11 maj 2010 r.
KONSPEKT LEKCJI NAUKI O LITERATURZE DLA KLASY 6
Temat: Magiczny świat teatru.
Szkoła Podstawowa nr 16 w Rybniku, klasa 6.
Prowadzący: Kinga Mańka
Hasło programowe: przenośnia, wiersz, podmiot liryczny, zwrotka, poezja, bohater liryczny, obraz poetycki
Samodzielna jednostka lekcyjna
Cele:
Poznawcze
Uczniowie identyfikują miejsca w teatrze.
Uczeń przypomina wiadomości dotyczące budowy wiersza.
Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w piśmie - redagowanie całości myślowych w zdania.
Uczeń nazywa środki poetyckie oraz wymienia nadawcę i adresata wypowiedzi.
Uczeń poznaje teatr i zasady nim rządzące.
Kształcące
Kształcenie nawyków poprawnej pisowni oraz ładnego wysławiania się.
Kształcenie nawyku poprawnej artykulacji.
Rozwijanie współpracy w grupie.
Uczeń analizuje i interpretuje utwór poetycki.
Wychowawcze
Rozbudzenie wyobraźni i kreatywności uczniów.
Dbanie o poprawność ortograficzną i czystość języka ojczystego.
Formy pracy:
praca jednostkowa
praca w grupach np. pięcioosobowych (w zależności od ilości uczniów obecnych na zajęciach)
Metody pracy:
metoda problemowa: praca w grupie, burza mózgów;
metoda podająca: praca z podręcznikiem;
metoda poszukująca: rozmowa kierowana;
metoda zajęć praktycznych: ćwiczenia z podręcznika;
metoda oglądowa: schemat.
Środki dydaktyczne:
Wielki słownik ortograficzny PWN;
koperta z wprawkami dykcyjnymi;
notatka z lekcji;
plansza z opisanym schematem teatru.
OGNIWO WSTĘPNE
Zanim rozpocznie się właściwa część lekcji nauczyciel dzieli klasę na równe grupy (odliczanie bądź odgórny podział narzucony przez nauczyciela). Dzieci siadają w wyznaczonych grupach. Nauczyciel pyta każdego ucznia o imię i prosi żeby każdy powiedział imię i nazwisko swojego ulubionego aktora oraz w jakim filmie/sztuce gra. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Gdzie pracują aktorzy?
Czym różni się kino od teatru?
Nauczyciel motywuje uczniów do odpowiadania na pytania poprzez pochwałę trafnie udzielonych odpowiedzi. Przed udzieleniem odpowiedzi nauczyciel prosi ucznia o podanie swojego imienia, jeśli jest to nauczyciel nie znający jeszcze klasy. (czas ok. 10 minut)
Podanie tematu lekcji: Magiczny świat teatru.
OGNIWO CENTRALNE
Zanim dzieci przystąpią do pracy w grupach nauczyciel wiesza na tablicy schematyczny rysunek teatru. Nauczyciel pyta dzieci:
Jakie pomieszczenia znajdują się w teatrze?
Jak należy zachować się w teatrze?
Nauczyciel wskazuje na schemacie poszczególne miejsca w teatrze i tłumaczy zasady dobrego wychowania obowiązujące w teatrze. (czas ok. 10 minut)
Po omówieniu teatru nauczyciel prosi dzieci o otwarcie podręcznika na stronie 301 i głośno odczytuje tekst Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „Rozmowa z aktorem”.
Nauczyciel pyta dzieci:
Kto to jest podmiot liryczny?
Kim jest podmiot liryczny w wierszu?
Co oznacza termin „bohater liryczny”?
Kim jest bohater liryczny w wierszu?
(czas ok. 5 minut)
Nauczyciel rozdaje dzieciom rozpisane na fiszkach zadania dla poszczególnych grup:
Zapiszcie, czego pragnie aktor. Wskażcie fragmenty, w których jest mowa o jego pragnieniach.
Zapiszcie, jakie są oczekiwania widza przychodzącego do teatru. Zapiszcie i nazwijcie wszystkie możliwe uczucia widzów wywołane przedstawieniem.
Napiszcie krótką wypowiedź osoby, która obejrzała przedstawienie teatralne dotyczącą jej przeżyć i odczuć.
Stosując się do wskazówek aktora, napiszcie krótką historię, którą można by zaadaptować na potrzeby sztuki teatralnej.
W kilku zdaniach rozwińcie wypowiedź aktora na temat jego marzeń. Zapiszcie, jaka sztuka - według aktora - może zachwycić publiczność.
(czas ok. 10 minut)
OGNIWO KOŃCOWE
Grupy dzielą się wynikami swojej pracy, a nauczyciel chwali dzieci, które dobrze wykonały swoje zadanie. Najaktywniejsi uczniowie zostają na koniec nagrodzeni „+”. Na koniec Nauczyciel wyciąga kapelusz, z którego każde z dzieci wylosuje dla siebie wprawkę dykcyjną. Celem ćwiczenia jest wczucie się w zadania, które wykonuje prawdziwy aktor przygotowujący się do przedstawienia (dzieci, które nie zdążą odczytać swojej wprawki proszone są o ćwiczenie w domu).
Nauczyciel rozdaje dzieciom notatkę z lekcji do wklejenia do zeszytu.
Załącznik nr 1
Załącznik nr 2
Załącznik nr 3
2
Załącznik nr 1
Zadania dla grup
Zapiszcie czego pragnie aktor. Wskażcie fragmenty, w których jest mowa o jego pragnieniach.
|
Zapiszcie jakie są oczekiwania widza przychodzącego do teatru. Zapiszcie i nazwijcie wszystkie możliwe uczucia widzów wywołane przedstawieniem
|
Napiszcie krótką wypowiedź osoby, która obejrzała przedstawienie teatralne dotyczącą jej przeżyć i odczuć.
|
Stosując się do wskazówek aktora, napiszcie krótką historię, którą można by zaadaptować na potrzeby sztuki teatralnej.
|
W kilku zdaniach rozwińcie wypowiedź aktora ba temat jego marzeń. Zapiszcie jaka sztuka - według aktora - może zachwycić publiczność.
|
Załącznik nr 2
Wprawki dykcyjne
KPA - GBA KPE - GBE KPI - GBI KPO - GBO KPU - GBU KPY - GBY |
FARLA - WARLA FERLE - WERLE FIRLI - WIRLI FORLO - WORLO FURLU - WURLU FYRLY - WYRLY
|
Jola lojalna, Jola nielojalna |
Wyrewolwerowany rewolwerowiec |
Czyjeś jelita widzi elita - cóż to za efekt, ten brzuszny defekt!
|
Raz dywizja telewizji pomagała szukać wizji, a znalazłszy ją w Kirgizji, domagała się prowizji.
|
Krążownik przeciął kutra trawers i kuter ma kurz tylko awers! |
Czy szczególny to, proszę pana, zaszczyt, płaszczyć się, by wtaszczyć się na szczyt? |
Czarny dzięcioł z chęcią pień ciął. |
Pewien dżudok w walce dżudo posiniaczył czyjeś udo. |
To jest stuła - z Tuły stuła, a tu świeżo kwitnie świerzop. |
To jest wir, a to żwir, w żwiru wirze ginie zbir!
|
Raz lew wpadł w zlew, wprost w wody ciek, i nim kleń-leń wypchnął go zeń, popłynął w ściek!
|
Żagiel w łopot wpadł. To kłopot!
|
Truchtem tratują okrutne krowy Rebeki mebel alabastrowy. |
Teatr gra w grotach Dekamerona grom gruchnął w konar rododendrona. |
Pop popadii powiada, że chłop pobił sąsiada. |
Trzmiel na trzosie w trzcinie siedzi z trzmiela śmieją się sąsiedzi.
|
Warszawa w żwawej wrzawie w warze wrze o Warszawie.
|
Król królowej tarantulę włożył czule pod koszulę.
|
Dromader z Durbanu turban pożarł panu.
|
Powstały z wydm widma w widm zwały wpadł rydwan.
|
Puma z gumy ma fumy a te fumy to z dumy.
|
Przy karczmie sterczy warsztat szlifierczy.
|
Koala i boa automatyzują oazę instalując aerodynamiczny aeroplan. |
Pan ślepo śle, panie pośle! |
Taka kolasa dla golasa to jak melasa dla grubasa.
|
Drgawki kawki wśród trawki - sprawką czkawki te drgawki. |
Naiwny nauczyciel licealny nieoczekiwanie zauważył nieostrożnego ucznia, który nieumyślnie upadł na eukaliptus.
|
Paulin w Neapolu pouczył po angielsku zainteresowanego chudeusza, co oznaczają rozmaite niuanse w mozaice.
|
Krab na grab się drapie, kruchą gruchę ma w łapie.
|
Marne piwo browarne z browaru na Ogarnej - a mówiły kucharki, że najlepsze jest z Warki.
|
Załącznik nr 3
Notatka z lekcji
Temat: Magiczny świat teatru.
„ Na scenie nie powinno być suchych , bezdusznych słów. Nie potrzebne są tam zarówno słowa bez treści , jak i słowa bierne. Słowo powinno budzić w wykonawcy i w widzu wszelkie możliwe uczucia , pragnienia- dążenia wewnętrzne , wizje wewnętrzne, wzrokowe , słuchowe i wszelkie inne wrażenia umysłowe”.
Konstanty Stanisławski
W teatrze:
Afisz: ogłoszenie, zapowiadające występ teatralny, rozklejane na tablicach lub na słupach.
Akt: część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, stanowiąca względnie zamknięty i spójny odcinek jego akcji.
Aktor: osoba, grająca jakąś rolę w teatrze, artysta tworzący postaci sceniczne.
Antrakt: przerwa w spektaklu.
Budka suflera: pomieszczenie na przedzie sceny teatralnej, osłonięte przed widzami, przeznaczone dla osoby podpowiadającej tekst aktorom.
Balkon: piętro widowni teatralnej.
Charakteryzator: pracownik teatru, trudniący się zmienianiem wyglądu zewnętrznego człowieka (aktora) za pomocą odpowiednich środków (np. kosmetyków, ubioru).
Charakteryzatornia: pomieszczenie w teatrze, gdzie dokonuje się charakteryzacji.
Charakteryzacja: zmiana wyglądu aktora.
Loża: wydzielona, reprezentacyjna część sali widowiskowej, wyposażona w miejsca siedzące dla kilku osób, zwykle w formie niewielkiego balkonu lub wnęki z balustradą.
Kostium: specjalnie projektowany przez scenografa strój aktorski, charakteryzujący graną przez aktora postać i będący istotnym elementem widowiska teatralnego.
Scena: część budowli teatralnej usytuowana wyżej od widowni i oddzielona od niej kurtyną, odpowiednio wyposażona pod względem technicznym, stanowi miejsce gry aktorów.
Kanał dla orkiestry: miejsce znajdujące się pomiędzy widownią a sceną, gdzie znajduje się orkiestra.
Scenograf: osoba, która zajmuje się plastycznym i architektonicznym ukształtowaniem przestrzeni scenicznej widowiska teatralnego, obejmującą dekoracje, kostiumy, rekwizyty, liternictwo. Charakteryzację, uczesanie aktorów.
Scenografia: plastyczne i architektoniczne ukształtowanie przestrzeni scenicznej widowiska teatralnego.
Kulisy: element dekoracji teatralnej: płaskie ścianki dekoracyjne umieszczone symetrycznie po obu stronach sceny, kotary, przepierzenia, przesuwane w rowkach podłogi lub opuszczane z nadscenia, umożliwiające szybką zmianę dekoracji i oświetlenia. Także część teatru za sceną.
Kurtyna: ruchoma (przenoszona lub rozsuwana) zasłona, najczęściej z tkaniny, oddzielająca w teatrze sceną pudełkową od widowni, albo zascenia, a także dzieląca scenę na części.
Dekoracja: tło plastyczne sceny teatralnej, zespół elementów architektonicznych, malarskich lub plastycznych, które wyznaczają miejsce akcji inscenizowanego dramatu, czy przedstawienia.
Program / Repertuar: informacja dotycząca wystawianej sztuki.
Foyer: sala, inne obszerne pomieszczenie lub korytarz w budynku teatralnym, obok sali koncertowej, przeznaczone do tego aby publiczność przebywała tam podczas przerw w spektaklu.
Premiera: pierwsze przedstawienie utworu, dramatu, widowiska teatralnego.
Prapremiera: pierwsza w świecie lub w danym kraju publiczna prezentacja spektaklu teatralnego.
Rekwizyt: przedmiot dekoracji scenicznej, dodatkowy drobiazg potrzebny przy wystawianiu sztuki, związany z jej akcją.
Parter: najniższy poziom miejsc dla widzów w sali widowiskowej w teatrze lub publiczność, która zajmuje miejsca na tym poziomie.
Rampa: rząd lamp oświetlających scenę teatralną od przodu.
Sufler: osoba podpowiadająca w teatrze aktorom tekst roli w sposób niewidoczny dla widza (obecnie za kulisami, dawniej w budce suflera).
Proscenium: w teatrze nowożytnym: osłonięta część sceny przed kurtyną, wysunięta w kierunku widowni. W starożytnym teatrze greckim: przylegające do budynku scenicznego podium, na którym toczyła się akcja wystawianego dramatu. W starożytnym teatrze rzymskim: miejsca siedzące tuż przed sceną, przeznaczone dla osób uprzywilejowanych.
Zascenie: pomieszczenie znajdujące się za sceną, służące jako skład dekoracji, garderoby itp.
Nadscenie: zespół teatralnych urządzeń technicznych mieszczący się nad sceną.
Teatr: gałąź sztuki widowiskowej, polegająca na przedstawianiu scenicznym utworów literackich, obejmująca takie gatunki jak: tragedia, komedia i dramat, balet, pantomima, opera, rewia. Także budynek przystosowany do wystawiania utworów scenicznych.
Na scenie:
Nie może być “pustych” gestów
Aktor ma przede wszystkim mówić do publiczności i tylko od czasu do czasu zwracać się do postaci, z którą rozmawia.
Aktor musi umieć opanować śmiech I zachować powagę.
Przygotowanie go odegrania roli:
Zapoznanie się z tekstem.
Przeanalizowanie tekstu I odnalezienie cech charakterystycznych postaci.
Regularne ćwiczenia na dobrą dykcję.
Liczne próby.
Zasady dobrego wychowania obowiązujące w teatrze:
Do teatru przychodzimy ubrani elegancko. Płaszcze zostawiamy w szatni, która często mieści się w przedsionku, który w teatrze nosi nazwę foyer.
Wchodząc do teatru wyłączamy telefony komórkowe, wyciszamy zegarki itp. Wyłączamy wszystkie elektroniczne urządzenia, które mogłyby zakłócić przedstawienie.
W teatrze nie jemy i nie pijemy, a przed rozpoczęciem spektaklu warto skorzystać z toalety aby później nie przeszkadzać nikomu wychodząc z sali.
Przechodząc na swoje miejsce w rzędzie zawsze odwracamy się twarzą do osób, które mijamy.