CZAS PRESENT PERFECT
Czasu teraźniejszego uprzedniego (“present perfect”) używamy przede wszystkim, gdy chcemy powiedzieć, że czynność odbyła się, lecz nie wiemy (lub nie ma znaczenia), kiedy miało to miejsce. Bardzo często w przypadku tego czasu uzupełniamy zdanie o przysłówki “ever” `kiedykolwiek' oraz “never” `nigdy'.
Zdania w czasie teraźniejszym uprzednim mają następującą strukturę: podmiot + czasownik posiłkowy “have/has” + imiesłów bierny. Formy imiesłowu biernego od czasowników regularnych tworzy się tak samo jak formy czasu przeszłego (por. CZAS PAST SIMPLE), a formy nieregularne przedstawione są w haśle CZASOWNIKI NIEREGULARNE.
(1) They have walked along the street.
Spacerowali po ulicy.
(2) She has smiled at him.
Uśmiechnęła się do niego.
W obydwu powyższych przypadkach nie określamy dokładnie czasu, momentu zdarzenia. Wiemy jedynie, że opisywane zdarzenie miało miejsce.
Pytania w czasie teraźniejszym uprzednim tworzymy, przesuwając czasownik posiłkowy “have/has” na początek zdania. Ogólna konstrukcja pytania to: “have/has” + podmiot (osoba wykonująca czynność) + imiesłów bierny danego czasownika, np.:
(3a) Have they ever walked along the street?
Czy oni kiedykolwiek spacerowali ulicą?
(3b) *Have they ever walk along the street?
(4) Has she smiled at him?
Czy ona się do niego uśmiechnęła?
Zdania zaprzeczone mają z kolei w czasie teraźniejszym uprzednim następującą strukturę: podmiot + “have/has not” (“haven't/hasn't”) + imiesłów bierny, np.:
(5) She hasn't smiled at him.
Nie uśmiechnęła się do niego.
Czas teraźniejszy uprzedni stosujemy przede wszystkim, gdy nie potrafimy bądź nie chcemy wskazać konkretnego punktu w czasie, w którym miało miejsce dane zdarzenie - rezultaty są zatem dla nas istotniejsze, niż czas zdarzenia. Warto zauważyć, że przy budowaniu tego typu zdań często korzystamy z następujących określeń:
- “just” `właśnie, tuż przed chwilą':
(6) I've just arrived at the station.
Właśnie dojechałam na stację.
- “already” `już, poprzednio, uprzednio'
(7) I've been to this club already.
Już byłem w tym klubie.
- “before” `wcześniej'
(8) Have you seen this girl before?
Czy widziałeś wcześniej tę dziewczynę?
- “ever” `kiedykolwiek'
(9) Have you ever eaten such a thing?
Czy kiedykolwiek jadłeś taką rzecz?
- “never” `nigdy'
(10) I've never eaten such a thing.
Nigdy nie jadłem takiej rzeczy.
- “yet” `jeszcze'
(11) I haven't sold this piano yet.
Jeszcze nie sprzedałem tego pianina.
Oprócz tego czas teraźniejszy uprzedni można wykorzystać, gdy chcemy opisać czynność, która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do chwili obecnej. W tym przypadku kluczowe jest odpowiednie użycie dwóch słówek: “since” `odkąd' dla opisania momentu, w którym dana czynność się rozpoczęła, oraz “for” `przez' dla opisania czasu jej trwania.
(12) I haven't been here since I was a little child.
Nie byłem tutaj odkąd byłem małym dzieckiem.
(13) I've trained in judo for a year.
Ćwiczę judo od roku.
Oprócz “since” oraz “for” możemy też wykorzystać następujące okoliczniki:
- “lately” `ostatnio'
(14) I haven't seen you lately at work.
Nie widziałem cię ostatnio w pracy.
- “recently” `niedawno'
(15) I've moved to a new apartment recently.
Niedawno przeprowadziłam się do nowego mieszkania.
- “so far” `jak dotąd'
(16) It's been a good deal so far.
Jak dotychczas był to dobry układ.
- “up till now” `do chwili obecnej'
(17) We've been able to communicate up till now.
Do chwili obecnej potrafiliśmy się porozumieć.