Diagnoza i wczesne wspomaganie rozwoju
dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera
Pedagogika: wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, II rok II stopnia
mgr Justyna Pilecka - Zouaidia
justyna.pilecka@amu.edu.pl
Dyżur: poniedziałek 14:45-15:30, Jowita
Semestr: zimowy
Liczba godzin: 20
dopuszczalna liczba nieobecności 2 (każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na dyżurze nawet, jeżeli jest ona potwierdzona zwolnieniem lekarskim)
warunkiem dopuszczenia do kolokwium końcowego jest zaliczenie nieobecności oraz aktywność na zajęciach
Program zajęć:
Temat 1: Diagnoza dzieci z autyzmem
przyczyny trudności w rozpoznawaniu autyzmu
aktualne kryteria diagnostyczne
wybrane narzędzia i metody diagnostyczne
Kwestionariusz Autyzmu w Okresie Poniemowlęcym (CHAT)
S. Barona-Cohena, J. Allen, C. Gillberga
CARS - Childhood Autism Rating Scale (Skala Oceny Autyzmu Dziecięcego) E. Schoplera, R. Reichlera, B. Renner
PEP-R - Psychoeducational Profile Revised (Profil Psychoedukacyjny) E. Schoplera, R. Reichlera, A. Bashford
przekazywanie diagnozy rodzicom
Literatura:
Bobkowicz - Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 125-145.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 3-4, s. 61-100.
Radochoński M. (2001). Podstawy psychopatologii dla pedagogów. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 161-165.
Winczura B. (2008). Wczesne wykrywanie zaburzeń autystycznych w świetle koncepcji teorii umysłu. W: B. Cytowska, B. Winczura (red.) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków: „Impuls”, s. 389-398.
Temat 2: Diagnoza dzieci z zespołem Aspergera (08.11.2010)
przyczyny trudności w rozpoznawaniu zespołu Aspergera
aktualne kryteria diagnostyczne
wybrane narzędzia i metody diagnostyczne
Literatura:
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S - ka, rozdział 1,
s. 14-25; załącznik III, s. 169-173.
Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i zespół Aspergera. Warszawa: Wyd. Fraszka Edukacyjna, s. 13-29.
Kruk - Lasocka J. (2001). Autyzm czy zespół Aspergera? Wpływ rozbieżności diagnostycznych na oddziaływania terapeutyczne. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 22-30.
Maciarz A., Biadasiewicz M. (2005). Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera. Kraków: „Impuls”, s. 14-63, s. 67-70.
Radochoński M. (2001). Podstawy psychopatologii dla pedagogów. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 165-166.
Urbaniuk J. (2008). „Mali profesorowie” czy inteligentni autyści? Wczesna diagnoza dziecka z zespołem Aspergera. W: B. Cytowska, B. Winczura (red.) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków: „Impuls”, s. 399-428.
Temat 3: Wczesna interwencja wobec dzieci z autyzmem
i zespołem Aspergera (08.11.2010)
skuteczność wcześnie podejmowanej interwencji
rodzice w terapii dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera
Literatura:
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S - ka, rozdział 8,
s. 123-161.
Kruk - Lasocka J. (2001). Autyzm czy zespół Aspergera? Wpływ rozbieżności diagnostycznych na oddziaływania terapeutyczne. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 22-30.
Pisula E. (2005). Efektywność działań terapeutycznych podejmowanych wobec dzieci z autyzmem. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 13-23.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 6 i 7,
s. 113-138.
Temat 4: Zabawa u dzieci z autyzmem (15.11.2010)
rozwijanie umiejętności zabawy: przyciąganie uwagi i dzielenie przestrzeni
zabawa uporządkowana
wybór zabawek do zabawy
gry i zabawy ruchowe (problemy z integracją sensoryczną)
„czas podłogowy” w pracy z dzieckiem z autyzmem
Literatura:
Danielewicz D. (2005). „Czas podłogowy” w pracy z dzieckiem z autyzmem. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 133-150.
Moor J. (2006). Śmiech, zabawa i nauka z dziećmi o profilu autystycznym. Warszawa: wydawnictwo mała litera, Wyd. Cyklady, s. 21-56, s. 103-116.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 5, s. 101-112.
Temat 5: Metoda Marii Montessori (22.11.2010)
cele metody M. Montessori
kategorie materiału dydaktycznego (rozwojowego)
propozycje wykorzystania metody w pracy z dzieckiem z autyzmem
Literatura:
Sekułowicz M. (2001). Wykorzystanie metody Marii Montessori w pracy z dziećmi autystycznymi. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 105-111.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 78-83.
Temat 6: Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) W. Sherborne (22.11.2010)
cele MRR
zastosowanie MRR
kategorie ćwiczeń
struktura zajęć
propozycje wykorzystania metody w pracy z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera
Literatura:
Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1992). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP, s. 35-91.
Błeszyński J. (2004). Wykorzystanie metody Ruchu Rozwijającego w terapii dziecka z głębokimi deficytami rozwojowymi - autystycznego. W: J. Błeszyński (red.) Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 109-131.
Bobkowicz - Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 108-109.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s.91-92.
Temat 7: Niedyrektywne formy terapii (29.11.2010)
cele terapii niedyrektywnej
zasady pracy z dzieckiem z autyzmem
przykłady zastosowania terapii niedyrektywnej w pracy z dzieckiem z autyzmem
Literatura:
Biernacka E. (2000). Autyzm - nienasycony głód. W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 15-21.
Bobkowicz - Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 93-95.
Ciupa A. (2000). Terapia dziecka autystycznego - podróż w głąb czasu.
W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 7-14.
Grodzka M. (2000). Dziecko autystyczne. Dziennik terapeuty. Warszawa: PWN,
s. 87-102 (zachęcam do przeczytania całej książki).
Olechnowicz H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN.
Olechnowicz H. (1997). Opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 9-21, s. 70-83.
Stanieczek A., Bala J. (2000). Andrzej - autystyczny mistrz liter i cyfr.
W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 32-53.
Temat 8: Metoda Integracji Sensorycznej (06.12.2010)
zakłócenia procesów integracji sensorycznej u dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera
cele metody Integracji Sensorycznej
propozycje podstawowych ćwiczeń do stymulacji w zakresie integracji sensorycznej
Literatura:
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S - ka, rozdział 7,
s. 113-122.
Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i zespół Aspergera. Warszawa: Wyd. Fraszka Edukacyjna, s. 43-55.
Maas V. F. (1998). Uczenie się przez zmysły - wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej. Warszawa: WSiP.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 76-78.
Sekułowicz M. (2004). Metoda Integracji Sensorycznej w diagnozie i terapii dzieci z autyzmem. W: J. Błeszyński (red.) Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 31-38.
Temat 9: Terapia behawioralna (13.12.2010)
cele terapii behawioralnej
techniki terapii behawioralnej
terapia behawioralna we wczesnej interwencji wobec dzieci z autyzmem
propozycje programów rozwijających umiejętności komunikacji werbalnej
Literatura:
Budzińska A., Kubach I. (2001). Zastosowanie terapii behawioralnej we wczesnej interwencji wobec dzieci autystycznych. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 74-81.
Kawa R. (2005). Rozwijanie umiejętności niezbędnych w nabywaniu mowy. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 79-94.
Kozłowski J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych dzieci z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O. I. Lovaasa. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 49-74.
Temat 10: Model TEACCH - program Terapii i Edukacji Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji (13.12.2010)
cele modelu TEACCH
propozycje technik nauczania dzieci z autyzmem
przykłady ćwiczeń edukacyjnych dla dzieci z autyzmem
Literatura:
Bobkowicz - Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 116-123.
Mesibov G. B. (2004). Czym jest TEACCH? W: Autyzm. Półrocznik nr 3/ 2004, Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział w Gdańsku, s. 12-15.
Schopler E., Lansing M., Waters L. (1994). Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Schopler E., Reichler R. R., Bashford A., Lansing M., Marcus L. M. (1995). Profil Psychoedukacyjny. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Schopler E., Reichler R. R., Lansing M. (1995). Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
6