Pojęcie i główne rodzaje patologii społecznych

Definicja patologii społecznej.

Istnieje wiele definicji patologii społecznych różniących się od siebie. Do najbardziej znanych należą pojęcia opracowane przez A. Podgóreckiego i A. Lipko.

Według A. Podgóreckiego patologia społeczna „to postawy i zachowania ludzi, które naruszają podstawowe nor­my etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szko­dy społeczne”.

Natomiast według A. Lipko "Pod pojęciem patologia społeczna rozumie się określony stan postaw, zachowań i sytuacji życiowych, (...) które są szkodliwe dla historycznie uwarunkowanego postępu i powodują ujemne następstwa dla wszechstronnego rozwoju jednostki, grupy lub całego społeczeństwa, a polegają na nieprzestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa, norm moralnych, obyczajowych i kulturowych oraz na odrzucaniu lub nieposzanowaniu wartości obiektywnie zgodnych z interesami jednostki i ogółu obywateli na określonym etapie rozwoju kraju."

Uogólniając za patologie społeczną możemy uznać:

-naruszanie norm i wartości wyznawanymi przez ogół społeczeństwa;

-destruktywne zachowania;

-osłabienie więzi społecznych;

-zachwianie systemu wartości;

-nieskuteczność kontroli społecznej.

Jako normę będziemy rozumieć reguły i zasady postępowania społecznego , pewne zasady i nakazy określające co wolno, a czego nie wolno robić.

Główne rodzaje patologii społecznych to:

-alkoholizm;

-narkomania;

-przemoc;

-przestępczość;

-samobójstwa.

1.Alkoholizm występuje w przypadku gdy nadużywanie alkoholu jest już powtarzającym się nieprawidłowym wzorcem picia, prowadzącym do klinicznie znaczących szkód fizycznych, psychicznych lub cierpienia. Kryterium rozpoznania jest wystąpienie w ciągu 12 miesięcy jednego z takich objawów jak:

-powtarzające się picie alkoholu prowadzące do zaniedbań lub nie wypełniania ważnych obowiązków;

- powtarzające się picie alkoholu w sytuacjach, które stwarzają zagrożenie dla życia;

-powtarzające się konflikty z prawem wynikające z picia alkoholu;

-kontynuowanie picia mimo konfliktów interpersonalnych i problemów społecznych.

2. Narkomania jest to patologiczne zjawisko społeczne, uzależnienie spowodowane krótszym lub dłuższym zażywaniem leków (głównie przeciwbólowych środków narkotycznych) albo innych środków uzależniających (narkotyki, leki uspokajające i psychotropowe). Charakteryzuje się koniecznością przyjmowania środka odurzającego, tendencją do stałego zwiększania dawki oraz fizycznym i psychicznym uzależnieniem. Zaprzestanie zażywania powoduje bardzo przykre doznania abstynencyjne, prowadzące w krańcowych przypadkach nawet do zejścia śmiertelnego. Narkomania jest zwykle wynikiem wielokrotnego zażycia środka uzależniającego, jedynie wyjątkowo, np. przy zażyciu kokainy czy heroiny, rozwija się po jednorazowej dawce. Konsekwencje narkomani to:

- następstwa zdrowotne - zależą od indywidualnych cech osoby zażywającej, rodzaju narkotyku, sposobu jego stosowania;

- następstwa ogólnospołeczne - obniżenie wartości moralnych jednostki,

zanik ambicji, zasad i norm społecznych, jednostka staje się egocentryczna, wykształca się w niej nowy mechanizm obronny, którym jest okłamywanie, cała aktywność skierowana jest na zdobycie środka narkotycznego, następuje odsunięcie się od społeczeństwa, w miarę uzależnienia zaburzeniu ulęgają jej otocznie zwłaszcza najbliższe.

- następstwa kryminogenne - są związane z ogromna potrzeba zdobycia środków narkotycznych, w fazie "głodu" narkoman jest w stanie zrobić wszystko.

3. Przemoc to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby pomimo braku przyzwolenia tej osoby na taki wpływ, przy czym wyróżnia się trzy zjawiska: przemoc fizyczną, przemoc psychiczną i seksualną. Do patologii z obszaru przemocy możemy zaliczyć agresje, mobbing.

4.Przestępczość. Przez pojęcie przestępczości rozumie się zbiór czynów zabronionych ustawowo pod groźbą kary. Charakteryzuje się następującymi cechami:

*stanowi zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego,

*wyraża się we wzroście liczby osób, które popełniły przestępstwa w stosunku do ogółu ludności. Szczególnym przypadkiem patologii społecznej związanym z przestępczością jest korupcja rozumiana jako wykorzystywanie piastowanych stanowisk w celu uzyskania korzyści osobistych.

5.Samobójstwa. Samobójstwem jest takie świadome zachowanie jednostki, którego przynajmniej jednym z bezpośrednich celów jest pozbawienie siebie życia. Najwięcej aktów samobójczych popełniają ludzie w wieku 16-21 lat. Drugim niebezpiecznym okresem jest wiek 45-55 lat. Wbrew rozpowszechnionym sądom samobójstwa w Polsce (oraz w większości innych państw świata) częściej popełniają mężczyźni niż kobiety, we wszystkich grupach wiekowych. Zarówno w pierwszej (16-21 lat) jak i w drugiej grupie wiekowej (45-55 lat) mężczyźni mają zdecydowaną przewagę.

Bibliografia:

Irena Pospieszył „Patologie społeczne” PWN Warszawa 2008

Mariusz Jędrzejko „Patologie społeczne” WSH Pułtusk 2006

„Przemoc i patologie w środowisku wojskowym - problemy, zagrożenia oraz możliwości uzyskania pomocy” MON Warszaw 2008

Encyklopedia PWN (http://encyklopedia.pwn.pl/)

sierż pchor Zysek Maciej

---