ukraińskiego nie napotykal przeciwdziałania wladz, przeciwnie- dla Austriaków był on korzystny zarówno dlatego że hamowal on panslawistyczną propagandę rosyjską, jak też polonizację wzmacniającą Polaków w Galicji. W 1848r. na fali Wiosny Ludów , powstała we Lwowie Hołowna Rada Ruska - pierwsza reprezentacja narodu ukraińskiego rozwiązana w 1859r. Odegrała ona wielką rolę w kształtowaniu się świadomości narodowej Rusinów Galicyjskich (określenia "Ukraińcy" wówczas nie używano) i w ich dalszej walce o prawa narodowe. Rada zadeklarowała jedność narodową Rusinów "austriackich" i "rosyjskich" jako jednego narodu a pogląd ten wsparla działalność tzw. Ruskiej Trójcy, trzech młodych poetów i pierwszych na tych ziemiach zbieraczy folkloru-wszyscy trzej byli kapłanami grekokatolickimi , a ich działalności, wielkie przeszkody stawiały władze tego Kościoła. Już wtedy Rusini zażądali podziału Galicji na dwa kraje koronne i ustanowienie we wschodnim samorządu ukraińskiego : Wiedeń jednak po dwuletnich wahaniach zdecydował się tego nie czynić, a w wyniku dalszej walki politycznej prowadzonej glównie przez polityków polskich, ustanowiono w latach 1867-~8 autonomię Galicji, wprowadzając w niej samorząd polski w miejsce dotychczasowego zarządu niemieckiego. Do szkół wprowadzono jednak język ukraiński (ruski). Wszystko to sprzyjało, podobnie jak praworządność i demokracja Austro-Węgier rozwojowi narodowemu Ukraińców. Jednak kierunek narodowy ukraiński musiał stoczyć walkę z kierunkiem wszechruskim, którego przedstawiciele twierdzili pod wplywem propagandy rosyjskiej , że ani w Galicji ani nad Dnieprem nie ma narodu ukraińskiego a tylko, lokalne odłamy jednego narodu rosyjskiego. Wielkie znaczenie dla zahamowania wpływów Wszechrusinów oraz ostatecznego przekonania Ukraińców galicyjskich o ich jedności narodowej z Nadnieprzańskimi miała działalność we Lwowie Hruszewskiego , wielkiego historyka ukraińskiego , który musiał opuścić uniwersytet
Odrębność Ukraińców nie była bynajmniej sprawą przesądzoną. W Galicji polskie partise polityczhe wobec poparcia władz austriackich, dla ukraińskiego ruchu narodowego sprzymierzały się z partiami wszechruskimi. W1890 r. namiestnik Galicji K. Badem zawarł ugodę z ukraińskimi stronnictwami narodowymi przewidującą koncesje polityczne dla nich oraz współpracę .
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
historia rosji
WAŻNE DATY Z HISTORII ROSJI
Historia Rosji
Propaganda historyczna Rosji PL
Propaganda historyczna Rosji w latach 2004 2009 [BBN VIII 2009]
Paradoksy historii Tajna historia Rosji, Europy i świata W Uszkujnik
Historia Rosji w kontekście stosunków międzynarodowych
hist ros, Historia Rosji
hist ros HISTORIAB ROSJI poczatki panstwa
Bazylow Ludwik Historia Rosji
Historia Rosji w pigulce kw
Bazylow Ludwik Historia Rosji
HISTORIA ROSJI NOTATKI
Historia rosji od konca
Historia Rosji w pigułce
Bazylow Ludwik Historia Rosji Notatnik
HISTORIA ROSJI
Historia Rosji w pigułce
więcej podobnych podstron