ADMINISTRACJA ZASPOLONA I NIEZESPOLONA ND 19.04.2015

Przywrócenie w 1990 r. samorządu terytorialnego spowodowało konieczność stworzenia nowych regulacji prawnych, które odnosiłyby się do administracji rządowej
w terenie. Konsekwencją tych zmian było uchwalenie w 1998 r. ustawy o administracji rządowej w województwie.

Zgodnie z ww. ustawą administrację publiczną w województwie wykonują:

- wojewoda jako przedstawiciel rządu,

- kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży,

- wykonujący swoje zadania i kompetencje w imieniu wojewody lub w imieniu własnym.

Organy administracji NIEZESPOLONEJ

- kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania określone ustawowo,

- organy samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie zadań wynika z ustawy lub zawartego porozumienia,

- organy innych samorządności.

Administracja zespolona oparta jest na zasadach zespolenia i zwierzchnictwa wojewody.

Zespolenie służb, inspekcji i straży administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i w jednym urzędzie.

W sytuacji, kiedy kierownik służb, inspekcji i straży wykonuje swoje zadania
i kompetencje w imieniu wojewody i gdy ta służba, inspekcja i straż jest włączona do urzędu wojewódzkiego mówimy o zespoleniu bezpośrednim.

Natomiast w sytuacji, kiedy kierownik zespolonych służb, inspekcji i straży, realizując kompetencje, posiada aparat pomocniczy w postaci komendy, inspektoratu niewchodzącej
w skład urzędu wojewódzkiego, wówczas mamy do czynienia z zespoleniem pośrednim.

Szczegółowo organizację zespolonej administracji rządowej w województwie określa statut urzędu wojewódzkiego nadawany przez wojewodę i zatwierdzany przez Prezesa rady Ministrów.

Do katalogu organów administracji zespolonej zaliczymy:

1. Komenda wojewódzka policji,

2. Kuratorium oświaty,

3. Wojewódzki inspektorat nadzoru budowlanego,

4. Wojewódzki inspektorat weterynarii.

Zespolenie to inaczej scalenie/połączenie z punktu widzenia administracji oznacza połączenie z wojewodą w 3 aspektach:

1. Zespolenie organizacyjne - oznacza połączenie administracji specjalnej z wojewodą
   w jedną organizację, przejawem takiego zespolenia jest włączenie statut urzędu, nazw, stanowisk, kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży oraz nazw komend, inspektoratów i innych jednostek pomocniczych w taki sposób, że w akcie tym cała administracja zespolona funkcjonuje, jako jedna firma.

2. Zespolenie personalne - oznacza, że zwierzchnikiem całej administracji zespolonej jest wojewoda w związku z tym przysługują mu uprawnienia, związane z obsadą stanowisk kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży (powołuje, odwołuje, opiniuje).

3. Zespolenie kompetencyjne - rozumiane jako powierzenie wojewodzie funkcji organu administracji zespolonej i odpowiedzialności za realizację zadań.

W ramach kompetencji organizacyjnych urzędu wojewódzkiego funkcjonuje zarówna administracja kompetencji ogólnej i organu o kompetencji szczególnej.

• Organy o kompetencji ogólnej, czyli właściwym w zakresie wielu działów jest wojewoda.

• Natomiast organami o kompetencjach szczególnych są organy właściwe
  w poszczególnych działach np.: komenda wojewódzka policji, kurator oświaty itd.

ADMINISTRACJA NIEZESPOLONA

Poza administracją zespoloną w skład rządowej administracji terenowej wchodzi administracja niezespolona. Są to wyodrębnione, niezespolone z wojewodą terenowe administracje specjalne, podległe bezpośrednio ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, będą nimi urzędy centralne, administracja skarbowa, leśna, urzędy górnicze.

Lista organów administracji niezespolonej została ustalona w ustalona w załączniku do ustawy o administracji rządowej w województwie. Ustanowienie tego typu organów może nastąpić tylko w drodze ustawy.

Organy administracji niezespolonej, działające na obszarze województwa zobowiązane są do:

- uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego,

- zapewnienia zgodności swoich działań z poleceniami wojewody,

- składania wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody także bieżących wyjaśnień, dotyczących swojej działalności na terenie województwa.

Powoływanie i odwoływanie organów administracji niezespolonej następuje na wniosek wojewody albo po uzyskaniu uprzednio jego zgody chyba, że ustawy stanowią inaczej.

SCHEMAT ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ W WOJEWÓDZTWIE

Wojewoda Administracja niezespolona

Administracja zespolona - Urząd skarbowy

- Policja - urząd statystyczny

- Straż pożarna - urząd morski

- inspekcja handlowa - urząd celny

- inspekcja weterynaryjna

WOJEWODA - jest przedstawicielem rządu w województwie i zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej. Powołuje i odwołuje go premier na wniosek ministra właściwego do spraw administracji.

Ponadto wojewoda jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego
i reprezentuje Skarb Państwa na zasadach określonych ustawowo. Wojewoda, jako zwierzchnik zespolonej administracji rządowej kieruje nią, koordynuje jej działania, zapewnia warunki do właściwego funkcjonowania oraz ponosi odpowiedzialność za skutki tych działań.

Wojewoda ma prawo do wglądu do każdej sprawy prowadzonej na jego terenie bez względu na to, czy sprawa prowadzona jest przez administrację samorządową czy rządową.

Wojewoda posiada kompetencje do powoływania, odwoływania kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży (z wyjątkiem wojewódzkiego komendanta policji
i Straży pożarnej).

Wojewoda jest organem administracji rządowej w terenie.

Historia

Rok 1944 ustawą polskiego komitetu wyzwolenia narodowego wprowadzono system rad narodowych obok samorządu terytorialnego. Rady narodowe były mocno zhierarchizowane o kompetencjach uchwałodawczych, kontrolnych, opiniodawczych w takim kształcie dominowały nad samorządem terytorialnym.

Całkowita likwidacja samorządu terytorialnego nastąpiła w roku 1950 ustawą
o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Na szczycie hierarchii rad stałą rada państwa, która w 1952 nabrała charakteru sejmu.

W latach 1972-1975 gromady zastąpiono gminami, zniesiono powiaty i województwa, a na ich miejsce powołano nowe jednostki o nazwie województw. Tym samym utworzono 49 województw. System rad narodowych przetrwał do 1990 r., w którym to roku przywrócono samorząd gminny, kolejną reformą w 1998 roku przywrócono powity i województwa. Konstytucją z 1997 r. określono podstawowe zasady ustroju i działania samorządu terytorialnego zakładające, że wykonywanie władzy ma być sprawowane przez instytucje najbliższe zainteresowanym obywatelom.

Zadania i kompetencje przydzielane są w pierwszej kolejności gminom, a ich przekazania na poziom wyższy może nastąpić tylko wówczas, gdy ich wykonanie przekracza możliwości gminne (zasada pomocniczości).

Ponadto konstytucja określiła, że jednostki samorządu terytorialnego działają na zasadzie samodzielności i podlegają ochronie sądowej.

Podział terytorialny

Podziały terytorialne państwa nie są podziałami stałymi co oznacza, że nie istnieje bezwzględny zakaz dokonywania jakichkolwiek zmian.

Podział terytorialny pełni funkcje pomocniczą wobec administracji.

Uzasadnieniem dokonywania podziału terytorialnego mogą być wyłącznie potrzeby pewnych grup społecznych lub określonych jednostek organizacyjnych państwa.

Dokonują klasyfikacji podziału terytorialnego możemy wyróżnić następujące jego rodzaje:

1. Zasadniczy podział terytorialny,

2. Pomocniczy podział terytorialny,

3. Specjalny podział terytorialny.

Zasadniczy podział terytorialny

Kształt zasadniczego podziału terytorialnego państwa określa konstytucja zapewniając decentralizację władzy publicznej i stanowiąc, że zasadniczy podział terytorialny państwa powinien uwzględniać więzi społeczne, gospodarcze, kulturalne oraz zapewniać samodzielność w realizacji zadań publicznych. Problematyka podziału terytorialnego państwa regulowane jest ustawą z 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego podziału terytorialnego państwa. Ustawa dzieli państwo na gminy, powiaty i województwa.

Gmina - podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. Tworzenie, łączenie, znoszenie, nadawanie nazw gminom, dokonywane jest w drodze rozporządzenia rady ministrów. Wszelkie zmiany wymienione wyżej mogą nastąpić od 1 stycznia. Część gmin, jako jednostki samorządu terytorialnego obok zadań gminnych wykonuje również zadania powiatu. Są to miasta na prawach powiatu (miasta powyżej 100 tys. mieszkańców).

Powiat - jest jednostką podziału terytorialnego i jednostką samorządu terytorialnego. Obejmuje całe obszary graniczące gmin. Zmiany następują od 1 stycznia. Z inicjatywą przynależności gminy do konkretnego powiatu nie mogą wystąpić społeczności lokalne. Mogą jedynie wyrazić opinię w tych sprawach za pośrednictwem swoich organów.

Województwo - największa jednostka zasadniczego podziału, powołana w celu wykonywania zadań administracji publicznej, a więc dla potrzeb określonego regionu oraz dla wykonywania administracji rządowej. Łączenie w drodze rozporządzenia.

Pomocniczy podział terytorialny

Podziały pomocnicze tworzoną dla organów administracji publicznej i mają charakter pomocniczy. W świetle obowiązujących przepisów tworzenie jednostek pomocniczych przewidziane jest dla gmin i miast na prawach powiatu. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym jednostki pomocnicze to: sołectwa w gminach wiejskich oraz dzielnice i osiedla
w gminach miejskich. Tworzone są w drodze uchwały rady gminy po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.

Specjalny podział terytorialny

Występuje niezależnie od struktur administracyjnych, nie mniej jednak dąży się do tego, aby granice podziałów specjalnych był y zgodne z podziałem administracyjnym. Wyznaczają przestrzenną granicę organizacji państwowych (wojsko, leśnictwo).

SOBOTA 16.05.2015

POJĘCIE I CECHY SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO.

Samorząd terytorialny to oparta na przepisach prawa zdecentralizowana administracja publiczna, wykonywana w granicach ustawowych i w granicach ogólnego porządku prawnego przez niezależne organy lokalne.

Samorząd terytorialny to nic innego jak decentralizacja władzy publicznej.

Istotę samorządu terytorialnego wyznaczają 3 zasadnicze elementy:

1. podmiot,

2. przedmiot,

3. sposób wykonywania administracji publicznej.

Ad.1 Podmiotem będą mieszkańcy danego obszaru. Członkostwo w takiej wspólnocie jest obligatoryjne, co oznacza, że mieszkańcy nie mogą z tego związku wystąpić, nie można odmówić przynależności jak również nie można go z tego związku lub wspólnoty wykluczyć.

Obligatoryjna przynależność do wspólnoty nie nakłada na mieszkańców obowiązków czynnego udziału w życiu publicznym wspólnoty.

Ad.2 Przedmiotem samorządu terytorialnego jest administracja publiczna. Ustawodawca nałożył na organy samorządu terytorialnego obowiązek wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej. Wyposażył w te same przewieje co organy administracji samo-rządowej, w szczególności mogą one korzystać ze środków władczych.

Ad.3 Wykonywanie zadań publicznych - odbywa się ono na podstawie decentralizacji władzy publicznej (samodzielności i niezależności od organów administracji rządowej). Kryteria kontroli i nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego określa ustawa.

Do elementów kształtujących pojęcie samorządu terytorialnego zaliczyć należy:

• istnienie wyodrębnionej ustawowo społeczności lokalnej,

• określenie zadań i kompetencji wykonywanych przez tę społeczność w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,

• wykonanie powyższych zadań pod kontrolą państwa,

• prawo społeczności lokalnej do kształtowania w granicach prawa swojej organizacji wewnętrznej,

• ochrona sądowa działań samorządu terytorialnego.

Struktura samorządu terytorialnego

1. GMINA

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym mieszkańcy gminy z mocy prawa tworzą wspólnotę samorządową.

Ustawa różnicuje gminy miejskie i wiejskie. Znajduje to odzwierciedlenie w nazewnictwie organów gmin. Generalnie przyjmuje się, że organem stanowiącym i kontrolnym gminy jest Rada Gminy. Jeżeli jednak Rada Gminy znajduje się w mieście, położonym na terenie tej gminy to wówczas organem stanowiącym i kontrolnym jest Rada Miasta.

Organem wykonawczym w gminie wiejskiej jest Wójt, a w gminie miejskiej Burmistrz lub Prezydent Miasta jest organem wykonawczym w miastach powyżej 100 tyś. mieszkańców.

2. POWIAT

Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy ustawy lokalną wspólnotę samorządową.

3. WOJEWÓDZTWO

Z mocy ustawy mieszkańcy województwa tworzą regionalną wspólnotę samorządową.

Organy stanowiące i kontrolne samorządu terytorialnego (pochodzą z wyborów samorządowych)

GMINA - Rada Gminy/Rada Miasta

POWIAT - Rada Powiatu,

WOJEWÓDZTWO - Sejmik Województwa

Wybory są powszechne, równe, bezpośrednie i tajne.

Właściwość organów stanowiących i kontrolnych

Można wyróżnić uniwersalny katalog spraw należących do właściwości Rady Gminy, Rady Powiatu i Sejmiku Województwa:

1. Sprawy personalne (wybór przewodniczącego, wiceprzewodniczącego),

2. Stanowienie prawa miejscowego, a w tym uchwalanie statutu jednostek samorządu terytorialnego,

3. Ustalenie zakresu działania jednostki samorządu terytorialnego,

4. Sprawy finansowe,

5. Kontrola nad działalnością organów wykonawczych,

6. Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych,

7. Zadania z zakresu administracji rządowej,

8. Współdziałanie z innymi jednostkami samorządu.

Sprawy należące do wyłącznej właściwości Rady Gminy:

1. Sprawy związane z jednostkami pomocniczymi gminy,

2. Planowanie przestrzenne,

3. Sprawy związane ze zmianą nazewnictwa ulic, herbu gminy, nadawanie honorowego obywatelstwa.

Sprawy należące do wyłącznej właściwości Rady Powiatu:

1. Ochrona, bezpieczeństwo obywateli i porządek publiczny,

2. Aktywizacja na rynku pracy, przeciwdziałanie bezrobociu,

3. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i przeciwpowodziowe,

4. Sprawy związane z herbem, flagą itp.

Sprawy należące do wyłącznej właściwości Sejmiku Województwa:

1. Strategia rozwoju województwa,

2. Plan zagospodarowania przestrzennego,

3. Współpraca zagraniczna.

	GMINA	POWIAT	WOJEWÓDZTWO
Organy stanowiące i kontrolne	Rada Gminy	Rada Powiatu	Sejmik województwa
	|	|	|
Organy wykonawcze	Wójt/Burmistrz/Prezydent Miasta	Zarząd Powiatu (ze Starostą)	Zarząd Województwa z Marszałkiem Województwa

Starosta i Marszałek są wybierani przez członków Zarządu Powiatu i zarządu Województwa.

Właściwość organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego

Starosta i Marszałek Województwa:

1. Kierują bieżącymi sprawami jednostek samorządu terytorialnego,

2. Reprezentują jednostkę na zewnątrz,

3. Są kierownikami aparatu pomocniczego,

4. Są zwierzchnikami pracowników,

5. Wydają decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

Odrębną funkcje posiada Starosta, który jest zwierzchnikiem Powiatowych służb, Inspekcji i Straży, powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, zatwierdza program ich działania, uzgadnia wspólne działania tych jednostek.

Analogicznie odrębną funkcję posiada Marszałek Województwa, który jest zwierzchnikiem wojewódzkich służb, Inspekcji i Straży, powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, zatwierdza program ich działania, uzgadnia wspólne działania tych jednostek.

Zadania organów wykonawczych na szczeblu gminy i powiatu:

1. Przygotowanie projektu uchwała,

2. Gospodarowanie mieniem,

3. Wykonanie budżetu,

4. Zatrudnianie, zwalnianie pracowników.

Zadania zarządu województwa:

1. Wykonanie uchwał Sejmiku,

2. Przygotowanie projektu i wykonanie budżetu województwa,

3. Przygotowanie projektu zagospodarowania przestrzennego,

4. Przygotowanie projektu rozwoju województwa.

Organy wykonawcze wykonują swoje działania przy pomocy aparatu pomocniczego tj.:

1. w gminie - Urząd Gminy,

2. w powiecie - starostwo Powiatowe,

3. w województwie - Urząd Wojewódzki.

Jednostki Pomocnicze w gminie

Decyzję w sprawie utworzenia jednostki pomocniczej podejmuje Rada Gminy.

Jednostkami pomocniczymi w gminie są sołectwa i osiedla.

Tworzenie jednostek pomocniczych nie ma charakteru obligatoryjnego, z wyjątkiem obowiązku tworzenia jednostek pomocniczych w m. st. Warszawie.

ZADANIA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1. Zadania Gminy

Ustawodawca wyodrębnia zadania własne i zlecone gminy. Generalnie przyjmuje się, że podstawowym zadaniem gminy jest zaspakajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb obywateli i dotyczą one w szczególności:

1. Infrastruktury technicznej - drogi, mosty, ulice, transport zbiorowy, place zabaw, obiekty użyteczności publicznej,

2. Infrastruktury społecznej - oświata, kultura, kultura fizyczna, ochrona zdrowia, pomoc społeczna,

3. Porządku i bezpieczeństwa publicznego,

4. Ładu przestrzennego i ekologicznego - ochrona środowiska, planowanie przestrzenne,

5. Promocja gminy i współpraca z innymi jednostkami.

Obok zadań własnych gmina realizuje również zadania zlecone z zakresu administracji rządowej i należą do nich:

1. Prowadzenie akt stanu cywilnego,

2. Prowadzenie ewidencji ludności i wydawanie dowodów osobistych,

3. Prowadzenie ewidencji działalności gospodarczej,

4. Profilaktyka przeciwalkoholowa,

5. Obrona cywilna (sprawy związane z poborem).

2. Zadania Powiatu

1. hhh

3. Zadania Województwa

5

---