UNIE POLSKI Z LITWĄ

data	miejsce	główne postanowienia	okoliczności, uwagi
14 VIII 1385	Krewo (układ polsko- litewski)	Jogaiła poślubi Jadwigę i zostanie królem Polski Litwa przyjmie chrzest, zostanie przyłączona do Polski i pomoże odzyskać ziemie utracone przez Polskę (m.in. Śląsk i Pomorze)	zagrożenie Polski i Litwy przez Krzyżaków; obustronne plany ekspansji na ziemie ruskie.
18 I i 11 III 1401	Wilno i Radom	Witold uzna zwierzchnictwo Władysława Jagiełły i Korony Jagiełło dożywotnią udzielną władzę Witolda	Witold pokonany przez Tatarów nad Worsklą, zagrożony przez Zakon Krzyżacki i Moskwę.
2 X 1413	Horodło	Litwini i Polacy będą się porozumiewać przed wyborem swych władców przyjęcie największych rodzin bojarskich do herbów polskich rozciągnięcie pewnych instytucji i przywilejów na Litwę	chęć zacieśnienia związków wobec trwających zagrożeń; szlachta litewska chce korzystać z przywilejów podobnych jak szlachta polska.
15 X 1432	Grodno	potwierdzenie związku Polski i Litwy potwierdzenie udziału panów polskich i litewskich w powoływaniu wielkiego księcia	starania o koronę królewską Zygmunta Kiejstutowicza, Wielkiego Księcia Litwy.
24 VII 1499	Wilno	potwierdzenie odrębności Wielkiego Księstwa Litewskiego wspólnie wybierany król Polski i wielki książę Litwy dalsze zbliżenie ustrojowe	niepowodzenia Polski (m.in. nieudana kampania mołdawska) wzmacniają pozycję Litwinów.
25 X 1501	Mielnik	wspólny i wspólnie wybierany władca Litwy i Polski (przywrócenie unii personalnej) dalsze zbliżenie ustrojowe obu państw	obalona w 1505 (unia personalna zachowana).
28 VI 1569	Lublin	połączenie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego w jedno państwo: Rzeczpospolitą Obojga Narodów wspólny i wspólnie wybierany władca, wspólny sejm, polityka zagraniczna i moneta odrębne wojsko, urzędy, skarb, prawo sądowe prawo swobodnego osiedlania się szlachty w całym państwie	dążenie szlachty litewskiej do zrównania w prawach ze szlachtą polską; zagrożenie unii wobec braku potomstwa Zygmunta Augusta; unia zatwierdzona przez senatorów i posłów ziemskich koronnych i litewskich (1 VII) i przez króla (4 VII).
16 IX 1658	Hadziacz (ugoda z Kozakami)	Ruś - trzecim równorzędnym składnikiem Rzeczypospolitej (z własnymi urzędami, wojskiem i trybunałem) równouprawnienie prawosławia	bardzo ciężka sytuacja międzynarodowa Rzeczypospolitej; chęć zakończenia wojen kozackich; nie została w praktyce wcielona w życie.
3 V 1791	Warszawa	zniesienie odrębności państwowej Korony i Litwy	Konstytucja 3 Maja.
22 X 1791	Warszawa	wszystkie istniejące lub mające powstać w przyszłości instytucje powinny składać się z tej samej liczby Litwinów i Polaków oraz podlegać kolejnemu kierownictwu obywateli jednej i drugiej strony pomimo wspólności skarbu fundusze pochodzące z Litwy pozostaną na jej terytorium, w odrębnej kasie utrzymanie roli Grodna jako jednej z dwu stolic sejmowych Rzeczypospolitej	chęć uporządkowania spraw litewskich; "Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów".

• Andrzej Chwalba, Kalendarium dziejów Polski: od prahistorii do 1998, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999

• Henryk Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999

• Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996

• Witold Mizerski, Tablice historyczne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 1996

---