ZAGOSPODAROWANIE
próby opisania zagadnień, w oparciu o wykłady - Pieńkos
Zakres materiału:
(przynajmniej teoretycznie)
1. Pojęcie, definicje, cele turystyki oraz zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Geneza rozwoju zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego
TURYSTYKA - podróż poza miejsce stałego zamieszkania podejmowana dobrowolnie, w czasie wolnym poza obowiązkami szkolnymi i służbowymi w różnych celach wynikających z rodzaju turystyki jaką realizujemy z noclegiem.
Dla realizacji turystyki musi być zapewniona baza żywieniowa, noclegowa, komunikacyjna i towarzysząca.
REKREACJA - zajęcia podejmowane dobrowolnie w czasie wolnym dla podjęcia zmęczenia fizycznego, regeneracji zdrowia, wzmocnienia organizmu i odprężenia umysłu.
Wymaga ona odpowiedniego zagospodarowania, infrastruktury.
ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE - przystosowanie środowiska geograficznego do realizacji różnych rodzajów i form turystyki.
Rodzaje turystyki: kwalifikowana, wypoczynkowa, sentymentalna, kongresowa, biznesowa, krajoznawcza, edukacyjna, polonijna itd.
ZAGOSPODAROWANIE REKREACYJNE - przystosowanie środowiska geograficznego w odpowiednie urządzenia rekreacyjne umożliwiające realizację różnych form rekreacji.
Zagospodarowaniu rekreacyjnemu towarzyszy zazwyczaj zagospodarowanie turystyczne, ale nie jest to konieczne.
CELE ZAGOSPODAROWANIA TURYSTYCZNEGO I REKREACYJNEGO:
- komunikacyjne udostępnienie obszaru, obiektu, miejscowości
- stworzenie warunków do pobytu
- realizacja celów podróży wynikających z rodzaju i formy turystyki i rekreacji
GENEZA ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA TURYSTYCZNEGO O REKREACYJNEGO
- starożytność - od tysięcy lat znane są wędrówki oraz szlaki, które miały charakter turystyki pielgrzymkowej lub w celach handlowych. W IV wieku, znanych już jest w Indiach 12 szlaków pielgrzymkowych. W Rzymie następuje rozwój miejscowości o dominującej funkcji turystycznej, np. Salerno, Ostia, powstają liczne kurorty, np. Aria na Solis.
- średniowiecze - następuje rozwój turystyki pielgrzymkowej do ośrodków kultu religijnego (Rzym, Santiago, Lourdes, Jerozolima, Mekka, Medyna, Karibali).
- renesans - następuje ogromne zainteresowanie człowieka środowiskiem przyrodniczym i kulturowym. Powstaje i rozwija się turystyka krajoznawcza, powstają hotele, a przy trasach komunikacyjnych - zajazdy i gospody. W XV wieku wydano przewodnik po Włoszech. Powstają w Europie uzdrowiska, w których rozwijają się sanatoria.
Następuje rozwój turystyki pielgrzymkowej, krajoznawczej, wypoczynkowej, handlowej. Sieć dróg oparta na dyliżansach.
- przełom XVII i XVIII w. - Młodzi ludzie z wyższej klasy społecznej w Anglii odbywają podróże do Włoch, Francji, czy Niemiec. Rozwija się turystyka poznawcza. Zaznacza sę zainteresowanie walorami przyrodniczymi, co daje początek turystyce górskiej. Powstaje infrastruktura noclegowa i żywieniowa w górach.
- XVIII / XIX w. - Czas rozwoju turystyki masowej. Powstaje parowóz, droga żelazna w Anglii. Powstają nowe ośrodki, miejscowości, uzdrowiska.
- XX i XXI w. - Na początku XX wieku wynaleziono samochód. Powstaje nowoczesna infrastruktura zagospodarowania turystycznego. Powstają pensjonaty w miastach. Rosną wymagania turystów, zwłaszcza sanitarne. XX wiek to tworzenie się i ekspansja turystyki masowej. Powstają strefy zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego, baza turystyczna i rekreacyjna. Tworzą się obszary zurbanizowane. Prowadzi to do degradacji środowiska.
2. Infrastruktura zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
3. Podział infrastruktury zagospodarowania (elementy infrastruktury z punktu widzenia funkcji)
INFRASTRUKTURA, BAZA ZAGOSPODAROWANIA
Infrastruktura dzieli się na:
- bazę zakwaterowania (namiot, hotel, zajazd, stanica)
- bazę gastronomiczną, żywieniową
- bazę towarzyszącą (towarzyszy różnym rodzajom turystyki) - boiska, kąpieliska, szlaki turystyczne, znaki informacyjne itd.
- bazę komunikacyjną
- przewozowa (osób, turystów)
- siec dróg lądowych
- sieć dróg wodnych
- lotniska
- udostępniająca teren do potrzeb turystyki (szlaki, drogi turystyczne)
4. Baza zakwaterowania (kryteria podziału obiektów turystycznych zakwaterowania, obiekty skategoryzowane i nie skategoryzowane, podziały kategoryzacji, zespoły pomieszczeń funkcjonalnych)
KRYTERIA PODZIAŁU OBIEKTÓW ZAKWATEROWANIA
1. ze względu na trwałość
- trwałe - związane fundamentami z podłożem
- przenośne (ruchome) - namioty, przyczepy, barakowozy, botele
2. ze względu na możliwość korzystania obiektu
- ogólnodostępne - dla wszystkich turystów
- środowiskowe - dla określonej grupy, środowiska
3. ze względu na czas eksploatacji
- całoroczne - mające ogrzewanie
- sezonowe - np. tylko w okresie letnim, brak ogrzewania
4. ze względu na spełnienie potrzeb turystycznych podstawowych grup turystycznych, np. dla turystyki wypoczynkowej - ośrodki wypoczynkowe, dla kwalifikowanej - stanica wodna.
5. ze względu na rodzaje obiektów i ich zgrupowanie/podział na skategoryzowane i nie skategoryzowane.
- obiekty kubaturowe (kubatura - objętość, przestrzeń) - np. przyczepa, szałas
- jednostki obszarowe (na pewnym obszarze 1-6ha, ogrodzony) - np. pole campingowe, ośrodek wypoczynkowy
KLASYFIKACJA - RODZAJE OBIEKTÓW (wg.)
Z punktu widzenia GUS-u
- hotele, motele, pensjonaty (SK)
- domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe (SK)
- schroniska (NSK)
- domki turystyczne (NSK)
- kwatery prywatne
- ośrodki kolonijne
- domy pracy twórczej
- kempingi
- ośrodki wczasowe
- ośrodki wypoczynkowo-szkoleniowe
- zakłady uzdrowiskowe
- pola biwakowe
Z punktu widzenia ustawy o usługach turystycznych
- hotele, motele, pensjonaty (SK, kubaturowe, 1-5 *)
- schroniska młodzieżowe, domy wycieczkowe do wycieczek po mieście (SK, cyfry I do III)
- schroniska, inne obiekty zakwaterowania (zajazd, stanica, dom turysty)
Z punktu widzenia kategoryzacji (skategoryzowane lub nie skategoryzowane)
- obiekty nie skategoryzowane
- urządzenia ruchome: namiot, przyczepa kempingowa, botel, aquatel, helikoptery turystyczne
- obiekty stałe: szałasy, schrony, domki kempingowe, domki myśliwskie, zajazdy (przy szlakach/drogach), stanice wodne, domy turysty, dom pracy twórczej, dom wczasowy, dom nauczyciela, dom górnika, dom rzemieślnika itd.
- obiekty skategoryzowane
- hotele, motele, pensjonaty
- schroniska, domy wycieczkowe
- jednostki obszarowe
- biwaki
- obozowiska
- kempingi
- ośrodki
- turystyczne
- wczasowe
- rekreacyjne
- ośrodki wypoczynkowo-szkoleniowe
- ośrodki kolonijne
- ośrodki jeździeckie
- zakłady uzdrowiskowe
Kwatery prywatne (patrz agroturystyka) - nie były budowane w celach turystycznych.
ZESPOŁY POMIESZCZEŃ FUNKCJONALNYCH W OBIEKTACH ZAKWATEROWANIA
Zespół funkcjonalny - wydzielone w budynku pomieszczenia lub układy pomieszczeń, które spełniają określone funkcje, zadania.
- recepcja - wydzielone pomieszczenie związane z załatwieniem formalności itp. Może obejmować niewielki pokój z biurkiem (10-50m2). W dużych hotelach wielkość tego pomieszczenia, powierzchni jest nieograniczona. Dzieli się ją na część:
- ogólnodostępną - holl recepcyjny, miejsce do wypoczynku, dostęp do węzłów komunikacji, punkty handlowo-usługowe, przejścia do restauracji, kawiarni itd.
- funkcjonalno-dyżurną - lada, kasy, sanitariaty, aneks depozytowy, powierzchnie biurowe
- higieniczno-sanitarny - pomieszczenia służące higienie osobistej i potrzebom fizjologicznym. Może być częścią lub oddzielnym budynkiem. W skład wchodzą:
- natrysk lub wanna
- umywalka
- WC
- bidet
- pisuar
Węzły mogą być związane z pomieszczeniem mieszkalnym lub być ogólnodostępne (np. w hollach recepcyjnych, przy restauracjach, na piętrach). Węzły mogą być:
- pełne - umywalka, WC, bidet, natrysk
- niepełne - pokój z umywalką, pokój z umywalką i WC itd.
Węzły ogólnodostępne:
+ w obiektach z gwiazdkami (od 1 do 5*)
Umywalka - 10-15 osób
Prysznic - 10 - 15 osób
WC - 10 - 20 osób
+ w obiektach - schroniska, domy wypoczynkowe
Umywalka - 10-15 osób
Prysznic - 20 - 35 osób
WC - 20 osób
+ w kempingach
Umywalka - 20 - 33 osób
Prysznic - 50 - 100 osób
WC - 25 - 50 osób
- zakwaterowania - dzielimy na:
- jednostki apartamentowi (>2 pomieszczeń, pokój dzienny, sypialnia, barek, WC), powyżej 50m2
- mieszkanie, - co najmniej dwa pokoje z kuchnią i łazienką
- pokój, - np. pokoje gościnne lub kwatery grupowe (powyżej 4 osób)
Powierzchnie mieszkalne pokoi:
- 1osobowe: 5-8 m2
- 2osobowe: 7-10 m2
- 3osobowe: 8-14 m2
- 4osobowe: 10-16 m2
- powyżej 4 osób: 3-4 m2 na osobę, a w schroniskach 1,5-2,5 m2/os
- żywieniowy - zwany inaczej gastronomicznym - służy przygotowywaniu i spożywaniu posiłków. Może obejmować:
- kuchnię (jako urządzenie do obróbki cieplnej; jako pomieszczenie)
- jadalnię (sala do przygotowywania posiłków we własnym zakresie i ich spożywania)
- jadłodajnię (można spożyć za opłata gorący posiłek)
- stołówkę (kuchnia + jadalnia; przygotowywanie i wydawanie posiłków)
- bar (niewielka restauracja, tanie i proste potrawy)
- bufet (wyodrębnione pomieszczenie w restauracji lub kawiarni, przy których podaje/pije się napoje na stojąco lub na wysokich taboretach)
- bistro (rodzaj baru z prostym jedzeniem i napojami)
- restauracja (posiłki podawane z obsługa kelnerską, karta menu, zaplecze, kuchnia)
- administracyjny - zespół pomieszczeń służących administrowaniu, gospodarce hotelu. Może być to pokój lub zespół pomieszczeń dla różnych działów. Można wyróżnić działy:
- kierownictwo hotelu
- dział marketingu
- dział organizacyjno-ekonomiczny
- dział finansowo-księgowy
- dział gospodarczo-techniczny (w tym transport)
- dział rozliczeń i kalkulacji
- dział ochrony i monitoringu
- gospodarczy - pomieszczenia służące gospodarowaniu/użytkowaniu obiektem. Może być to pojedyncze pomieszczenie dla personelu kontrolującego, służby pięter, stolarki, hydraulika itd. Służą utrzymaniu obiektu. Można na każdym piętrze spotkać węzeł porządkowo-dyżurny w dużych hotelach. Mogą występować także pomieszczenia magazynowe dla różnych potrzeb (bielizny pościelowej, środków chemicznych itd.).
- zaplecze socjalne dla pracowników - obejmuje pomieszczenia takie jak:
- szatnie
- węzły higieniczno-sanitarne dla personelu
- jadalnię/kantynę
- przychodnię lekarską (powyżej 3*), służy ona także turystom
- rekreacyjny - zewnętrzny i wewnętrzny - jest bardzo zróżnicowany i ma coraz większe znaczenie, np.:
- świetlice do gier
- basen, masaże
- fitness, siłownia
- solarium, sauna itd.
- sale wielofunkcyjne - można podzielić na pomieszczenia służące różnym celom:
- konferencyjne
- bankietowe
- widowiskowe
- inne - kwiaciarnia, kiosk, saloniki prasowe, punkty 1ej pomocy medycznej itd.
Nie w każdym obiekcie znajduje się te 10 w/w zespołów. Ich rodzaje i ilość zależne są od rodzaju i standardu obiektu zakwaterowania turystycznego.
5. Charakterystyka obiektów zakwaterowania
1. OBIEKTY ZAKWATEROWANIA RUCHOME
NAMIOTY - Wg wielkości:
- 2os
- 3-5os
- 8-12os
Ok. 50m2 powierzchni dla 2os.
Ok. 100m2, jeśli przy namiocie ma być palnik lub miejsce na samochód.
Dla obozowiska (8-12os), ok. 100m2.
Występują namioty 1-no przestrzenne (głównie małe) i wieloprzestrzenne (kilka pomieszczeń).
PRZYCZEPY - rodzaje:
- niewielkie - 2-4os o długości do 3m
- większe o długości od 6m
W zależności od wielkości mogą mieć następujące parametry:
- 2-2,5m - szerokość
- 3 -6 - długość
Mogą mieć wydzielone pomieszczenia. Kuchnia, miejsca noclegowe, łazienka. Łóżka głównie w formie prycz. Mogą mieć zbiorniki na wodę.
ROTELE - około 30-40 miejsc sypialnych.
Jest to przyczepa - rodzaj autobusu. Może być jedno- lub dwupoziomowy.
BOTEL, SEATEL, AQUATEL (akwatel) - hotel wodny, w rodzaju statku, który może zmieniać położenie. Mają odpowiedni standard. Posiadają często restauracje, sale spotkań, kluby itd.
HELIKOPTERY TURYSTYCZNE
Aneks kuchenny, w.h.s., miejsca noclegowe, zbiornik z wodą, bagażnik, koje piętrowe dla dzieci, rozkładany stół, kabina pilota, wrota - podest (na przykładzie „Mason volante” - francuski)
2. OBIEKTY ZAKWATEROWANIA STAŁE
SZAŁASY
Najczęściej urządzenia podobne do namiotów, ale związane z ziemią. Konstrukcje zarówno drewniane jak i metalowe. Z różnym pokryciem dachowym. Bez żadnych wygód, ewentualnie w pobliżu WC, ujęcie wody. Nie są to obiekty nadzorowane administracyjnie. Wielkość ok. 50m2 (powierzchni), do 80m2, jeśli jest jeszcze palenisko.
SCHRONY
Niewielki obiekt budowlany - drewno lub cegła - z różnym pokryciem dachowym. Usytuowany przede wszystkim w górach, między schroniskami. Głównie po to by skryć się przez warunkami pogodowymi, spożycia posiłku, odpoczynku. Często wyposażone w trzon kuchenny z opałem (odpowiednio przygotowane drewno). Bez w.h.s.. Może być obok studnia kopana, lub źródło wody. WC na zewnątrz budynku. Schron górski samoobsługowy -
13-20m2 (sień - narciarnia, kuchnia, pomieszczenia noclegowe - prycze bardzo rozwinięty schron górski).
DOMKI TURYSTYCZNE (Campingowe)
Niewielkie obiekty służące zakwaterowaniu turystycznemu. Zbudowane z różnych materiałów (drewno, cegła, gotowe płyty itd.). Różne kształty, choć najczęściej kwadraty. Różne pokrycia dachów. Mogą być jednoprzestrzenne, a mogą mieć wydzielone pomieszczenia mieszkalne (1-4 j.m.). Może być wh.s. (pełny lub nie), aneks kuchenny. Jeśli domki są uzupełnieniem ośrodka, to jest tam przeważnie pawilon sanitarny.
STANICA WODNA
Głównie dla zakwaterowania wodniaków, uczestniczących w spływach. Może być 2poziomowa. Z podcieniem na przechowywanie sprzętu, pomieszczenia noclegowe (prycze lub łóżka), kuchnia turystyczna (lub bez). Nie maja wysokiego komfortu. Mogą być drewniane lub murowane. Ok. 20-80 miejsc - w zależności od lokalizacji - wielkości ruchu turystycznego. Poza budynkiem miejsc do przycumowania sprzętu. Zróżnicowany w.h.s. - brak/na zewnątrz/niepełny wewnętrzny. Różnie też z wodą, choć przeważnie ona jest.
Jest to coś w rodzaju schroniska. Budynek stanicy może być duży lub mały. Komfort również zróżnicowany - zależny od właściciela - zagęszczenia ruchu turystycznego na danym szlaku wodnym. Nocleg może być także w postaci domków campingowych - teren ogrodzony. Odmiana schroniska górskiego - tylko tu jest szlak wodny.
KLUB ŻEGLARSKI (baza - na przykładzie klubu żeglarskiego, 2poziomowego)
- Rzut parteru
- administracja
- kuchnia
- ambulatorium
- pokoje gościnne
- mieszkanie dozorcy
- suszarnia żagli
- hangary
- pokój odpraw
- pokoje zakwaterowania
- Rzut piętra
- sala wielofunkcyjna
- aneks z kominkiem
- jadalnia
- tarasy
- pokoje z zakwaterowaniem
Nad rzekami i jeziorami. O różnej wielkości budynku. Z różnymi pokryciami dachowymi i kształtami budynku.
ZAJAZDY
Niewielkie głównie do chwilowego zatrzymania się i chwilowego wypoczynku. Mogą ale nie muszą być - pokoje gościnne. Przy szlakach drogowych - drogach. Różnie zbudowane 3 kondygnacje (piwnica, parter, poddasze).:
- Część podziemna - głównie magazyny.
- Część parterowa - korytarz wejściowy, szatnia, w.h.s., jadalnia, zaplecze kuchenne, sala do wydawania i spożywania posiłków. Może być samoobsługa.
- Część górna - pokoje dla gości, personelu. Pokoje są najczęściej wieloosobowe, ok. 3-4 osób. Najczęściej wspólna łazienka.
Często jako zajazd - KARCZMA - podobne funkcje i charakter. Często w pobliżu stacja benzynowa.
SCHRONISKA
Związane ze szlakami górskimi. Od niewielkich pojemności 30-40os, do nawet 300! O bardzo różnym standardzie. Wielo- i jednopowierzchniowe. Mogą mieć charakter domów wypoczynkowych, hoteli, zwłaszcza pod nazwą STACJI NARCIARSKICH w pobliżu tras (jak skategoryzowany hotel musieliby płacić wyższe podatki).
Możliwość przyrządzania samodzielnych posiłków - obowiązkowa, oczywiście może też być sprzedaż posiłków wraz z obsługą. Powinny być sanitariaty, pomieszczenia noclegowe, jadalnia. W zależności od standardu, różnie rozwinięty segment rekreacyjny, np. bilard, basen, SPA - lub brak.
DOM TURYSTY
Coś między schroniskiem, a hotelem. W.h.s. połączony z pokojami oraz zewnętrzne. Część żywieniowa - restauracja, bufet. Skromna baza rekreacyjna, ale podstawowe elementy są. Występują tu także pokoje wieloosobowe, choć przeważają 2-4 osobowe.
DOM WCZASOWY, RZEMIEŚLNIKA, LEŚNIKA
Powstały dla pracowników różnych zakładów. Są one bardzo zróżnicowane standardem i wielkością. Mają podstawowe zespoły funkcjonalne:
- noclegi (pokoje 1-4os)
- żywienie (stołówka)
- rekreacja (świetlica, bilard)
Często funkcje rekreacyjne mogą być realizowane gdyż administracja nawiązuje kontakty z fitness klubami, ośrodkami konnymi itp. W.h.s może nie być w pokojach, ale i pełen w pokojach - duże zróżnicowanie. Wyposażenie pomieszczeń mieszkalnych zróżnicowane - często z wysokim standardem, nawet na poziomie hotelu 3*.
BIWAKI
Teren wydzielony, nie musi być ogrodzony. Może być wydzielone pole namiotowe, miejsce na kuchnię turystyczną zadaszone, rekreacja (np. stoliki do gry w szachy), miejsce do plażowania, ognisko-palenisko w ramach rekreacji, warunki higieniczno-sanitarne. Biwak może być dla turystów pieszych, rowerowych i zmotoryzowanych.
OBOZOWISKO
Namioty, część gastronomiczna magazynami, kuchnia polowa, część wypoczynkowa, opieka lekarska, część sanitarna. Obozowiska są zawsze ogrodzone.
KEMPING
Skategoryzowany 1-4*. Jest jednostką obszarową. Ogrodzony, nadzorowany, oświetlany. Na kempingach 3-4* lepiej rozwiązany jest problem higieniczno-sanitarny (połączenie do kanalizacji, wodociągów) oraz podłączenie do elektryczności. Kempingi to zakwaterowanie w namiotach, domkach, pawilonach lub przyczepach kempingowych.
OŚRODEK TURYSTYCZNY
Pobyt z umożliwieniem rekreacji wewnątrz budynku. Głównie dla turystyki krajoznawczej.
OŚRODEK WYPOCZYNKOWY
Rozszerzona baza rekreacyjna, większy komfort. Przeznaczone na dłuższy pobyt (1-3 tygodni). Mogą być sezonowe i całoroczne.
OŚRODEK REKREACYJNY
Szeroka baza rekreacyjna zewnętrzna i wewnętrzna (sauna, basen, tenis, kręgle). Poszerzone o odnowę biologiczną. Więcej pokoi 1-2 osobowych, pokoje lepiej wyposażone, posiłki bardziej urozmaicone. Wszystkie ośrodki powinny być ogrodzone.
6. Baza gastronomiczna zewnętrzna i wewnętrzna z zakwaterowaniem (brak)
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
7. Baza komunikacyjna - związana z możliwością przemieszczania - rodzaje
DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA - połączenia komunikacyjne między miastami, obiektami itd. Jest to możliwość dotarcia do celu podróży turystycznej za pomocą środków transportowych, infrastruktury i połączeń komunikacyjnych.
DROGI LĄDOWE - drogi kołowe, koleje żelazne (wąskotorowe < 1,435m, normalnotorowe = 1,435m, szerokotorowe > 1,435m)
AUTOSTRADY - musza mieć skrzyżowania wielopoziomowe.
DROGI EKSPRESOWE - zwane inaczej magistralami.
TRANSPORT - ogół środków technicznych służących do przewozu osób i ładunków za pomocą środków transportowych, infrastruktury i połączeń komunikacyjnych.
KOMUNIKACJA - TRANSPORT
Wodny
- śródlądowy i przybrzeżny (statki pasażerskie, promy)
- morski (statki pasażerskie, promy)
Powietrzny
- samoloty, śmigłowce, balony
Lądowy
- drogowy (samochody, autokary, motocykle)
- kolejowy (pociągi, koleje linowe)
HISTORIA:
Epoka kamienia - statek wodny
3500 p.n.e. - Koło (Mezopotamia)
XVIII wiek - maszyna parowa
1825 - inauguracyjna jazda parowozu
1908 - pierwszy samochód „dla przeciętnych ludzi”
1952 - pierwszy odrzutowiec pasażerski
Największe lotnisko - Atlanta - USA
8. Infrastruktura zagospodarowania rekreacyjnego - podział: wewnętrzna w budynkach i zewnętrzna na otwartym terenie (niepełne)
JEDNOSTKI REKRACYJNE OBSZAROWE - ZEWNĘTRZNE
Do ćwiczeń sprawnościowych:
- ławki, pochylnie
- drabinki
- ścianki
- drążki
- bieżnie
Inne:
- boiska
- skoki w dal
- kaskady wodne
- miejsca wypoczynkowe
- ścieżki spacerowe
- place zabaw
- trasy do jazdy na rolkach
- boiska do palanta
- pagórki do zabaw w chowanego
- mosty wiszące
9. Pomieszczenia wewnętrzne ich rola, wyposażenie (brak)
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
10. Urządzenia zewnętrzne - liniowe (ścieżki piesze, edukacyjne, rowerowe, narciarskie, konne), powierzchniowe (plaże, kąpieliska, polany, boiska i place do gier) i punktowe
ELEMENTY - urządzenia - LINIOWE
Ścieżki, dróżki, alejki (piesze, rowerowe, narciarskie, konne),
są charakteryzowane w oparciu:
1) przekrój poprzeczny (kształt: daszkowy, jednostronny; urządzenia odwadniające, skarpy, pochylenia poprzeczne 2-5%)
2) w planie sytuacyjnym (rzut z góry) - długość prostych i łuków. Łuki nie powinny być zbyt ostre. Promień łuku - min. 10m
3) w profilu podłużnym - ukształtowanie drogi w płaszczyźnie poziomej. Ważne są pochylenia poniżej 3% - w terenach górskich i podgórskich. Dopuszczalne jest większe pochylenie (6-8%), ale tylko na krótkich odcinkach. Ścieżki na terenach leśnych
Prześwit pionowy 2,13m dla pieszych,
Dla rowerzystów 2,45m
Dla jazdy konnej 3,05m
ŚCIEŻKI - RODZAJE
- piesze (spacerowe, biegowe, edukacyjne, zdrowia - sprawnościowe - do ćwiczeń, zdrowia - pozwalają na wykorzystanie walorów zdrowotnych danego terenu)
- rowerowe
- konne
- narciarskie
- rekreacyjne wodne - w odróżnieniu od szlaków turystycznych są to odcinki rzek, kanałów
Szerokości ścieżek są różne od 0,8 do 10m.
+ dla rowerzystów (1,5-2m)
+ dla pieszych dwukierunkowa (> 1,5m)
+ dla rowerzystów dwukierunkowa (> 3m)
+ dla konnych (> 3m)
NAWIERZCHNIA
- gruntowa
- grunty umocnione
- materiały dowiezione i wbudowane (żwir, grys, tłuczeń, płyty betonowe, kostka, asfalt)
- drewniana
- płyty perforowane (z dziurami)
Podłoże piaszczyste, sypkie nie jest najlepszym rozwiązaniem. Nawierzchnie te powinny być stabilizowane. Glina - grunt robi się plastyczny p deszczu. Często daje się podsypkę na takim gruncie, np. żwir.
ELEMENTY - urządzenia - POWIERZCHNIOWE
Boiska duże
Piłka nożna (45x90m lub 90x120m)
Piłka ręczna (55x90m lub 60x110m)
Rugby (66,8x144m)
Hokej (50x90m lub 55x91m)
Boiska małe
Siatkówka (9x18m)
Koszykówka (13x24m lub 15x28m)
Tenis do gry pojedynczej (10,97x23,77m)
Tenis do gry w debla (18x36,5m)
Piłka ręczna dla 7 osób (15x20m lub 25x50m)
Tenis stołowy
Mini piłka nożna (15x22m lub 25x42m)
Do kometki (13,4x6m)
Tor do kręgli (1,6x15m lub …)
Krykiet (12x18m)
Place gimnastyczne
Ćwiczenie wolne - 4m2 na osobę
Ćwiczenia na przyrządach - 8m2 na osobę
Mini-golf (szer. 0,9, dł. 6,5m)
Golf (20-50ha)
Kąpieliska (szer. Do 160m, wgłąb max 50m); 15m2 na jedną osobę
Baseny
Wirowe
Kąpielowe
Rozrywkowe
Polany piknikowe > 500m2
ELEMENTY - urządzenia - PUNKTOWE
O przestrzennie niedużych rozmiarach odpowiednio przystosowane i wyposażone do pełnienia określonych funkcji, (czyli form rekreacji), zaliczamy do nich:
+ punkty wypoczynkowe do chwilowego odpoczynku. Ławka i kosz na śmieci.
+ punkty informacyjne - na ścieżkach edukacyjnych
+ punkty widokowe - wieże widokowe, ławki i tablice informacyjne
+ punkty wędkarskie
Wszystkie urządzenia liniowe i powierzchniowe w przestrzeni geograficznej mogą być rozpatrywane jako elementy zagospodarowania terenu, których przebieg i lokalizacja będzie determinowany różnymi uwarunkowaniami.
11. Urządzenia małej architektury (stoły do ping-ponga, pomosty, paleniska, tablice informacyjne)
URZĄDZENIA TERENOWE (małej architektury) - są to konstrukcje służące do wyposażenia elementów przestrzennych zagospodarowania rekreacyjnego. Rozszerzają możliwości związane z realizacja różnych form rekreacji.
RODZAJE URZĄDZEŃ MAŁEJ ARCHITEKTURY
Znaki informacyjne (uzupełnione dalszą informacją o odległościach)
Znaki ostrzegawcze (np. o lawinie)
Związane z wypoczynkiem (ławy z oparciem, samo siedzisko, metalowe, drewniane, mieszane, betonowe; stoły; ławy i stoły mogą być ze sobą sprzężone i zadaszone)
Urządzenia sanitarne, ubikacje i kosze na śmieci
Ujęcia wody
Paleniska/ogniska (mogą być z kominem)/rożna/kuchnie turystyczne
Pomosty
Schody
Urządzenia do ćwiczeń - liny, równoważnie, ścianki wspinaczkowe, drabinki
Dla dzieci
12. Zagospodarowanie terenu (brak)
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
13. Uwarunkowania zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego (środowiskowe - przyrodnicze i kulturowe; społeczne; ekonomiczne) - brak
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
14. Elementy przestrzenne zagospodarowana turystycznego i rekreacyjnego
- Lokalizacja, gdzie i dlaczego?
- Zależność między terenem, a możliwością lokalizacji
- Zasady kształtowania i lokalizacji (trasowania) zagospodarowania rekreacyjnego - punktowe, kubaturowe, obszarowe, powierzchniowe
- Specyfika zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego w zależności od środowiska przyrodniczego i geograficznego - nadmorski, górski, pojezierny, PN, lasy, miejscowości, uzdrowiska - (niepełne)
Zagospodarowanie jest uzależnione od osiadania wolnej działki. Ważna jest lokalizacja tej działki i jej wielkość. Zakres zagospodarowania obejmuje:
- hotele o różnej kategorii
- domy turysty
- domy wycieczkowe
- pensjonaty
- bazę nie skategoryzowaną, będąca w posiadaniu różnych instytucji
ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE I REKREACYJNE ROZNYCH OBSZARÓW ZURBANIZOWANYCH
Rekreacja osiedlowa
- tereny zielone
- boiska szkolne
- plac gier
- ogródki
Rekreacja dzielnicowa
- baseny
- kąpieliska
- tereny do gier małych i dużych
- siłownie
- odnowa biologiczna
- basen kryty
- place do ćwiczeń sprawnościowych
Rekreacja międzydzielnicowa
- duże fragmenty zieleni (parki)
- duże obiekty kubaturowe
- gastronomia
- może być amfiteatr, stadion, lodowisko
Rekreacja w śródmieściu
- głównie rekreacja
- sale koncertowe w budynkach
- muzea
- teatry
- kina
- czytelnie
- pływalnie
- OSiR
- dyskoteki
- kluby taneczne
OMÓWIENIE TERENÓW NADMORSKICH
ZALETY
- walory krajobrazowe
- walory wynikające z właściwości wody (sole, jod)
- walory wynikające z falowania wody (surfing, masaże wodne)
- bioklimat (samooczyszczanie powietrza, wysoka wilgotność powietrza, temperatura)
- plaże - drobny piasek, szerokie plaże, dobry dostęp do wody, głębokość rośnie stopniowo, brak kamieni
WADY
- niska temperatura wody
Wybrzeże ma około 550km długości i skupia się tam baza noclegowa - około 350tys. Miejsc noclegowych. Wybrzeże dzielimy na 3 odcinki:
Pobrzeże szczecińskie (Świnoujście - Kołobrzeg) - Świnoujście i Międzyzdroje - uzdrowiska. Kąpieliska znajdują się ok. 2 km od siebie (układ pasmowy).
Pobrzeże słowińskie (Kołobrzeg - Rozewie) - Kołobrzeg się tu wlicza. Kołobrzeg ma duże znaczenie jako uzdrowisko. Chłopy - wieś zabytkowa. Układ domów zachowany. Inne miejscowości: Ustronie Morskie, Karwia, Sarbinowo, Jastrzębia Góra, Mielno, Łeba, Ustka.
Pobrzeże gdańskie (Rozewie) - Mierzeja Helska (Władysławowo, Jurata, Jastarnia, Chałupy), Zatoka Pucka, Trójmiasto, Mierzeja Wiślana i Zalew Wiślany.
Baza zakwaterowania: Władysławowo: 29; Gdańsk: 26; Kołobrzeg: 23; Łeba: 13;
Gminy: Rewal, Miechów, Dziwnów, Sztutowo, Ustronie Morskie, Stegna, Kołobrzeg.
15. Przestrzeganie ochrony środowiska - presja, a chłonność naturalna środowiska przyrodniczego, pojemność turystyczna i rekreacyjna środowiska przyrodniczego (brak)
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
16. MOJE - kategoryzacja bazy zakwaterowania turystycznego
KATEGORYZACJA BAZY ZAKWATEROWANIA TURYSTYCZNEGO
Dzielimy ją na:
- obiekty o niższym standardzie, oznaczona cyframi rzymskimi (I-najwyższa, II-niższa, III-najniższa). Są to obiekty przeznaczone do turystyki masowej i dla wycieczek. Należą do nich:
- schroniska młodzieżowe - zlokalizowane poza terenami zurbanizowanymi, najczęściej w górach
- domy wycieczkowe - lokalizowane w miastach na terenach zurbanizowanych.
- obiekty o wyższym standardzie oznaczone gwiazdkami, należą:
- hotele, motele, pensjonaty 1-5*. Są to obiekty kubaturowe.
- do bazy skategoryzowanej należą również kempingi 1-4*, która są z kolei obiektami obszarowymi (wydzielony teren, na obszarze, którego znajduje się baza zakwaterowania), Może tam być namiot, przyczepa, pawilon, domek turystyczny.
KRYTERIA KATEGORYZACJI
Do czynników wpływających na kategoryzację obiektów zakwaterowania zaliczamy:
- elementy zewnętrzne zagospodarowania - dotyczą zagospodarowania działki, na której zlokalizowany jest obiekt. Dotyczą:
- wejść do budynku (ich liczba; dla bagażu, gości, dostaw, personelu),im więcej wejść tym wyższy standard
- komunikacji na działce - drogi wewnętrzne na działce, parkingi, rozdzielenie dróg, droga dla personelu, im lepsza droga, jej nawierzchnia, tym wyższy standard. Więcej zieleni na parkingach, duża liczba miejsc a auta. Ważne miejsca dla niepełnosprawnych, (co najmniej 2 stanowiska).
- zieleń na terenie działki - im wyższy standard, tym więcej zieleni, ścieżki spacerowe, punkty wypoczynkowe - ławki - mogą być tez elementy rekreacji - plac do ćwiczeń, miejsce gier, stolik do tenisa.
- oświetlenie.
- instalacje i urządzenia techniczne - dotyczą:
- klimatyzacji (obowiązek w 4-5*, zarówno w części pobytowej jak i ogólnodostępnej)
- wentylacji (wyciągowa i mechaniczna, mechaniczna 1*, wyciągowa od 2*)
- ogrzewania (1-5* za wyjątkiem hoteli, gdzie jest klimatyzacja)
- instalacji sanitarnych - ciepła i zimna woda (przez całą dobę, we wszystkich hotelach. W określonych godzinach w przypadku domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych)
- oświetlenia dostosowanego do charakterystycznych pomieszczeń
- dostępu do mediów (telefon - wszystkie obiekty; TV - 2-5*)
- dźwigów osobowych i towarowych osób - zależne od ilości kondygnacji
+ 1-2 piętra - nie jest konieczna w obiektach 1-2*
+ >3 kondygnacji, obowiązek w obiektach >3*
+ > 2 kondygnacji, obowiązek w obiektach >4*
+ > 1 kondygnacji, obowiązek w obiektach 5*
+ dźwigi towarowe osobowe, obowiązkowe >3*
- agregatów prądotwórczych (obowiązkowe powyżej 3*)
- część mieszkalna - w obiektach zakwaterowania wyróżniamy:
- Apartamenty - 4-5*
- Sale wieloosobowe
- Pokoje
- Pokoje wieloosobowe - w obiektach takich jak domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe. Są to pokoje 8-12 osobowe.
- Kwatery grupowe i mieszkania, (co najmniej 2 pokoje, łazienka i aneks kuchenny) - w agroturystyce
W AGROTURYSTYCE są kategorie oznaczone 1-3 słoneczkami (lub bez).
1@ - pokoje wydzielone dla turystów z łazienką tylko dla turystów
2@ - pokój z elementami węzła sanitarno-higienicznego (z małą łazienką)
3@ - pokój z węzłem sanitarno-higienicznym z aneksem
W hotelarstwie najczęściej spotykane są:
- pokój
- sale wieloosobowe
- apartament
ILOŚĆ OSÓB, POWIERZCHNIA - WPŁYW NA STANDARD
Hotele, motele, pensjonaty:
- 1osobowe pokoje (1-5*)
8-14 m2
- 2osobowe pokoje (1-5*)
10-18 m2
- 3osobowe pokoje (1-5*)
14-16 m2
- 4osobowe pokoje (1-5*)
16-18 m2
3osobowe pokoje występują w obiektach 1-3*
4osobowe pokoje występują w obiektach 1-2*
Mogą występować pokoje > 4osobowe w 1-2*, ale powierzchnia musi być >18 m2, a na każdą kolejną osobę co najmniej powierzchnia 4 m2.
Domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe:
- 1osobowe pokoje (I-III)
8-9 m2
- 2osobowe pokoje (I-III)
8-12 m2
- 3osobowe pokoje (I-III)
12-15 m2
- 4osobowe pokoje (I-III)
15-17 m2
Przeważają tu 4osobowe pokoje (przeważnie 8-12 osób). W salach wieloosobowych, powierzchnia na jedną osobę:
- 1 m2 przy łóżkach piętrowych
- 2,5 m2, jeśli nie są to łóżka piętrowe.
- rodzaje i ilość zespołów funkcjonalnych
Może być od 1 do 10, w zależności od wielkości i standardu obiektu.
- oferta usług
- sprzedaż napojów gorących i zimnych - wszędzie
- podawanie posiłków do j.m. (całodobowe lub 12h)
- budzenie - wszędzie
- obsługa bagażowych, - powyżej 3*, ale przechowywanie bagażu wszędzie
- kantor
- bankomat
- sprzedaż kosmetyków
- zmiana pościeli
- codzienna (>4*)
-, co 3 dni (1-3*)
- brak wymagań dla takich obiektów jak schroniska młodzieżowe, czy domy wypoczynkowe
- sprzedaż prasy >2*
- pranie i prasowanie > 2*
- obsługa samochodów - motele
- kwalifikacje personelu
Hotele, motele, pensjonaty - dotyczą głównie wykształcenia:
- kierownik hotelu i personel recepcyjny - wyższe lub średnie specjalistyczne i znajomość, choć 1 języka
- portierzy, bagażowi, pokojowi - średnie zawodowe lub kursy zawodowe oraz znajomość, choć 1 języka
Schroniska młodzieżowe, domy wycieczkowe - dotyczą raczej znajomości 1 języka - to samo w campingach.
Powyżej 2* obowiązuje jednolity strój służbowy.
Minimalne wymagania określa ustawa o usługach turystycznych.
RODZAJE HOTELI
- pobytowe
- pasanckie/tranzytowe - w pobliżu lotnisk, pobyt krótkookresowy
- rezydenckie - poza terenami miejskimi, na terenach dużych walorach
HOTELE wg WIELKOŚCI
- małe - < 150 j.m.
- średnie - 150-300 (350) j.m.
- duże > 300 (350) j.m.
SKRÓTOWE OMÓWIENIE RÓŻNYCH OBIEKTÓW
- schronisko młodzieżowe i dom wycieczkowy - skierowane dla wycieczek na krótki okres zakwaterowania
- domy wycieczkowe - usytuowane na terenach zurbanizowanych
- schroniska - zazwyczaj w górach
- hotele, motele, pensjonaty to obiekty kubaturowe
- hotele i motele, co najmniej 10 pokoi
- hotele mogą być własnością prywatna lub państwa
- motele, obiekty zlokalizowane przy drogach samochodowych. Przeznaczone dla turystów zmotoryzowanych, posiadają sklepy, w pobliżu znajdują się stacje paliw, napraw samochodów. Budynki mogą być wielopiętrowe, nawet do 300-400 j.m. Dla każdej jednostki mieszkalnej przeznaczone jest miejsce parkingowe. Wyróżnia się także motele wypoczynkowe usytuowane dalej od dróg na terenach o dużych walorach turystycznych. Mają zazwyczaj wysoki standard.
- pensjonaty, co najmniej 7 pokoi
17. MOJE - Wszystko na temat szlaków
SZLAKI TURYSTYCZNE - służą turystyce krajoznawczej, udostępniają walory turystyczne. Dzieli się je na:
- lądowe
- wodne
SZLAKI LĄDOWE, dzielimy na:
- piesze - górskie i nizinne (w sumie około 45tys kilomtrów)
- jednokierunkowe, minimalna szerokość 0,8 - 1m
- dwukierunkowe, minimalna szerokość 1,5m
* max pochylenie 3% (nie powoduje erozji)
Szlaki te znakowane są kolorami, które nie oznaczają stopnia trudności (czarny, czerwony, niebieski, zielony, żółty). Szlaki wyznacza PTTK. Mają znaczenie wokół aglomeracji miejskich. Pomocne są przy zwiedzaniu PN.
- jeździeckie - nizinne i górskie(w sumie około 306 kilometrów)- drogi gruntowe i wiejskie
- jednokierunkowe, minimalna szerokość 1,5 - 2m
- dwukierunkowe, minimalna szerokość 2 - 3m (najlepiej powyżej 3m)
Jest ich niewiele, występują na Śląsku i w Bieszczadach.
- rowerowe(w sumie około 9tys. kilometrów)-szlaki gruntowe, nawierzchnie utwardzane
- jednokierunkowe, minimalna szerokość 1,5 - 2m
- dwukierunkowe, minimalna szerokość 2 - 3m (najlepiej powyżej 3m)
Biegną wokół miast, a także w PN.
- motorowe, np.:
- Zakopianka
- Świnoujście - Mierzeja Wiślana
- Dolina Odry - Sejny
- Kraków - Gdańsk
- narciarskie - górskie i nizinne(w sumie około 800 kilometrów)
- podejściowe (biegowe) podane przy małym pochyleniu
- jednokierunkowe, minimalna szerokość 1,5 - 2m
- dwukierunkowe, minimalna szerokość 2 - 3m (najlepiej powyżej 3m)
- zjazdowe - szerokość zależna od pochylenia
- do 6% pochylenia: 4m
- 6-15% pochylenia: 4-10m
- powyżej 15% pochylenia: powyżej 10m
* trasy zjazdowe mają różne stopnie trudności
+ zielone - bardzo łatwe - 12-17% pochylenia
+ niebieskie - łatwe - ok. 21% pochylenia
+ czerwone - trudne - ok. 30-38% pochylenia
+ czarne - bardzo trudne - do 31-49% pochylenia
SZLAKI W POLSCE
Beskidzkie czerwone
Główny Ustronie - Wołosaty (500km)
Bielsko-Biała - Luboń-Mały (137km)
Podwarszawski szlak okrężny
SZLAKI TEMATYCZNE
Szlaki architektury drewnianej (w woj. Śląskim - pętla gliwicka, beskidzka, pszczyńska, rybnicka, częstochowska; woj. małopolskie)
Szlak Orlich Gniazd (Wyż. Krakowsko-Częstochowska Wawel, Ojców, Ogrodzieniec, Jasna Góra)
Szlak Zamków Piastowskich - zielony
SZLAKI WODNE, dzielimy na:
- kajakowe minimalna głębokość: 0,25 - 0,3m
- żeglarskie minimalna głębokość 0,7 - 1m
Ze względu na atrakcyjność szlaków dzielimy je na:
- szlaki o walorach międzynarodowych
- szlaki o walorach ogólnokrajowych
- szlaki o walorach regionalnych
Szlaki o przepustowości indywidualnej 3-5 osób
Szlaki o przepustowości masowej powyżej 5 osób
SZLAKI WODNE MIEDZYNARODOWE W POLSCE
Szlaki kajakowe
+ o przepustowości indywidualnej
Poprad - 54km
Radunia - 57km
Pasłęka - 156km
+ o przepustowości grupowej
Dunajec - ok. 190km
Krutynia - 80km
Czarna Hańcza
Jezioro Brodnickie - 48km
Brda - 208km
Wda, zwana inaczej Czarną Wodą - 194km
Drawa - 194km
Szlaki żeglarskie
+ o przepustowości masowej
Wielkie Jeziora Mazurskie
Kanał Augustowski - 70km
Jezioro Iławskie - 46km
Kanał Ostródzki - 77km
DŁUGOŚĆ SZLAKÓW WODNYCH, o walorach:
- regionalnych: 3182km (27,6%)
- międzynarodowych: 1614km (14%)
- ogólnokrajowych: 6764 (58,5%)
RAZEM: 11560km szlaków wodnych
OZNAKOWANIE SZLAKÓW
Znaki określające przebieg szlaku (kolorami) + znaki informacyjne i ostrzegawcze.
+ Piesze i rowerowe - czerwony, niebieski, zielony, żółty, czarny
+ Narciarskie - czerwony, niebieski, zielony, czarny, czerwony
+ Konne - pomarańczowe
ZASADY TRASOWANIA SZLAKÓW
Przebieg szlaku uzgadniany jest pod nadzorem PTTK, z właścicielami i administracja terenu
Składa się wniosek o wyznaczenie szlaku z jego opisem
Szlaki należy określić ich walory
Szlaki powinny zaczynać się i kończyć w miejscach z dostępnością komunikacyjną
Szlaki powinny uwzględniać pochylenie terenu
Należy unikać prowadzenia szlaków miejscach niebezpiecznych
Niedozwolone jest samowolne zmienianie przebiegu szlaku - ma do tego prawo tylko PTTK
Metody stabilizacji szlaków:
- cement
- kora rozdrobniona
- trociny
18
23