Podstawa programowa - obowiązkowy na danym etapie edukacyjnym zestaw treści nauczania oraz umiejętności, które muszą być uwzględnione w programie nauczania i umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister odpowiedzialny za oświatę i wychowanie.
Podstawa programowa to zakres treści ogólnych i szczegółowych, które należy realizować na danych zajęciach.
Program nauczania to ogólnie mówiąc opis sposobu realizacji treści, które sa zapisane w podstawie programowej,
Plan nauczania czy też plan wynikowy, rozkład materiału to pojęcia tożsame w zasadzie i zapisne w nich jest szczegółowo co się na lekcji robi, czego wymaga, w jaki sposób sprawdza osiągnięcia ucznia, itp.
A skoro jesteś stażystą to najlepiej zapytać opiekuna stażu
Podstawa programowa to dokument ministerstwa, który wymienia treści nauczania na cały etap edukacyjny, np. szkoła zawodowa 3 letnia
Te treści trzeba rozwinąć, uszczegółowić i rozdzielić na każdy rok cyklu.
Tym zajmuje się program nauczania dla danej klasy. Jest wiele programów nauczania dla tej samej podstawy programowej.
Realizację treści programowych musisz sobie jakoś zaplanować, aby sie wyrobić. Zrobisz to w rozkładzie materiału lub planie wynikowym.
W rozkładzie - rozkładasz materiał na jednostki lekcyjne.
W planie wynikowym - wypisujesz cele, jakie musisz osiągnąć realizując poszczególne treści programowe.
Program nauczania - w polskim systemie oświaty opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów. Program nauczania może obejmować wszystkie przedmioty związane z edukacją realizowaną w szkole odpowiedniego typu i szczebla, ale może również dotyczyć tylko jednego przedmiotu kształcenia.
Programy nauczania kształcenia zawodowego
Program ustala ogólne założenia systemu kształcenia zawodowego oraz proponuje rozwiązania organizacyjno - programowe stosownie do okresu obowiązywania danego programu. Opracowywaniem programów poszczególnych przedmiotów zajmują się odpowiednie instytuty naukowo - badawcze, skupiające celowo dobrane zespoły specjalistów - Nauczycieli i pracowników nauki. W przypadku szkolnictwa zawodowego prace programowe prowadzi Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu we współpracy z odpowiednimi resorami gospodarczymi. Program nauczania staje się obowiązującym dokumentem po zatwierdzeniu przez organ odpowiedzialny za sprawy oświaty i wychowania w kraju (w Polsce przez ministra edukacji narodowej).
Od 1991 r. upowszechnia się w Polsce koncepcje „programów minimum” zwanych także „standardami programowymi”. W przypadku szkolnictwa zawodowego minima programowe określające podstawy programowe przedmiotow obowiązujących i stanowiące podstawę do opracowywania programów alternatywnych przez szkoły, wprowadzane są systematycznie od 1994 roku. Zreformowany system kształcenia musi osiągnąć dwa cele : mobilność zawodowa - czyli zolność do wielokrotnej i szybkiej zmiany wykonywanego zajęcia - możliwe przy dostatecznie dobrym przygotowaniu „bazowym” oraz aktywność zawodowa - poszukiwanie zatrudnienia i samozatrudnienie.
Aktualnie akcentowana jest przedsiębiorczość pracownicza i gospodarcza.
Program nauczania - w polskim systemie oświaty opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów. Program nauczania może obejmować wszystkie przedmioty związane z edukacją realizowaną w szkole odpowiedniego typu i szczebla, ale może również dotyczyć tylko jednego przedmiotu kształcenia.
Rodzaje programów nauczania
Program liniowy - każda następna część materiału jest dalszym ciągiem poprzedniej, dlatego uczeń danych treści uczy się tylko raz.
Program spiralny - jest pewnym ulepszeniem programu liniowego. Różni się od niego tym, że do tych samych treści wraca się na coraz wyższych poziomach rozszerzając ich zakres.
Program koncentryczny - te same cykle materiału wracają 2 lub więcej razy w odstępach paruletnich co umożliwia uczniom coraz głębsze ich poznanie.
Program przedmiotowy - program jest okreslany przez przedmioty do których wpisane są teści materałowe.
Program modułowy - ścisle łączy treści nauczania z praktyką zawodową.
Cele nauczania - zamierzone właściwości uczniów wyrażające się opanowaniem przez nich określonych czynności. Świadomie założone efekty kształcenia. Formułowanie celów służy zarówno doborowi metod i treści nauczania, jak i (przede wszystkim) egzekwowaniu wiedzy i umiejętności.
Taksonomia celów nauczania
Ujęcie taksonometryczne zmierza do ścisłego, kompletnego i rozłącznego ujęcia celów nauczania, w którym pozycje taksonometryczne mogą stać się przedmiotem pomiarów. System ten, zwany taksonomią Blooma, wynalazł Benjamin Bloom, który opracował dwie dziedziny (poznawcza, emocjonalna). Trzecią (psychomotoryczną) opracował Baldwin.
dziedzina poznawcza: wiedza, rozumienie, zastosowanie metod, analiza, synteza, ocenianie ze względu na złożone cele;
dziedzina emocjonalna: recepcja, działanie, wartościowanie, organizacja;
dziedzina psychomotoryczna: percepcja, nastawienie, działania kierowane, działania kompleksowe.
W Polsce taksonomię opracował Bolesław Niemierko. Wyodrębnił 4 kategorie: zapamiętywanie, zrozumienie, zastosowanie w sytuacjach typowych, zastosowanie w sytuacjach problemowych. W opracowaniach dydaktycznych są one oznaczane dużymi literami alfabetu łacińskiego.
Poziom wiadomości:
Zapamiętanie wiadomości (A) oznacza gotowość ucznia do przypomnienia sobie pewnych terminów, faktów, praw i teorii naukowych, zasad działania. Wiąże się to z elementarnym poziomem rozumienia wiadomości: uczeń nie powinien ich mylić ze sobą i zniekształcać. Czasowniki używanie przy określaniu celów tej kategorii, to: wymienić elementy, podać, określić, zdefiniować, zidentyfikować, wyliczyć.
Zrozumienie wiadomości (B) oznacza, że uczeń potrafi przedstawić je w innej formie, niż je zapamiętał, uporządkować i streścić, uczynić podstawą prostego wnioskowania. Czasowniki używanie przy określaniu celów tej kategorii, to: wyjaśnić, scharakteryzować, streścić, rozpoznać, rozróżnić, uzasadnić, zilustrować.
Poziom umiejętności:
Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych (C) oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznego posługiwania się wiadomościami według podanych mu uprzednio wzorów. Cel, do którego wiadomości mają być stosowane, nie powinien być bardzo odległy od celów osiąganych w toku ćwiczeń szkolnych. Czasowniki używanie przy określaniu celów tej kategorii, to: wykonać, rozwiązać, zastosować, skonstruować, porównać, określić, narysować, sklasyfikować, zmierzyć, połączyć, zaprojektować, wybrać sposób, wykreślić.
Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych (D) oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności formułowania i rozwiązywania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych dla niego zjawisk, formułowania planu działania, tworzenia oryginalnych przedmiotów, wartościowania przedmiotów według pewnych kryteriów. Czasowniki używanie przy określaniu celów tej kategorii, to: udowodnić, przewidzieć, wykryć, zanalizować, ocenić, zaplanować, zaproponować, opracować.
Kategorie taksonometryczne nie muszą mieć związku z poziomem wymagań na poszczególne oceny szkolne, np. na poziom wymagań podstawowy często określa się cele z kategorii C: stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych, jako że uczeń niejednokrotnie potrafi wykonać zadanie poprzez naśladownictwo, nie znając teorii tkwiącej u jego podstaw.
Zastosowanie taksonomii celów obejmuje klasyfikację czynności ucznia bądź to ujętą w postaci celu operacyjnego, bądź w postaci elementu treści poznawanej przez ucznia na lekcji, bądź w formie pojedynczego zadania sprawdzającego osiągnięcia ucznia.[1]
Opracowanie celów nauczania
Określenie celu nauczania to wskazanie kierunku dążeń poprzez określenie celu ogólnego i wskazanie celów operacyjnych (operacjonalizacja celów nauczania). Cele operacyjne opisują zachowanie, jakie ma przejawiać uczący się po zakończeniu nauki.
Zasady operacjonalizacji celów nauczania:
poszanowanie osobowości wychowanka,
umiar w uszczegóławianiu,
otwartość zbioru celów operacyjnych,
zachowanie celu ogólnego.
Składniki operacjonalizacji celów nauczania:
zachowanie końcowe, które jest opisem zachowań ucznia po zakończeniu kształcenia;
warunki przejawiania celu operacyjnego, czyli opis sytuacji, w których wymaga się od uczniów określonego zachowania:
pomoce i przybory,
ograniczenia (np. czasowe) nakładane na ucznia,
sposób przedstawienia danej umiejętności;
standardy osiągania zachowania końcowego - minimalne poziomy realizacji świadczące o nabyciu umiejętności.
Etapy opracowania celu:
wyprowadzenie głównego celu nauczania z treści kształcenia, z przyjętej filozofii kształcenia i z właściwości uczniów;
odnalezienie sytuacji odniesienia;
określenie celów operacyjnych;
wyznaczenie dolnej granicy realizacji celów.