Europejski Bank Centralny
Bank centralny, naczelna instytucja systemu bankowego każdego kraju. Współczesna instytucja banku centralnego jest wynikiem ewolucji, która datuje się od założenia w 1694 Banku Anglii. Doprowadziła ona do zróżnicowania zakresu działania, uprawnień, stopnia autonomii, funkcji i narzędzi działania banków centralnych w różnych krajach.Bank centralny spełnia cztery podstawowe funkcje:
1) jest bankiem emisyjnym, tzn. jedynym bankiem uprawnionym do emisji pieniądza. Wyjątkiem jest tu system bankowy Stanów Zjednoczonych, w których prawo do emisji jednolitej waluty (dolara) ma 12 Rejonowych Banków Rezerwy Federalnej (System Rezerwy Federalnej);
2) jest bankiem banków. Funkcja ta przejawia się w kilku płaszczyznach: bank centralny nadzoruje operacje banków komercyjnych, dokonywane zarówno w walucie krajowej,
jak i walutach obcych. Udziela im pożyczek na rozszerzenie działalności kredytowej, a stopa ich oprocentowania wyznacza pośrednio stopy oprocentowania kredytów i depozytów
w bankach komercyjnych. Ustala stopy rezerw obowiązkowych, regulując zgodnie
z potrzebami gospodarki aktywność kredytową banków komercyjnych (polityka pieniężna);
3) jest bankiem państwa. Bank centralny gromadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa, udziela rządowi kredytów na sfinansowanie deficytu budżetowego, zarządza długiem publicznym, dokonuje operacji otwartego rynku, gromadzi rezerwy złota i dewiz;
4) jest bankiem gospodarki narodowej. Reguluje podaż pieniądza, utrzymując ją na poziomie dostosowanym do aktualnych potrzeb gospodarki, zapewnia dostępność i określa warunki kredytowania oraz reguluje wartość wymienną waluty. Działania te zmierzają do zapewnienia wewnętrznej stabilności gospodarki i jej rozwoju.
Bank centralny współpracuje z bankami centralnymi innych krajów, przede wszystkim
w zakresie międzynarodowej wymiany walutowej w celu stabilizacji lub regulacji kursów. Bank centralny jest z reguły własnością skarbu państwa, a jego dochody są składnikiem dochodów budżetu państwa. W Polsce bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski.