Metoda McKenzie - Badanie, Leczenie, Profilaktyka.

Metoda McKenzie jest to oparta na dowodach naukowych (evidence-based), metoda  biomechanicznego badania i leczenia (Mechanical Diagnosis and Therapy® - MDT) zaburzeń mechaniki kręgosłupa, oraz zespołów bólowych, oraz schorzeń stawów obwodowych i kończyn, spowodowanych zaburzeniem mechaniki. Metoda McKenziego jest metodą fizjoterapeutyczną. Jednym z częstszych wskazań do stosowania metody McKenziego jest dyskopatia (zarówno w stanie ostrym jak i przewlekłym) - zespół derangement w/g McKenziego. Metoda sprawdza się także w innych zaburzeniach mechaniki - zespół dysfunkcyjny i posturalny w/g McKenziego. Metoda zawiera część diagnostyczną i terapeutyczną. Po ustąpieniu objawów - koncentruje się na profilaktyce. Wartość diagnostyczna metody McKenziego została w pełni potwierdzona, licznymi badaniami naukowymi (*). Ze względu na wysoką skuteczność i powtarzalność wyników części diagnostycznej metody McKenziego, jej stosowanie jako pierwszej, wydaje się być celowe dla określenia przyczyn dolegliwości. Metoda Mckenziego sprawdza się w sytuacjach, w których inne metody fizjoterapeutyczne nie mają zbyt wiele do zaoferowania - np.: skolioza reflektoryczna, kręcz karku (mogą wystąpić w przebiegu dyskopatii). Istotą metody jest to, że pozwala ona wielu Pacjentom, samodzielnie, po odpowiednim wyedukowaniu, radzić sobie z bólem. Celem nadrzędnym jest zabezpieczenie Pacjenta przed nawrotem dolegliwości.

    W terapii według metody McKenziego, wykorzystuje się czynniki mechaniczne generowane siłami samego Pacjenta, jak i szeroką gamę technik manualnych. Zasadą jest, stosowanie najpierw indywidualnie dobranych ćwiczeń, a dopiero jeśli to konieczne, dodatkowo Terapii Manualnej - po wykluczeniu wszelkich przeciwwskazań do jej zastosowania.

	Ćwiczenia wykonuj pod kontrolą lub po konsultacji z Fizjoterapeutą (!).
źródło: Journal of Bodywork and Movement Therapies

Trochę historii

    Twórcą metody jest Fizjoterapeuta Robin McKenzie pochodzący z Aucland w Nowej Zelandii, który rozpoczął swoją działalność na początku lat pięćdziesiątych w Wellington, zajmując się głównie leczeniem schorzeń kręgosłupa. W pierwszych latach swojej praktyki zapoznał się ze znanymi koncepcjami leczenia manualnego: Cyriaxa, Stoddarda, Maitlanda, Meigne'a oraz Kaltenborna - mając osobisty kontakt z tymi klinikami. W początkowych latach swej praktyki McKenzie zauważył, że u Pacjentów skarżących się na bóle kręgosłupa, u których występowały pewne charakterystyczne objawy, natychmiastową ulgę, przynosiło wykonanie znamiennej dla zespołu serii ruchów, a niekiedy tylko zastosowanie określonej pozycji statycznej. Od początku lat siedemdziesiątych zaczął publikować wyniki swoich doświadczeń i spostrzeżeń. W 1981 roku wydał książkę "The Lumbar Spine. Mechanical diadnosis and therapy", a w 1982 roku, w USA, książkę "The McKenzie Technique". Również w 1982 roku powstaje Międzynarodowy Instytut McKenziego, a w 1991 roku The McKenzie Institute Benelux. W 1996 roku powstaje polska filia Międzynarodowego Instytutu McKenziego (The McKenzie Institute Poland), założona przez dr Tomasza Stengerta, dyplomanta Międzynarodowego Instytutu McKenziego w Wellington, instruktora metody McKenziego (course D - Instructor).

Kiedy i jak stosuje się metodę McKenziego. 

   Terapia według metody McKenziego bazuje na stosowaniu środków mechanicznych: ćwiczenia, odpowiednio dobrana pozycja statyczna, Terapia Manualna, które wpływają na poprawę mechaniki kręgosłupa lub stawów i tkanek okołostawowych kończyn. 

    Większość zespołów bólowych kręgosłupa ma tło mechaniczne
(spowodowane jest zaburzeniami mechaniki kręgosłupa np.: dyskopatia) i nie kwalifikuje się do leczenia operacyjnego. Wskazaniem do leczenia operacyjnego są m.in.: przerwanie ciągłości pierścienia włóknistego wraz z objawami neurologicznymi, narastające niedowłady, zaburzenie czynności zwieraczy, objawy wiotkości kończyn dolnych wraz ze znieczuleniem okolicy krocza i wewnętrznej strony ud (zespół ucisku ogona końskiego), postępujący kręgozmyk (spondylolisteza), bardzo często nawracające, wielokrotne, epizody bólowe (powracające np. co 2 tygodnie), dolegliwości utrzymujące się dłużej niż 3 miesiące pod warunkiem prowadzenia w tym czasie specjalistycznego usprawniania (!). Długotrwałe utrzymywanie się dolegliwości, bez zastosowania w tym czasie specjalistycznych metod usprawniania takich jest metoda McKenziego w połączeniu z technikami z zakresu Terapii Manualnej, nie powinno być wystarczającym wskazaniem do wykonania operacji.

Uporczywe stosowanie leków (przedłużające się po za fazę ostrą), oraz podstawowych zabiegów fizykalnych (sollux, laser, interdyn...), bez jednoczesnego stosowania specjalistycznych metod usprawniania, których działanie oparte jest  na bodźcach mechanicznych, uznaje się obecnie za postępowanie niewłaściwe(*). Niewłaściwe postępowanie może przyczynić się do progresji dyskopatii. Obecnie w Niemczech uważa się, że około 30% progresji dyskopatii spowodowane jest niewłaściwie przeprowadzoną terapią namulaną. W Polsce do takiej progresji przyczynia się także leczenie oparte wyłącznie o farmakoterapię (doświadczenia własne autora).

Ból kręgosłupa może być spowodowany przez nagłe dynamiczne, bądź długotrwałe statyczne przeciążenie. Po wykluczeniu przeciwwskazań (podczas badania według protokołu McKenziego), większość dolegliwości bólowych kręgosłupa, kwalifikuje się do leczenia według założeń metody McKenziego - z wykorzystaniem bodźców mechanicznych.

  w wielu dolegliwościach bólowych, w obrębie stawów obwodowych i kończyn (schorzenia mięśniowo - szkieletowe), także o charakterze przewlekłym, odpowiednio aplikowany bodziec mechaniczny - odpowiednio dobrane i wykonane ćwiczenie - usprawnia lub umożliwia prawidłowy przebieg procesów gojenia, przyczyniając się do szybszego ustępowania dolegliwości. Zasady metody McKenziego, dotyczące lokalizacji generatora bólu oraz doboru właściwego bodźca mechanicznego, wykorzystywane do badania i leczenia bólów kręgosłupa spowodowanych zaburzeniami mechaniki, stosuje się, z bardzo dobrym efektem, w leczeniu zespołów bólowych stawów i tkanek okołostawowych w obrębie kończyn.

    Celem leczenia w metodzie Mckenziego jest nie tylko ograniczenie lub zlikwidowanie objawów bólowych, ale przywrócenie możliwie pełnej funkcji strukturom generującym ból, oraz zabezpieczenie przed nawrotami dolegliwości. U Pacjentów leczonych zgodnie z zasadami metody McKenziego, odsetek Pacjentów z nawrotem dolegliwości, jest zdecydowanie mniejszy, niż u Pacjentów, u których stosowano inne metody leczenia oparte na dozowaniu bodźców mechanicznych.

    Precyzyjną selekcję Pacjentów do usprawniania metodą McKenziego zapewnia jej część diagnostyczna. Tylko Ci z Pacjentów, u których stwierdza się charakterystyczną zmienność objawów (np.: centralizacja), kwalifikowani są do dalszego leczenia zgodnie z algorytmem McKenziego. U niewielkiej grupy Pacjentów, charakter zmian w narządzie ruchu, nakazuje zastosowanie innych metod leczenia (w tym leczenia operacyjnego). Część diagnostyczna Metody Mckenziego, pozwala z dużą trafnością, na wyodrębnienie tych Pacjentów.

 

Na czym polega działanie Fizjoterapeuty.

   Przed podjęciem leczenia, Fizjoterapeuta przeprowadza u Pacjenta dokładny wywiad, dotyczący: ewentualnych czynników sprawczych, czynników mogących przyczyniać się do pogorszenia, przebiegu choroby, dotychczasowego leczenia, a także, ocenę postawy, ocenę objawów neurologicznych, a następnie badanie funkcjonalne, które polega na wykonaniu testu powtarzanymi ruchami. W badaniu funkcjonalnym ocenie podlega zmienność objawów. Uzyskane w ten sposób informacje pozwalają, według zaproponowanego przez McKenziego algorytmu, na ustalenie zasadności stosowania metody mechanicznej w leczeniu aktualnych dolegliwości, przyczyny dolegliwości, rodzaju i stopnia zaawansowania zaburzeń mechaniki, oraz dobranie właściwego dla danego Pacjenta sposobu postępowania. Wykonywanie przez Pacjenta zaleconych ruchów w różnych pozycjach, z jednoczesnym relacjonowaniem Fizjoterapeucie zmian natężenia i lokalizacji bólu, pozwala na dobranie odpowiedniego ćwiczenia, w ściśle określonej płaszczyźnie.

Metoda Mckenziego znakomicie współgra (choćby ze względu na walory diagnostyczne) z innymi metodami fizjoterapeutycznymi: Ackermann, FOI, Kinesio Taping, PNF.

---