I. Kroki podejmowane przed rozpoczęciem działalności gospodarczej
Ustawa Prawo Działalności Gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 roku określa działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów naturalnych, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność o charakterze jednorazowym lub okazjonalnym wyłączona jest spod działania przepisów regulujących działalność gospodarczą.
Definicja działalności gospodarczej
Ustawa Prawo Działalności Gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 roku określa działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów naturalnych, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność o charakterze jednorazowym lub okazjonalnym wyłączona jest spod działania przepisów regulujących działalność gospodarczą.
Przedsiębiorcą w rozumieniu wspomnianej Ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów (agroturystyka).
W 2001 roku do wspomnianej Ustawy wprowadzono dodatkowo podział przedsiębiorców na małych i średnich.
Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w poprzednim roku obrotowym:
zatrudniał średnio mniej niż 50 pracowników oraz
osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 7 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu, sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 milionów euro.
Małymi przedsiębiorstwami nie są jednak firmy, w których przedsiębiorcy inni niż mali posiadają:
więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji,
prawa do ponad 25% udziału w zysku,
więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).
Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, nie będącego małym przedsiębiorcą, który w poprzednim roku obrotowym:
zatrudniał średnio mniej niż 250 pracowników oraz
osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 40 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów euro.
Nie uważa się jednak za średniego przedsiębiorstwa, w którym przedsiębiorcy inni niż mali i średni posiadają:
więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji,
prawa do ponad 25% udziału w zysku,
więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy)
UWAGA: W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany roczny przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także przewidywane średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.
Pomysł na działalność gospodarczą
Działalność gospodarcza to określenie bardzo inspirujące - dla każdego może oznaczać coś innego. Dla jednych jest środkiem pośrednim do osiągnięcia wyższych celów. Dla innych jest celem samym w sobie, ich pasją i nie zniechęcą ich nawet największe niepowodzenia. Są też tacy, dla których prowadzenie działalności gospodarczej jest ostatnią deską ratunku, bo np. w ich regionie nie mam miejsc pracy.
Złote myśli:
Rzadko kiedy odnosi się powodzenie, gdy przedmiot działania wybrany jest przypadkowo albo kiedy wychodzi się z błędnych założeń.
Potrzeby ludzkie siła napędowa twojej działalności gospodarczej.
Niezależnie od tego co zechcesz oferować swoim klientom będziesz działać w warunkach konkurencji rynkowej.
Dobre rady:
Nie podejmuj własnej działalności tylko po to, żeby stać się panem własnego czasu, albo po to by teraz mieć go więcej.
Nie zakładaj, że działając na własny rachunek od razu będziesz żyć na lepszym poziomie finansowym.
Zanim dokonasz wyboru branży, w której masz zamiar działać we właściwy sposób ją oceń. (Zbadaj czy jest na terenie prowadzenia twojej działalności zapotrzebowanie na oferowany przez ciebie produkt lub usługę).
Na wstępie nie obawiaj się -zdrowej - konkurencji rynkowej, gdyż jest ona niezbędnym motorem rozwoju gospodarczego
Przydatne predyspozycje i umiejętności w prowadzeniu firmy
Aby być przedsiębiorcą, należy mieć do tego odpowiednie predyspozycje. Definicja tego słowa określa predyspozycje jako wrodzoną zdolność lub przynajmniej zadatek, który pod wpływem otoczenia, wychowania, aktywności i możliwości rozwojowych człowieka powiększa się i aktywizuje.
Cechy dobrego przedsiębiorcy:
użyteczność dla swoich klientów i pracowników,
kreatywność - bycie twórczym, twórcze pomysły wdrażane w takich dziedzinach jak: obniżanie kosztów prowadzenia działalności, zwiększenie sprzedaży, czy wprowadzenie nowych produktów na rynek,
umiejętność organizowania - cecha niezbędna do prowadzenia przedsiębiorstwa,
optymizm - optymistyczne nastawienie do ludzi (szczególnie tych zatrudnianych) i do tego, co robisz,
dobry gust i estetyka - smak i wyczucie, ubiór, wystrój biura - cecha mająca wpływ na jakość pracy.
I dodatkowo:
Przedsiębiorca musi mieć sprecyzowany cel, do którego będzie zmierzał przez kolejne fazy rozwoju firmy.
Działalność firmy powinna przebiegać według określonego planu, bardzo często wieloletniego.
Przedsiębiorca musi być gotowy do współpracy z innymi
Sposoby finansowania działalności
To czy twój pomysł będzie wymagał dużego czy niewielkiego kapitału, ma ogromne znaczenie. W sytuacji gdy nie posiadasz dużej rezerwy finansowej, lepiej nie rozpoczynaj od kredytu. Jako nowopowstały na rynku podmiot będziesz dla kredytodawcy jak czysta kartka papieru. Istnieje przecież co najmniej kilaka innych, dostępnych dla ciebie, źródeł finansowania takich jak:
Własne fundusze
Działalność w drodze do celu
Rodzina i przyjaciele
Kredyt kupiecki
Kredyt bankowy
Franchising
Przedsiębiorstwa inwestujące
Fundusze unijne
Własne fundusze
Zanim w twoim przedsięwzięciu ulokują pieniądze inni, ty sam musisz to zrobić. Im większy jest stopień zaangażowania własnych środków, tym większa jest twoja karta negocjacyjna. Większość potencjalnych inwestorów, zanim zaryzykuje własny kapitał w cudzy interes, zechce ustalić, jak bardzo ryzykuje sam zainteresowany. Oczywiście możesz mieć bardzo skromne środki własne lub nie mieć ich wcale. Ale nawet w takiej sytuacji możesz zastanowić się, czy masz we własnym majątku takie aktywa, które mógłbyś zamienić na gotówkę. Zadaj sobie pytanie: "Czy jestem tak przekonany o powodzeniu mojego przedsięwzięcia, że jestem gotów sprzedać samochód lub nawet mieszkanie, jeździć przez rok lub dwa tańszym samochodem lub mieszkać w wynajętym mieszkaniu, po to, by po tym okresie powrócić do poprzedniego standardu majątkowego?". Jeżeli obawiasz się takiego kroku, to łatwiej zrozumiesz obawy inwestorów , którzy ryzykują dla zupełnie obcego człowieka, jakim dla nich jesteś. No cóż, jeżeli nie masz takiego majątku, który mógłbyś spieniężyć, zawsze możesz przeliczyć wartość własnej pracy, jako twój wkład do rozkręcenia pomysłu. W takiej sytuacji łatwiej znajdziesz inwestora, któremu odstąpisz udział w zysku, niż inwestora, który pożyczy tobie kapitał na z góry określony procent i na czas jego zapłaty.
Działalność w drodze do celu
Inną możliwością zdobycia własnych środków finansowych, nad którą należy się zastanowić. Jest działalność pośrednia, która wykonujesz po to, by zgromadzić kapitał na rozkręcenie biznesu właściwego. Rzeczą jasną jest, że ta działalność pośrednia musi być niskonakładowa. Może jesteś specjalistą w jakiejś dziedzinie i mógłbyś udzielać porad, konsultacji czy też prowadzić szkolenia? Bez względu na to, co by to nie było, nie możesz zatracić z oczu celu, czyli tej działalności, na którą chcesz zebrać fundusze. Przy okazji miałbyś sposobność przećwiczyć pewne mechanizmy gospodarcze charakterystyczne dla różnych form działania.
Rodzina i przyjaciele
Jest to jedno z najbardziej kuszących źródeł finansowania. Prawdopodobnie dlatego, że znajduje się niemal na wyciągnięcie ręki, Poza tym rodzina i przyjaciele, to osoby, które są w stanie obdzielić cię dużym stopniem zaufania i chętnie powierzą tobie gotówkę niż obcy bankier. Ale nie zapędzaj się. Łatwo sobie wyobrazić, co mógłby się stać z więzami rodzinnymi lub przyjacielskimi, gdy zostanie powierzony tobie dorobek życia cioci, brata, przyjaciela domu itp., a tobie po prostu się nie uda i firma upadnie. Dlatego odradzam finansowanie twoich nakładów z oszczędności całego życia, choćby chodziło o osoby najbliższe i choćby te osoby twierdziły, że wiedzą, co robią. Co innego, gdy chodzi o części takich oszczędności, której ewentualna utrata nie spowoduje frustracji nie zadowolenia. W przypadku pomyślnego rozwoju firmy, zawsze będziesz mógł zamienić gotówkę inwestorów rodzinnych na udział w twojej dobrze zapowiadającej się firmie.
Kredyt kupiecki
W większości branż możliwy jest tzw. kredyt kupiecki to znaczy zakupy towarów lub usług, za które płaci się w terminie późniejszym, ale nie wcześniej niż termin osiągnięcia przychodu z tych że towarów lub usług. Na przykład kupujesz towar handlowy za 1000zł. Ale nie płacisz za niego w dniu odbioru towaru. Masz 30 dni na zapłatę. Sprzedajesz ten towar, który kupiłeś za nie swoje pieniądze. Powiedzmy, że sam też otrzymasz pieniądze za sprzedany towar w ciągu 14 dni. Masz zatem jeszcze drugie tyle czasu na ewentualne wykorzystanie tej gotówki lub rezerwę czasową w przypadku przedłużenia terminu uregulowania należności. Spróbuj zatem wynegocjować taki kredyt ze swoimi dostawcami, zwracając się wprost do nich. Musisz przedstawić się jako wiarygodny partner. Twoim atutem jest to, że stanowisz jeszcze jeden kanał dystrybucyjny dla swojego dostawcy.
Kredyt bankowy
Przemyśl i przygotuj odpowiedzi na następujące zagadnienia, bo są to standardowe pytania zadawane przez banki:
Zdolność kredytowa:
Jaką masz zdolność kredytową ( tzn. jaka kwota kredytu jest bezpieczna dla banku)?
Z reguły preferowany jest stosunek długu do wartości aktywów (majątku firmy) lub do majątku osobistego w relacji 2 do1. Oznacza to, że całość zobowiązań bieżących stałych, takich jak wynagrodzenie pracownicze, podatki, dzierżawa lokalu, rata kredytu itp., są dwa razy większe od aktywów twojej firmy. Zdarzają się banki, które akceptują wyższy stosunek długu do majątku. Zależy to od ogólnej polityki finansowej lub świadczonych usług danego banku. Bank może być, poza tradycyjnym udzielaniem pożyczek, instytucją wspierającą przedsięwzięcia o dużym stopniu ryzyka. Zdarza się także połączenie usługi kredytowej z kupnem udziałów przez bank. Wtedy bank jest częściowo kredytodawcą, a częściowo instytucją inwestycyjną.
Czy masz dokumenty obrazujące twoją przeszłość jako przedsiębiorcy?
Mogą to być np. zeznania podatkowe za ostatnie trzy lata.
Majątek firmowy
Czy możesz udokumentować twój stan posiadania majątku (najlepiej firmowego)?
Jeżeli nie masz historii w prowadzeniu własnej firmy, to oczywiście nie będziesz miał czym się okazać w banku. Jeżeli w dodatku nie masz dużych zasobów finansowych, to masz podwójne dłuższą drogę do celu. Wiadomo ? lepiej być zdrowym i bogatym niż biednym i chorym. Ale to jeszcze nie kres twoich możliwości. Chyba najważniejsza w drodze do własnej firmy jest twoja determinacja w poszukiwaniu drogi i przezwyciężaniu przeszkód. Twoja koncepcja na firmę powinna zawierać się w kolejnym dokumencie, którego zażądają w banku.
Biznesplan
Czy posiadasz biznesplan zawierający projekty finansowe?
Poza doświadczeniem w interesach i majątkiem, których możesz nie mieć, nie wolno tobie nie posiadać dobrze przemyślanego projektu, w którym tylko brak gotówki jest przeszkodą do rozwoju firmy.
Poza tym bank będzie zainteresowany, co proponujesz jako zabezpieczenie kredytu, ile dokładnie środków pieniężnych potrzebujesz i jak je chcesz spożytkować, jak będziesz chciał spłacać zaciągnięty dług. Pytań będzie na pewno jeszcze więcej. Bankowcy mają już spore doświadczenie w swojej branży i potrafią wskazać na niepokojące ich symptomy. Są bardzo konkretni i nie zadowolą ich twoje przeczucia lub nadzieje.
Franchising:
Innym sposobem finansowania działalności jest franchising. Ta forma opiera się na środkach finansowych partnerów chcących współpracować w twoim własnym biznesie. Ma zastosowanie przy założeniu, że twój produkt, towar lub usługa będzie sprzedawany w kilku miejscach. Miejsca te musiałbyś wyposażyć przed otwarciem, a później zatrudnić pracowników. Znacznie mniej kosztowne jest opracowanie i rozreklamowanie twojego pomysłu, a następnie sprzedanie licencji na prowadzenie tych miejsc, tym chętnym, którzy wyposaża lokale zgodnie z twoimi zaleceniami. Głównie chodzi o wystrój zewnętrzny i wewnętrzny, ale również sposób oferowania towaru lub usługi musi łączyć wszystkie te miejsca w jedną sieć handlową. Na pewno ważna jest utrwalona marka oferowanego produktu. Markę można jednak utrwalić poprzez liczbę tak samo wyglądających punktów sprzedaży i identyczny sposób sprzedaży. Przykładem niech będą sklepy sieci ?Zielona żabka?, które działają wg zasady ?w jedności siła? i ?niska cena, duży obrót?. Handel artykułami spożywczo ? przemysłowymi to nic nowego, a jednak ciągle nie brakuje nowych chętnych dysponujących odpowiednim lokalem, żeby się włączyć do sieci. Podobnie można zadziałać w mniejszej skali, np. na terenie miasta w jego różnych dzielnicach. W każdej nie znanej marce produktu musi być jakiś haczyk, który ściągnie klienta akurat do twojej sieci sklepów lub punktów usługowych.
Przedsiębiorstwa inwestujące:
Korzystając z tego, co można zauważyć w przyrodzie, można przenieść na grunt biznesu współdziałanie dwóch firm, podobnych do dwóch organizmów żyjących ze sobą w symbiozie. Oba korzystają z działalności wzajemnie skierowanej. Poszukując inwestora dla twojej firmy, zadaj sobie pytanie: "Która z firm mogłaby skorzystać, gdyby mój pomysł się powiódł?". Tu przywołać można przykład punktów gastronomicznych McDonald?sa, które często lokują się w pobliżu stacji paliw koncernu BP. Korzyść obu firm z takiej ?symbiozy? jest bezsporna. Jednym z bardziej wymarzonych początków własnej firmy jest moment, w którym jesteś pracownikiem jakiegoś przedsiębiorstwa i dostrzegasz lukę na rynku produktów, które to przedsiębiorstwo wytwarza. Luka ta może polegać na tym, że nie wszędzie te produkty docierają lub też jest zapotrzebowanie na produkty nieco zmodyfikowane. Dużemu przedsiębiorstwu może się nie opłacać zapełniać te luki, ale chętnie sfinansuje działanie innej firmy, która je zapełni. Może to być właśnie twoja firma. To źródło finansowania może oferować o wiele lepsze warunki niż większość banków. W odróżnieniu od instytucji bankowych nastawionych na zysk, przedsiębiorstwa udzielające wsparcia finansowego bardziej kładą nacisk na poszerzanie się rynku zbytu. Istnieje ewentualność wykorzystania twojego pomysłu bez twojego udziału.