Zasady żywienia kobiet w ciąży - wskazania ogólne.
Kobieta ciężarna powinna otrzymywać pożywienie o wysokiej wartości odżywczej, zapewniające odpowiedni rozwój płodu. Wymagania te spełniają jadłospisy zawierające dostateczną ilość pełnowartościowego białka, składników mineralnych i witamin, o wartości energetycznej dostosowanej do stopnia zaawansowania ciąży. W codziennej racji pokarmowej powinny dominować następujące produkty:
· chude mięso, podroby (ze względu na zawartość żelaza, substancji mineralnych oraz witamin
z grupy B)
· mleko i jego przetwory (ze względu na zawartość wapnia, fosforu i cennego białka)
· warzywa i owoce zawierające wit. C, pektyny i błonnik
należy ograniczać spożycie węglowodanów i tłuszczów, aby zapobiec otyłości, a tym samym
nadwadze płodu i nieprawidłowemu przebiegowi porodu. Bardzo ważne jest, by kobieta ciężarna
jadła 5 posiłków dziennie.
3. Przeciwwskazania diety.
Kobiety ciężarne, przede wszystkim, powinny wykluczyć spożywanie alkoholu, palenia tytoniu i używania używek. Następnie unikać potraw:
· tłustych
· smażonych
· ciężko strawnych
· mącznych
· słodyczy
· wyrobów wędliniarskich
Produktami zakazanymi kobietom w ciąży są również:
· ostre przyprawy
· ocet
· mocna kawa i herbata
Kobiety w okresie ciąży nie mogą stosować diet odchudzających, gdyż może to niekorzystnie wpłynąć na rozwój płodu.
4. Zalecane normy dziennej racji pokarmowej dla kobiet w ciąży.
· produkty zbożowe - 358g
· mleko i jego przetwory - 1100g
· jaja - 100g
· mięso, wędliny, ryby - 225g
· masło i śmietana - 25g
· inne tłuszcze - 20g
· ziemniaki - 400g
· warzywa i owoce z wit. C - 240g
· warzywa i owoce z karotenem - 140g
· inne warzywa i owoce - 310g
· suche warzywa strączkowe - 3g
· cukier i słodycze - 65g
Propozycja jadłospisu na 2200 kalorii
Śniadanie -20-25% - 555 kalorii
Śniadanie II - 5-10% - 222 kalorie
Obiad - 35-40% -777 kalorii
Podwieczorek- 5-10% - 222 kalorie
Kolacja -15-20% - 444 kalorie
Śniadanie I
Kasza manna na mleku
-kasza manna
-mleko 2 %
Śniadanie II
Bułka paryska
Masło
Polędwica
Herbata-cukier
Obiad
Zupa jabłkowa (owocowa)
-jabłka
-makaron
-mleko
cukier
Klops
-wołowina chuda
-bułka tarta
-mleko 2%
-białko jaja
-włoszczyzna
Ziemniaki puree
-ziemniaki
-mleko
-masło
Buraczki gotowane
Podwieczorek
Biszkopt na białku z dżemem
Kawa Inka z mlekiem
Kolacja
Kluski kładzione z białego sera
-ser twarogowy
-mąka pszenna
-jajo
-mleko
-masło
-cukier puder
herbatka ziołowa-cukier
Dieta kobiety ciężarnej nie różni się znacząco od racjonalnego odżywiania każdego z nas. Oczywiście, w związku z nowopowstałym życiem wzrasta zapotrzebowanie na witaminy, składniki mineralne i białko a co za tym idzie, zapotrzebowanie energetyczne. W pierwszym trymestrze wynosi ono 150 kcal, natomiast w dwóch pozostałych 350 kcal na dzień.
Czynnikiem wzrostu dla płodu są oczywiście białka. Około 50% przyrostu masy białkowej przypada na płód, 25% na macicę i tkankę gruczołów sutkowych a około 10% na łożysko. Krew i płyn owodniowy zawierają pozostałe 15 %. Najważniejszym aminokwasem dla naszego dziecka jest lizyna - jest ona czynnikiem wzrostowym. Jej brak w jadłospisie mamy powoduje zaburzenie gospodarki azotowej (często spotykane w źle skomponowanej diecie wegetariańskiej). Duże ilości tego aminokwasu występują w produktach zwierzęcych. Należy jednak pamiętać, że takie procesy technologiczne jak pasteryzacja, sterylizacja niszczą lizynę. Zważywszy, że białko jest ciężkie w metaboliźmie, a jego nadmiary obciążają nerki i wątrobę, ważne jest jego spożycie w granicach zalecanych norm. Dorosła kobieta powinna spożywać 0,8g białka na kilogram należnej masy ciała a w ciąży dodatkowo jeszcze 30g (Przykład jesteś kobietą o masie 55 kg, to twoje całodzienne zapotrzebowanie na białko wynosi 55 x 0,8= 44g; 44g + 30g= 74g, z czego połowę powinno stanowić białko zwierzęce.). Białko, które spełnia powyższe zalecenia znajduje się w drobiu, cielęcinie, jajkach i rybach. Dobrym źródłem białka roślinnego są: kasze zwłaszcza : gryczana, pęczak, makarony, ryż brązowy nie łuskany, płatki owsiane, pszenne kukurydziane, strączkowe (w postaci np. past, żeby nie powodować wzdęć u przyszłej mamy)
W diecie kobiety ciężarnej około 65% wartości energetycznej diety powinne stanowić węglowodany pochodzące z kasz, makaronów, płatków zbożowych, ciemnego pieczywa. (Należy jednak pamiętać, że chleb razowy jest ciężkostrawny i może powodować problemy żołądkowe u kobiet w ciąży, należy go wtedy zastąpić pieczywem typu graham lub jasnym). Uważaj, też na ziemniaki, które zawierają metioninę i mogą powodować wzdęcia.
Tłuszcze w jadłospisie przyszłej mamy powinne pochodzić z świeżego masła, a do surówek i sałatek dodajemy : oliwę z oliwek, olej rzepakowy niskoerukowy, słonecznikowy. Zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów roślinnych utwardzanych (margaryny twarde) i wszelkich produktów, w skład których one wchodzą (ciastka, wyroby czekoladowe, słodycze itp.) . Racjonalne żywienie ogranicza też do minimum proces technologiczny jakim jest smażenie, a zaleca duszenie (na emulsjach olej + woda) lub pieczenie w piekarniku.
W diecie przyszłej mamy nie może zabraknąć warzyw i owoców jako źródła witamin i soli mineralnych. W miarę możliwości powinne to być warzywa i owoce krajowe, spożywane w postaci gotowanej lub surowe. W okresie zimowym wzbogacamy jadłospis w mrożonki i kiszonki. W jadłospisie kobiety ciężarnej nie powinno być dużo słodkich owoców jak winogrona czy banany, gdyż mają one wysoki indeks glikemiczny i mogą spowodować cukrzycę ciążową. Z tego też powodu nie należy przesadzać z suszonymi owocami. Generalnie owoce powinno się spożywać w dwóch małych posiłkach.