1615-606 p.n.e. - W ZIEMI OBIECANEJ
W ZIEMI OBIECANEJ
Około paz
dziernika 1576 r.p.n.e. Izrael wszedł do obiecanej im ziemi Kanaan, co
miało miejsce na wschód od Jordanu. Bóg dał Izraelowi nie tylko ziemię na zachód
od Jordanu, lecz także ziemie na wschód od Jordanu.
Rozpoczęła się wojna o opanowanie ziemi Kanaan, która trwała przez 6 lat, do
około 1570 r.p.n.e. Następnie w 1569 r.p.n.e. podzielono ziemię pomiędzy wszystkie
pokolenia Izraela.
Można zauważyć, że Szatan natychmiast rozpoczął wysiłek, aby wprowadzić w
Izraelu czczenie Baala, Asterota, Molocha, itp. Starał się także zawojować i zwyciężyć
Izraela przez sąsiednie narody. Próbował wprowadzić w Izraelu pogańskie
zwyczaje, systemy i mody, aby ich upodlić i poniżyć zabobonami i niemoralnościami.
- okres sędziów -
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Jozuego (lata około 1570-1562
p.n.e.), przez okres lat 8.
Izraelici z
le czynili w oczach Boga i przez ten czas wiele ucierpieli z rąk
Edomitów.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Otonijela (lata około 1562-1522
p.n.e.), przez okres lat 40. On to pobił Edomitów.
Następnie Izrael, za swoje złe uczynki, wpadł na 18 lat w niewolę
Moabitów połączonych z Ammonitami i Amalekitami. Wybawienie
przyszło od Boga, który pobudził kolejnego sędziego.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Aoda (lata około 1504-1424 p.n.e.),
przez okres lat 80. On to pobił Edomitów.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Deborę (lata około 1424-1404
p.n.e.), przez okres lat 20.
W tym czasie Izraelici z
le czynili łamiąc prawo Przymierza, za co byli
gnębieni przez Kanaatytów, którzy przez 20 lat.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Baraka (lata około 1404-1364 p.n.e.),
przez okres lat 40. Pobił on Kanaatytów.
Następnie Izrael za swoje złe uczynki wpadł na 7 lat w niewolę
Madianitów. Wybawienie przyszło od Boga, który pobudził kolejnego
sędziego.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Gedeona (lata około 1357-1317
p.n.e.), przez okres lat 40. Pobił on Madianitów i Amalekitów uwalniając Izraela.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Abimela (lata około 1317-1314
p.n.e.), przez okres lat 3. Obwołał się on królem i swoją stolicę ustanowił w Sychem.
Zabili go Izraelici.
Izraelici w tym czasie z
le czynili w oczach Boga i służyli pogańskim
Baalom.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Tola (lata około 1314-1291 p.n.e.),
przez okres lat 23.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Jaira (lata około 1291-1269 p.n.e.),
przez okres lat 22.
Następnie Izrael za złe uczynki i służenie Baalom, wpadł na 18 lat w
niewolę Filistynów i Ammonitów. Wybawienie przyszło od Boga, który
pobudził kolejnego sędziego.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Jeftego (lata około 1251-1245 p.n.e.),
przez okres lat 6. Pobił on Ammonitów.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Abesena (lata około 1245-1238
p.n.e.), przez okres lat 7.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Elona (lata około 1238-1228 p.n.e.),
przez okres lat 10.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Abdona (lata około 1228-1220
p.n.e.), przez okres lat 8.
Następnie Izrael za swoje złe uczynki wpadł na 40 lat w niewolę
Filistynów. Wybawienie przyszło od Boga, który pobudził kolejnego
sędziego.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Samsona (lata około 1180-1160
p.n.e.), przez okres lat 20. Pobił on Filistynów. Ale wojny z nimi nadal trwały.
Sprawowanie urzędu sędziego w Izraelu przez Heliego (lata około 1160-1120
p.n.e.), przez okres lat 40.
- okres królów -
Panowanie w Izraelu króla Saula (lata około 1119-1079 p.n.e.), panował lat 40.
Izraelici prowadzili wtedy ciągłe wojny z sąsiadami. Filistyni zostali pobici.
Nieustannie na Izrael napadali Moabici, Ammonici, Edomici i Amalekici,
w walce z którymi zginął izraelski król Saul.
Panowanie w Izraelu króla Dawida (lata około 1079-1039 p.n.e.), panował lat 40.
Pobił on Jebusytów i przeniósł stolicę z Hebronu do Jerozolimy. Do Jerozolimy
sprowadził Arkę Jahwe. Rozpoczęły się czasy świetności Izraela.
Izraelczycy pobili Filistynów i zmusili ich do uległości. Pobici Moabici i Edomici
stali się niewolnikami. Pobici Syryjczycy, Amalekici i Ammonici płacili Izraelowi
daninę. Dawid całkowicie odmienił losy swego ludu.
Panowanie w Izraelu króla Salomona (lata około 1039-999 p.n.e.), panował lat 40.
Wybudował on w Jerozolimie świątynię Bożą. Wyniósł on Izraela do szczytu
powodzenia w wielu dziedzinach. Około 1000r.p.n.e., po śmierci króla Salomona
nastąpiło podzielenie królestwa izraelskiego na dwa oddzielne: na południowe
królestwo Judy (dwa pokolenia) i północne królestwo Izraela (dziesięć
zbuntowanych pokoleń pod wodzą Jeroboama).
- podział królestwa -
Jako pierwszy w Judzie panował król Roboam (w latach około 999-983 p.n.e.),
przez lat 17.
Za jego rządów z
le czynili Izraelici.
W tym czasie Egipcjanie najechali na królestwo Judy i zrabowali Jerozolimę.
W Izraelu panował król Jeroboam (w latach około 999-978 p.n.e.),
przez lat 22.
Pozwolił on Izraelitom na bałwochwalstwo w Betel i Dan. Wzniósł on
w nich złote cielce mające służyć jako tron niewidzialnemu Bogu.
Królestwo Izraela pogrążyło się w religijnym odstępstwie.
W Judzie panował król Abijam (w latach około 983-980 p.n.e.), przez 3 lata.
W dalszym ciągu Izraelici z
le czynili łamiąc Prawo Boże.
Następnym królem w Judzie został Asa (w latach około 980-939 p.n.e.), przez lat
41. On to usunął w królestwie bałwany i starał się czynić dobrze, pozostawił jednak
bałwochwalcze wyżyny.
W Izraelu panował król Nadab (w latach około 978-976 p.n.e.), przez 2
lata.
Za swoje złe uczynki został on zabity przez Baszę.
W Izraelu królem został Basza (w latach około 976-952 p.n.e.), przez 24
lata.
Wymordował on cały ród Jeroboama i bardzo z
le czynił.
Królestwo Judy zostało najechane przez wojska Izraela. Król judzki Asa za skarby
świątyni wykupił wojska syryjskie by napadły na królestwo Izraela, i w ten sposób
zmusiły go do zaprzestania wojny.
W Izraelu panował król Ela (w latach około 952-951 p.n.e.), przez 2 lata.
Za złe uczynki swoje został zabity przez Zimriego.
W Izraelu panował król Zimri, przez 7 dni (951 r.p.n.e.). Wymordował
on cały ród Baszy, i za to zbuntował się przeciwko niemu cały Izrael.
Podczas oblężenia w stolicy w Tirszi, popełnił samobójstwo.
W Izraelu panował król Omri (w latach około 951-941 p.n.e.), przez 10
lat.
W swoim zachowaniu był on gorszy od poprzedników i bardzo z
le
czynił, popierając kult Baala. Przeniósł on stolicę królestwa do
nowozbudowanej Samarii. Ucznił on z Królestwa Izraela lokalną potęgę i
podporządkował Królestwo Judy swojej polityce.
W Izraelu panował król Achab (w latach około 941-918 p.n.e.), przez 22
lata.
y
le czynił on w oczach Boga stając się gorszym od swych
poprzedników. Wziął sobie żonę pogankę Jezabel. Izraelczycy zaczęli
służyć Baalowi, któremu wybudowano świątynię w Samarii. Syryjczycy
kilkakrotnie najeżdżali na królestwo Izraela. Wojska izraelskie i judzkie
wspólnie wyruszyły przeciwko Syrii, lecz zostały pobite.
Panowanie w Judzie króla Jozefata (w latach około 939-914 p.n.e.), przez 25 lat.
Czynił on dobrze i usunął bałwochwalstwo w królestwie Judy, pozostawił jednak
bałwochwalcze wyżyny.
W Izraelu panował król Ochozjasz (w latach około 918-917 p.n.e.),
przez 2 lata.
y
le czynił on w oczach Boga służąc Baalom.
W Izraelu panował król Joram (w latach około 917-905 p.n.e.), przez 12
lat.
y
le czynił on w oczach Boga. Został zabity przez Jehu.
Wojska izraelskie i judzkie wspólnie wyprawiły się i pobiły Moabitów.
W trakcie najazdu Syryjskiego, oblężona została Samaria. Izraelici
jednak pobili i odparli Syryjczyków.
Panowanie w Judzie króla Jorama (w latach około 914-906 r.p.n.e.), przez 8 lat.
y
le czynił on w oczach Boga.
Edomici najechali w tym czasie na Judę.
Panowanie w Judzie króla Ochoziasza, przez 1 rok (906/905 r.p.n.e.).
y
le czynił on w oczach Boga.
Syryjczycy w tym czasie najeżdżali na królestwo Judy.
Panowanie w Judzie królowej Atalii (w latach około 905-899 r.p.n.e.), przez 6 lat.
y
le czyniła w oczach Boga.
Została zabita przez Jehu.
W Izraelu panował król Jehu (w latach około 905-877 p.n.e.), przez 28
lat. Zerwał on z bałwochwalstwem w Izraelu, lecz pozostawił cielce w
Betel i Dan.
Trwały ciężkie walki z Syryjczykami.
Panowanie w Judzie króla Joasza (w latach około 899-859 r.p.n.e.), przez 40 lat.
Dobrze czynił w oczach Boga, choć nie usunął bałwochwalczych wyżyn. Odnowił
świątynię w Jerozolimie.
Trwała długa wojna z Syryjczykami, jednakże król judzki Joasz wykupił się
wojskom syryjskim, które odstąpiły od Judy.
W Izraelu panował król Joachaza (w latach około 876-859 p.n.e.), przez
17 lat.
y
le on czynił w oczach Boga.
Trwała nieustanna wojna z Syryjczykami.
W Izraelu panował król Joasza (w latach około 859-843 p.n.e.), przez 16
lat.
y
le on czynił w oczach Boga.
Izraelczycy w długich wojnach trzykrotnie pobili Syryjczyków.
Panowanie w Judzie króla Amazjasza (w latach około 859-830 r.p.n.e.), przez 29
lat. Dobrze on czynił w oczach Boga, lecz pozostawił bałwochwalcze wyżyny. Został
zabity przez spiskowców.
Wojska izraelskie króla Joasza podbiły królestwo Judy i zrabowały Jerozolimę.
W Izraelu panował król Jeroboam II (w latach około 843-801 p.n.e.),
przez 41 lat.
y
le on czynił w oczach Boga.
W licznych wojnach królestwo Izraela powróciło do swoich granic
odzyskując utracone ziemie.
Panowanie w Judzie króla Azariasza (w latach około 830-778 r.p.n.e.), przez 52
lata. Dobrze on czynił w oczach Boga, lecz pozostawił bałwochwalcze wyżyny. Za
karę Bóg dotknął go trądem, a faktyczną władzę w kraju sprawował jego syn Jotam.
W Izraelu panował król Zachariasz, przez 6 miesięcy (801 r.p.n.e.).
y
le on czynił w oczach Boga. Został on zabity przez spiskowców.
W Izraelu panował król Szallum, przez 1 miesiąc (800 r.p.n.e.).
y
le on czynił w oczach Boga. Został on zabity przez spiskowców.
W Izraelu panował król Menachem (w latach około 800-782 p.n.e.),
przez 18 lat.
y
le on czynił w oczach Boga.
Asyryjczycy w tym czasie najechali na królestwo Izraela, lecz król
Menachem wykupił się z rąk Asyryjczyków, którzy odstąpili od dalszej
walki.
W Izraelu panował król Pekachiasz (w latach około 781-779 p.n.e.),
przez 2 lata.
y
le on czynił w oczach Boga. Został on zabity przez spiskowców.
W Izraelu panował król Pekach (w latach około 778-750 p.n.e.), przez
28 lat.
y
le on czynił w oczach Boga. Został on zabity przez spiskowców.
Asyryjczycy najechali na królestwo Izraela i zajęli część ziem Samarii.
Panowanie w Judzie króla Jotama (w latach około 778-762 r.p.n.e.), przez 16 lat.
Dobrze on czynił w oczach Boga, ale pozostawił w kraju bałwochwalcze wyżyny.
Syryjczycy w tym czasie napadali na królestwo Judy.
Panowanie w Judzie króla Achaza (w latach około 762-746 r.p.n.e.), przez 16 lat.
Czynił on bardzo z
le w oczach Boga.
Syryjczycy sprzysiężeni z królem izraelskim Pekachem najechali na królestwo Judy
i oblegli Jerozolimę. Królestwo Judy utraciło część ziem w tej wojnie. Król judzki
Achaz kupił wojska asyryjskie, które najechały na Syrię, zmuszając jej wojska do
wycofania się z Judy.
Edomici najechali na królestwo Judy.
W Izraelu panował król Ozeasz (w latach około 750-741 p.n.e.), przez 9
lat.
y
le on czynił w oczach Boga.
Gdy Asyria najechała na królestwo Izraela, król Ozeasz poddał się
zaczął płacić daninę. Izraelici zaczęli jednak szybko spiskować przeciwko
Asyrii z Egiptem, i wypowiedzieli posłuszeństwo Asyrii.
Panowanie w Judzie króla Ezechiasza (w latach około 746-717 r.p.n.e.), przez 29
lat. Dobrze on czynił w oczach Boga i usunął bałwochwalcze wyżyny w Judei.
Asyria najechała na królestwo Judy, lecz poniosła całkowitą klęskę.
- upadek królestwa Izraela -
Około 741 r.p.n.e. Asyryjczycy zajęli i zniszczyli królestwo Izraela.
Oblężenie stolicy kraju, Samarii, trwało trzy lata. Ludność izraelską
uprowadzono do niewoli. Było to pierwsze rozproszenie Izraela, w
którym dziesięć pokoleń izraelskich zostało uprowadzonych do Asyrii. W
Samarii Asyryjczycy rozpoczęli na miejsce uprowadzonych Izraelczyków
osiedlać ludność pogańską, co dało początek Samarytanom.
Panowanie w Judzie króla Manassesa (w latach około 717-662 r.p.n.e.), przez 55
lata.
y
le on czynił w oczach Boga i wznosił ołtarze Baala. Wtedy to Bóg wydał wyrok
na królestwo Judy i na Jerozolimę.
Panowanie w Judzie króla Amona (w latach około 662-660 r.p.n.e.), przez 2 lata.
y
le on czynił w oczach Boga i został zabity przez spiskowców.
Panowanie w Judzie króla Jozjasza (w latach około 660-629 r.p.n.e.), przez 31 lat.
Dobrze on czynił w oczach Boga. Obudował świątynię w Jerozolimie. W trakcie prac
remontowych odnaleziono zwoje Prawa Mojżeszowego. Król Jozjasz wprowadził
reformę religijną i odnowił Przymierze z Bogiem.
W owym czasie faraon egipski wyruszył z wielką armią przeciwko Asyrii. Po
drodze pobił Judejczyków.
Panowanie w Judzie króla Jehoachaza, przez 3 miesiące (628 r.p.n.e.).
y
le on czynił w oczach Boga.
Egipcjanie najechali na Judeę i uwięzili króla Jehoachaza.
Panowanie w Judzie króla Jehojakim (lata około 628-617 r.p.n.e.), przez 11 lat.
Egipcjanie uczynili go królem w Judzie i był on zobowiązany do płacenia podatku
Egiptowi. y
le on czynił w oczach Boga.
Na Judeę najechali Babilończycy i przez trzy lata Żydzi służyli Babilonowi.
Następnie kraj spustoszyły wielkie wojny z Syrią i Moabem.
Panowanie w Judzie króla Jehojachin przez 3 miesiące (617 r.p.n.e.).
y
le on czynił w oczach Boga.
Na Judeę najechali Babilończycy, którzy ograbili cały kraj. Król Judy poddał się
królowi Babilonu Nebokadnezarowi I. Babilończycy uprowadzili do niewoli wielu
Żydów wraz z królem Joahimem.
- upadek królestwa Judy -
Panowanie w Judzie króla Sedekiasza (w latach około 617-606 r.p.n.e.), przez 11
lat. Był to ostatni król w Izraelu.
Na tron w Judzie wprowadzili go Babilończycy. y
le on czynił w oczach Boga.
W latach 615-562 p.n.e. w Babilonii panował Nebokadnezar
(Nabucho-donoor) II. Położył on kres państwu asyryjskiemu.
Terytorium Asyrii podzielili się Medowie i Babilończycy.
Powstało tzw. państwo nowobabilońskie.
W paz
dzierniku 606 r.p.n.e. król babiloński Nabuchodonozor podbił całe królestwo
Judy i zdobył Jerozolimę. Po obaleniu Sedekiasza, ostatniego króla Judy, Żydzi trafili
do niewoli w Babilonie. Miasto Jerozolima zostało zniszczone. Świątynia legła w
gruzach. Pomiędzy rzeczami bezpowrotnie zaginionymi w zburzeniu pierwszej
Świątyni była między innymi wyrocznia "Urim i Tumim" arcykapłana.
Królestwo Pana w Izraelu zostało obalone i zaczęły się "czasy pogan" trwające
przez 2520 lat.
Deportowanych Żydów osiedlano w rejonie pomiędzy
Babilonem a miastem Erech, nad kanałem łączącym oba te miasta
(rzeka Kebar). Był to jednak okres bardzo twórczy dla Żydów.
Królestwo Judei (Izrael) upadło, ale wiara i religia Żydów nie
przestała istnieć wraz z upadkiem ich państwa. Istnienie
judaizmu nie było przywiązane do ziemi, bo jego powołanie nie
było krótkotrwałym, lecz ponadczasowym. Jednakże w trakcie
pozostawania Żydów w niewoli babilońskiej, rozumienie i
używanie języka hebrajskiego stopniowo malało a wielu,
szczególnie ludzie młodzi, znalazło się w niebezpieczeństwie nie
rozumienia go i posługiwania się nim. Ale równocześnie, w
czasach niewoli babilońskiej w VI wieku p.n.e., rodził się judaizm
talmudyczny. W tym okresie powstały wśród Żydów instytucje
zajmujące się studiowaniem i interpretowaniem Prawa
Mojżeszowego. Zaczęto wtedy zakładać "domy zgromadzenia",
znane póz
niej pod grecką nazwą "synagoge" ("zgromadzenie"). Były
to domy modlitwy wyznawców judaizmu, zwane po polsku
"bożnicami". W tych domach modlitw, żydowscy wygnańcy w
Babilonie, modlili się ku czci Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba, ku
czci Boga Izraela. Modlili się, choć nie mogli składać przy tym
ofiar, które można było składać tylko w świątyni w Jerozolimie.
Żydowscy wygnańcy zbierali się w każdy szabat (sobotę) by
wspólnie czytać święte księgi, razem się modlić i utrzymywać
zwyczaje i tradycję. Podkreślano przy tym, że Prawo spisane
przez Mojżesza jak i całe Prawo ustne pochodzą od Boga. Żydzi
uważali, że stanowią one dwa uzupełniające się przekłady Prawa
Bożego. Przykazania, prawa i przepisy Tory spisanej były dla
wielu niezrozumiałe, dlatego naturalnie rodziła się potrzeba
tłumaczenia i objaśniania różnych jej punktów. I te właśnie
wyjaśnienia, bez zapisywania ich w pierwszym okresie,
przekazywano ustnie. Uczniowie uczyli się ich na pamięć od
swoich nauczycieli. A działo się to wszystko w "domach nauki"
(hebr. "bet midrasz"), czyli w szkołach.
"Domy nauki" były ogólnie dostępne dla wszystkich
pragnących się uczyć Prawa Bożego. Stopniowo tradycją się
stało, że przychodzący na modlitwy spędzali póz
niej trochę
czasu na studiowaniu Tory i słuchaniu komentarzy.
Życie ludu w rozproszeniu pobudziło uczonych do podania
nowych objaśnień ustaw i przepisów Prawa Bożego.
Tłumaczono, że na czas pobytu w Palestynie naród musiał mieć
swoje przepisy i ustawy, a na to była najlepszą i wystarczającą
Biblia z ustnym jej wyjaśnieniem. W rozproszeniu potrzebne już
były inne zarządzenia, inne prawa, ustawy i przepisy. Przepisy
stworzone dla narodu zajmującego się uprawą roli i hodowlą
trzody, posiadającego Świątynię, nie mogły mieć teraz już
zastosowania, gdyż były niemożliwe do wypełnienia. W
rozproszeniu lud zajmował się handlem, rzemiosłem lub innymi
pracami, a co najważniejsze - nie posiadał Świątyni. Przy takiej
zmianie w położeniu narodu na obczyz
nie, wielu Żydom
przepisy samej Biblii okazywały się niewystarczające.
Przewodnicy ludu uważali za konieczność ustanowienie nowych
praw, zgodnych z nowym położeniem narodu. Prawa te
powinny być zbudowane na wzorze pierwotnej religii Boskiej,
objawionej w Biblii. Należało więc ze słów biblijnych
wyprowadzić, wywnioskować przepisy i zarządzenia, które
mogłyby prowadzić naród we wszelkich okolicznościach
religijnego, moralnego i społecznego życia, w tym nowym jego
położeniu. Taki był właściwy początek rozwoju tradycji
żydowskiej.
--------------------------------------------------
Materiały opracowywane na podstawie: patrz Bibliografia.