Prawa rodziców w zreformowanej szkole

Agata i Marek, wysyłając po raz pierwszy swą córkę do szkoły, zadawali sobie pytania: Czy Marta sobie poradzi? Czy zaakceptuje nowe warunki? Czy spodoba jej się wychowawczyni? Budziły się też obawy i skryte marzenia: Żeby pani była miła. Żeby można było z nią otwarcie porozmawiać o postępach czy problemach naszego dziecka.

Takie reakcje rodziców są bardzo powszechne, gdyż wszyscy uczęszczali do szkoły i pamiętają, na jaki stres często byli narażeni jako uczniowie. Nie chcą, by ich pociechy przeżywały podobne sytuacje.

Przyjęło się, że rodzice, wyrażający chęć niesienia pomocy, sponsorowali szkołę. Inaczej mówiąc, "łatali dziury" budżetowe. Poza tym co jakiś czas uzyskiwali od nauczyciela przekazywane w mniej lub bardziej komunikatywny sposób informacje o postępach dziecka. Ich możliwości wglądu w proces edukacji były ograniczone; niewiele przepisów mówiło też o prawach rodziców, których dzieci rozpoczęły naukę w szkole.

Przyszedł wreszcie moment, kiedy to zdecydowano się na realizację wcześniej przygotowanych założeń reformy oświaty. Jednym z nich jest współtworzenie procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły wspólnie z rodzicami.

19 kwietnia 1999 r. Minister Edukacji Narodowej wydał rozporządzenie w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych. Zawarto w nim prawa rodziców, które pokrótce postaram się Państwu przybliżyć.

W zreformowanej szkole nauczyciel formułuje wymagania edukacyjne dla danej klasy (czyli to, co uczniowie powinni opanować, a nauczyciel zrealizować) i jest zobowiązany zapoznać z nimi rodziców na początku roku szkolnego. Dzięki temu każdy z nas będzie świadomy, jakie treści i umiejętności nasze dziecko powinno przyswoić i z czego będzie rozliczane.

Według zaleceń reformy końcowe oceny roczne są w całej Polsce ujednolicone, natomiast oceny wystawiane uczniom w czasie roku szkolnego są zróżnicowane, w zależności od wewnątrzszkolnego systemu oceniania. Ponieważ w każdej szkole system oceny bieżącej może być inny, nauczyciel ma również obowiązek poinformować rodziców o zasadach oceniania w danej placówce.

Wszystkie sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne zarówno uczeń, jak i jego rodzice otrzymują do wglądu na zasadach określonych przez nauczyciela. Na prośbę rodziców nauczyciel powinien uzasadnić wystawioną przez siebie ocenę.

Bardzo ważny w wyżej wymienionym rozporządzeniu jest punkt dotyczący powtarzania klasy przez ucznia na poziomie I etapu edukacji (klasy I-III szkoły podstawowej). Mianowicie ucznia klas I-III "... można pozostawić na drugi rok w tej samej klasie tylko w wyjątkowych przypadkach uzasadnionych opinią wydaną przez lekarza lub poradnię psychologiczno-pedagogiczną albo inną poradnię specjalistyczną oraz w porozumieniu z rodzicami (opiekunami prawnymi)".

Można z tego wywnioskować - i tak zazwyczaj przepis ten jest interpretowany - że to rodzic ma decydujący głos, czy jego dziecko ma być promowane czy też nie. Rozpatrując konkretny przypadek pozostawienia ucznia na drugi rok w tej samej klasie, należy zawsze wspólnie z rodzicami rozważyć, co jest dla dziecka lepsze.

Oczywiście, należy zdawać sobie sprawę z tego, że my - rodzice - nie możemy koncentrować się wyłącznie na dochodzeniu swoich praw. Musimy przede wszystkim realizować obowiązki, jakie przyjęliśmy na siebie, decydując się na wychowanie potomstwa.

Proces budowania współpracy między rodziną a szkołą wymaga zrozumienia wzajemnych relacji i ról pełnionych przez jego uczestników, bo jak słusznie stwierdziła Irena Dzierzgowska, szkoła narzeka na bierność rodziców, rodzice skarżą się na szkołę i ... nic z tego nie wynika. Ten stan może zmienić tylko szkoła, gdyż jest zorganizowaną strukturą, rodzice zaś są luźnym zbiorem osób, których działania trudno skoordynować.

Jednak nie zawsze musimy czekać na pierwszy krok- ze strony szkoły. Przecież my również możemy być inicjatorami współpracy ze szkołą i wspólnego realizowania jej programu wychowawczego.