A .Maurer, Wczesna interwencja w system rodzinny: założenia teoretyczne i przegląd badań [w:] Wspomaganie rozwoju osób niepełnosprawnych, red. J. Pilecki, S. Olszewski, TEXT, Kraków 1999
Wg. M. Porębskiej aktywność dziecka ukierunkowuje się na otoczenie i przyjmuje formy zależne od warunków jakie w nim spotyka.
Wchodzi w relacje z matką i innymi członkami rodziny. Zajmuje określoną pozycję w rodzinie:
Równoprawna - relacje są zrównoważone, korzystne dla dalszego rozwoju
Nadmierna dominacja dziecka - aktywna obrona przed dominującym otoczeniem
Zdominowane dziecko - powściągliwość, nieufność wobec innych
Matka jest źródłem bodźców słuchowych, wzrokowych, dotykowych. Pokazując swoim zachowaniem miłość, akceptację dziecka pobudza go do działania, otwiera się na nie, tworzy się między nimi relacja przywiązania - związek uczuciowy (aktywizacja emocjonalna).
Budzi się świadomość własnego ,,ja'', bo jest kimś ważnym dla matki. Prawidłowa relacja sprawia, że dziecko jest spokojne. Odejście matki sprawia zakłócenia działania i dziecko zmierza do odzyskania poprzedniego stanu.
Manifestacja przykrych emocji, czynności, które matka oczekuje. Matka zwraca uwagę dziecka na inne osoby (ojca, rodzeństwo).
Gdy jest kochane, odwzajemnia to uczucie, samo podejmuje pewne działania, jest świadome miłości i akceptacji jego osoby - bezpieczeństwo i swoboda. Orientuje się co od niego wymagane i to realizuje. Gdy wykona działanie niepożądane - wycofanie, przeprasza. Poprawia się, aby usatysfakcjonować osoby dorosłe.
= W przypadku złych warunków w rodzinie, trudności w nawiązaniu relacji z matką i członkami rodziny lub są one niekorzystne dla rozwoju. Obojętne lub niechętne dziecku otoczenie nie zachęca do rozwoju i kontaktów.
Dziecko podejmuje próby zwrócenia na siebie uwagi, gdy nieskutecznie aktywność dziecka wzrasta, objawy przykrości i zniecierpliwienia. Tłumienie emocji, procesy ukierunkowane.
Doprowadza to do dominacji dziecka. Wzmożona koncentracja na sobie, brak wiary w siebie, nieufność. Bierna ochrona przed otoczeniem, wycofanie się, zabarwienie lękiem.
Nadmierna dominacja dziecka - aktywna obrona przed dominującym otoczeniem. Negatywna ocena otoczenia, koncentracja na sobie, pokonywanie przeszkód siłą, konflikty, narzucanie swoich racji, agresja wobec słabszych.
Spowodowane obdarzaniem dziecka nadmiernymi przywilejami. Dorośli nie ingerują często w takie zachowanie, ustępliwi, ,,ja'' staję się dominujące, bo coś mu się należy.
Stosunek rodziców do dziecka wyznacza dziecku pozycję, którą ono zajmie. Kształtuje się struktura jego aktywności.
Zajęcie zrównoważonej pozycji w rodzinie może ulec zmianie pod wpływem środowiska (os. Zdominowana/ dominująca). Zaś organizacja dominująca lub podporządkowana może ulec poprawie, gdy w środowisku są korzystne warunki.
CELEM WCZESNEJ INTERWENCJI:
- jest pomoc rodzinie w radzeniu sobie z traumą diagnozy upośledzenia rozwoju dziecka oraz wczesna jego stymulacja. Interwencja ma zapobiegać braku reakcji rodziców na potrzeby dziecka.
Aktywną rolę odgrywa osoba prowadząca interwencję. Wpływ zaangażowania rodziców. Istotny wpływ intensywności programu na jego efektywność.
Doświadczenie rodziców; stosunek do osoby prowadzącej interwencję. Poczucie zaufania pobudza do większego zaangażowania.
Koncentrujemy się na lękach i stresach jednostki podczas psychoterapii. Zaś we wczesnej interwencji ważne są interakcje w rodzinie powiązane z zaangażowaniem się rodziców w relacje małżeńskie.