Streszczenie 1

Autor przedstawia w książce swoją własną koncepcję potrzeb. W początkowych rozdziałach przedstawia teorie klasyczne.
Teorię Murraya potrzeb osobowości: wg której potrzeby to coś co znajduje się w

mózgu i strukturyzuje procesy psychiczne decydujące o postępowaniu.
Teorię Maslowa hierarchii potrzeb: wg której potrzeby są wrodzone i można je przedstawić za pomocą piramidy według kolejności: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, godności i szacunku, samoaktualizacji
Teorię Goldsteina tzw. dostosowawczą koncepcję potrzeb: wg której potrzeba jest efektem dążenia do zbalansowania napięć i utrzymania ich odpowiedniego standardu
Teorię Adlera dążenia do mocy: wg której człowiek ma wrodzone dążenie do mocy ale moc może zwiększać się tylko jeśli człowiek ma poczucie, że działa w zgodzie z innymi ludźmi
Teorię Rogersa tendencji samoakutalizacyjnych: wg której głównym dążeniem i tendencją człowieka jest doskonalenie się, samoakualizacja
W swojej teorii Obuchowski wyróżnia potrzeby powszechne: fizjologiczne, orientacyjne, seksualne, dystansu psychicznego oraz potrzeby indywidualne: nawykowe, chorobowe, odmienności.
potrzeby fizjologiczne to m.in.: potrzeba tlenu, snu, pokarmu, bodźców zmysłowych i przetwarzania informacji, optymalnej temperatury; brak zaspokojenia tych potrzeb może prowadzić do trwałych zmian osobowości co Obuchowski ilustruje poprzez ukazanie skutków głodówki
potrzeby seksualne to składnik dążenia popędu zachowania gatunku, zautomatyzowany ale modyfikowany kulturowo i indywidualnie, jest to potrzeba niekonieczna, rezygnacja z doznań seksualnych może być rodzajem spełnienia siebie
potrzeby orientacyjne można podzielić na poznawcze, kontaktu emocjonalnego i sensu życia; potrzeba poznawania biernego konieczna jest do przeżycia natomiast potrzeba poznawania czynnego umożliwia rozwój; potrzeba kontaktu emocjonalnego wiąże się z dążeniem do syntonii (czucia się elementem otoczenia), która rozwija się jako Wrodzony Mechanizm Wyzwalający dążenie do kontaktu emocjonalnego; potrzeba sensu życia umożliwia rozwój osobowości (nawet nadany sens życia może mieć ograniczone znaczenie) możemy wyróżnić 3 fazy sensu życia- fazę identyfikacji (utożsamienie się z kimś i jego wartościami), fazę kosmiczną (sensy są skrajne, mgliste, „na wyrost”), fazę dojrzałego sensu życia (sens odnosi się do tego w czym jednostka istnieje, działa i gdzie będzie realizować swą przyszłość)
potrzeby dystansu psychicznego realizuje się poprzez uprzedmiotowianie właściwości i wyłączanie ich z Ja np. nie Ja jestem lękiem ale teraz boje się (lęk to moja właściwość), polega to na wydzieleniu z Ja synkretycznego Ja podmiotowego i Ja przedmiotowego, zaspokojenie tej potrzeby daje wolność psychiczną
Inne ważne kwestie zawarte w książce Obuchowskiego to pojęcie motywu czyli świadomie formułowane racje postępowania, w których jasno jest określony cel i program działania. Wyróżniamy tzw. motyw ochronny który w procesie racjonalizacji zastępuje motyw, takie działanie pozwala człowiekowi działać w sposób, blokowany przez uświadamianie sobie motywu prawdziwego.
K. Obuchowski pisze w sposób erudycyjny, odnosi się nie tylko do wiedzy psychologicznej ale i własnego doświadczenia zawodowego oraz życiowego.

Streszczenie 2

Mózg wytwarza rzeczywistość psychiczną, która powoduje, że człowiek autonomizując się, może intencjonalnie sterować swoimi dążeniami i możliwościami, rozwijać je lub niszczyć. Człowiek może stać się na tyle podmiotowy, że o sobie mówi JA , a o mózgu ON i utrzymuje dystans psychiczny wobec swojego ciała i przeżyć psychicznych. Utrzymując taki dystans może świadomie spełniać siebie. Ustalenie sensu swojego istnienia jest osiągnięciem nowego poziomu rozwoju.

Pragnienia to pożądania i apetyty, które nieraz odpowiadają temu, co potrzebne jednostce naprawdę, a nieraz są dla niej szkodliwe.

Potrzeby dotyczą tego, co jest człowiekowi niezbędne, aby istniał jego organizm, rozwijał się jako osoba i był wolny psychicznie.

Dążenie jest formą spełniania potrzeb, realizacja dążeń zapewnia stabilność drogi życia Format życia wynika z wagi dążeń i skutków, jakie one powodują. Dążenie jest ważnym czynnikiem osobistej satysfakcji z życia, które nie jest tym samym, co przeżyje przyjemności. Spełniając się w swoich dążeniach jednostka ludzka czyni to, bo jest to jej sens. Natomiast jednostka spełniana przez okoliczności swojego życia uprzedmiotawia się.

Projekcja - mówiąc o kimś mówimy dużo o sobie, ludzi poznajemy i oceniamy poprzez siebie. Człowiek u którego dokonuje się projekcja na innych jego własnych cech lub problemów, nie dostrzega ich u siebie.

Motyw ochronny ( racjonalizacyjny) - jest moralnym uzasadnieniem jakiegoś postępowania, bez niego to postępowanie nie byłoby możliwe, ,,ochronna'' formuła celu zawartego w motywie jest logicznie sprzeczna z programem działania, ale nie oderwana od niego, charakterystyczną właściwością takiego motywu jest nadstabilność zawartego w nim programu.

Kryteria rozwoju osobowości:

1.coraz wyższa sprawność

2.pojawianie się nowych właściwości

3.poczucie satysfakcji z życia

4.zdloność do kontrolowania siebie

Kategoryzacja potrzeb:

1)Powszechne

a)potrzeby fizjologiczne (np. zakres temperatur, potrzeba jedzenia pokarmu, potrzeba tlenu, snu, bodźców zmysłowych)

b)potrzeby orientacyjne (np. intelektualne rozpoznanie świata, współżycie z innymi ludźmi, określenie sensu życia, potrzeba poznawania, potrzeba kontaktu emocjonalnego)

potrzeby poznania - człowiek, aby mógł normalnie postępować, powinien orientować się w znaczeniu tych zdarzeń, jakie zachodzą w otaczającym go świecie, i tych, jakie mogą zachodzić.

potrzeby naturalne - mają u swojego podłoża wrodzone mechanizmy zaspokajania ukształtowane w toku ewolucji w postaci bardziej lub mniej ukierunkowanych popędów.

potrzeba kontaktu emocjonalnego - koncepcja ,,popędu stadnego'' Jana Mazurkiewicza - pierwotna forma orientacji emocjonalnej ma charakter biologiczny, nie musi zostać wyuczona, może najwyżej zostać zablokowana lub też nie pojawić się w ogóle w wyniku patologii rozwoju psychicznego. Kontakt emocjonalny jest powiązany z syntoniną, gdyż staje się on możliwy tylko, gdy człowiek jest zdolny do emocjonalnego współbrzmienia ze stanem emocjonalnym innych.

c)potrzeby seksualne

Zasada wielu kluczy do jednego zamka - zaspokajanie potrzeb może różnicować się tym bardziej, im bardziej dana potrzeba jest niekonieczna. Jest to podstawa ogromnego optymizmu wychowawczego i terapeutycznego w wypadku blokady określonych dążeń. Jednakże wzbudza niepokój.

Koncepcja sublimacji - procedura przekształcania libido. Tym co zwiększa podstawowa energię psychiczną w pracę na rzecz wyższych dążeń, są różnego rodzaju zakazy i blokady kulturowe. Wniosek wynikający z teorii sublimacji, że zarówno własny rozwój osoby, jak i postępy cywilizacji są wynikiem blokowania seksu i skierowania jego energii na cele wyższe. Człowiek jest taki w życiu seksualnym jaki w życiu swoim w ogóle.

d)potrzeba dystansu psychicznego (potrzeba uprzedmiotawiania tych składników naszego ,,ja'', których nie da się uprzedmiotowić)

2)Indywidualne (specyficzne dla określonej jednostki ludzkiej)

Fazy rozwoju potrzeby kontaktu emocjonalnego:

1.3-6 miesiąc życia - potrzeba kontaktu z matką ma bardzo fizjologiczny, całościowy charakter, rozwój dziecka jest zależny zarówno od miłej atmosfery, uśmiechu i czułego głosu matki, jak i od głaskania, przytulania i poklepywania,

2.6 miesiąc -zdolność syntonii właściwej, współbrzmienia uczuciowego niepowiązanego z zaspokajaniem innych potrzeb, może pojawić się depresja z powodu braku kontaktu z matką np.. podczas pobytu w żłobku, 6-18 miesiąc - separację z matka niemowlę odbiera jako jej utratę, u dzieci przebywających stale z mamą szybciej przebiega rozwój mowy i stosunków interpersonalnych,

3.3 rok życia - zaspokajanie potrzeb kontaktu emocjonalnego staje się wielokierunkowe ogarnia szersze kręgi, osób najbliższych oraz dalszych osób, pierwszy plan - kontakt emocjonalny z matką, pojawia się też dążenie do kontaktu z innymi, ufne dziecko, aktywne zaczepianie innych,

4.6-7 lat- zaspokajanie potrzeb kontaktu z grupa rówieśniczą, trudniejsze rozmowy z dorosłymi, , stwarzanie własnych koncepcji świata, , zmiany osobowości,

Kompleks kopciuszka powstaje na tle poczucia odrzucenia, nawet te dzieci, które wyrażają otwarcie przekonanie o własnej mniejszej wartości, na ogół w skrytości ducha oceniają siebie wyżej

Kompleks różnicy - odnosi się do wszystkich cech dziecka, które utrudniają mu nawiązanie kontaktu emocjonalnego, osłabia kompleks wszystko co dąży do pomocy w nawiązaniu kontaktu

Czym jest sens życia? Doskonalenie się, które bierze pod uwagę interesy wszystkich ludzi, zapewnia poczucie wspólnoty, sprawia, że osoba może odczuwać satysfakcję ze swoich dokonań, realizuje pozytywne potencjały psychiczne i w efekcie rozwija się. Bez odpowiedniego sensu życia działanie danej osoby jest niepełnowartościowe z punktu widzenia jej możliwości. Dalszy rozwój ludzkości zależy niewątpliwie od tego, czy potrafi ona wykształcić światopogląd w pełni przekonujący i zadowalający i czy będzie go umiała wcielić w życie.

Rewolucja podmiotów i pokusy uprzedmiotowienia:

1. Człowiek dojrzały intelektualnie, refleksyjny, musi prędzej czy później, w obrębie swoich zainteresowań wprowadzić sens samego siebie, wynika to z samej logiki poznawania świata

2. Własny sens życia jest czynnikiem warunkującym stabilność motywacyjną osoby, odporność na przeszkody, satysfakcję z życia i stawanie się coraz lepszym

3. Sens życia powinien być wytworem własnej refleksji osoby, a jego racje powinny być wyraźnie określone, tak aby istniała szansa modyfikowania go w miarę zmian warunków życia, zdobywania nowej wiedzy, nowego rozumowania świata

4. Gdy sens życia jest nadany z zewnątrz, gdy wynika z przepisów roli, znadanego z zewnątrz systemu wartości lub z sytuacji, jego wpływ na losy człowieka jest ograniczony w czasie

5. W określonych warunkach każdy sens życie jest decydującym warunkiem zachowania siebie

---