Projekt finansowany przez UNIĘ EUROPEJSKĄ
DZIAŁANIE 2 DOKUMENT IV - 2/11/Nr 03 ZADANIE 2.1.2 Standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu MONTER INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH (7136) (PROJEKT) Zespół autorski: mgr inż. Artur Kryczka mgr inż. Krzysztof Wojewoda mgr inż. Mirosław Żurek
RAPORT KWARTALNY NR 4 Projekt Phare PL0003.11 KRAJOWY SYSTEM SZKOLENIA ZAWODOWEGO
Projekt realizowany dla Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
WRZESIEŃ 2003

Wstęp

Prezentowany dokument jest załącznikiem do Raportu Kwartalnego Nr 4 i zawiera:

1. Projekt standardu kwalifikacji zawodowych w wersji uwzględniającej uwagi recenzentów oraz ewaluatorów zewnętrznych.

2. Kopie recenzji sporządzonych przez dwóch recenzentów.

3. Kopię notatki ze spotkania ewaluacyjnego z udziałem trzech ewaluatorów zewnętrznych oraz członków zespołu autorskiego.

4. Kopię komentarza zespołu autorskiego do recenzji.

Niniejszy opis standardu zostaje przedstawiony do akceptacji Ministerstwu Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Komitetowi Sterującemu.

PROJEKT PHARE 2000
KRAJOWY SYSTEM SZKOLENIA ZAWODOWEGO

KOMPONENT 2
OPRACOWANIE ZBIORU KRAJOWYCH
STANDARDÓW KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

STANDARD Kwalifikacji ZAWODOWYCH

dla zawodu

MONTER INSTALACJI
I URZĄDZEŃ SANITARNYCH

(7136)

(PROJEKT - DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO)

Warszawa 2003

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE 6

SŁOWNIK POJĘĆ 7

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA ZAWODU 9

2. syntetyczny opis zawodu 10

3. STANOWISKA PRACY 11

4. ZADANIA ZAWODOWE 12

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 12

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI ZAWODOWYMI
A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 13

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE 14

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH,
PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU 15

Standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu

MONTER INSTALACJI
I URZĄDZEŃ SANITARNYCH (7136)

(PROJEKT)

AUTORZY

• mgr inż. Krzysztof Wojewoda
  Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. L. Wyczółkowskiego w Rykach

• mgr inż. Artur Kryczka
  Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. L. Wyczółkowskiego w Rykach

KONSULTANT DS. METODOLOGII

• mgr inż. Mirosław Żurek
  Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu

RECENZENCI

• mgr inż. Alfred Adamczewski
  Państwowe Szkoły Budownictwa i Geodezji w Lublinie

• dr inż. Piotr Surmacz
  Wydział Inżynierii Budowlanej i Sanitarnej Politechniki Lubelskiej

EWALUATORZY ZEWNĘTRZNI

• mgr inż. Tomasz Pośpiech
  Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Rykach

• mgr inż. Grażyna Gruza
  Wojewódzka Spółdzielnia Budownictwa Wiejskiego w Lublinie,
  Lubelska Okręgową Izba Inżynierów Budownictwa

• mgr inż. Małgorzata Mazurek
  Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Lublinie,
  Lubelska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa

WPROWADZENIE

Na europejskim rynku pracy, gdzie istnieje swoboda przepływu kapitału, towarów, usług i siły roboczej, polityka zatrudnieniowa i edukacyjna wiąże się z pojęciami: współpraca, uznawalność, porównywalność i przejrzystość. Wynika stąd naturalna tendencja do opracowywania w różnych dziedzinach życia społecznego standardów krajowych i ogólnoeuropejskich, w tym standardów kwalifikacji zawodowych w dziedzinie zatrudnienia i szkolenia zawodowego.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, uznając modernizację oferty szkoleniowej za niezbędną dla efektywnej aktywizacji zawodowej i społecznej obywateli, wspiera system edukacji ustawicznej, w szczególności osób bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem. Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował w latach 1993-1997 projekt pt. „Szkolenie Dorosłych” finansowany z pożyczki Banku Światowego, w wyniku którego została rozwinięta i zaktualizowana koncepcja Międzynarodowej Organizacji Pracy konstruowania modułów umiejętności zawodowych (ang.
Modules of Employable Skills). W ramach projektu opracowane zostały modułowe programy szkolenia dla zawodów i specjalności z 21 obszarów zawodowych.

W Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach
2000-2006 zwraca się uwagę na konieczność podwyższania jakości oferowanych usług szkoleniowych, co można osiągnąć m.in. przez zastosowanie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. Strategia zakłada m.in., że na krajowych standardach kwalifikacji, wspólnych dla systemu szkolnego i pozaszkolnego, oparte będą programy nauki zawodu oraz system egzaminów zawodowych.

W latach 1998-2000 Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował projekt finansowany z grantu Europejskiej Fundacji Szkolenia w Turynie oraz rządu Szwecji pt. „Analiza Potrzeb Szkoleniowych”. Rezultatem projektu była metodologia budowania standardów kwalifikacji zawodowych oraz projekty standardów kwalifikacji dla ośmiu zawodów: technik mechanik, pracownik komórek finansowo-księgowych, doradca zawodowy, pośrednik pracy, pracownik socjalny, pracownik administracji samorządowej, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownik ochrony.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, przyjmując rozwój zasobów ludzkich za jeden z priorytetów postępu społeczno-gospodarczego, jak również odpowiadając na wyzwania wynikające z realizacji Strategii oraz budowania gospodarki opartej na wiedzy, kontynuowało powyżej wspomniane działania w ramach Projektu PHARE 2000 „Krajowy system szkolenia zawodowego”. W komponencie drugim tego projektu pt. „Opracowanie zbioru krajowych standardów kwalifikacji zawodowych opartych o analizę wymagań stanowisk pracy” zaprojektowano i udostępniono w bazie danych zbiór 40 krajowych standardów kwalifikacji zawodowych.

Standardy kwalifikacji zawodowych pozwolą na lepsze powiązanie treści kształcenia i szkolenia zawodowego z pracą zawodową i zachowanie określonej jakości oferowanych kursów, niezależnie od miejsca szkolenia. Stworzone zostaną także warunki sprzyjające powszechnemu uczestnictwu w edukacji osób, które opuściły system szkolny. Dla tych osób szczególnie cenne będzie uzyskanie możliwości uznawania umiejętności i kwalifikacji nabytych drogą nieformalną poprzez zdobywanie doświadczeń zawodowych w różnych miejscach wykonywania pracy. Umożliwią im to standardy kwalifikacji zawodowych, które są podstawą uznawania kształcenia nieformalnego.

Wprowadzenie standardów kwalifikacji zawodowych do systemu prawnego i organizacyjnego Polski będzie sprzyjać podniesieniu przejrzystości i jakości przygotowania zawodowego oraz porównywalności świadectw i dyplomów na europejskim, wspólnym rynku pracy. Również inne podsystemy społeczne (np. ubezpieczeń społecznych, wartościowania pracy itp.) mogą elastycznie i w zależności od potrzeb wykorzystywać standardy kwalifikacji zawodowych.

SŁOWNIK POJĘĆ

ZAWÓD	Zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
ZADANIE ZAWODOWE	Logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu. Układ czynności zawodowych, powiązany jednym celem działania, kończącym się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją.
ZADANIA TECHNOLOGICZNE	Dotyczą metod działania podejmowanych na własnym stanowisku pracy, ale wynikających z technologii pracy w przedsiębiorstwie. Są związane z technologią wytwarzania, technologią świadczenia usług, czy też sposobem wykonywania określonych procedur i operacji na stanowisku pracy.
ZADANIA ORGANIZACYJNE	Dotyczą organizacji i planowania pracy na własnym stanowisku, w relacji ze stanowiskami współpracującymi. Łączą zakresy prac z zakresami odpowiedzialności i samokontroli.
ZADANIA KIEROWANIA I WSPÓŁPRACY	Dotyczą współpracy w zespole pracowniczym, kierowania zespołem, organizowania pracy zespołu, współpracy z przełożonymi, kooperantami i otoczeniem przedsiębiorstwa.
ZADANIA KONTROLI I OCENY JAKOŚCI	Dotyczą samokontroli wykonanych prac lub świadczonych usług, kontrolowania pracy podległych pracowników, oceny jakości wyrobów i usług, obowiązków związanych z procedurami systemu zapewniania jakości w przedsiębiorstwie.
KWALIFIKACJE ZAWODOWE	Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zestawu zadań zawodowych.
UMIEJĘTNOŚĆ	Zdolność do wykonania czynności prowadzących do zrealizowania zadania zawodowego.
CZYNNOŚCI ZAWODOWE	Działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. Czynności mogą mieć charakter motoryczny lub intelektualny.
WIADOMOŚCI	Zestaw informacji i procedur działania niezbędnych do ukształtowania określonych umiejętności.
CECHY PSYCHOFIZYCZNE	Wrodzone lub nabyte cechy osobowości, talentu, charakteru i sprawności posługiwania się ciałem (zwłaszcza kończynami i receptorami wzroku, słuchu, dotyku, smaku itp.), niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.
STANOWISKO PRACY	Najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy, część powierzchni produkcyjnej lub usługowej zajmowanej lub obsługiwanej przez pracownika w celu wykonywania powierzonej mu pracy - zadań zawodowych.
STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Akceptowana przez przedstawicieli pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych partycypujących w gospodarce i rynku pracy norma minimalnych wymagań kwalifikacyjnych, w układzie pięciu poziomów kwalifikacji, z podziałem na kwalifikacje związane z typowymi stanowiskami pracy lub zadaniami zawodowymi, kwalifikacje ponadzawodowe, ogólnozawodowe, podstawowe i specjalistyczne dla zawodu opisujące zbiory niezbędnych umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych odpowiadających zadaniom zawodowym i kwalifikacjom wyodrębnionym w zawodzie i gwarantujących jakość wykonywania zawodu.

KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE	Podstawowe umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne potrzebne do sprawnego wykonywania pracy i podejmowania działań w życiu zawodowym i pozazawodowym. Kwalifikacje ponadzawodowe wyrażają się w pozytywnych postawach i pozytywnym stanie fizycznym, przy jednoczesnym opanowaniu ogólnych umiejętności działania praktycznego i umysłowego. Kwalifikacje ponadzawodowe nie uprawniają do wykonywania zawodu, ale są niezbędne do osiągnięcia wymaganej współcześnie jakości pracy. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ponadzawodowe są wspólne dla branży/sektora gospodarki, do której należy zawód poddany standaryzacji.
KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które ukierunkowują do wykonywania prac w określonym obszarze zawodowym, obejmującym zwykle grupę pokrewnych zawodów i specjalności. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w standardzie dla danego zawodu.
KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które umożliwiają efektywne wykonywanie typowych zadań zawodowych charakterystycznych dla określonego zawodu.
KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE	Specyficzne, rzadziej występujące wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych umożliwiających wykonywanie wyspecjalizowanych zadań i pełnienie nietypowych funkcji zawodowych.
POZIOMY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Są hierarchicznym układem kwalifikacji, odzwierciedlającym stopień złożoności i trudności zadań zawodowych oraz związanych z nimi wymagań kwalifikacyjnych. Mogą służyć do wartościowania pracy, budowania hierarchii pracowników, określania zakresów odpowiedzialności, definiowania poziomów kształcenia itp.
Poziom 1	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania prostych, rutynowych zadań wykonywanych pod kierunkiem przełożonego, stanowiących podstawę do dalszych, bardziej specjalistycznych działań.
Poziom 2	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań w sytuacjach typowych. Niektóre zadania mogą być bardziej złożone i wymagać działań samodzielnych, charakteryzujących się indywidualną odpowiedzialnością. Wymagać mogą również umiejętności pracy w zespole.
Poziom 3	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań złożonych, zarówno w warunkach typowych, jak i problemowych. Zadania charakteryzują się różnorodnością wykonywanych czynności i wymagają samodzielności i odpowiedzialności. Dotyczyć mogą również umiejętności kierowania pracą innych osób.
Poziom 4	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania wielu różnorodnych, skomplikowanych zadań o charakterze technicznym, organizacyjnym lub specjalistycznym dla danego obszaru działalności zawodowej. Zadania wymagają wysokiej, osobistej odpowiedzialności i samodzielności, jak również umiejętności kierowania zespołem pracowników.
Poziom 5	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania złożonych zadań, często w sytuacjach problemowych, wymagających podejmowania decyzji o znaczeniu strategicznym dla organizacji. Zadanie te związane są z pełną odpowiedzialnością za pracę i rozwój innych osób, a także wymagają umiejętności diagnozowania, analizowania, prognozowania, planowania oraz wdrażania nowych pomysłów do praktyki gospodarczej.

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA ZAWODU

• Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747).

• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r . Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96).

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U, Nr 62, poz. 627).

• Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz.1229).

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 1994 nr 89 poz. 414).

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2003 nr 80 poz. 718).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 r. w sprawie określania rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 179, poz. 1490).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie objęcia przepisami Prawa geologicznego i górniczego prowadzenia określonych robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej (Dz. U. Nr 62, poz. 561).

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków (Dz. U. Nr 21, poz. 73).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz. U. Nr 40, poz. 470).

• Zarządzenie nr 7/74 Komendanta Głównego Straży Pożarnej z dnia 7 sierpnia 1974 r. w sprawie wprowadzenia wytycznych zabezpieczenia przeciwpożarowego procesów spawalniczych podczas prac remontowo-budowlanych.

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 1995 r. Nr 8, poz. 38).

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. 2002 nr 134
  poz. 1130).

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 stycznia 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne, oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. z 2000r. nr 15. poz. 187 z późniejszymi zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 kwietnia 2002 r. w sprawie wzorów i sposobu prowadzenia centralnych rejestrów osób posiadających uprawnienia budowlane, rzeczoznawców budowlanych oraz ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie (Dz. U. Nr 62, poz. 565).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz. 472).

• PN-EN 287 - wymagania dotyczące uzyskania uprawnień spawacza.

2. syntetyczny opis zawodu

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych może wykonywać zadania zawodowe dotyczące wyposażenia sanitarnego obiektów produkcyjnych, użyteczności publicznej, mieszkalnych, magazynowych itp. i związane z:

• budową i eksploatacją instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych,

• budową i eksploatacją instalacji ciepłej wody i centralnego ogrzewania,

• budową i eksploatacją instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

Wykonuje także studnie kopane obudowane w postaci pionowych szybów o głębokości do 20 m oraz studnie wiercone o średnicy do 100 mm i głębokości do15 m.

Praca wykonywana jest przede wszystkim w budynkach, rzadziej na wolnym powietrzu (np. podczas wykonywania studni). Monter instalacji i urządzeń sanitarnych pracuje zazwyczaj w zespole (rzadziej samodzielnie), którego liczebność zależy od wielkości i rodzaju zadania. W czasie wykonywania zadania współpracuje z innymi monterami i swoimi zwierzchnikami. Może wykonywać prace naprawcze oraz nadzorować eksploatację i konserwować czynne instalacje sanitarne, studnie oraz przydomowe oczyszczalnie ścieków. Może być zatrudniony na stanowisku montera ww. instalacji w firmach wykonawczych instalacyjnych, budowlanych, eksploatacyjnych, wykonujących konserwację remontowo-montażową oraz na stanowisku montera-konserwatora w administracjach domów mieszkalnych.

Na terenie budowy zagrożenia stwarzają wykopy, rusztowania, śliskie nawierzchnie, części ruchome urządzeń i maszyn budowlanych. Dlatego duże znaczenie w tym zawodzie ma posiadanie ogólnej dobrej sprawności psychofizycznej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Godziny pracy montera są na ogół stałe. Czasami praca może być wykonywana w systemie zmianowym. Dzień pracy może ulegać przedłużeniu w zależności od potrzeb i sezonu. Praca montera instalacji i urządzeń sanitarnych jest często pracą sezonową, uzależnioną od pogody i od otrzymanych zleceń.

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych może założyć własną firmę.

W zawodzie monter instalacji i urządzeń sanitarnych można wyróżnić grupy stanowisk związanych z:

• wykonaniem wykopów w różnych gruntach,

• wykonywaniem bruzd i otworów w murach oraz innych prac przygotowawczych i pomocniczych,

• montażem instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych,

• montażem instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody,

• montażem instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,

• montażem prefabrykowanych instalacji w warsztatach i na budowach,

• montażem przydomowych oczyszczalni ścieków,

• montażem kotłów centralnego ogrzewania, wymienników centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, pomp cyrkulacyjnych, hydroforów itp.,

• przeprowadzaniem prób szczelności wykonanych instalacji oraz przygotowaniem ich do odbioru technicznego,

• wykonywaniem izolacji termicznych i przeciwwilgociowych przewodów montowanych w wykopach i na ścianach budynków.

W miejscach, gdzie są wykonywane prace instalacyjne, powietrze często bywa zanieczyszczone pyłem i gazem, może występować zbyt silne lub zbyt słabe oświetlenie, duże natężenie hałasu, zmienne warunki cieplne. Warunki pracy montera narażają go na choroby narządu wzroku, słuchu, nieżyty błon śluzowych nosa, krtani i gardła, choroby kręgosłupa, zapalenie korzonków nerwowych, choroby reumatyczne.

3. STANOWISKA PRACY

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom kwalifikacji zawodowych	Typowe stanowiska pracy	UWAGI
1	*)
2	Pracownik zakładu prefabrykacji instalacji sanitarnych Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych Monter instalacji ciepłej wody Monter instalacji centralnego ogrzewania Monter instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej Studniarz Monter lokalnych oczyszczalni ścieków Monter instalacji pompy ciepła Monter kotłów centralnego ogrzewania, wymienników centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, pomp cyrkulacyjnych, hydroforów itp. Monter instalacji centralnego odkurzania Monter spawacz^1)	^1)Po uzyskaniu odpowiednich uprawnień spawacza wg PN-EN 287.
3	Brygadzista robót ziemnych Brygadzista robót instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych Brygadzista robót instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody Brygadzista robót instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych Brygadzista robót studniarskich
4	*)
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach.

4. ZADANIA ZAWODOWE

1. Analizowanie i wykonywanie dokumentacji technicznej instalacji sanitarnych.

2. Wykonywanie robót budowlanych towarzyszące wykonaniu instalacji sanitarnych.

3. Łączenie i montowanie przewodów instalacji sanitarnych.

4. Montowanie instalacji wodociągowych.

5. Montowanie instalacji kanalizacyjnych.

6. Montowanie lokalnych oczyszczalni ścieków.

7. Montowanie instalacji grzewczych centralnego ogrzewania wodnego i parowego oraz ciepłej wody.

8. Montowanie instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

9. Wykonywanie instalacji grzewczych z pompą ciepła.

10. Wykonywanie napraw, konserwacji i regulowanie instalacji sanitarnych.

11. Organizowanie montażu instalacji sanitarnych.

12. Organizowanie stanowiska pracy montera instalacji sanitarnych zgodnie z przepisami BHP, przeciwpożarowymi, ochrony środowiska i zasadami ergonomii.

13. Podejmowanie współpracy w zespole wykonawczym.

14. Przeprowadzanie kontroli jakość wykonywanych robót.

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

1. Montowanie, naprawianie i konserwowanie instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych.

2. Montowanie, naprawianie i konserwowanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody.

3. Montowanie, naprawianie i konserwowanie instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

4. Budowanie i konserwowanie lokalnych oczyszczalni ścieków.

5. Budowanie i konserwowanie studni kopanych i wierconych.

6. Montowanie, naprawianie i konserwowanie instalacji z pompą ciepła.

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI ZAWODOWYMI A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Zadania zawodowe	Składowe kwalifikacji zawodowych
		K-1	K-2	K-3	K-4	K-5	K-6
Z-1	X	X	X	X	X	X
Z-2	X	X	X	X	X	X
Z-3	X	X	X	X	X	X
Z-4	X	X		X	X	X
Z-5	X			X
Z-6	X			X
Z-7		X	X			X
Z-8		X	X			X
Z-9	X	X	X		X	X
Z-10	X	X	X	X	X	X
Z-11	X	X	X	X	X	X
Z-12	X	X	X	X	X	X
Z-13	X	X	X	X	X	X
Z-14	X	X	X	X	X	X

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom kwalifikacji zawodowych	Kwalifikacje ponadzawodowe
UMIEJĘTNOŚCI
1	*)
2	Przestrzega stosowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. Utrzymuje ład i porządek na stanowisku pracy. Wywiązuje się ze swoich obowiązków. Stosuje zasady pracy zespołowej. Udziela pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku. Doskonali swoje umiejętności zawodowe. Wykorzystuje podstawowe pojęcia z zakresu ekonomiki. Czyta ze zrozumieniem dokumenty regulujące zatrudnienie i działalność gospodarczą. Korzystać ze swoich praw pracowniczych i obywatelskich.
3	Organizuje w razie pożaru akcję ratowniczo-gaśniczą do czasu przybycia jednostek straży pożarnej. Korzysta z zasobów informacyjnych Internetu oraz poczty elektronicznej. Motywuje siebie i innych pracowników do efektywnej i bezpiecznej pracy. Przygotowuje dokumenty związane z prowadzeniem własnej firmy. Sporządza deklaracje podatkowe. Wpływa na właściwe postawy pracownicze.
4	*)
5	*)
WIADOMOŚCI
1	*)
2	Przepisy bhp. Przepisy ochrony środowiska naturalnego. Wymagania dotyczące organizacji pracy. Zasady współpracy w zespole. Zasady i metody udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku. Planowanie ścieżek kariery zawodowej. Gospodarka rynkowa. Prawa i obowiązki pracownika. Podstawowe prawa i obowiązki pracodawcy.
3	Przepisy ochrony przeciwpożarowej. Edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, bazy danych, Internet. Regulaminy pracy i zakresy obowiązków. Zasady i cechy funkcjonowania grup społecznych w środowisku pracy. Zasady prowadzenia działalności gospodarczej. Zasady sporządzania deklaracji podatkowej i ZUS. Techniki prawidłowej motywacji do efektywnej i bezpiecznej pracy.
4	*)
5	*)
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1	*)
2	Dokładność. Odpowiedzialność.
3	Zdolność współdziałania. Podzielność uwagi. Zdolność do samokontroli. Przejawianie samodzielności. Zdolność planowania.
4	*)
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach.

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH, PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych

POZIOM 1

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Analizuje i interpretuje schematy i instrukcje obsługi maszyn i aparatów stosowanych w technice sanitarnej.

• Trasuje instalacje sanitarne.

• Wykonuje proste prace budowlane.

• Wykonuje wykopy w różnych rodzajach gruntu.

• Wykonuje bruzdy i otwory w murach oraz inne prace pomocnicze i przygotowawcze.

• Wykonuje przecinanie wyrobów hutniczych za pomocą narzędzi ręcznych i mechanicznych.

• Wykonuje otwory na kołki rozporowe, śruby i nity.

• Ustala zakres robót.

• Ustala kolejność wykonywanych robót.

• Ustala odpowiednią metodę montażu.

• Czyta i analizuje rysunki instalacji sanitarnych.

• Dokonuje przeglądu instalacji sanitarnych.

• Typuje instalacje sanitarne do remontu.

• Naprawia instalacje i urządzenia sanitarne.

• Kontroluje jakość wykorzystywanych materiałów.

• Dokonuje odbioru technicznego wykonanej instalacji.

WIADOMOŚCI

• Roboty ziemne w budownictwie.

• Technologia ręcznych robót ziemnych.

• Warunki techniczne wykonania robót instalacyjno-montażowych.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Dobra sprawność fizyczna.

• Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa.

• Zręczność rąk.

• Uzdolnienia techniczne.

• Wytrzymałości na długotrwały wysiłek fizyczny.

• Zdolność koncentracji uwagi.

• Zmysł równowagi.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Zabezpiecza antykorozyjnie przewody (K-1, K-2).

• Izoluje cieplnie przewody instalacji sanitarnych (K-1, K-2).

• Wykonuje złącza gwintowane rur stalowych (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Wykonuje złącza rur miedzianych za pomocą lutowania (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Wykonuje złącza rur miedzianych przez kielichowanie końca rury (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Wykonuje złącza zgrzewane rur z tworzyw sztucznych (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Wykonuje złącza klejone rur z tworzyw sztucznych (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Wykonuje złącza kielichowe rur z tworzyw sztucznych (K-1, K-4).

• Wykonuje złącza rur miedzianych przy użyciu łączników miedzianych, mosiężnych (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Wykonuje złącza kołnierzowe rur stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych (K-1,
  K-2, K-3, K-6).

• Wykonuje inne złącza rur z tworzyw sztucznych (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Wykonuje kompensację termiczną dla rur z tworzyw sztucznych, stalowych i miedzianych (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Montuje przewody wodociągowe z rur stalowych ocynkowanych lub z prostych rur z tworzywa sztucznego, łączonych na gwint za pomocą złączek (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Montuje rury stalowe w budynku (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Montuje przewody instalacyjne miedziane w budynku (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Montuje przewody instalacyjne z tworzyw sztucznych w budynku (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Montuje przewody instalacji rozprowadzającej wodę do picia lub celów technologicznych, od wodomierza albo od wejścia przewodu do budynku - do armatury czerpalnej (K-1).

• Montuje urządzenia wraz z uzbrojeniem instalacji rozprowadzającej wodę do picia lub celów technologicznych (K-1).

• Montuje filtry i urządzenia stosowane do uzdatniania wody (K-1).

• Montuje domowe zestawy hydroforowe (K-1).

• Wykonuje połączenie przewodów, armatury i urządzeń przyłącza wodociągowego (K-1).

• Montuje w instalacji wodociągowej urządzenia do pomiaru przepływu wody z zachowaniem wymagań technicznych, takich jak łatwość dostępu, odpowiednie oświetlenie oraz wyposażenie pomieszczeń we wpusty piwnic (K-1).

• Montuje podgrzewacze ciepłej wody (K-1, K-2).

• Montuje urządzenia sprężarkowej pompy ciepła (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Przyłącza pompę ciepła do instalacji klimatyzacyjnej, centralnego ogrzewania lub ciepłej wody (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Płucze instalacje wodociągowe (K-1).

• Dezynfekuje instalacje wodociągowe (K-1).

• Montuje wodne instalacje przeciwpożarowe (K-1).

• Montuje instalacje odprowadzające wody deszczowe z wpustów deszczowych dachowych i powierzchniowych do kanalizacji miejskiej (K-1).

• Montuje przewody kanalizacyjne (z rur żeliwnych, kamionkowych lub z PCV i PP) i urządzenia wraz z uzbrojeniem instalacji odprowadzającej ścieki, od przyborów sanitarnych i urządzeń technologicznych znajdujących się wewnątrz budynku do pierwszej studzienki rewizyjnej za budynkiem (K-1).

• Wykonuje połączenia przewodów i uzbrojenia przyłącza kanalizacyjnego (K-1).

• Montuje przybory sanitarne i wpusty podłogowe (K-1).

• Montuje łapacze tłuszczów, osadniki i inne specjalne urządzenia kanalizacyjne (K-1).

• Montuje przewody i armaturę lokalnych oczyszczalni ścieków (K-4).

• Montuje urządzenia lokalnych oczyszczalni ścieków (K-4).

• Montuje przewody (pionowe i poziome) z zachowaniem odpowiednich spadków, umożliwiających odpowietrzanie i odwodnienie układu grzewczego oraz instalacji ciepłej wody i armaturę instalacji ogrzewczych (ogrzewania parowego o ciśnieniu do 0,6 Mpa) zgodnie z dokumentacją techniczną i zaleceniami nadzoru technicznego (K-2).

• Sprawdza szczelność zespołów grzejnikowych, naczyń wzbiorczych, zbiorników odpowietrzających, rozdzielaczy itp. przed ich wmontowaniem do instalacji (K-2).

• Czyści grzejniki żeliwne przed ich wbudowaniem poprzez płukanie (K-2).

• Dokonuje doboru grzejników do układów grzewczych z uwagi na materiał, z jakiego zostały wykonane oraz wymagań pomieszczeń, w których mają być zainstalowane (K-2).

• Dokonuje doboru armatury w zależności od rodzaju zastosowanego ogrzewania (K-2).

• Montuje i wbudowuje w układ grzewczy odbiorniki ciepła (np. grzejniki) (K-2).

• Montuje przewody instalacji parowych (K-2).

• Montuje armaturę odcinającą, regulacyjną, odwadniającą i odpowietrzającą oraz wydłużki kompensacyjne w sposób zapewniający łatwość dostępu do nich (K-2).

• Montuje i wbudowuje w układ grzewczy urządzenia kotłowni na paliwo stałe (K-2).

• Montuje i wbudowuje w układ grzewczy urządzenia kotłowni olejowej (K-2).

• Montuje i wbudowuje w układ grzewczy urządzenia zabezpieczające instalacje grzewcze (K-2).

• Montuje przewody i kanały dymowe (K-2).

• Montuje przewody wentylacyjne kotłowni (K-2).

• Montuje przewody i kanały spalinowe (K-2).

• Montuje węzeł cieplny w budynkach (K-2).

• Wykonuje grzejnik podłogowy (K-2).

• Montuje przewody i uzbrojenie instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej, zgodnie z dokumentacją techniczną i zaleceniami nadzoru budowlanego.

• Wbudowuje wentylatory, dmuchawy i inne urządzenia wprowadzające powietrze w ruch (K-3)

• Montuje kształtki i armaturę w układach sieciowych instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych za pomocą różnego rodzaju złączy (K-3).

• Wbudowuje w układ instalacyjny urządzenia służące do obróbki powietrza rozprowadzanego przez układ klimatyzacyjny (łapacze kurzu, komory klimatyzacyjne, filtry powietrza, centrale klimatyzacyjne itp.) (K-3).

• Wbudowuje w układ wentylacyjny urządzenia nagrzewające powietrze (nagrzewnice)
  (K-3).

• Wbudowuje urządzenia pobierające powietrze (czerpnie) i urządzenia wyrzucające powietrze (wyrzutnie) (K-3).

• Montuje urządzenia centrali klimatyzacyjnej (K-3).

• Montuje klimatyzatory (K-3).

• Montuje urządzenia regulujące jakość oraz natężenie przepływu powietrza w układzie instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej (K-3).

• Stosuje właściwe narzędzia i przyrządy pomiarowe pozwalające ustalić odległość, poziom i współosiowość montowanych instalacji i urządzeń (K-3).

• Reguluje instalacje wodociągowe (K-1, K-5).

• Reguluje instalacje ogrzewcze (K-2, K-3).

• Wykonuje prace konserwatorskie instalacji centralnego ogrzewania i instalacji ciepłej wody, polegające na sprawdzaniu działania mierników temperatury, ciśnienia i natężenia przepływu wody ciepłej i zimnej, zaworów odcinających, pomp cyrkulacyjnych itp. (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Wykonuje prace konserwatorskie instalacji wodociągowo-kanalizacyjnej polegające na oględzinach stanu technicznego instalacji oraz urządzeń i armatury stanowiącej jej wyposażenie (K-1, K-4, K-5, K-6).

• Remontuje i oczyszcza studnie kopane i wiercone typu abisyńskiego (K-1, K-5, K-6).

• Konserwuje sprzęt używany do czerpania wody i obudowy studni (K-1, K-5, K-6).

• Wykonuje próbę szczelności wykonanej instalacji wodociągowej (K-1, K-5, K-6).

• Wykonuje badanie szczelności wykonanej instalacji kanalizacyjnej (K-1, K-4).

• Wykonuje próbę szczelności wykonanej instalacji grzewczej (K-2, K-6).

• Wykonuje próbę szczelności i próbę ciśnieniową wykonanej instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej (K-3, K-6).

• Wykonuje instalacje centralnego odkurzania zgodnie z dokumentacją techniczną i obowiązującymi normami i zaleceniami nadzoru technicznego (K-7).

• Montuje przewody i uzbrojenie instalacji centralnego odkurzania (K-7).

• Montuje jednostkę centralną instalacji centralnego odkurzania (K-7).

• Zabezpiecza przewody antykorozyjnie (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Izoluje cieplnie przewody instalacji sanitarnych (K-2, K-3, K-6).

WIADOMOŚCI

• Izolacje cieplne przewodów instalacji sanitarnych (K-1, K-2).

• Studnie (K-1, K-5, K-6).

• Źródła wody i jej ujęcia (K-1).

• Uzdatnianie wody (K-1).

• Instalacje wodociągowe ( K-1).

• Instalacje kanalizacyjne ( K-1).

• Lokalne oczyszczalnie ścieków (K-4).

• Instalacje ogrzewcze (K-2).

• Instalacje kominowe (K-2).

• Komfort cieplny w pomieszczeniach (K-2, K-3).

• Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne (K-3).

• Izolacje cieplne przewodów instalacji sanitarnych (K-2, K-3, K-6).

• Korozja metali (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Brak lęku przed wysokością (K-5).

• Brak lęku przed pomieszczeniami ciasnymi, zamkniętymi (klaustrofobia) (K-1, K-2, K-3, K-5).

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Reguluje instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne (K-3).

• Wykonuje połączenie spawane (spawanie gazowe) rur stalowych (K-2, K-3).

• Montuje kolektory słoneczne (K-1, K-2, K-3).

• Montuje instalacje solarne (K-1, K-2).

• Reguluje węzły cieplne (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Montuje przewody i armaturę gruntowego wymiennika ciepła (pionowego lub poziomego) (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Montuje i wbudowuje w układ grzewczy urządzenia kotłowni parowej (K-2).

WIADOMOŚCI

• Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne (K-3).

• Połączenia spawane rur stalowych (K-2, K-3).

• Kolektory słoneczne (K-1, K-2, K-3).

• Instalacje solarne (K-1, K-2).

• Węzły cieplne (K-1, K-2, K-3, K-6).

• Wymienniki ciepła (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Kotłownie parowe (K-2).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Wysoka precyzja w wykonastwie (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

• Umiejętność logicznego myślenia (K-1, K-2, K-3, K-5, K-6).

POZIOM 3

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Wykonuje schematyczne rysunki prostych instalacji sanitarnych.

• Przeprowadza inwentaryzację istniejących instalacji i urządzeń sanitarnych.

• Zamawia i rozlicza podstawowe i pomocnicze materiały instalacyjne.

• Sprawdza zgodność wykonania robót z dokumentacją techniczną.

• Dokonuje odbioru technicznego wykonanej instalacji.

WIADOMOŚCI

• Warunki techniczne i polskie normy wykorzystywane w instalacjach sanitarnych.

• Ogólne zasady wykonywania instalacji sanitarnych.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Wyobraźnia przestrzenna.

• Twórcze myślenie.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

• Nie zidentyfikowano.

Stan prawny na dzień 1 czerwca 2003 r.

19

---