Bardzo proszę o odpowiedzi na następujące pytania związane z delegacjami pracowników jednostki. Jeżeli pracownik jest delegowany na wyjazd służbowy w dniu wolnym od pracy, to czy należy mu się dzień wolny od pracy? Jeżeli tak, to co zrobić, gdy pracownik pracuje w systemie pracy 8-godzinnym, a czas delegacji np. wyniósł 12 godzin? Czy różnicę czasową pracownik może sobie odebrać w formie np. godzin wolnych w danym dniu pracy?
Nadmieniam, że pracownikowi wypłacono przysługującą dietę i zwrot kosztów podróży.
Justyna G., księgowa
Jeżeli pracownik w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy nie tylko przemieszczał się, ale także w miejscowości docelowej wykonywał pracę, to przysługuje mu wolny dzień od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (art. 1513 Kodeksu pracy).
Podróżą służbową jest wykonywanie - na polecenie pracodawcy - zadań służbowych (pracy) poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, albo poza stałym miejscem świadczenia pracy. Czas podróży służbowej można podzielić na 3 etapy:
czas dojazdu do miejsca świadczenia pracy,
czas wykonywania zadania służbowego,
czas powrotu do stałego miejsca świadczenia pracy lub zamieszkania pracownika.
Podróż służbowa nie jest czasem pracy i nie przysługuje za ten czas wynagrodzenie, a jedynie diety na pokrycie kosztów wyżywienia oraz zwrot innych wydatków, np. na noclegi, przejazdy, dojazdy środkami komunikacji miejskiej. Z opisu wynika, że pracownikowi zostały wypłacone należności z tego tytułu i to jest prawidłowe.
Co innego, gdy w czasie delegacji pracownik wykonywał swoje obowiązki pracownicze Sąd Najwyższy potwierdzał wielokrotnie, że do czasu pracy zalicza się tylko tę część delegacji służbowej, kiedy zatrudniony wykonywał pracę.
Dlatego też nawet jeśli pracownik był w podróży służbowej 12 godzin, to nie oznacza to, że przez te wszystkie godziny świadczył pracę.
Podróż służbowa w znaczeniu „przemieszczania się" w dzień wolny od pracy wynikający z zachowania zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy nie oznacza obowiązku udzielenia dnia wolnego. Ale jeżeli w tym dniu, np. po przyjeździe, pracownik podjął pracę, to należy mu się inny dzień wolny.
Praca w dniu wolnym, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, wykonywana ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy lub konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych (przekroczenie średniotygodniowej normy czasu pracy). Pracę tę trzeba pracownikowi zrekompensować, tzn. oprócz udzielenia dnia wolnego należy wypłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie.
Przykładowo, jeżeli zgodnie z harmonogramem czasu pracy pracownik pracuje od poniedziałku do piątku, w godzinach od 7.00 do 15.00, a w dniu wolnym od pracy - sobotę - był w podróży służbowej i pracował dłużej niż do 15.00, to wówczas oprócz normalnego wynagrodzenia przysługują pracownikowi dodatki pieniężne z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Jednak zamiast wypłaty dodatków można tę pracę zrekompensować czasem wolnym.
W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 1512 Kodeksu pracy).
Przykład:
Pracownik zazwyczaj pracuje 8 godzin, od 8.00 do 16.00 Będąc w delegacji w sobotę, która jest dniem wolnym od pracy, pracował od 8.00 do 18.00, czyli o 2 godziny dłużej niż wynosi jego dobowa norma czasu pracy. Od 8.00 do 16.00 są to nadgodziny średniotygodniowe (rekompensowane wolnym dniem), a od 16.00 do 18.00 - nadgodziny dobowe i przysługuje za nie, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek pieniężny bądź 3 godziny wolne, jeżeli pracodawca udzielił czasu wolnego, bez wniosku pracownika (1:1,5), albo 2 godziny czasu wolnego (1:1), jeżeli pracownik wnioskował o czas wolny.
Podstawa prawna:
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).