SYSTEM SZKOLNY WE FRANCJI
Francja jest republiką o charakterze parlamentarno - prezydenckim z podziałem na władzę ustawodawczą czyli parlament oraz władzę wykonawczą czyli prezydent. Pod względem administracyjnym, Francja podzielona jest na 95 departamentów europejskich, 4 departamenty zamorskie oraz 4 departamenty zamorskie nowe. Na czele każdego departamentu stoi Prefekt odpowiedzialny za zarządzanie terenowymi organami służb publicznych.
Naczelnym organem administracyjnym szkolnictwa francuskiego jest Minister Edukacji Narodowej. Minister określa: politykę nauczania, jej cele, programy i poziomy dyplomów. Obszar kraju podzielony jest na 27 okręgów szkolnych czyli akademii, na ich czele stoją Rektorzy - mianowani przez prezydenta państwa. W każdym głównym mieście departamentu urzęduje przedstawiciel Rektora czyli Inspektor Akademii - kierujący w departamencie wszystkimi urzędami zależnymi od Ministerstwa Edukacji. Na niższym szczeblu jest Dyrektor Urzędu Departamentu i Szkolnictwa Narodowego. Najniższym szczeblem administracji szkolnej jest Dyrektor Zakładu Nauczania.
Szczeble wychowania i nauczania:
I - Szkolnictwo I stopnia - podstawowe:
1. PRZEDSZKOLE
Placówka przedelementarna - obejmuje dzieci w wieku 3 - 6 lat, choć coraz częściej przyjmowane są dzieci od 2 r. ż. (ogródki dziecięce, przedszkola, klasy dziecięce). Jest to nieobowiązkowy poziom nauczania. Państwowe przedszkola są bezpłatne, natomiast placówki prywatne są utrzymywane przez stowarzyszenia i rodziców + pomoc państwowa + pomoc z urzędów regionalnych. W przedszkolu obowiązują 3 grupy wiekowe:
I 2 (3) - 4 lata
II 4 - 5 lat
III 5 - 6 lat.
Zajęcia polegają na grach i zabawach.
Cele nauczania przedszkolnego:
- kształtowania umiejętności posługiwania się językiem francuskim,
- przygotowanie do podjęcia kształcenia w szkole podstawowej.
2. SZKOŁA PODSTAWOWA
Nauczanie elementarne. Rozpoczyna ona 10-letni obowiązek szkolny (6 - 16 r. ż.). Nauka jest bezpłatna. Szkoła jest świecka. Szkoła podstawowa trwa 5 lat (od 6 do 11 r. ż.). Okres tych 5 lat jest podzielony na 3 cykle:
- cykl przygotowawczy (cycle preparatiore), trwa 1 rok, 6 - 7 r. ż.;
- cykl elementarny in. podstawowy (cycle elementaire), trwa 2 lata, 7 - 9 r. ż. ;
- cykl średni (cycle moyen), trwa 2 lata, 9 - 11 r. ż.
Przez pierwsze 3 lata uczniowie maja po 27 godzin zajęć w tygodniu, w 2 następnych latach po 28 godzin tygodniowo. Uczniowie nie mogą powtarzać klasy, wyjątek stanowi końcowa klasa cyklu średniego.
Pracę szkoły podstawowej wspiera Rada Szkolna kierowana przez dyrektora szkoły, składająca się z rady pedagogicznej, komitetu rodzicielskiego, inspektora edukacji narodowej, przedstawiciela urzędu administracyjnego.
II - Szkolnictwo II stopnia - średnie:
Nauka w szkole średniej trwa 4 lata.
3. KOLEGIUM
2 lata. Obejmuje 2 cykle.
- cykl obserwacji (VI i V kl.) - cycle d`observation, w ramach tego cyklu prowadzone są obserwacje dziecka mające na celu określenie jego predyspozycji, co do dalszej drogi kształcenia;
- cykl orientacji (IV i III kl.) - cycle d`orientation, po jego ukończeniu uczeń otrzymuje dyplom ukończenia kolegium, wystawiony na podstawie egzaminu
W tych latach nauki dochodzi 3 godz. zajęć z wybranych przedmiotów: łacina, greka, drugi język nowożytny, przedmioty technologiczne lub poszerzenie o 2 godziny pierwszego języka nowożytnego; drugi przedmiot z tej grupy może być nauczany na prawach fakultetu. Do wymiaru podstawowego dodane mogą być zajęcia wyrównawcze, zajęcia z języka francuskiego lub nowożytnego w ilości 3 godz./tyg. Uczniowie klas od VI do III mogą uczęszczać dobrowolnie na zajęcia z muzyki, śpiewu chóralnego i gry na instrumencie muzycznym. W klasach IV i III mogą brać udział w zajęciach w pracowni sztuk plastycznych.
Po ukończeniu V klasy mogą kontynuować naukę w kl. IV i III lub przejść do szkół zawodowych.
4. SZKOŁA ZAWODOWA
Mają do wyboru:
- 4 - letnie licea nauczania zawodowego (LEP)
- 1 - 2 roczne wstępne klasy zawodowe (CPPN),
- 1 - 2 roczne klasy przygotowujące do nauczania zawodu.
Typy klas:
- wstępne klasy zawodowe, dostarczają informacji o kilku grupach zawodowych, z których uczniowie mogą wybrać dalszy kierunek kształcenia się zgodnie z zainteresowaniami,
- klasy przygotowujące do nauczania zawodu, obejmują uczniów odbywających praktyki w fabryce lub zakładzie rzemieślniczym.
Uczniowie po ukończeniu jednego z tych typów klas kontynuują kształcenie w:
- 3 - letnich liceach nauczania zawodowego, lub
- centrach nauczania zawodowego (CFA) - prowadzących równolegle nauczanie ogólne i zawodowe.
Absolwenci tych szkół otrzymują świadectwa przygotowania zawodowego CAP.
Państwowe licea zawodowe przygotowują kwalifikowanych robotników i urzędników w 260 specjalnościach, głównie przemysłowych.
15 - letni uczeń kończący szkołę średnią otrzymuje świadectwo ukończenia szkoły średniej i musi przez 1 rok obowiązkowo uczęszczać do liceum ogólnokształcącego lub liceum zawodowego. Kontynuując naukę w liceum zawodowym przez 2 lata, może ubiegać się o świadectwo przygotowania zawodowego - CAP, które potwierdza specjalistyczne przygotowanie do zawodu, albo zdawać maturę studiów zawodowych - BEP. Do tego etapu jest to tzw. wykształcenie krótkie.
5. LICEUM
Licea przyjmują uczniów, którzy ukończyli kolegium.
Liceum trwa 3 lata = II klasa + I klasa + klasa maturalna. W ciągu tych 3 lat przygotowują się do uzyskania matury ogólnej (uprawnia do podjęcia studiów uniwersyteckich, nie daje uprawnień zawodowych) albo zawodowej (daje przygotowanie zawodowe i umożliwia kontynuowanie nauki w 2-letnich technikach wyższych lub technicznych instytutach uniwersyteckich) bądź tylko dyplomu technika, tzw. mała matura (te same uprawnienia co matura zawodowa). Na tym etapie uczniowie kończą tzw., wykształcenie długie.
Uczniowie rozpoczynający II klasę liceum mają do wyboru 2 profile:
- klasa określona
- klasa specjalistyczna
W obu typach klas obowiązuje podstawowy wspólny dla wszystkich uczniów program nauczania.
Uczniowie II klasy określonej muszą obowiązkowo wybrać jedną z dwóch proponowanych grup:
- przedmioty technologiczne i specjalistyczne, w ilości 11 godz.,
- przedmioty klasyczne i ogólne, w ilości 3 - 5 godz.,
- wprowadzenie ekologiczne i społeczne, w ilości 2 godz.
W ramach nadobowiązkowego wyboru mogą się uczyć:
- trzeciego języka obcego, w ilości 3 godz.,
- plastyki i muzyki, w ilości 2 godz.,
- przygotowania do życia społecznego i w rodzinie, w ilości 1 godz.
Uczniowie II klasy o programie kształcenia specjalistycznego uzyskują maturę techniczną lub dyplom technika w wybranych specjalnościach. Program nauczania w kl. I (przedostatniej) i końcowej jest zróżnicowany w zależności od wybranego rodzaju matury do zdawania przez uczniów. Uczniowie mają do wyboru 7 - 8 serii przedmiotów, z których część jest obowiązkowa, a część do wyboru. Serie przedmiotowe - działy:
- nauczanie literatury, nauczanie naukowe obejmujące: matematykę i nauki fizyczne oraz serię D, muzykę i nauki przyrodnicze;
- nauki ekonomiczne, socjalne i zarządzanie;
- nauczanie technologiczne i przemysłowe;
- nauczanie artystyczne, muzyczne i sztuk użytkowych.
III - Szkolnictwo III stopnia - wyższe:
6. SZKOŁY WYŻSZE:
- uniwersytety (farmacja, humanistyczne, medyczne, nauki ścisłe)
- wyższe szkoły zawodowe
- specjalne ośrodki naukowe
Studia obejmują 3 cykle:
- I cykl - propedeutyczny (2 lata) - jednolity dla wszystkich studentów, kończy się dyplomem studiów humanistycznych (DUEL), lub przyrodniczych (DUES);
- II cykl (1 rok) - przygotowuje do pracy w szkolnictwie, kończy się licencjatem lub otwiera drogę naukową do doktoratu - uzupełnienie nauki o 2 lata;
- III cykl (2 lata) - kończy się uzyskaniem doktoratu.
Szkoły wyższe we Francji: Sorbona, College de France, Muzeum Narodowe, Szkoła Inżynieryjna, Wyższa Szkoła Sztuki i Włókiennictwa, Instytuty Nauk Przyrodniczych Stosowanych i in.