MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELI NAUCZANIA ZINTEGROWANEGO Z ZAKRESU ORTOGRAFII

ZABAWY ORTOGRAFICZNE W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM

Jednym z ważnych celów edukacji szkolnej jest kształtowanie właściwego posługiwania się językiem ojczystym w zakresie mówienia, czytania i pisania. Sprawność językowa, jaką nabywa dziecko w procesie kształcenia, oprócz gramatyki i elementów wiedzy o języku, obejmuje umiejętność pisania poprawnego pod względem ortograficznym.

W wyniku nauki szkolnej uczeń powinien opanować umiejętność praktycznego zastosowania zasad pisowni języka polskiego w zakresie umożliwiającym mu osiąganie lepszych wyników w pracy bieżącej i na wyższym etapie kształcenia. W rezultacie systematycznych ćwiczeń czynności poprawnego pisania automatyzują się i przechodzą w nawyk. Poprawność ortograficzną należy doskonalić okazjonalnie na wszystkich zajęciach, korelując działania z treściami edukacji polonistycznej.

Przygotowane przeze mnie gry i zabawy ortograficzne nie wymagają wielu pomocy, mogą być w krótkim czasie przeprowadzone na każdej lekcji.

Materiał ortograficzny przeznaczony do zabaw powinien być znany i utrwalony, aby w czasie zabaw nie dopuszczać do błędnego zapisu wyrazów.

1) Zabawa „Król ortografii”

Opis zabawy: Wszyscy uczniowie stoją w kręgu. Nauczyciel każdemu podaje wyraz z trudnością ortograficzną. Zadaniem ucznia jest podanie prawidłowej pisowni wyrazu. Uczeń, który pomyli się - siada. Zabawa trwa do momentu, aż zostanie wyłoniona jedna osoba - król ortografii.

2) Gry z kostką ortograficzną

Opis gry: Dyżurny rzuca kostką, na której umieszczone są trudne litery (h, ch, rz, ż, ó, u). Uczniowie mają w ciągu 2 minut wyszukać w podręczniku lub słowniczku i zapisać jak najwięcej wyrazów z podaną trudnością.

Opis zabawy: Uczniowie w parach w ciągu 2 minut mają zapisać jak najwięcej wyrazów z trudnością wyrzuconą na kostce ortograficznej. Wygrywa para, która ma najwięcej wyrazów poprawnie zapisanych.

Opis zabawy: Uczniowie w ciągu jednej minuty piszą wyrazy na swoich kartkach, następnie zamieniają się i piszą (czas 1 minuta) na kartkach kolegi. Wyrazy nie mogą się powtarzać.

Opis zabawy: Uczniowie siedzą w kręgu. Każdy rzuca po kolei kostką i musi podać wyraz z wyrzuconą trudnością. Kto się pomyli, daje fant.

3) Zabawa „Znajdź parę”

Opis zabawy: Każdy uczeń losuje jeden kartonik z wyrazem. Następnie uczniowie wychodzą na środek klasy i odszukują swoją parę według podanej reguły, np.: ó wymienne na o.

4) Zabawa „Drukarnia”

Opis zabawy: Nauczyciel podaje wyraz bazowy np. dom. Zadaniem uczniów jest napisanie jak najwięcej wyrazów z trudnościami ortograficznymi kojarzonymi z wyrazem bazowym.

5) Zabawa „Nie pomyl się”

Opis zabawy: Nauczyciel umawia się z uczniami, że każda trudność będzie oznaczona innym gestem np. wyraz z ó - ręce podniesione w górę, wyraz z u - klaśnięcie. Nauczyciel czyta wyrazy, a uczniowie muszą je odpowiednia zasygnalizować. Kto się pomyli, odpada z gry.

6) Zabawa „Ortograficzny listonosz”

Opis zabawy: Dzieciom rozdajemy kartoniki z lukami w miejscu trudnych liter. „Listonosz” zbiera do torby wyrazy z określoną trudnością np. ó - u. Które z dzieci jest pewne, że ma taki wyraz, oddaje listonoszowi. Potem następuje sprawdzenie przez głośne odczytanie wyrazów.

7) Zabawa z piłką

Opis zabawy: Dzieci stoją w kole. W środku nauczyciel z piłką. Podaje piłkę do ucznia i mówi wyraz (np: z ó). Dziecko ma odpowiedzieć wyrazem z określoną regułą (np. wyraz wymienny na o).

8) Zabawa w zgadywanie

Opis zabawy: Nauczyciel zapisuje na tablicy wyrazy w ten sposób, że podaje pierwszą i ostatnią literę. Zadaniem uczniów jest odgadnięcie o jakim wyraz myśli nauczyciel. Wcześniej należy ustalić, jakiej trudności będą dotyczyły wyrazy.

P - - u - - k (pakunek) R ó - - - - - e (równanie)

G - - - a (grupa) S - - - j (strój)

9) Zabawa „Stop”

Opis zabawy: Zabawa przebiega w grupach. Wcześniej uczniowie samodzielnie mogą wykonać karteczki z wyrazami np. po 4 wyrazy z podaną trudnością. Wyrazy rozkładane są na podłodze, a dzieci siadają wokoło. Na sygnał każde dziecko szuka wyrazów z „przydzieloną” mu trudną literką. (Nie mogą to być wyrazy pisane przez siebie). Kto znajdzie pierwszy swoje wyrazy woła :”stop”.

10) Zabawa „Czy jesteś spostrzegawczy?”

Opis zabawy: Nauczyciel zawiesza na tablicy dużą ilustrację, (dla każdego rzędu inną). Uczniowie przyglądają się przez chwilę, a potem zapisują wszystkie wyrazy, jakie zapamiętali z ilustracji. Nauczyciel zawiesza ilustrację i następuje sprawdzanie (można zamienić się rzędami).

11) Zabawa „Spocone dyktando”

Opis zabawy: Przed każdym rzędem na tablicy zapisanych jest 10 wyrazów. Jedna osoba z ławki podchodzi do tablicy, czyta jeden wyraz wraca do ławki i dyktuje koledze. (Nie wolno podpowiadać, o jaką trudność chodzi). Potem następuje zmiana ról. Później uczniowie sami sprawdzają nawzajem swoje dyktanda.

12) Zabawa „Szukanie części mowy”

Opis zabawy: Na tablicy wiszą kartoniki z częściami mowy; czasownik, rzeczownik, przymiotnik. Dyżurny rozdaje dzieciom kartoniki z rysunkami ortograficznymi. Uczniowie zawieszają swoje ilustracje pod właściwym napisem.

13). Gra „Szczęściarz - dwie wersje

Uczniowie otrzymują jedną planszę gry na ławkę oraz 12 kartoników do przykrycia wyrazów na planszy. Nauczyciel czyta wyrazy w dowolnej kolejności. Uczniowie, którzy odnaleźli na swojej planszy wyraz, zakrywają go kartonikiem. Wygrywa para (Szczęściarz), która pierwsza przykryje wszystkie wyrazy.

STRAŻ POŻARNA	HENIO	POŻAR		HENIO	WĄŻ	HEŁM
HEŁM	STRAŻAK	ODWAŻNY		STRAŻ POŻARNA	STRÓJ STRAŻACKI	MUNDUR STRAŻACKI
MUNDUR	BURZA	WĄŻ		WĄŻ STRAŻACKI	ODWAŻNY STRAŻAK	WÓZ STRAŻACKI
BOHATER	HEJNAŁ	WÓZ STRAŻACKI		BOHATER	BURZA	POŻAR

14). Pięciominutówki ortograficzne. To dobry sposób różnorodnego i wielokrotnego wykorzystania materiału ortograficznego o różnym stopniu trudności w krótkim czasie kilku minut. Wyrazy na wszystkich kartkach są takie same. Wywieszamy je na tablicy, aby każdy uczeń mógł sam sprawdzić poprawność zapisu.

1. Przepisz wyrazy w kolejności alfabetycznej. Podkreśl trudne litery. marchew, pietruszka, ogórki, kapusta, gruszka, burak, ……………………………... ……………………………... ………………………………

2. Podane wyrazy wpisz do tabelki. buduje, królik, żubr, rysujemy, dyżurować, stróż, róg, Rzeczowniki Czasowniki

2

---