Ocena wyników
 
Wyniki analizy próbki odpowiadajš prawdziwej zawartoœci oznacznonego składnika tylko w pewnym przybliżeniu. Oczywiœcie należy dšżyć do opracowania i stosowania takich metod, aby błšd analizy był możliwie najmniejszy, a wyniki najbardziej zbliżone do zawartoœci rzeczywistej. Wprowdzono wiele pojęć stanowišcych kryteria oceny badanej substancji: dokładnoœć, precyzja, wykrywalnoœć, oznaczalnoœć, czułoœć.
 

 

- A czym się zajmuje ten pan w godzinach pracy?

(wyjasnienie w wywiedzie)

            Dokładnoœć i precyzja
            Czułoœć metody
            Wykrywalnoœć i oznaczalnoœć
            Błędy w analizie iloœciowej
            Przedstawianie wyników analizy

 
 

Dokładnoœć i precyzja

 

W celu okreœlenia dokładnoœci i precyzji metody można rozpatrzeć wyniki uzyskane przy zastosowaniu czterech metod analitycznych, za pomocš których wykonano wielekrotne oznaczenie tego samego składnika w tej samej próbce jakiegoœ materiału. Metoda dokładna jest to taka metoda która daje wyniki bliskie wartoœci prawdziwej. Wielkoœć rozrzutu wyników charakteryzuje precyzje. Metodę, której poszczególne wyniki mało się różniš od siebie, okreœlamy jako metodę o dużej precyzji. Dokładnoœć i precyzja nie zawsze idš z sobš w parze.
 
 

Czuloœć metody

 

Z pojęciem dokładnoœci i precyzji jest zwišzane pojęcie czulosci metody. Czułoœciš metody nazywa się najmniejszš różnicę w wynikach, jakš można okreœlić za pomocš danej metody. Jest to zatem wielkoœć zwišzana przede wszystkim z przyrzšdem pomiarowym, z którego odczytuje się wynik pomiaru. Zależnoœć dokladnoœci wyniku od czuloœci pomiaru występuje wyraŸnie dla wszystkich metod, w których otrzymuje się krzywš analitycznš wzorcowš, obrazujšcš zależnoœć pomiędzy wielkoœciš mierzonš a stężeniem. Otrzymuje sie na wykresie prostš o różnym kšcie nachylenia do podstawy. Najlepiej jest jeœli prosta pada pod kštem 45 stopni, wtedy mamy największš czułoœć.
 
 

Wykrywalnoœć i oznaczalnoœć

 

Wykrywalnoœć dotyczy najmniejszego stężenia granicznego lub iloœci wykrywanego składnika, jakie można jeszcze wykryć stosujšc danš metodę. Będzie to najmniejsza iloœć substancji dajšca jeszcze zauważalne zabarwienie. Na tej podstawie można jakoœciowo okreœlić jego stężenie. Oznaczalnoœć okreœla najmniejsze stężenie składnika możliwe do oznaczenia danš metodš. Pojęcia wykrywalnoœci i oznaczalnoœci nie sš z sobš iloœciowo œciœle zwišzane. Zależy to od metody, a nawet od indywidualnego przypadku. Zwykle wykrywalnoœć jest liczbowo 2-3 razy mniejsza od oznaczalnoœci. Wynika to stšd, że pierwsza zauważalna zmiana wielkoœci obserwowanej lub mierzonej jest wystarczajšca do stwierdzenia obecnoœci wykrywanej substancji, lecz jeszcze zbyt mała, aby można jš było dokładnie zmierzyć.
 
 

Błędy w analizie iloœciowej

 

Otrzymany w rezultacie przeprowadzonej analizy wynik różni się zwykle od prawdziwej zawartoœci oznaczenia składnika o wielkoœci zwanš błędem wyniku. Przyczyny błędów mogš być rozmaite i wynikajš z niecałkowitego przebiegu reakcji, będšcej podstawš przepisu analitycznego, z obecnoœci innych składników roztworu, które mogš również reagować z zastosowanym odczynnikiem, ze strat oznaczonego składnika w toku jest wydzielania, z niedokładnoœci stosowanego przyrzšdu pomiarowego, niedokładnoœć stosowania przepisu analitycznego przez wykonujšce analizę itp. Błędy różnišce otrzymane wartoœci od rzeczywistych dzielš się na dwie grupy: przypadkowe i systematyczne.
 
 

Przedstawianie wyników analizy

 

Przystępujšc po wykonaniu analizy do zestawienia wyników liczbowych należy zwracać uwagę, aby zestawionie liczby oddawały istotnie i prawdziwie skład analizowanego materiału. Obliczajšc wynik z danych pomiarowych należy podawać tylko cyfry znaczšce tzn. nie podawać niepotrzebnie cyfr po przecinku. W przypadku pełnej analizy próbki, tzn. gdy ma być podana zawartoœć głównych jej składników, suma tych składników powinna wynosić ok. 100%. Sumować wolno liczby o jednakowej liczbie cyfr znaczšcych po przecinku.

 

 

---