Lekcja 25:
Kolor to coś więcej niż widzisz

Kolor to coś więcej niż widzisz

Zapalony fotograf nie zadowoli się samymi kolorowymi fotografiami. Poświęci dużo wysiłku by uzyskać dobre zdjęcia z interesującą kompozycją kolorów.

Bez światła - nie ma koloru Ludzkie oko, jak wiemy, rozróżnia tylko bardzo wąski zakres spektrum promieniowania. Rejestruje fale elektromagnetyczne o długości od 400 do 700 nm (nanometrów). Widzialne spektrum w uproszczeniu dzieli się na niebieskie ( długość fali: 400 - 500 nm), zielone (500 - 600 nm) oraz zakres fal długich - czerwonych (700 nm).

 

Obecność wszystkich części składowych kolorów charakteryzuje światło białe (średnie światło dzienne). Składają się na nie wszystkie kolory od niebieskiego do czerwonego. Obiekty fizyczne, w zależności od swojej natury: albo odbijają wszystkie fale (dając kolor biały) albo pochłaniają ich część. Mieszanka pozostałych, odbitych daje widoczny kolor.

Zielone pole odbija zielony zakres spektrum światła, pochłaniając jednocześnie składową niebieską i czerwoną. Zmiana proporcji powoduje zmianę nasycenia koloru. Na przykład zielony pieprz będzie widoczny w naturalnym kolorze tylko wtedy, gdy odpowiadające kolorowi długości fali będą obecne w świetle. Oświetlany światłem barwnym będzie zmieniał swój wygląd. Jeśli zostanie na przykład oświetlony pomarańczowym światłem, zielony pieprz stanie się ciemny, prawie bezbarwny.  

Ten sam efekt widoczny jest wieczorem i w nocy. Przy zbyt słabym oświetleniu, nie jesteśmy w stanie rozpoznawać i wyróżniać kolory. W nocy wszystkie koty są czarne - przynajmniej dla ludzkiego oka! Widzenie kolorów przez oko jest charakterystyczne tylko dla wysokiego natężenia światła. W półmroku, receptory czarno-białe przejmują pracę receptorów czułych na kolor.

Oprócz dominującej kompozycji kolorów światła padającego (temperatury koloru), istnieją inne parametry, równie ważne dla opisu natury koloru:

Odcień Powierzchnia obiektu Nasycenie koloru Jasność koloru Natężenie oświetlenia Pigmentacja

Kontrast

Jasność nie jest jedynym czynnikiem, powodującym różnice w odtwarzaniu kolorów. Kontrast oświetlenia ma także duży wpływ na wygląd barw. Kolory w cieniu są mniej wyraźne i jaskrawe. Natomiast kolory powierzchni oświetlonych przez słońce wydają się być bardziej nasycone i dopełnione. Wysokokontrastowe światło, towarzyszące niskiemu położeniu słońca na niebie, podkreśla wyrazistość kolorów. Z drugiej strony mgła, zachmurzenie i deszcz powodują wygaszenie kolorów o mało zróżnicowanej jasności. Oświetlenie powoduje wtedy bardzo mały kontrast.  

Ważna różnica Oprócz efektu kolorów indywidualnych, także grupy kolorów wywierają wpływ na ostateczny wygląd fotografii. Na przykład, kolory achromatyczne - biały, szary i czarny - kontrastują ze wszystkimi innymi barwami. Doświadczone oko zawsze rozpozna rodzaj koloru na podstawie barw achromatycznych, szczególnie na podstawie szarych elementów obrazu. Czerń i biel nie mają tak wyraźnego wpływu na odtwarzanie kolorów. Każdy, kto próbuje zidentyfikować rodzaj koloru na podstawie barw chromatycznych, będzie miał problemy. Widoczne są jedynie bardzo drastyczne błędy. Jeśli nie ma żadnych kolorów odniesienia, można utknąć w miejscu. Nasza zdolność do zapamiętywania kolorów jest bardzo słaba, ponadto kolory zmieszane zapamiętywane są z dużym przekłamaniem w stosunku do oryginału.

Spektrum kolorów

Kontrast kolorów występuje, gdy w spektrum kolorów znajdują się one daleko od siebie. W ekstremalnych przypadkach są kolorami przeciwstawnymi (znajdują się po przeciwnych stronach koła kolorów). Wydźwięk obrazu jest zupełnie inny, gdy motyw składa się tylko z jednej barwy zróżnicowanej poprzez zmiany jasności i nasycenia. Obrazy takie nazywane są monochromatycznymi, a ich atrakcyjność polega na umiejętnej kombinacji odcieni kolorów. Ogólnie mówiąc, kolor daje fotografowi narzędzie do tworzenia efektów specjalnych. W tym przypadku kombinacja kolorów bardziej zależy od dnia niż obiektywnego odwzorowania.  

		Kolory chromatyczne i achromatyczne
		Biel
		Kolor niebieski
		Kolor żółty i zielony
		Kolor czerwony i Brązowy

 

Kolor jako kontrast

Kolory tworzą kontrasty, gdy połączy się różne barwy o tej samej jasności i nasyceniu. Podstawą jest umiejętne łączenie, niezależnie od tego, czy kolory mają czysty odcień, czy też są mieszaniną. Ważne jest by były spektralnie odległe od siebie. Pożądany kontrast można stworzyć łącząc ze sobą kolory: jasne i ciemne, powściągliwe i wyraźne; albo używając uderzającego koloru sygnałowego.  

Ciepłe kolory Po dodaniu żółtego, uzyskany kolor będzie cieplejszy. Ilustruje to także psychologiczny efekt barw. Kolory, takie jak zielony, pomarańczowy i czerwony stają się szczególnie ciepłe po wymieszaniu z żółtym. Na przykład żółto-zielony wydaje się tak ciepły jak pomarańczowy lub czerwono-pomarańczowy. Dotyczy to głównie stłumionych odcieni, gdy efekt mniej nasyconych kolorów jest słabszy. W tym przypadku zimne kolory tworzą szczególnie wyraźny kontrast.

 

Kolor i harmonia

Wewnętrzna równowaga motywów, która emanuje spokojem i pogodą opiera się głównie na świadomym doborze harmonijnych kolorów poszczególnych elementów. Podobne odcienie, zbliżone do siebie spektralnie lub skoordynowane mieszaniny mogą scalić martwą naturę. Żaden z kolorów nie dominuje, żaden z obiektów nie przyciąga całej uwagi. Zdjęcie powinno wywierać określony efekt jako całość i oddziaływać na obserwatora odpowiednim rozkładem kształtów i powierzchni. Stosunkowo duże kolorowe powierzchnie i najwyżej kilka barw wystarczy do kolorowej fotografii tego typu.

Kolory dopełniające

Największy możliwy kontrast pomiędzy dwoma barwami osiąga się, gdy znajdują się one dokładnie po przeciwnych stronach koła kolorów. W takim przypadku nazywane są kolorami "dopełniającymi". Prawdziwie dopełniający efekt kontrastowy osiągany jest, gdy używane są razem niebieski z żółtym, magenta z zielonym, cyan z czerwonym. Wszystkie mieszaniny tych kolorów także mają uzupełniających partnerów, chociaż efekt optyczny jest znacznie słabszy.

Kolory punktowe

Im intensywniejszy kolor punktowy, tym mocniejszy efekt. Nie potrzeba dużego obiektu, żeby to osiągnąć. Duża powierzchnia tła o wyciszonych kolorach także może zostać wzbogacona tego typu kolorowymi akcentami. Kontrasty mogą ożywić kompozycję i dodać motywom nieco wigoru.

Zimne kolory Niebieski nie jest jedynym kolorem, który tworzy chłodną atmosferę - wszystkie mieszaniny tego koloru dają taki efekt. Mieszaniny niebieskiego z zielonym (cyan) i czerwonym (magenta) są szczególnie silnymi kolorami sygnałowymi. Eksperymenty twórczych zmian motywu za pomocą "chłodnych" kolorów można przeprowadzać stosując niebieski filtr.

Wskazówka:
Same kolory nie stworzą dobrego zdjęcia. Jednak używane rozważnie mogą pomóc w uzyskaniu lepszych fotografii

---