Elżbieta Brożyńska

Dydaktyczne gry planszowe

Dzieci na długo przed wstąpieniem w progi szkoły uczą się. Uczą się chodzić, mówić, uczą się zachowań w różnych sytuacjach...
Nauka odbywa się głównie przez obserwację zachowań innych osób oraz poprzez zabawę.
W szkole zajęcia klas młodszych przebiegają w pewnej części także w formie zabaw, gier ruchowych i tematycznych. Taka forma zajęć wpływa także na atrakcyjność szkoły w oczach ucznia.

W klasie IV sytuacja nieco się zmienia, zmienia się styl nauczania, w związku z czym następuje zwiększenie wymagań, zmieniają się nauczyciele... Uczniowie samodzielni, którym przystosowanie się do nowych warunków nie sprawia wiele kłopotów, radzą sobie łatwo. Wielu innych przeżywa w tym czasie pierwsze niepowodzenia i kłopoty. Zniechęcone niepowodzeniami nie lubią przedmiotu, nauczyciela, a nawet szkoły, z którą wiążą się przykre przeżycia. Na każdej lekcji uczeń musi przyswoić sobie wiele nowych informacji, nie zawsze budzących zainteresowanie. Matematyka jest takim przedmiotem, którego pewna część uczniów nie lubi, co niekoniecznie wynika z ich braku zdolności. Często stosunek uczniów do przedmiotu jest skutkiem braku zainteresowania nim, a nie niemożnością zrozumienia trudnych treści. To my, nauczyciele, musimy zainteresować ich przedmiotem, oraz zachęcić do wzmożonej pracy tych, którzy nie osiągają najlepszych rezultatów.

Ja proponuję w tym celu grę planszową.

Dlaczego grę? Wynik gry zależy nie tylko od umiejętności ucznia, choć mają one niemały wpływ. Element losowy gry może spowodować, iż uczeń „słaby” może ją ukończyć z sukcesem, może wygrać. Działa to na niego stymulująco i budująco. Doceniony, dokłada starań, by osiągnąć lepszy wynik, także pracując w innej formie. Zaczyna wierzyć we własne siły, nie zniechęca się zakładając z góry: „bo mnie na pewno się nie uda”.

W czasie gry same ćwiczenia matematyczne schodzą pozornie na drugi plan, uczeń chce po prostu wygrać z kolegami. Ćwiczenia nie są celem, ale drogą do osiągnięcia celu — wygrania gry.

Poniżej przedstawiam dwie propozycje gier planszowych.

Pierwsza — „I TY ZOSTANIESZ MILIONEREM” — kształtuje umiejętności rachunkowe i umiejętność przełożenia tekstu na zapis matematyczny.

Druga — „WYPRAWA PO SKARB W KRAINĘ DZIELNIKÓW”— kształci pojęcia podzielności, wyznaczania dzielników i wielokrotności.

Gra „I TY ZOSTANIESZ MILIONEREM” ma 6 wersji. Plansza jest identyczna dla wszystkich wersji, ale zmieniając instrukcję mamy możliwość dobrania zakresu umiejętności dla naszych uczniów w następujących zakresach:

I i II — liczb naturalnych
III — ułamków zwykłych
IV — ułamków dziesiętnych
V — ułamków zwykłych i dziesiętnych
VI — procentów.

Do gry potrzebne są: plansza, instrukcja, kostka do gry i tyle pionków ilu jest uczestników gry. W grze może brać udział maksymalnie 4 uczniów, inaczej trwa ona zbyt długo i może znudzić jej uczestników. Ponadto każdy uczeń powinien mieć kartkę bądź zeszyt, w którym dokonuje obliczeń własnego kapitału

Przebieg gry: Na początek każdy uczestnik ma 1 000 000 zł. Losujemy kolejność, a następnie pierwszy gracz rzuca kostką. Odlicza liczbę pól zgodną z liczbą oczek na kostce i stawia pionek na obliczonym polu. Następnie odczytuje z instrukcji, co dzieje się z jego pieniędzmi i wykonuje właściwe działanie. Reszta grupy sprawdza obliczenia. Następnie kolejny uczestnik wykonuje to samo.

Grę wygrywa ten, kto dojdzie do mety z największą kwotą.

Wtedy, gdy uczniowie ćwiczą działania w zakresie liczb naturalnych, wynik działania który nie jest liczbą naturalną zapisujemy odcinając resztę albo zaokrąglając do całości. Jeśli wykonują działania na liczbach wymiernych, wynik działania zaokrąglamy do części setnych, by było łatwiej przełożyć go na złotówki i grosze.

Gra „WYPRAWA PO SKARB W KRAINĘ DZIELNIKÓW” jest grą planszową, w której może brać udział 3-5 osób. Każdy uczestnik gry musi mieć pionek, potrzebna będzie także kostka sześcienna do gry. Aby dojść do celu trzeba troszkę się natrudzić i po drodze wyznaczać wielokrotności liczb losowo otrzymanych w pojedynczym rzucie kostką lub dzielniki liczb, które są efektem potrójnego rzutu kostką.

W każdej z tych gier efekt końcowy, czyli wygrana jest zależny nie tylko od wiedzy i umiejętności uczniów, ale także od szczęścia, od losu, jakie będą wypadać liczby, na jakich polach będą zatrzymywać się pionki.

Uczniowie poprzez zabawę uczą się, że wyznaczanie dzielników i wielokrotności nie jest sztuką dla sztuki ale drogą do osiągnięcia celu, czyli wygranej.

Zapraszam do wykorzystania gier w pracy i życzę miłej zabawy wszystkim grającym. Zachęcam także do podzielenia się własnymi opiniami na ich temat.

Obie gry wraz powyższym wstępem dostępne są w jednym pakiecie na stronie Autorki

---