Układ hormonalny

Zakres wiedzy wymaganej na wejściówkę:

1. Znajomość struktur wchodzących w skład układu hormonalnego ( ich lokalizacja, bez szczegółów budowy anatomicznej )

2. Znajomość nazw hormonów produkowanych w konkretnych gruczołach wydzielania wewnętrznego

3. Definicja gruczołu wydzielania wewnętrznego, definicja hormonu

4. Cele i zadania układu dokrewnego

5. Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną

6. Pojęcie receptora, rodzaje receptorów dla poszczególnych hormonów

7. Mechanizmy kontroli czynności układu dokrewnego ( sprzężenie zwrotne dodatnie, sprzężenie zwrotne ujemne )

Zakres wiedzy przedstawianej w czasie seminarium:

I. Endokrynna funkcja podwzgórza

1. Efekty działania hormonów hipofizotropowych

2. Efekty działania hormonu antydiuretycznego i oksytocyny

3. Regulacja syntezy i uwalniania hormonów podwzgórzowych

4. Przykłady najczęstszych chorób wynikających z nieprawidłowej czynności podwzgórza

II. Przysadka mózgowa

1. Podział anatomiczny i czynnościowy przysadki

2. Regulacja uwalniania poszczególnych hormonów przysadkowych

3. Funkcja poszczególnych hormonów produkowanych w przysadce

4. Przykłady najczęstszych chorób wynikających z nieprawidłowej czynności endokrynnej przysadki

III. Szyszynka

1. Szyszynka jako narząd fotoendokrynny

2. Hormony produkowane przez szyszynkę ze szczególnym uwzględnieniem roli melatoniny

IV. Czynność rozrodcza i endokrynna gruczołów płciowych

1. Czynność rozrodcza jajnika

2. Czynność endokrynna jajnika, rodzaje hormonów produkowanych w jajniku

3. Cykliczność produkcji i uwalniania hormonów płciowych ( cykl jajnikowy, cykl maciczny )

4. Hormonalne aspekty okresu pokwitania i przekwitania

5. Ciąża i laktacja

6. Czynność endokrynna i rozrodcza jądra

7. Osie sprzężeń zwrotnych w kontroli funkcji jądra

V. Tarczyca i przytarczyce

1. Regulacja uwalniania T₃ i T₄

2. Fizjologiczne działanie hormonów tarczycowych

3. Skutki niedoczynności i nadczynności tarczycy

4. Fizjologiczne efekty działania kalcytoniny ( produkowanej przez tarczycę )

5. Fizjologiczne efekty działania parahormonu ( produkowanego przez przytarczyce)

6. Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej ( współdziałanie kalcytoniny, parathormonu i witaminy D )

VI. Nadnercza

1. Czynność rdzenia nadnerczy oraz hormonów tam produkowanych: epinefryny i norepinefryny

2. Podział anatomiczny i czynnościowy kory nadnerczy

3. Regulacja uwalniania hormonów kory nadnerczy

4. Działanie fizjologiczne hormonów kory nadnerczy

5. Skutki niedoczynności i nadczynności kory nadnerczy

VII. Czynność endokrynna trzustki

1. Kontrola uwalniania i efekty działania insuliny

2. Skutki zaburzeń syntezy i zaburzeń działania na tkanki docelowe insuliny

3. Rola glukagonu

Po odbyciu kursu w zakresie fizjologii układu hormonalnego obejmującego seminarium , wykłady oraz pracę własną studenta przy wykorzystaniu dostępnej literatury student powinien rozumieć jaki jest udział układu hormonalnego w kontroli funkcji organizmu, znać szczegóły efektów działania poszczególnych hormonów, mechanizmy kontroli uwalniania poszczególnych hormonów oraz w podstawowym zakresie wybrane choroby wynikające z nieprawidłowej czynności układu hormonalnego.

Literatura:

1. „Podstawy fizjologii człowieka” Skrypt dla licencjackich kierunków medycznych - H. Krauss, P. Sosnowski, Wydawnictwo UM w Poznaniu, 2009

2. „Fizjologia człowieka” - W. Traczyk, PZWL, Warszawa 1980

3. „Fizjologia” - W. Ganong, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007

---