Zagadnienia na Prawo Karne

dr Z Niezgoda

1. Pojęcie przestępstwa, konsekwencje związane z przestępstwem, jakie są zagrożenia, co to jest czyn, w jakiej formie można popełnić działania czy zaniechania.

2. Czas i miejsce popełnienia przestępstwa/wykroczenia.

3. Zasada terytorialności.

4. Zbrodnia i występek.

5. Przestępstwo i wykroczenie umyślne i nieumyślne.

6. Zasady odpowiedzialności czyli okoliczności wyłączające winę.

7. Formy popełnienia przestępstwa. (kk i kw)

8. Formy zjawiskowe. (kk i kw)

9. Kontratypy.

10. Kary (grzywna, ograniczenie wolności, na czym polega, jaki jest wymiar kary, kara pozbawienia wolności, katalog kar).

11. Środki karne.

12. Zasady wymiaru kary.

13. Mały świadek koronny.

14. Recydywa.

15. Instytucje związane z okresem próby.

16. Kiedy obligatoryjnie a kiedy fakultatywnie.

17. Przedawnienie

18. Występek i wykroczenie o charakterze chuligańskim. (kk i kw)

19. Czyn zabroniony.

1.Pojęcie przestępstwa, konsekwencje związane z przestępstwem, jakie są zagrożenia, co to jest czyn, w jakiej formie można popełnić działania czy zaniechania.

Przestępstwo = czyn zabroniony + wina

Przestępstwo - jest to czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia o stopniu społecznej szkodliwości, jest większy niż znikomy i jest zawiniony.

Czyn - jest to zarówno działanie jak i zaniechanie człowieka.

Społeczna szkodliwość czynu - przynoszenie szkody, uszczerbek, straty

Bezprawność czynu - czyn musi być zabroniony przez ustawę.

Ustawowe znamiona przestępstwa - to takie okoliczności, sytuacje, których wyczerpanie powoduje ze sprawcy można postawić zarzut popełnienia przestępstwa. Zespół cech zawartych w dyspozycji przepisu karnego określające zabronione zachowanie.

Rodzaje znamion:

1. Przedmiot - dobra chronione prawem:

1. Przedmiot ogólny,

2. Przedmiot rodzajowy - jeżeli rodzaj dotyczy mienia to przedmiotem rodzajowym jest mienie, jeżeli rodzaj dotyczy zdrowia i życia to przedmiotem rodzajowym jest zdrowie.

2. Podmiot - odpowiada za popełnienie przestępstwa ten kto ukończył 17 lat. Nieletni po ukończeniu 15 lat może odpowiadać za okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawy za tym przemawiający. Przykładowe przestępstwa za które może odpowiadać 15-latek:

1. Uprowadzenia statku powietrznego,

2. Katastrofa w ruchu,

3. Ciężki uszczerbek na zdrowiu,

4. Zamach na prezydenta.

3. Strona podmiotowa - psychiczne nastawienie sprawcy do czynu.

4. Strona przedmiotowa - określa znamiona zewnętrznego zachowania się sprawcy, jego skutek i okoliczności. Zalicza się:

1. Stopnień popełnienia przestępstwa,

2. Skutek czynu,

3. Przedmiot czynu,

4. Związek przyczynowo - skutkowy,

5. Okoliczności popełnienia czynu: czas, miejsce, środki popełnienia czynu.

Podział przestępstw:

1. Zbrodnie - jest to czyn zabroniony, zagrożony kara pozbawienia wolności od 3 lat lub surowszy.

2. Występki - jest to czyn zabroniony, zagrożony grzywna powyżej 30 stawek, kara ograniczenia wolności przekraczająca miesiąc.

3. Działania - zabójstwo z użyciem broni, próba zabójstwa itp.

4. Zaniechania - zabójstwo poprzez nieudzielenie pierwszej pomocy, głodzenie dziecka itp.

5. Materialne - skutkowe, sprawca realizuje znamiona przestępstwa, powoduje skutek w otaczającym nas świecie.

6. Formalne - bezskutkowe, niedostrzegany wewnętrznej zmiany w otoczeniu.

7. Powszechne - może je popełnić każdy.

8. Indywidualne - sprawca powinien posiadać szczególne właściwości np. funkcjonariusz policji, żołnierz, matka itp.

9. Umyślne - sprawca ma zamiar popełnić przestępstwo, chce popełnić przestępstwo albo przewiduje możliwość popełnienia tego czynu, godzi się na to.

10. Nieumyślne - to przestępstwo popełnione przez niezachowanie należytych środków ostrożności. Czyn popełniony jest nieumyślnie jeżeli sprawca nie ma zamiaru popełnienia tego czynu.

11. Trwałe -cechuje się rozciągłością w czasie.

12. Jednochwilowe - skutek następuje niezwłocznie.

13. Publiczno-skarbowe - wszczęcie wymaga prywatnego aktu oskarżenia, skierowanego przez pokrzywdzonego np. naruszenie nietykalności osobistej.

14. Prywatno-skarbowe - wszczęcie na wniosek lub z urzędu. Bez względu na … pierwsza inicjatywa należy do urzędu, raz złożonego wniosku nie można wycofać

2. Czas i miejsce popełnienia przestępstwa/wykroczenia ( to samo w KK i KW)

Czas - przestępstwo i wykroczenie uważa sie za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.

Miejsce - przestępstwo i wykroczenie uważa sie za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo w miejscu gdzie nastąpił skutek lub miał nastąpić.

Miejsc popełnienia przestępstwa może być 3, natomiast czas może być tylko 1.

Komentarz:

Czas - chwilą decydującą o czasie popełnienia przestępstwa jest moment zachowania się sprawcy. Nie ma natomiast znaczenia, kiedy nastąpił skutek.

Miejscem - popełnienia może być zarówno miejsce, gdzie sprawca działał (zaniechał działania) albo gdzie skutek nastąpił lub miał nastąpić.

3. Zasada terytorialności

Zasada terytorialny - Ustawę karna polska stosuje sie do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba ze umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest strona, stanowi inaczej.

Komentarz:

Zasada zawarta w tym przepisie zwana jest zasadą terytorialności. Oznacza ona, iż polską ustawę karną stosuje się do każdego sprawcy (zarówno obywatela polskiego jak i cudzoziemca), który popełnił czyn zabroniony na:

• terytorium Polski. Na terytorium składa się obszar oddzielony granicami państwowymi, obszar w głąb ziemi bez ograniczeń, słup powietrza nad tym obszarem do dolnej granicy lotów kosmicznych, morskie wody terytorialne,

• polskim statku wodnym lub powietrznym. Statkiem wodnym jest także stała platforma umieszczona na szelfie kontynentalnym.

Priorytetowe znaczenie ma jednak umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną. Może to być zarówno umowa dwustronna, jak i wielostronna, a także np. konwencja, do której Polska przystąpiła.

4. Zbrodnia i występek.

W kodeksie karnym występują dwa rodzaje przestępstw:

1. Zbrodnia - jest czyn zabroniony zagrożony kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo kara surowsza. Zbrodnie można popełnić tylko umyślnie

2. Występek - jest czyn zabroniony zagrożony grzywna powyżej 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc. Występek można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

5. Przestępstwo i wykroczenie umyślne i nieumyślne (to samo)

Przestępstwo / Wykroczenie umyślne -popełnione jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia czynu zabronionego, to znaczy chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, godzi się na to.

Przestępstwo / Wykroczenie nieumyślne - popełnione jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego

popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo ze możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Komentarz:

Umyślność przestępstwa (wykroczenie) polega na zamiarze bezpośrednim (sprawca chce popełnić przestępstwo) oraz ewentualnym (sprawca godzi się na popełnienie przestępstwa, przewidując możliwość jego popełnienia).

Przestępstwo (wykroczenie) nieumyślne polega na lekkomyślności i niedbalstwie.

6. Zasady odpowiedzialności czyli okoliczności wyłączające winę

Okoliczności wyłączające winę - to takie w których sprawca wyczerpuje wszystkie znamiona czynu zabronionego za wyjątkiem strony podmiotowej. W ramach tych okoliczności wyróżniamy:

1. Nieletniość - odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat, 17 lecz przed ukończeniem lat 18, sad zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza sie czynu zabronionego określonego może odpowiadać, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały sie bezskuteczne.

Komentarz:

Odpowiedzialność karna ma zastosowanie do sprawcy, który popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Sprawca taki jest młodocianym, jeżeli w chwili popełnienia czynu nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji nie ukończył 24 lat. Oba te warunki muszą wystąpić łącznie. Młodociani podlegają szczególnej ochronie. W stosunku do młodocianego, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie stosuje się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Wyjątkowo, odpowiedzialność za przestępstwo może ponieść nieletni, który w chwili popełnienia czynu ukończył 15 lat. Granica wieku w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów została obniżona z 16 lat ze względu na coraz powszechniejsze przestępstwa wśród nieletnich. Kara wymierzona nieletniemu musi mieć przede wszystkim walor wychowawczy. Odpowiedzialność na podstawie kodeksu karnego możliwa jest tylko w przypadku następujących przestępstwa:

• zamachu na życie Prezydenta RP,

• zabójstwa,

• ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

• powszechnej katastrofy,

• porwania rozbójniczego statku,

• katastrofy komunikacyjnej

• gwałtu,

• wzięcia zakładnika,

• kradzieży rozbójniczej.

1. Niepoczytalność - nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sad może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Komentarz:

Stany niepoczytalności sprawcy wyłączające jego odpowiedzialność lub znacznie ją ograniczające. Jednakże nie powoduje wyłączenia poczytalności lub jej ograniczenia wprawienie się sprawcy w stan nietrzeźwości lub odurzenia. Stan nietrzeźwości zachodzi wówczas, gdy:

• zawartość alkoholu we krwi przekracza 0, 5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość,

• zawartość alkoholu w 1 dm. 3 wydychanego powietrza przekracza 0, 25 mg lub prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

1. Błąd - rozbieżność pomiędzy danym fragmencie rzeczywistości a wyobrażeniem o nim sprawcy

• Błąd, co do kontratypu - nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę. Jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

• Błąd, co do prawa - Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

• Błąd, co do przedmiotu

7. Formy popełnienia przestępstwa. (Kk. i kw.) to samo

Formy popełnienia przestępstwa:

1. Zjawiskowe:

1. Pomocnictwo - odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji. Odpowiada za pomocnictwo także ten, kto niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie. Sad wymierza kare za pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo. Wymierzając kare za pomocnictwo sad może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

2. Podżeganie - Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ja do tego. Nie można podżegać nieumyślnie. Sad wymierza kare za podżeganie w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.

3. Współsprawstwo - wspólnie i w porozumieniu dokonuje się czynu zabronionego. Kara jest różna, ale zarzuty są takie same. Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

4. Sprawstwo - Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inna osoba.

• Kierownicze - sprawca kierowniczy kieruje wykonaniem czynu przez inna osobę. Istota sprawstwa kierowniczego jest to ze sprawca ma wpływ na początek i koniec akcji. Kara jest taka sama jak dla współdziałających.

• Polecające - polega na wykorzystaniu uzależnienia innej osoby od siebie. Prowadzi do wywołania u odbiorcy obaw przy niewykonaniu danej czynności

2. Stadialne:

1. Przygotowanie - zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tym celu wchodzi w porozumienie z inna osoba, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.

Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości, w razie wejścia w porozumienie z inna osoba w celu popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto ponadto podjął istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.

2. Usiłowanie - kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania. Zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, ze dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego sie do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nienadającego sie do popełnienia czynu zabronionego.

• Udolne - jest szansa na dokonanie, popełnienie przestępstwa,

• Nieudolne - sprawca jest w bledzie, co do środka popełnienia przestępstwa. Ze względu na błąd dokonanie nie jest możliwe.

Sad wymierza kare za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

3. Dokonanie - to sytuacja, w której sprawca swoim postępowaniem wyczerpuje wszystkie znamiona czynu zabronionego.

8. Formy zjawiskowe - wyżej

9. Kontratypy

Kontratypy - są to okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Są to takie sytuacje, w których sprawca wykorzystuje wszystkie znamiona czynu zabronionego.

Kontratypy dzielimy na:

1. Skodyfikowane - obrona konieczna, dozwolone ryzyko, krytyka,

2. Pozakodeksowe - eksperyment medyczny,

3. Pozaustawowe - zgoda pokrzywdzonego, ryzyko w sporcie

4. Zwyczajowe - śmigus Dyngus

1. Obrona konieczna - Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności, gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sad może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Sad odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

Komentarz:

Obrona konieczna wyłącza odpowiedzialność karną sprawcy. Polega ona na odparciu (czynnemu przeciwdziałaniu zamachowi), bezpośredniego (tzn. takiego, który poprzedza naruszenia dobra), bezprawnego (tzn., którego działanie nie mieści się w granicach prawa), zamachu (takiego działania innej osoby, które stwarza niebezpieczeństwo dla dobra), na jakiekolwiek dobro (dobrem może być zarówno życie człowieka, jak i rzecz ruchoma niewielkiej wartości), prawem chronione (nie będzie, więc to dotyczyło np. przedmiotów pochodzących z przestępstwa). Jeżeli sprawca przekroczył granice obrony koniecznej, wówczas sąd ocenia stopień tego przekroczenia, przyczyny i skutek.

2. Stan wyższej konieczności - Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświecone przedstawia wartość niższa od dobra ratowanego. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sad może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Komentarz:

Istotą stanu wyższej konieczności jest tu poświęcenie jednego dobra w celu ratowania innego. Dobru ratowanemu musi grozić bezpośrednie niebezpieczeństwo, czyli takie, które może prowadzić do natychmiastowego naruszenia dobra. Dobro musi być chronione prawem. Warunkiem jest niemożliwość uniknięcia niebezpieczeństwa w inny sposób.

3. Ryzyko nowatorstwa - Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.

Komentarz:

Celem podjęcia ryzyka jest przeprowadzenie eksperymentu tylko w dziedzinach wymienionych w przepisie. Korzyść osiągnięta z eksperymentu musi mieć istotne znaczenie medyczne, poznawcze, gospodarcze. Nie dotyczy to, więc spraw mniejszej wagi.

10. Kary (kk. i kw.)

Kodeks karny:

1. Grzywna - wymierza sie w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360.

Sad może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności, jeżeli sprawca dopuścił sie czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkowa osiągnął. Sad bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani tez przekraczać 2.000 złotych.

2. Ograniczenie wolności - Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności trwa najkrócej

miesiąc, najdłużej 12 miesięcy, wymierza sie ja w miesiącach. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:

• nie może bez zgody sadu zmieniać miejsca stałego pobytu,

• jest zobowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sad,

• ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

3. Pozbawienie wolności - trwa najkrócej miesiąc, najdłużej zaś 15 lat. Wymierza się ją w miesiącach i latach. Nie oznacza to oczywiście, że skazany nie może faktycznie przebywać w zakładzie karnym dłużej niż 15 lat. Sytuacja taka jest możliwa przykładowo przy odbywaniu przez skazanego, kolejno po sobie, kilku kar pozbawienia wolności niepodlegających łączeniu.

4. 25 lat pozbawienia wolności - powinna być wymierzana jedynie wtedy, gdy niewystarczające jest orzeczenie kary 15 lat pozbawienia wolności, ma ona, bowiem przede wszystkim cel eliminacyjny. Ze względu na bardzo długi czas izolacji skazanego trudno przypisywać jej pełnienie jakichkolwiek funkcji resocjalizacyjnych. Skazany na karę 25 lat pozbawienia wolności może być warunkowo zwolniony dopiero po odbyciu 15 lat kary. Najsurowsza kara, jaka można orzec w przypadku osoby, która nie ukończyła 18 roku życia.

5. Dożywotnie pozbawienie wolności - Kara dożywotniego pozbawienia wolności, w swoim założeniu, ma na trwałe eliminować skazanych ze społeczeństwa, chronić to społeczeństwo przed szczególnie niebezpiecznymi przestępcami, sprawcami najcięższych zbrodni. W praktyce stosuje się ją wobec wielokrotnych zabójców, czy też sprawców dopuszczających się zabójstw z wyjątkowym okrucieństwem. Skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić dopiero po 25 latach. Kary dożywotniego pozbawienia wolności nie orzeka się wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa, nie ukończył 18 lat.

Kodeks wykroczeń:

1. Areszt - trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w dniach. Nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary.

2. Ograniczenie wolności - Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności ukarany:

• nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu;

• jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd;

• ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

3. Grzywna - wymierza się w wysokości od 20 do 5 000 złotych, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Jeżeli egzekucja grzywny w kwocie przekraczającej 500 złotych okaże się bezskuteczna, można po wyrażeniu zgody przez ukaranego zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając jej rodzaj i czas trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące.

4. Nagana - jest najrzadziej stosowaną karą za wykroczenie. Nie wywołuje ona faktycznych skutków względem osoby ukaranej, ma na celu wyłącznie przywrócenie jej do porządku prawnego. Ukaranie naganą nie powoduje umieszczenia w Krajowym Rejestrze Karnym. Kary nagany nie można warunkowo zawiesić, tak jak innych kar orzekanych za wykroczenia z wyjątkiem kary aresztu.

11. Środki karne

Środki karne:

1. Pozbawienie praw publicznych - obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego. Pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

Sad może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

2. Zakaz prowadzenia pojazdów - Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności, jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia te przestępstwa był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia.

Sąd może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w tych warunkach.

3. Przepadek -Sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa. Sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa. W razie skazania za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wytwarzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określonych przedmiotów, sąd może orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie orzeka, ich przepadek. Objęte przepadkiem przedmioty przechodzą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przepadek przedmiotów sąd orzeka obligatoryjnie, jeżeli nie podlegają one zwrotowi właścicielowi.

4. Obowiązek naprawienia szkody - Sad sam, z własnej inicjatywy, nie może orzec obowiązku naprawienia szkody. Natomiast musi to uczynić na wniosek pokrzywdzonego lub innej uprawnionej osoby. Pozostawiono w ten sposób wybór pokrzywdzonemu drogi dochodzenia naprawienia szkody.

5. Nawiązka - Zamiast obowiązku naprawienia szkody sąd może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę. Nawiązkę można orzec jedynie na rzecz konkretnej instytucji, fundacji, stowarzyszenia lub organizacji społecznej, która znajduje się w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Nawiązkę orzeka się w wysokości do 100.000 złotych.

6. Świadczenie pieniężne - Sąd może orzec świadczenie pieniężne na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na określony cel społeczny, bezpośrednio związany z ochroną dobra naruszonego lub zagrożonego przestępstwem, za które skazano sprawcę, świadczenie to nie może przekroczyć 20.000 złotych.

7. Podanie wyroku do publicznej świadomości - Odstępując od wymierzenia kary, a także w wypadkach wskazanych w ustawie, sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w określony sposób, jeżeli uzna to za celowe, w szczególności ze względu na społeczne oddziaływanie skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.

W razie skazania sprawcy za przestępstwo sąd może orzec.świadczenie pieniężne na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej na cel bezpośrednio związany z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych, świadczenie to nie może przekroczyć 60.000 złotych.

8. Pozbawienie praw rodzicielskich - Sąd, uznając za celowe orzeczenie pozbawienia lub ograniczenia praw rodzicielskich lub opiekuńczych w razie popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, zawiadamia o tym właściwy sąd rodzinny.

9. Zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej - Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Zakaz orzeka się w latach, od roku do lat 10.

1. zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi,

2. obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

12. Zasady wymiaru kary.

Wymiar kary - Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągną w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Indywidualizacji kary - Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko, co do osoby, której dotyczą.

Nadzwyczajne obostrzenie kary - Polega na wymierzeniu kary powyżej górnej granicy zagrożenia przewidzianego w sankcji za dane przestępstwo. Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 540 stawek dziennych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności.

Zaliczenie na poczet orzeczonej kary - Na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, dwóm dniom kary ograniczenia wolności lub dwóm dziennym stawkom grzywny.  Na poczet orzeczonych środków karnych zalicza się okres rzeczywistego stosowania odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych.

Komentarz:

W przypadku, gdy przed wydaniem wyroku sprawca przebywał w areszcie tymczasowym, okres pozbawienia wolności z tego tytułu zalicza mu się na poczet orzeczonej kary.

Środkami zapobiegającymi są:

• oddanie pod dozór Policji,

• zawieszenie w czynnościach służbowych lub wykonywania zawodu,

• nakazanie powstrzymania się od określonej działalności lub od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów.

Zbieg podstaw nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia kary - Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się podstawy łagodzenia albo obostrzenia. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary.

Odstąpienie od wymierzenia kary - Jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 3 lat albo społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione. Nie stosuje się do sprawcy o charakterze chuligańskim. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary:

• w przypadku, gdy jest to wyraźnie przewidziane w przepisie,

• jeżeli sprawca ujawnią osoby z nim współdziałające w przestępstwie oraz okoliczności przestępstwa, a rola jego była podrzędna.

Nadzwyczajne złagodzenie kary - Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju według następujących zasad:

1. Jeżeli czyn stanowi zbrodnię, sąd wymierza karę pozbawienia wolności nie niższą od jednej trzeciej dolnej granicy ustawowego zagrożenia,

2. Jeżeli czyn stanowi występek, przy czym dolną granicą ustawowego zagrożenia jest kara pozbawienia wolności nie niższa od roku, sąd wymierza grzywnę, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności,

3. Jeżeli czyn stanowi występek, przy czym dolną granicą ustawowego zagrożenia jest kara pozbawienia wolności niższa od roku, sąd wymierza grzywnę albo karę ograniczenia wolności.

Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w stosunku do młodocianego. Sąd może również zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w szczególnie uzasadnionych wypadkach, kiedy nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa, w szczególności:

1. Jeżeli pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody,

2. Ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza, gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie,

3. Jeżeli sprawca przestępstwa nieumyślnego lub jego najbliższy poniósł poważny uszczerbek w związku z popełnionym przestępstwem.

Sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu

powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia.

Na wniosek prokuratora sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa, który, niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie, ujawnił przed organem ścigania i przedstawił istotne okoliczności, nieznane dotychczas temu organowi, przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności.

Komentarz:

Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na zastosowaniu kary łagodniejszej niż jest to przewidziane w sankcji za przestępstwo. Sąd może stosować nadzwyczajne złagodzenie w różnych przypadkach, np.:

• wtedy, gdy przepis wyraźnie to przewiduje,

• w stosunku do młodocianego,

• kiedy nawet najniższa kara przewidziana w przepisie byłaby zbyt surowa,

• jeżeli sprawca ujawni osoby współuczestniczące w przestępstwie oraz okoliczności popełnienia przestępstwa.

13. Mały świadek koronny

Mały świadek koronny - określa się sprawcę przestępstwa, który współdziałał w jego popełnieniu z innymi osobami i ujawnił organowi ścigania informacje o osobach uczestniczących w przestępstwie i opisał istotne okoliczności jego popełnienia. W stosunku do takiej osoby sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, może warunkowo zawiesić jej wykonanie, a nawet (przy spełnieniu określonych warunków) odstąpić od jej wymierzenia.

Informacje przekazane organom ścigania muszą być istotne i dotychczas im nieznane. Muszą dotyczyć okoliczności i sposobu popełnienia samego przestępstwa oraz wszystkich osób uczestniczących w jego popełnieniu. Pamiętać należy, że informacje te muszą być prawdziwe.

14. Recydywa.

Recydywa - Powrót do przestępstwa jest popularnie nazywany recydywą. W przypadku recydywy kara ulega obostrzeniu. Zaostrzoną odpowiedzialność może ponosić sprawca, który łącznie spełnia następujące warunki:

• popełnił przestępstwo umyślne (zbrodnie lub występek),

• został skazany na karę pozbawienia wolności i odbył (w kraju lub za granicą), co najmniej 6 miesięcy kary (na poczet kary zalicza się okres tymczasowego aresztowania),

• w ciągu 5 lat od odbycia popełnia podobne przestępstwo do tego, za które został skazany.

Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju oraz przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej ubycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W stosunku do sprawcy sąd nie ma obowiązku zastosować przepisu o recydywie.

Recydywa wielokrotna - jeżeli sprawca został już skazany, czyli dwukrotnie, odbył łącznie, co najmniej 1 rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat popełnia ponownie przestępstwo umyślne. W tym przypadku sąd ma obowiązek zastosować zaostrzenie kary. Zaostrzenie kary w granicach górnego ustawowego zagrożenia nie ma zastosowania do zbrodni.

Recydywa penitencjarna - dotyczy osób ponownie lub wielokrotnie obywających karę pozbawienia wolności

15. Instytucje związane z okresem próby

Środki związane z poddaniem sprawcy próbie - przepisy, które pozwalają, ze wzglądu na okoliczności związane ze sprawcą i popełnionym przez niego przestępstwem, zastosować wobec sprawcy zamiast kary środki, które mają sprawcę poddać próbie czy popełni on przestępstwo. Sąd wyznacza okres próby, w czasie, którego sprawca nie może popełnić przestępstwa. W razie jego popełnienia sąd wszczyna postępowanie karne bądź zarządza odbycie całej lub reszty kary.

Środkami tymi są:

1. Warunkowe umorzenie postępowania karnego -  Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób użycia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności.

W wypadku, gdy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił szkodę lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody, warunkowe umorzenie może być zastosowane do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Umarzając warunkowo postępowanie, sąd wydaje postanowienie, w którym:

• określa okres próby, od roku do 2 lat,

• zobowiązuje sprawcę do naprawienia części lub całości szkody,

• może oddać sprawcę pod dozór: kuratora, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji, organizacji społecznej.

• może nałożyć obowiązki:

• informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,

• przeproszenia pokrzywdzonego,

• wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

• powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

• może orzec świadczenie pieniężne oraz zakaz prowadzenia pojazdów.

2. Warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary - Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej, jako kara samoistna, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.

Zawieszenia wykonania kary ograniczenia wolności lub grzywny nie stosuje się wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia i wynosi:

1. od 2 do 5 lat - w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności,

2. od roku do 3 lat - w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania grzywny lub kary ograniczenia wolności.

W wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy młodocianego, okres próby wynosi od 3 do 5 lat.

Obok kary pozbawienia wolności sąd może orzec karę grzywny, mimo, iż nie przewiduje jej sankcja za dane przestępstwo. To samo sąd może zastosować w stosunku do kary ograniczenia wolności.

Zawieszając wykonanie kary, sąd może zobowiązać skazanego m. in. do:

1. Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,

2. Przeproszenia pokrzywdzonego,

3. Wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

4. Wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,

5. Powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

6. Poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, albo oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

3. Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary - Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

4. Zwolnienie z odbycia reszty kary z uznaniem jej za wykonaną - Sąd może po upływie połowy okresu, na który orzeczono środki karne wymienione, uznać je za wykonane, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok.

Tylko w stosunku do następujących środków karnych sąd może uznać je za wykonane:

• pozbawienie praw publicznych,

• zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,

• zakaz prowadzenia pojazdów, chyba, że zakaz ten sąd orzekł za przestępstwo popełnione przez skazanego w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego oraz ucieczkę z miejsca przestępstwa.

16. Kiedy obligatoryjnie a kiedy fakultatywnie.

W przepisie tym uregulowano sytuację, kiedy sąd zarządza wykonanie kary:

1. Obligatoryjnie - gdy sprawca popełnia podobne przestępstwo umyślne. Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju, przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

2. Fakultatywnie - gdy sprawca rażąco narusza porządek prawny:

• w okresie próby, popełniając inne przestępstwo, uchylając się od uiszczenia grzywny, uchylając się od dozoru, nie wykonując nałożonych obowiązków, nie wykonując orzeczonych środków karnych,

• przed uprawomocnieniem się orzeczenia rażąco narusza porządek prawny (w szczególności popełnia przestępstwo).

W celu prawidłowego przebiegu próby sąd oddaje skazanego pod dozór:

1. Obligatoryjnie - młodocianego sprawcę przestępstwa umyślnego, wielokrotnego recydywistę, sprawcę przestępstwa związanego z zaburzeniami preferencji seksualnych,

2. Fakultatywnie w pozostałych przypadkach.

17. Przedawnienie

Przedawnienie polega na tym, iż po upływie pewnego czasu, pomimo że czyn popełniony przez sprawcę nadal jest przestępstwem, to karalność jego ścigania i wydania wyroku ustaje. Zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstwa wojenne nie ulegają przedawnieniu.

Przedawnienie karalności - przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1. 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,

2. 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,

3. 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,

4. 10 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,

5. 5 - gdy chodzi o pozostałe występki,

6. 1 roku - w razie odstąpienia od wymierzenia kary, licząc od wydania prawomocnego orzeczenia,

Przedawnienie wykonania kary - Nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:

1. 30 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,

2. 15 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat,

3. 10 - w razie skazania na inną karę.

Bieg przedawnienia - Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego, nie dotyczy to jednak braku wniosku albo oskarżenia prywatnego.

18. Występek i wykroczenie o charakterze chuligańskim.

Występkiem o charakterze chuligańskim - jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność na część lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

Skazując za występek o charakterze chuligańskim, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Wykroczenie o charakterze chuligańskim - charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu

mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.

19. Czyn zabroniony

Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.  Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Komentarz:

Pojęcie czynu zabronionego jest pojęciem szerszym niż pojęcie przestępstwa. Ustawą karną jest nie tylko kodeks karny, ale również wszystkie ustawy zawierające przepisy karne.

1

---