Ustawa o Krajowym Rejestrze Sdowym
1. WSTP.
Krajowy Rejestr Sdowy utworzony zosta w oparciu o ustaw z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sdowym (Dz. U z 1997 roku, nr 121, poz. 769 z póniejszymi zmianami ) i wszed w ycie od 1 stycznia 2001r.
Wydziay Krajowego Rejestru Sdowego utworzone zostay w 20 Sdach Rejonowych.
Jest on baz danych skadajc si z trzech osobnych rejestrów :
rejestru przedsibiorców,
rejestru stowarzysze, innych organizacji spoecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakadów opieki spoecznej,
rejestru duników niewypacalnych.
Wyjtki przewidziano dla nastpujcych sytuacji :
a). Dziaalnoci gospodarczej prowadzonej przez osoby fizyczne.
Dotychczas dziaalno gospodarcz prowadzon przez osoby fizyczne indywidualnie lub jako wspólnicy w spókach cywilnych ewidencjonuj gminy w oparciu o art. 8 i art. 13 ustawy o dziaalnoci gospodarczej (Dz. U. Z 1988 r., nr 41, poz. 324 z pón. zm.). Gminy bd prowadziy ewidencj dziaalnoci gospodarczej a do 31 grudnia 2001 roku.
b) Spraw wszcztych, a nie zakoczonych do dnia wejcia w ycie ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym.
Art. 6 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzajce ustaw o Krajowym Rejestrze Sdowym, nakazujce rozpoznawanie spraw przedsibiorców o dokonanie dalszych wpisów do dotychczasowych rejestrów wedug dotychczasowych przepisów w sytuacji, gdy spraw wszczto, a nie zakoczono do dnia wejcia w ycie ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym.
Zarys ogólnych zasad KRS:
1. Osoby fizyczne, które bd chciay zarejestrowa dziaalno gospodarcz w okresie od 1 stycznia 2001r. do 31 grudnia 2001r. nadal bd musiay posiada tylko wpis do ewidencji dziaalnoci gospodarczej prowadzonej przez gmin.
2. Osoby fizyczne chcce podj dziaalno gospodarcz od 1 stycznia 2002r., bd musiay uzyska wpis do Krajowego Rejestru Sdowego prowadzonego przez wydziay rejestrowe sdów rejonowych.
3. Poczwszy od 1 stycznia 2002r. gminy przeka sdom rejestrowym sprawy bdce w toku postpowania o wpis, a przedsibiorcy ju wpisani do ewidencji gminnych bd obowizani do zoenia wniosku o wpis do rejestru sdowego na urzdowym formularzu za porednictwem urzdu gminy, która przele wniosek do waciwego sdu wraz z zawiadczeniem o wpisie przedsibiorcy do ewidencji.
4. Proces przejmowania przez sdy ewidencji powinien zakoczy si do dnia 31 grudnia 2003r., a wic zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997r. - Przepisy wprowadzajce ustaw o Krajowym Rejestrze Sdowym, bdzie procesem pynnym i nie ma potrzeby natychmiastowego podejmowania czynnoci zwizanych z przerejestrowywaniem ju na pocztku stycznia 2001r., kiedy to z uwagi na wejcie w ycie ustawy o KRS moe nastpi spitrzenie spraw.
5. Osoby fizyczne, prowadzce do dnia 31 grudnia 2000r. dziaalno gospodarcz nie objt obowizkiem ewidencjonowania, w terminie do 31 czerwca 2001r. obowizane s zgosi jej prowadzenie do gminnej ewidencji dziaalnoci gospodarczej.
6. Osoby fizyczne, prowadzce do 31 grudnia 2000r. dziaalno gospodarcz jako wspólnicy spóek cywilnych, obowizane s w terminie do 31 marca 2001r. adaptowa form prowadzonej dziaalnoci do wymogów ustawy o KRS. Oznacza to, e powinny albo zgosi prowadzenie indywidualnie dziaalnoci gospodarczej do gminnej ewidencji dziaalnoci gospodarczej, albo zawrze umow spóki handlowej i zoy wniosek o wpis tej spóki do wydziau rejestrowego, w którym prowadzonym jest Krajowy Rejestru Sdowy.
2. Funkcje pełnione przez Krajowy Rejestr Sądowy
Krajowy Rejestr Sdowy peni dwie podstawowe funkcje:
a) informacyjn;
b) legalizacyjn
ad. a) Funkcja informacyjna Krajowego Rejestru Sdowego polega na udostpnianiu okrelonym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym partnera, najwaniejszych elementach jego sytuacji finansowej, czy te sposobie jego reprezentowania. ródem tych informacji jest Krajowy Rejestr Sdowy ukonstytuowany jako centralna baza danych wszystkich podmiotów podlegajcych rejestracji. Wprowadzenie skomputeryzowanej i scentralizowanej instytucji zajmujcej si udzielaniem informacji o zarejestrowanych danych (Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sdowego, stanowicej jednostk organizacyjn Ministerstwa Sprawiedliwoci) daje pen gwarancj realizacji funkcji informacyjnej rejestru.
ad. b) Funkcja legalizacyjna Krajowego Rejestru Sdowego polega na tym, e dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynnoci prawnych (czsto dopiero z chwil wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowo prawn )
3. Zalety nowego systemu rejestrowego.
Krajowy Rejestr Sdowy stwarza szans na pene respektowanie zasady jawnoci i tym samym wyeliminowanie „szarej” strefy w gospodarce.
Jest to konsekwencj jawnoci i dostpnoci wszystkich danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Sdowym, a take moliwoci analizy danych tam zawartych. System Krajowego Rejestru Sdowego nie tylko dostarcza informacje, ale take bdzie móg czy ze sob zgromadzone w nim dane, dotyczce osób dziaajcych w obrocie gospodarczym i kapitaów wystpujcych na rynku. Obecne rejestry prowadzone w sdach rejestrowych i urzdach gminy w formie tradycyjnej - papierowej, maj charakter lokalny, tzn. w danym sdzie rejestrowym, czy urzdzie gminy prowadzi si rejestr podmiotów tylko z jednego okrgu i w konsekwencji mona uzyska informacje tylko o podmiotach majcych siedzib w granicach tego okrgu sdowego. Krajowy Rejestr Sdowy prowadzony w systemie informatycznym ma charakter centralny, w zwizku z tym dostp do zawartych w nim danych jest szybki i osigalny w odniesieniu do caej (ogólnopolskiej ) bazy danych, w kadym sdzie i punkcie udzielajcym takich informacji.
Krajowy Rejestr Sdowy peni ma funkcj dodatkowego instrumentu do walki z przestpczoci gospodarcz (zwaszcza o charakterze zorganizowanym), biorc pod uwag szeroki zakres informacji wpisywanych do rejestru i udostpnienie ich odpowiednim subom pastwowym (bezpatnie i w szerszym zakresie ni dla zwykych odbiorców)
Krajowy Rejestr Sdowy zawiera wiele nowych, niezwykle istotnych dla obrotu gospodarczego informacji o przedsibiorcy, w tym midzy innymi: informacje o zalegociach podatkowych i celnych, zalegociach wobec ZUS, list wierzycieli i wysokoci ich nie spaconych w terminie wierzytelnoci. Utworzenie rejestru duników niewypacalnych (RDN) - instytucji zupenie nowej w polskim systemie prawa - w intencji ustawodawcy ma stanowi ródo informacji o osobach fizycznych, z którymi prowadzenie wspólnej dziaalnoci gospodarczej wiza si bdzie z podwyszonym ryzykiem.
Ujawnienie tych informacji pozwoli na orientacj, którzy przedsibiorcy prowadz dziaalno o podwyszonym ryzyku, lecz take w zaoeniu ustawodawcy - stanowi bdzie rodzaj presji wobec duników w celu spowodowania uregulowania ich zobowiza wobec Skarbu Pastwa i innych wierzycieli.
KRS bdzie te szans na uregulowanie zalegoci finansowych wobec Skarbu Pastwa (zysk dla budetu) - Rejestr duników moe sta si instrumentem dyscyplinujcym duników Skarbu Pastwa i innych wierzycieli w kierunku uregulowania zobowiza.
Wyeliminowana zostanie moliwo ukrywania dziaalnoci gospodarczej prowadzonej z wykorzystaniem form organizacyjno-prawnych fundacji i stowarzysze
Nowoczesno systemu stwarzajca szans na szybkie zaatwianie spraw, a w konsekwencji zlikwidowanie zjawiska zalegoci w sdach rejestrowych wskutek zdecydowanego przyspieszenia postpowa.
Ustawa o Krajowym Rejestrze Sdowym wprowadzia wymóg skadania wniosków na urzdowych formularzach, co wynika z faktu, e biurowo sdowa zorganizowana zostanie w systemie informatycznym . Procedura sdowa ulega ujednoliceniu dla wszystkich podmiotów, a take znacznemu uproszczeniu
Kolejna zaleta wprowadzenia KRS to integracja rónych funkcjonujcych ju systemów informacyjnych.
W Krajowym Rejestrze Sdowym wykorzystywane s informacje zawarte w bazach danych PESEL i REGON , a take informacje dostarczone przez sdy egzekucyjne, sdy upadociowe, ZUS, Komisje Papierów Wartociowych, Urzd Ochrony Konsumentów i Konkurencji oraz urzdy skarbowe. Konieczno integracji informacyjnej Krajowego Rejestru Sdowego oraz funkcjonujcych obecnie rejestrów PESEL i REGON zaowocowaa wspóprac w tej dziedzinie Ministerstwa Sprawiedliwoci z Ministerstwem Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Gównym Urzdem Statystycznym.
KRS jest te duym krokiem w kierunku przyblienia standardów obowizujcych w Unii Europejskiej. Przyjty w ustawie model sdowego rejestru centralnego prowadzonego w postaci elektronicznej spotka si z aprobat ekspertów Unii Europejskiej i Banku wiatowego. Model taki jest zalecany przez Uni Europejsk dla wszystkich pastw czonkowskich.
W wyniku wprowadzenia rejestrów nawizana zostanie szeroka wspópraca pomidzy sdami i gminami. W art. 2 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym przewidziano obowizek wykonywania przez gminy czynnoci pomocniczych zwizanych z prowadzeniem rejestru, polegajcych na zapewnieniu zainteresowanym wgldu do Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD), zapewnieniu urzdowych formularzy wniosków umoliwiajcych rejestracj osób fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz oraz spóek jawnych, a take na umoliwieniu zainteresowanym dostpu do informacji o wysokoci opat, sposobie ich uiszczania oraz o waciwoci miejscowej sdów prowadzcych Krajowy Rejestr Sdowy.
Do rejestru przedsibiorców s wpisywane nastpujce podmioty :
osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz (od 1 stycznia 2002),
spóki,
spódzielnie,
przedsibiorstwa pastwowe,
jednostki badawczo-rozwojowe,
przedsibiorstwa zagraniczne,
towarzystwa ubezpiecze wzajemnych,
oddziay przedsibiorców zagranicznych dziaajcych w Polsce,
gówne oddziay zagranicznych zakadów ubezpiecze,
Do rejestru stowarzysze, innych organizacji spoecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakadów opieki spoecznej wpisywane s:
fundacje,
spoeczno-zawodowe organizacje rolników,
izby gospodarcze,
cechy,
izby rzemielnicze,
Zwizek Rzemiosa Polskiego,
Stowarzyszenia,
Stowarzyszenia kultury fizycznej,
Zwizki zawodowe pracodawców,
zwizki zawodowe (take zwizki zawodowe rolników indywidualnych),
jednostki samorzdu zawodowego niektórych podmiotów gospodarczych,
kolumny transportu sanitarnego,
publiczne zakady opieki zdrowotnej.
Do rejestru duników niewypacalnych wpisywane s nastpujce podmioty:
osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz, jeeli ogoszono ich upado lub jeeli wniosek o ogoszenie ich upadoci zosta prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczajcego majtku na pokrycie kosztów postpowania upadociowego albo umorzono prowadzon przeciwko nim egzekucj sdow lub administracyjn z uwagi na fakt, i z egzekucji nie uzyska si sumy wyszej od kosztów egzekucyjnych,
wspólników ponoszcych odpowiedzialno caym swoim majtkiem za zobowizania spóki, z wyczeniem komandytariuszy w spóce komandytowej , jeeli ogoszono jej upado lub jeeli wniosek o ogoszenie jej upadoci zosta prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczajcego majtku na pokrycie kosztów postpowania upadociowego albo umorzono prowadzon przeciwko nim egzekucj sdow lub administracyjn z uwagi na fakt, i z egzekucji nie uzyska si sumy wyszej od kosztów egzekucyjnych,
duników, którzy zostali zobowizani do wyjawienia majtku w trybie przepisów Kodeksu postpowania cywilnego o postpowaniu egzekucyjnym ,
osoby, które przez sd prowadzcy postpowanie upadociowe zostay pozbawione prawa prowadzenia dziaalnoci gospodarczej na wasny rachunek oraz penienia funkcji reprezentanta lub penomocnika przedsibiorcy, czonka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w spóce akcyjnej, z ograniczon odpowiedzialnoci lub spódzielni.
Ponadto na wniosek wierzyciela posiadajcego tytu wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej, do rejestru duników niewypacalnych wpisywani s dunicy, którzy w terminie 30 dni od daty wezwania do spenienia wiadczenia nie zapacili nalenoci stwierdzonej tytuem wykonawczym.
4. Formy dokonywania rejestracji KRS.
Wnioski o przerejestrowanie, lub o ujawnienie danych musz by skadane na urzdowych formularzach wraz z wymagan opat sdow oraz opat za ogoszenie w Monitorze Sdowym i Gospodarczym. Urzdowe formularze udostpniane s w sdach i gminach, z tym, e w gminach s udostpniane formularze wniosków umoliwiajcych rejestracj osób fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz i spóek jawnych.
Ustawodawca przewidzia 69 wzorów urzdowych formularzy. Obejmuj one wszystkie moliwe wnioski o wpis do rejestru dla wszystkich rodzajów wpisywanych podmiotów.
5. WNIOSKI
Ustawa o Krajowym Rejestrze Sdowym wniesie wiele udogodnie istotnych dla obrotu gospodarczego takich jak: ujawnienie informacji o przedsibiorcy - zalegoci podatkowe i celne, zalegoci w opacaniu skadek ZUS, list wierzycieli przedsibiorcy i wysokoci ich niespaconych w terminie wierzytelnoci.
Z uwagi na centralny charakter Rejestru dostp do niego bdzie moliwy w sdach i odpowiednich stanowiskach informatycznych. Rejestry prowadzone w poszczególnych sdach poczone zostan sieci informatyczn z centraln baz danych. Potrzebne informacje bdzie mona uzyska praktycznie za pomoc kadego terminala poczonego z sieci Internet.
Centralizacja rejestru niewtpliwie odpowiada potrzebom obrotu gospodarczego, sprzyja jego przejrzystoci i stanowi rodek do skuteczniejszego zwalczania przestpczoci gospodarczej.
Wg zapewnie Janusza Niedzieli (Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwoci) reforma zwizana z wprowadzeniem KRS przebiega sprawnie o czym wiadczy utworzona baza techniczna wraz z sieci sdów rejestrowych.
W caym kraju utworzonych zostanie 26 wydziaów rejestrowych Krajowego Rejestru Sdowego, które s ju wyposaone w odpowiedni sprzt. Konieczne bdzie przeszkolenie kadry sdziowskiej i administracyjnej.
Mimo skromnego budetu zatwierdzonego na wprowadzenie rejestrów, Ministerstwu z pewnoci uda si do koca przeprowadzi przedsiwzicie na miar XXI wieku.