Moralistyka, ironia i sceptycyzm w twórczości Ignacego Krasickiego
Moralistyka, ironia i sceptycyzm to trzy czynniki bardzo często obecne w twórczości Ignacego Krasickiego. - Bajki, dzięki zawartemu morałowi lub puencie pozwalały na przekazanie wielu treści czytelnikowi, np.:
"Szczur i kot" - piętnuje pychę i zarozumialstwo.
"Ptaszki w klatce" - ukazuje tęsknotę za wolnością.
"Jagnię i wilcy" - prawo siły zwycięża słabego, nie ma on żadnej obrony.
"Dewotka" - ukazuje fałsz źle pojętej wiary.
"Malarze" - ukazuje opłacalność obłudy i pochlebstwa, a nie prawdy i szczerości.
A zatem obłuda, kłamstwo, czcze pochlebstwa, skąpstwo, dewocja są krytykowane, "ubrane" w odpowiednie scenki i zaprezentowane odbiorcy. Świat został w bajkach poddany krytyce - nie jest to świat baśni, w której zwycięża dobro, powyższe pojęcia budzą gorycz i smutną refleksję.
- Satyry, w których ironia i sceptycyzm mieszają się, dając obraz ówczesnego świata i ludzi: "Świat zepsuty" głosi upadek cnoty, prawa i prawdy w społeczeństwie. Oto szerzą się same matactwa i łgarstwa, herezje, upadek obyczajów, chciwość i odwieczne kłótnie.
"Pijaństwo" - co oznacza pijaństwo - wie każdy. Prócz tego z rozmowy bohaterów satyry wyziera: kłótliwość, bezmyślność, czcze gadulstwo zamiast jakiegokolwiek działania na rzecz kraju.
"Żona modna" - karykatura mody, obawa o moralność młodego pokolenia, niechęć do małżeństw z majątku, a nie z miłości.
"Do króla" - jest to krytyka króla przez sarmackiego szlachcica. Jednak nie wady króla obnaża, lecz własne: zawiść i pychę, które nim władają, zaślepienie, nieuctwo, ciasnotę poglądów i bardzo wysokie mniemanie o sobie.
- Poemat heroikomiczny "Monachomachia" ("Wojna mnichów") miał ośmieszyć stosunki panujące wśród duchowieństwa, np.: pijaństwo, kłótliwość, lenistwo. Autor zresztą musiał bronić się przed pretensjami obrażonych, m. in. dlatego napisał:
I śmiech niekiedy może być nauką,
Kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa
- Dydaktyczna powieść "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki". Na losach Mikołaja ukazuje wszelkie wady społeczeństwa, zakończenie jest jego modelem przyszłego widzenia kraju. Należy obserwować życie innych i uczyć się na ich błędach.