Metody relaksacyjne stosowane w przedszkolu

Opracowała: Katarzyna Myśliwiec

W przedszkolach najczęściej stosuje się następujące rodzaje metod relaksacyjnych:

               Zajęcia plastyczne  o charakterze rozluźniającym;

               Ćwiczenia oddechowe;

               Trening relaksacyjny Jacobsona;

               Trening autogenny A. Schultza;

               Metody wizualizacji;

               Elementy dramy;

               Muzykoterapia

 

ZABAWY PLASTYCZNE O CHARAKTERZE ROZLUŹNIAJĄCYM.

Każda praca dziecka o charakterze plastycznym jest  „dokumentem” burzliwego rozwoju, obrazem życia uczuciowego, bezpośrednią ekspresją tego, co przeżywa tu i teraz.

      I.      malowanie farbą  na powierzchniach o różnej fakturze.

1.      malowanie na płótnie lub innym materiale-projektowanie obrusu dla najbliższych;

2.      malowanie techniką „mokre w mokrym” np. „moje niebo”, malowanie inspirowane utworem muzycznym, lub tekstem;

3.      Tworzenie barwnych plam, „rozdmuchiwanie” - na powierzchnię kartki nakładamy krople farby lub tuszu. Dmuchając w krople tworzymy rysunek; „odbijanie wzorów”- malujemy dowolny wzór, fragment rysunku na połowie kartki, następnie składamy kartkę na pół i mocno dociskamy obie połówki.

4.      malowanie bez użycia pędzli, malowanie palcami, za pomocą różnych rodzajów materiałów np. waciki, materiały  o różnych fakturach, pałeczki kosmetyczne, za pomocą których można wykropkować kontur rysunku.

5.      Wydrapywanie rysunku. Kartkę zamalowujemy kredką świecową, mocno ją dociskając. Następnie pokrywamy rysunek gęstą farbą plakatową. Po wyschnięciu farby dzieci wykałaczką zdrapują farbę tworząc rysunek. 

  II.      wypełnianie konturów rysunku różnym materiałem.

1.      wypełnianie rysunku plasteliną;

2.      wyklejanie rysunku materiałem przyrodniczym np. kolorowymi ziarnami, nasionami, makaronem, kaszą, itp.

3.      wyklejanie kuleczkami z bibuły;

4.      wyklejanie rysunku paseczkami papieru kolorowego , wytarganego tak, że paski zawijają się delikatnie

5.      wyklejanie konturów wełną, sznurkiem, lub innym materiałem.

III.      wycinanie, tworzenie kompozycji z różnorodnych materiałów.

1.      tech. Collage;

2.      gazetowe kompozycje;

3.      wymazywanie;

4.      tech. frotage

 

TRENING RELAKSACYJNY WDŁG. JACOBSONA

/Trening Jacobsona polega na nauce napinania mięśni aż do automatyzacji. Trening powinno się odbywać najpierw w pozycji leżącej (relaksacja ogólna), po jakimś czasie w pozycji siedzącej, a następnie podczas wykonywania różnych czynności (relaksacja zróżnicowana).

Nauka relaksacji następuje w dwóch etapach:

         relaksacja stopniowa - nauka napinania pojedynczych grup mięśni, potem innych,

         relaksacja zróżnicowana - napina się pojedynczą grupę mięśni, inne pozostają rozluźnione (gdy nastąpi zautomatyzowanie czynności napinania mięśni - tylko potrzebna dla jakiejś pracy grupa jest napięta, pozostałe rozluźnione, np. do czytania napięte są tylko mięśnie powiek i czoła).

Korzyści z treningu Jacobsona, to przeciwdziałanie stanom lękowym, poprawa snu, polepszenie pracy narządów wewnętrznych./

 

Trening ten polega na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, powoduje to uwalnianie przechowywanych w nich napięć mięśniowych i mobilizację organizmu. Przykłady ćwiczeń:

1.      Połóż się na plecach z zamkniętymi oczyma, ułóż się wygodnie i staraj się leżeć bez ruchu. Zacznij od wdechu, napnij mięśnie prawej nogi i unieś ją kilka centymetrów w górę. Utrzymaj nogę w tej pozycji przez kilka sekund, po czym opuść z równoczesnym wydechem. Powtórz to samo z lewą nogą.

2.      Weź głęboki wdech i wykonaj to ćwiczenie napinając i rozluźniając mięśnie prawej i lewej ręki.

3.      Znów weź głęboki wdech i napnij mięsnie pośladków, unosząc miednicę kilka centymetrów nad podłogę. Utrzymaj ją tak przez 5 sekund i opuść.

4.      wciągnij powietrze napinając brzuch jak balon, powstrzymaj oddech przez 5 sek., ściągając jednocześnie mięśnie brzucha, po czym rozluźnij je wydychając powietrze nosem.

5.      rozluźnij ręce, weź głęboki oddech i podciągnij barki w stronę uszu. Następnie ściągnij je w stronę klatki piersiowej i opuść do dołu. Odpręż się.

6.      łagodnie przetocz głowę z boku na bok i rozluźnij szyję. Weź wdech i napnij wszystkie mięśnie twarzy. Odpręż się.

7.      Na koniec, sugerując to sobie w wyobraźni rozluźnij całe ciało jeszcze głębiej.

 

relaks

Dzieci siadają  na podłodze, kolana mają podciągnięte wysoko do brody, ręce obejmują nogi, głowa schowana jest w kolana a plecy skulone. Dzieci starają się zacisnąć całe ciało skurczyć i napiąć. Utrzymują tę pozycję przez 1 min., a potem bardzo mocno rozprostowują całe ciało. Następnie starają się  jak najbardziej rozciągnąć ciało, palce, plecy, otwierają oczy, wysuwają język. Po upływie 1 minuty wstają i wykonują podskok.

 

 ELEMENTY TRENINGU AUTOGENNEGO A. SCHULTZA

/to popularna nazwa techniki relaksacji neuromięśniowej, polegającej na wywołaniu poprzez autosugestię doznań podobnych do stanu hipnozy^[ oraz wewnętrznej medytacji.

Trening autogenny ma zastosowanie w leczeniu wspomagającym przy nerwicach i zaburzeniach psychosomatycznych, dolegliwościach hormonalnych, w zaburzeniach neurologicznych, foniatrycznych, położnictwie, stomatologii i przy drobnych zabiegach chirurgicznych. Elementy TA są wykorzystywane w pracy z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo w przedszkolach^.

Trening autogenny składa się z sześciu (sugerowanych) elementów, które następują po sobie:

         uczucie ciężaru,

         uczucie ciepła,

         regulacja pracy serca,

         regulacja swobodnego oddychania,

         uczucie ciepła w splocie słonecznym (brzuchu),

         uczucie chłodu na czole.

Początkowo ćwiczenia nie powinny być długie (3-5 minut - tylko uczucie ciężaru, później do 10 minut - uczucie ciężaru i ciepła, finalnie 15-20 - wszystkie elementy).

Relaksacja autosugestywna obejmuje grupy reakcji: umiejętność przyjęcia odpowiedniej postawy - stan bierności, koncentracji na organizmie i sterowania organizmem. Polega on na koncentracji na wybranych obszarach ciała i monotonnym, sugestywnym powtarzaniu afirmacji.
Zazwyczaj są to afirmacje dotyczące ciężaru (ciężkości) poszczególnych części ciała oraz ciepła odczuwanego w tych okolicach. monotonnie powtarzać przez kilka minut sugestię/

 

Właściwy trening  A. Schultza opiera się na autosugestii, która doprowadza do całkowitego odprężenia systemu nerwowego. W pracy z dziećmi wykorzystywane są elementy tej metody, wykorzystuje się opowiadania, bajeczki, które dzięki swojej treści powodują, że dzieci koncentrują się na różnych częściach swojego ciała. Dzięki temu odczuwają spokój, odprężenie, zwalnia się u nich napięcie mięśniowe. Efektem tego rodzaju ćwiczeń jest poprawa koncentracji uwagi, podniesienie sprawności funkcji poznawczych, obniża się także poziom agresji. Teksty wykorzystywane do treningu to np. bajki wdłg. A. Polender.

Przed przystąpieniem do tego rodzaju ćwiczeń należy:

~       przewietrzyć salę;

~        dzieci leżą na plecach w swobodnym, niekrępującym ruchów ubraniu, tak by nie stykać się z kolegą, oczy mają zamknięte a dłonie leżą wzdłuż tułowia odwrócone wewnętrzną powierzchnią ku górze;

~        przed relaksacją przeprowadza się zazwyczaj krótką rozmowę, w celu wytworzenia nastroju;

~        opowiadaniu może towarzyszyć delikatna muzyka np. Vivaldi „cztery pory roku”;

~       tekst wypowiadamy wolno, ściszonym głosem.

 Trening autogenny - A. Polender

Przebieg: prowadzący trening prosi, aby dzieci położyły się na wznak. A. Polender proponuje, by przed rozpoczęciem ćwiczeń pobudzić motywację dzieci krótkim wstępem. Na przykład: "teraz będziemy się bawić w misia (zajączka, pieska, kotka itp.). To bardzo przyjemna zabawa. Kto potrafi stać się naprawdę misiem i robić wszystko to, co on robi, ten będzie się tak dobrze czuł jak miś, będzie potem taki jak on wesoły i zadowolony. Czy jest ktoś, kto nie chce spróbować zostać misiem? Nie... to posłuchajcie..." Po tym wstępie przystępujemy do opowiadania dzieciom bajeczki-instrukcji. Oto przykładowa jej treść:

      "Mały , maleńki, puszysty Miś, z miękkimi włoskami i czarnym noskiem, mieszkał z mamusią i tatusiem, i jeszcze mniejszym od siebie braciszkiem w wielkim, ciemnym lesie. Wszyscy pracowali całe lato nad przygotowaniem domku na zimę i nad zgromadzeniem zapasów jedzenia. Bo jak śnieg spadnie, to żadnego owocu, listka, a nawet korzonka do jedzenia już się nie znajdzie. Dziś nasz mały Miś napracował się bardzo. Ze zmęczenia aż bolą go rączki i nóżki. A tu mamusia wyszła i Miś nie może się jeszcze położyć i odpocząć, bo musi pilnować swego małe...

---