13 Początki panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego i I rozbiór Polski

podręcznik str. 111-115

1. Sejm konwokacyjny i jego reformy 1764:

1. poparcie kandydatury Stanisława Augusta Poniatowskiego przez carycę Katarzynę II i familię Czartoryskich

2. reformy ( oczywiście za zgodą carycy)

- likwidacja jurydyk ( wydzielonych części miast, należących do magnatów)

- głosowanie większością w sprawach ekonomicznych ( sejmy i sejmiki)

• zniesienie instrukcji poselskich

2. Elekcja ostatniego króla - Stanisława Augusta Poniatowskiego w roku 1764:

1. mecenas kultury i nauki- „obiady czwartkowe”- cykliczne spotkania króla z artystami i przedstawicielami polityki, gospodarki; dyskusje na temat reform kraju

b. założenie Szkoły Rycerskiej 1765

3. całkowita zależność od Rosji- Rzeczpospolita protektoratem rosyjskim ( większość decyzji podejmowali rosyjscy ambasadorzy)

2. Konfederacja barska 1768-1772

1. 1767- wkroczenie wojsk rosyjskich do Rzeczpospolitej i konfederacje innowiercze w Toruniu i Słucku ( domagały się przyznania innowiercom takich samych praw jak katolikom)

2. 1767- konfederacja w Radomiu ( przeciw absolutyzmowi króla i prokatolicka, inicjatywa ambasadora rosyjskiego Mikołaja Repnina)

3. 1768- uchwalenie praw kardynalnych- gwarancja przez Rosję ustroju Rzeczpospolitej ( wolna elekcja, liberum veto, artykuły henrykowskie i pacta conventa, równouprawnienie innowierców)

4. zawiązanie konfederacji barskiej:

- wystąpienie przeciw polityce króla,

- walka o suwerenność kraju względem Rosji

- przywódcy: Józef Pułaski, Michał Krasiński

• walka barżan z wojskami rosyjskimi i królewskimi ( król nawet został na krótko uprowadzony przez barżan, ale szybko odbito go z rąk powstańców)

- klęska konfederacji przypieczętowała I rozbiór Polski

3. I rozbiór Polski 1772:

1. akt rozbiorowy 1772: ( alegoria rozbioru- tzw. Kołacz królewski str. 114+ mapa rozbioru str. 115

- Prusy - 36 tys. km 2, 580 tys. mieszkańców- Pomorze, Warmia, część Kujaw i Wielkopolski

- Austria- 83 tys. km 2, 3 mln mieszkańców- część Małopolski i Wołynia, Podole

- Rosja- 92 tys,. km 2, 1 mln mieszkańców od Dźwiny i Dniepru na wschód ( ziemia połocka, witebska)

2. sejm rozbiorowy 1773 ( sejm musiał zatwierdzić rozbiór swego kraju !)

- protest Tadeusza Rejtana

- reformy sejmu rozbiorowego;

* powołanie Rady Nieustającej - właściwie rząd, w skład którego wchodziło po 18 posłów i senatorów, którzy obradowali między sejmami,

* ustanowienie KEN- Komisji Edukacji Narodowej- pierwszego na świecie świeckiego ministerstwa oświaty

Rejtan- Upadek Polski Jan Matejko

A- poseł Tadeusz Rejtan próbuje zagrodzić drogę senatorom ( Szczęsny Potocki, Adam Koniński, Franciszek Ksawery Branicki), którzy idąc złożyć podpisy pod układem rozbiorowym. Rozdziera przed nimi szaty i krzyczy: Zabijcie mnie, ale nie zabijajcie ojczyzny”. Kilka dni później popełnij samobójstwo

B- zrezygnowany Stanisław August Poniatowski C- ambasador rosyjski Mikołaj Repnin

D- portret carycy Katarzyny II E- Adam Poniński F- hetman Ksawery Branicki G- Szczęsny Potocki H- rosyjski grenadier ( żołnierz)

Kołacz królewski- alegoria rozbioru Rzeczpospolitej

A- Stanisław August Poniatowski podtrzymuje koronę- symbol upadającego kraju

B- caryca Katarzyna II

C- król Prus Fryderyk II

D- cesarz Austrii Józef II

E- rzymska bogini Fama ( bogini pogłosek, szybko rozchodzących się wieści), rozgłasza fakt rozdzierania mapy przez zaborców

A

E

D

C

B

H

B

E

D

C

A

F

G

---