Czym różni się akcja od obligacji
2. Funkcja finansów
3. Podstawowe kategorie finansowe
a) Bilans
b) Aktywa
c) Pasywa
d) Koszt
e) Wydatek
f) Przychód
4. Funkcje systemu finansowego
a) Podukłady systemu finansowego
b) Istota rynkowego i publicznego systemu finansowego i omówić ich ogniwa
5. Pieniądz i jego funkcje
6. Jak zbudowany jest system bankowy
a) Szczebel centralny
b) Banki komercyjne
7. Funkcje i niezależność Banku Centralnego
8. Organy Banku Centralnego
9. Kto jest odpowiedzialny za politykę pieniężną w państwie i jaki jest stan tej polityki?
10. Dlaczego inflacja jest zła?
11. Rodzaje strategii polityki pieniężnej Banku Centralnego
a) Jaka polityka jest obecnie stosowana przez NBP - scharakteryzować
12. Instrumenty polityki pieniężnej
a) Istota
b) Cel ich stosowania - do czego dąży BC za ich pomocą
13. WIBOR - znaczenie
14. Stopy procentowe NBP
15. Mechanizm transmisji impulsów monetarnych
16. Scharakteryzować politykę pieniężną w strefie euro
a) Jaki jest stan tej polityki
b) Instrumenty
Bez omawiania EBC
17. Kryteria konwergencji
18. Istota zadania publicznego systemu finansowego
19. Zasady dyscypliny finansowej jakim podlegają jednostki sektora finansów publicznych
a) Zasady dokonywanie wydatków
20. Budżet państwa
a) Czym jest budżet państwa
b) Wydatki
c) Dochody skąd mogą być?
d) Przychody
e) Rozchody
21. Zasady budżetowe (omówić)
22. Scharakteryzować samorząd terytorialny w Polsce
23. Przesłanki decentralizacji publicznego systemu finansowego
a) Zadania jednostek samorządu terytorialnego (zadania własne, zlecone)
24. Źródła finansowania zadań realizowanych przez jst
25. Zdefiniuj politykę fiskalną państwa
a) Funkcje tej polityki
26. instrumenty polityki fiskalnej państwa
27. zdefiniuj rynek finansowy i omów jakie pełni funkcje
28. zdefiniuj instrumenty finansowe
a) podaj rodzaje
29. omów rodzaje ryzyka związanego z inwestycjami finansowymi
30. w jaki sposób przepływają środki pieniężne w gospodarce (schemat)
31. uczestnicy rynku finansowego
32. dlaczego ważne jest uczestnictwo pośredników finansowych
33. cechy rynku pieniężnego
a) dwa podstawowe jego segmenty (bony skarbowe, lokaty międzybankowe)
34. Rynek kapitałowy
a) Znaczenie
35. Rynki zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi w Polsce (w jaki sposób dokonuje się zorganizowany obrót instrumentami finansowymi w Polsce)
36. Cechy rynku regulowanego
37. Akcja, a obligacja - prawa akcjonariuszy
Różnica między obligacją , akcja polega na tym, że posiadacz akcji jest posiadaczem kapitału spółki akcyjnej, czyli ma w niej udziały. Uprawnia go to do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spółki , na którym ma prawo głosu w ważnych sprawach dot. danego przedsiębiorstwa np. wybierania zarządu spółki. Jego zysk lub strata pieniędzy uwarunkowane są tylko notowaniami akcji spółki na giełdzie papierów wartościowych, czyli od rynkowej gry popytu i podaży. Inaczej jest z obligacjami, gdzie posiadacz zyskuje pieniądze z oprocentowania z tytułu udzielonej pożyczki. Obligacja może być przedmiotem obrotu giełdowego (wtedy ulega takim samym prawom jak akcja) lub pozagiełdowego.
AD. 2. Funkcja finansów:
• Alokacyjna- dotyczy dostarczania dóbr społecznych, podziału zasobów społecznych według ustalonej struktury, np. zasiłki.
• Funkcja redystrybucyjna - (tzw. wtórny podział PKB) w każdym współczesnym społeczeństwie istnieją potrzeby zbiorowe, które państwo powinno zaspokajać, co rodzi potrzebę stosowania mechanizmu podzielenia środków uzyskanych w sferze produkcyjnej do sfery nieprodukcyjnej
• Stabilizacyjna- wykorzystanie polityki budżetowej jako instrumentu aby doprowadzić do wysokiego poziomu zatrudnienia, racjonalnego wykorzystania cen, ustalenia efektu bilansu płatniczego, wzrostu gospodarczego
. Funkcje systemu finansowego
1. Funkcja monetarna
2. Funkcja kapitałowo-redystrybucyjna
3. Funkcja kontrolna
a) Podukłady systemu finansowego
1. Rynkowy system finansowy
2. Publiczny system finansowy
b) Istota rynkowego i publicznego systemu finansowego i omówić ich ogniwa
Rynkowy system finansowy składa się z czterech ogniw:
1. Instrumenty finansowe
2. Rynki finansowe
3. Instytucje finansowe
4. Zasady, na jakich działają pozostałe ogniwa
Publiczny system finansowy składa się z czterech ogniw:
1. Instytucje budŜetowe
2. Instrumenty fiskalne
3. Publiczne instrumenty finansowe
4. Instytucje fiskalne
5. Pieniądz i jego funkcje
jest prawnie określonym i powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym. Pieniądz oznacza wszystko, co jest powszechnie akceptowane jako zapłata za dobra i usługi oraz spłata długu. Pieniądz jest środkiem wymiany, jednostką rozrachunkową, środkiem tezauryzacji
(przechowywania wartości)
7. Funkcje i niezależność Banku Centralnego
W gospodarce rynkowej bank centralny pełni trzy
podstawowe funkcje:
1. Bank emisyjny
2. Bank banków
3. Bank państwa
Niezależność banku centralnego:
1. Niezależność instytucjonalna
2. Niezależność funkcjonalna
3. Niezależność finansowa
8. Organy Banku Centralnego
- Prezes NBP
- Rada Polityki Pieniężnej
- Zarząd NBP
9. Kto jest odpowiedzialny za politykę pieniężną w państwie i jaki jest stan tej polityki?
10. Dlaczego inflacja jest zła?
Inflacja - ogólny wzrost poziomu cen
Skutki wysokiej inflacji:
- nieoptymalne decyzje gospodarcze
- zanik rynków finansowych
- wzrost kosztów „zmiany menu”
- wzrost kosztów zdobywania informacji
- zniekształcenie struktury podatków
11. Rodzaje strategii polityki pieniężnej Banku Centralnego
1. Strategia kontroli podaŜy pieniądza (agregatów pienięŜnych)
2. Strategia kontroli kursu walutowego (strategia kursu sztywnego)
3. Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI)
4. Strategie o charakterze mieszanym
a) Jaka polityka jest obecnie stosowana przez NBP - scharakteryzować
Od 1999 r. w realizacji polityki pienięŜnej wykorzystuje się strategię bezpośredniego celu inflacyjnego - bank centralny jest przede wszystkim odpowiedzialny za utrzymanie niskiej
inflacji. Po 2003 roku: celem NBP jest ustabilizowanie inflacji na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy.
13. WIBOR - znaczenie
- oprocentowanie, po jakim banki gotowe są udzielić pożyczek innym bankom
17. Kryteria konwergencji
a) kryterium fiskalne
b) kryterium stabilności cen (inflacyjne)
c) kryterium kursu walutowego
d) kryterium stóp procentowych
18. Istota zadania publicznego systemu finansowego
Istota publicznego systemu finansowego - tworzenie zasobów
środków pienięŜnych (funduszy publicznych) oraz ich przepływ
tak, aby umoŜliwić władzom publicznym realizację zadań
publicznych
22. Scharakteryzować samorząd terytorialny w Polsce
- Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną; przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe Przyznanie im osobowości prawnej oznacza, że są one odrębnymi podmiotami publicznoprawnymi, których samodzielność podlega ochronie sądowej
- Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej wykonując przypadające mu zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność
Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce wykonują zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
- Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do wykonywanych zadań Zmiany w zakresie zadań i kompetencji JST następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych
- Samorząd terytorialny ma uprawnienia w zakresie stanowienia prawa miejscowego
- Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności; organami nadzoru nad działalnością jest w zakresie spraw finansowych są regionalne
izby obrachunkowe
23. Przesłanki decentralizacji publicznego systemu finansowego
a) Zadania jednostek samorządu terytorialnego (zadania własne, zlecone)
- zadania własne - służące zaspakajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej (dotyczą przede wszystkim gospodarki komunalnej oraz usług socjalnych w zakresie oświaty, ochrony zdrowia i opieki społecznej)
- zadania zlecone - wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa, mają charakter doraźnej akcji, np. w dziedzinie społecznej, albo też są zadaniami inwestycyjnymi
25. Zdefiniuj politykę fiskalną państwa
Polityka fiskalna państwa oznacza dobór źródeł i metod
gromadzenia dochodów publicznych, jak teŜ kierunków i sposobów
realizacji wydatków publicznych dla osiągnięcia celów społecznych
i gospodarczych, ustalonych przez właściwe organy publiczne
Funkcje polityki fiskalnej:
- funkcja alokacyjna
- funkcja redystrybucyjna
- funkcja stabilizacyjna
26. instrumenty polityki fiskalnej państwa
1) Dochody publiczne
- podatki (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatek, od czynności cywilnoprawnych, podatek
od spadków i darowizn)
- cła
- pozostałe daniny publiczne (opłaty, składki)
2) Wydatki publiczne
3) Deficyt budżetowy
27. zdefiniuj rynek finansowy i omów jakie pełni funkcje
Rynek finansowy - rynek, na którym przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe. Za pomocą transakcji zawieranych na rynkach finansowych dokonuje się przepływ pieniądza od podmiotów posiadających nadwyżki środków do podmiotów
chcących je zagospodarować
• zapewnia sprawny przepływ funduszy w gospodarce i w efekcie:
- umożliwia zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów w gospodarce, podwyższenie produkcji i wydajności, co wpływa na przyspieszenie rozwoju gospodarczego
- umożliwia elastyczne kształtowanie czasowej struktury konsumpcji i inwestycji
• tworzenie mechanizmu wyceny aktywów finansowych będących przedmiotem wymiany na tym rynku
• stwarza możliwości różnicowania pakietów posiadanych aktywów, a tym samym dywersyfikacji ryzyka inwestycyjnego
• zwiększa płynność inwestycji
28. zdefiniuj instrumenty finansowe
Instrumenty finansowe - zobowiązania finansowe jednych podmiotów gospodarujących w stosunku do innych (inaczej roszczenia majątkowe kapitałodawcy w stosunku do kapitałobiorcy); kontrakt zawierany między dwoma stronami, który to kontrakt
określa zaleŜność finansową, w jakiej obie strony pozostają
a) podaj rodzaje
- instrumenty dłużne (wierzycielskie)
- instrumenty udziałowe (własnościowe)
- instrumenty pochodne
32. dlaczego ważne jest uczestnictwo pośredników finansowych
Ich głównym zadaniem jest ułatwianie przepływu funduszy od podmiotów nadwyżkowych do podmiotów deficytowych. Inaczej mówiąc, instytucje finansowe tworzą instrumenty, które z jednej strony umożliwiają podmiotom nadwyżkowym lokowanie posiadanych nadwyżek pieniądza, a z drugiej - umożliwiają podmiotom deficytowym zaciąganie pożyczek pieniężnych.
Dla obu stron transakcji (podmiotów nadwyżkowych i deficytowych) korzystanie z usług pośredników finansowych jest bardziej korzystne, niż gdyby zawierali z sobą bezpośrednio transakcje. Istotne znaczenie ma to, że wolne fundusze mają w większości charakter krótkoterminowy, podczas gdy potrzeby podmiotów deficytowych mają charakter długoterminowy. Można zatem stwierdzić, że instytucje finansowe zaciągają kredyt krótkoterminowy i udzielają kredytu długoterminowego. Proces ten można określić mianem transformacji terminów zapadalności
24. Źródła finansowania zadań realizowanych przez jst
• dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe JST oraz wpłaty od zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych JST
• dochody z majątku JST
• spadki, zapisy i darowizny na rzecz JST
• dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach
• 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami
• odsetki od pożyczek udzielanych przez JST, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej
• odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody JST
• odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej
• dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego
• inne dochody należne JST na podstawie odrębnych przepisów
21. Zasady budżetowe (omówić).
Dla sprawnego i racjonalnego funkcjonowania systemu budżetowego niezbędne są reguły, którym gospodarka budżetowa byłaby podporządkowana. Wykształciło się wiele takich reguł nazywanych w literaturze zasadami budżetowymi. Określają one pożądane cechy budżetu, mogą dotyczyć zakresu treści budżetu oraz jego konstrukcji.
Najczęściej wymieniane zasady budżetowe:
-zasada jedności
Dotyczy wewnętrznej konstrukcji budżetu. Wyraża postulat by wszystkie dochody i wydatki budżetu ujęte były w jednym planie finansowym- akcie prawnym, jakim jest budżet i tworzyły jeden scentralizowany fundusz ( jedność formalna)
Budżet powinien być wspólną bazą środków, w której dochody zespolone są w jedną całość i służą finansowaniu ogółu wydatków( jedność materialna)
Wyłomem w zasadzie jedności są budżety specjalne i nadzwyczajne tworzone obok budżetu zwyczajnego.
Przestrzeganie zasady jedności ułatwia kontrolę parlamentarną finansów publicznych, pozwala bardziej racjonalnie wykorzystać środki publiczne.
-zasada zupełności (powszechności )
Postuluje włączenie do budżetu wszystkich dochodów i wydatków państwa w pełnych kwotach , czyli finansowanie wszystkich jednostek sektora finansów publicznych metodą brutto. W praktyce dopuszcza się liczne wyjątki od tej zasady, ponieważ część jednostek bezpośrednio realizujących budżet (zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze) powiązana jest z budżetem wynikiem finansowym, czyli metodą netto.
-zasada roczności
- wymaga by budżet był opracowywany i uchwalany na jeden rok . Projekt budżetu przygotowuje ministerstwo finansów , utwierdza rada ministrów i przedstawia go parlamentowi do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy . Parlament ma 4 miesiące na prace nad budżetem . Przedstawia go prezydentowi . Jeżeli tego nie zrobi prezydent ma prawo w ciągu 14 dni rozwiązać parlament . Minister finansów jest odpowiedzialny za realizacje budżetu i składa po zakończeniu roku sprawozdanie z realizacji budżetu parlamentowi ( do końca MAJA ROKU NASTEPNEGO).
-zasada równowagi
- tzw „ złota zasada budżetu „. Postuluje konieczność dopasowania dochodów i wydatków w ten sposób aby kwota planowanych wydatków nie była większa od kwoty oczekiwanych dochodów ( jest stosowana tylko w teorii )
- zasada szczegółowości
- dochody i wydatki budżetowe powinny być usystematyzowane według takich podziałek klasyfikacyjnych , które zapewnia prawidłowy proces planowania, wykonywania i kontroli budżetowej. W praktyce niepożądane jest ani nadmierne zagregowanie danych, ani nadmierna szczegółowość.
Uzupełnieniem zasady szczegółowości są zasady jawności i przejrzystości.
- zasada jawności
- społeczeństwo jest informowane o pracach nad ustawa budżetową i przebiegiem realizacji budżetu ( budżet jest publikowany w dzienniku ustaw, debaty parlamentarne są jawne )
- zasada przejrzystości
- wyraża się w konieczności prezentacji finansów publicznych w układzie przejrzystym , czytelnym, tak aby widoczny był ściśle określony podział zadań i kompetencji, a jednolite zasady rachunkowości
umożliwiały jednoznaczne określenie źródeł dochodów i kierunków wydatkowania środków publicznych.