Ziemie polskie pod zaborami teksty źródłowe


Ziemie polskie pod zaborami - teksty źródłowe

A

Tam od Gniezna i od Warty, Biją głosy w świat otwarty,
Biją głosy, ziemia jęczy; — Prusak dzieci polskie męczy!
Za ten pacierz w własnej mowie, Co ją zdali nam ojcowie,
Co go nas uczyły matki, — Prusak męczy polskie dziatki!
Wstał na gnieździe Orzeł biały, Pióra mu się w blask rozwiały...
Gdzieś do Boga z skargą leci...— Prusak męczy polskie dzieci!
Zbudziły się prochy Piasta, Wstał król, berło mu urasta,
Skroń w koronie jasnej świeci, Bronić idzie polskie dzieci...

1. Jakiego wydarzenia dotyczy powyższy fragment tekstu ? ........................................................................

2. Podaj rok opisywanych wydarzeń : ..............................................

3. W jakim zaborze miały miejsce te wydarzenia ? ............................................................

4. Jaką nazwą należy określić politykę pruską : ...................................................................

B

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy!
Polski my naród, polski lud, Królewski szczep Piastowy,
Nie damy, by nas zniemczył wróg... - Tak nam dopomóż Bóg! }bis
Do krwi ostatniej kropli z żył Bronić będziemy Ducha,
Aż się rozpadnie w proch i pył Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg... - Tak nam dopomóż Bóg! }bis
Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz Ni dzieci nam germanił.
Orężny wstanie hufiec nasz, Duch będzie nam hetmanił,
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg... - Tak nam dopomóż Bóg! }bis
Nie damy miana Polski zgnieść Nie pójdziem żywo w trumnę.
Na Polski imię, na Jej cześć Podnosim czoła dumne,
Odzyska ziemię dziadów wnuk...- Tak nam dopomóż Bóg! }bis

  1. Podaj tytuł utworu: ......................................................................................

  2. Podaj imię i nazwisko autora utworu: .......................................................................................

  3. Podaj rok powstania utworu: ...................................................................................

  4. Do jakich wydarzeń odwołuje się 7 akapit ? ................................................................................................................

  5. Jakiego określenia używa się na walką kulturalną, gospodarczą Polaków z germanizacją z zaborze pruskim: ...................................................................................................

  6. Do jakiej postaci odwołuje się akapit 6 ? ...................................................................................................................

  7. Podaj nazwę terminu określającego walką z polskością, Kościołem katolickim, prowadzoną przez „żelaznego kanclerza” Otto von Bismarcka : ...........................................................................................

  8. Wymień dwie instytucje pruskie walczące o ziemie polskie w Wielkopolsce ? ..........................................................................................................................

C

Alojzy Feliński

Boże! coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały,
I tarczą Twojej wszechmocnej opieki
Od nieszczęść, które przygnębić ją miały.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę, wolną pobłogosław Panie*)
Boże! coś Polskę przez tak liczne wieki
Okrytą blaskiem potęgi i chwały,
Nagle spod swojej usunął opieki
I wzniósł te ludy, co jej służyć miały.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę, wolną pobłogosław Panie. *)
Tyś, co ją potem, tknięty jej upadkiem,
Wspierał walczącą za najświętszą sprawę
I chcąc świat cały mieć jej męstwa świadkiem,
wśród samych nieszczęść pomnożył jej sławę.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę, wolną pobłogosław Panie. *)
Niedawnoś zabrał wolność z polskiej ziemi
A łez, krwi naszej popłyneły rzeki;
Jakże to okropnie to być musi z temi,
Którym Ty wolność odbierzesz na wieki.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę, wolną pobłogosław Panie. *)
Jedno twe słowo, wielki gromów Panie!
W chwili nas z prochów wskrzesić będzie zdolne,
Gdy znów zasłużym na Twe ukaranie,
Obróć nas w prochy, ale w prochy wolne!
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę, wolną pobłogosław Panie. *)

) W okresach zniewolenia (ostatnio w połowie XX wieku) wers ten był śpiewany "Ojczyznę wolną racz nam zwrócić Panie" lub "Ojczyznę, Wolność - racz nam zwrócić Panie"

  1. Podaj tytuł utworu: ......................................................................................

  2. Do jakich walk odwołuje się akapit 14 ? .......................................................... i .......................................................

D

Pieśń wygnańców

Stańmy bracia wraz, Ilu jest tu nas.
Zróbmy przyjacielskie koło I zanućmy pieśń wesołą,
Póki mamy czas -Póki mamy czas.
То dobrze, że wraz Los popędza nas,
Pójdziem chętnie do Wijatki, Do Kaukazu, do Kamczatki,
Byle tylko wraz - Byle tylko wraz.
Dobrze też i tо, Że koledzy są,
Lepiej razem być w niewoli, Niż samemu w szczęsnej doli,
Śpiewaj bracie hoc! - Śpiewaj bracie hoc!
Czegoż bracie my, Rzewnie lejem łzy.
Jakież nas zwalczyły cuda? Duma, zdrada i obłuda.
I los ciągle zły — I los сiągle zły.
Nie рłасz bracie, nie, Przeminie to złe.
Jeszcze siędziem na swe szkapy, I wypędzim te kacapy,
I odbierzem swe —I odbierzem swe.
Czego płaczesz hej, Śmiej się bracie, śmiej,
Jeszcze chwycim za pałasze. Za te dzielne kosy nasze
I wysieczem złe, Co nas niszczyć chce.
Wspomnij bracie mój, Pod Grochowen bój,
Czy pamiętasz strach Moskali, Jak przed nami uciekali,
Jak ich ginął rój - Jak ich ginął rój.
Choć los wypadł zły, Otrzyj bracie łzy,
Tylko wspomnij na Dubienkę, Wielkie Dęby, Ostrołękę,
I ten armat huk — I ten armat huk.
Tam to Polak bił, Garstką własnych sił.
Za со się bił? Za Ojczyznę I za przodków swych spuściznę,
Bo duch męstwa żył - Bo duch męstwa żył.
Jeszcze polski lud Zniszczy wrogów ród;
Jeszcze skruszy moc tyranów, Podłych zdrajców, dumnych panów.
Pomści własnych krzywd - Pomści własnych krzywd

1. Jakiego określenia używa się na skazanie byłych powstańców na ciężkie prace na Dalekim Wschodzie Rosji carskiej ? .....................................................................................................................

2. Jakie wydarzenie opisują wiersze 19-27 ? .......................................................................................

  1. W jakich latach miało miejsce wydarzenie opisane w wierszach 19-27 ? .................- ...................

  2. Jak nazywa się masowy wyjazd z kraju po upadku powstania listopadowego około 10 tys. patriotów, głównie do Francji, Anglii, Belgii

  3. Jakiego zaboru dotyczą opisywane wydarzenia ? ......................................................

E

Kiedy ostatni bojownicy sprawy polskiej z pogardą rzucali w oczy caratowi okrzyk: „Jeszcze Polska nie zginęła
, oni, bezwiedni przedstawiciele stanu szlacheckiego, nie zrozumieli, że dopiero na gruzach ich Polski, Polski szlacheckiej, powstanie nowa, o przyszłości pewnej, o sile niezwyciężonej- Polska socjalistyczna. Żądamy zupełnego zniesienia rządów klasowych, samodzielnej Rzeczypospolitej demokratycznej. Całkowitego równouprawnienia narodowości wchodzących w skład Rzeczypospolitej, równości wszystkich obywateli kraju bez różnicy płci, rasy, narodu, wyznania. Bezpłatnego i przymusowego, powszechnego nauczania, wolności słowa, druku, zebrań, stowarzyszeń. Pod względem ekonomicznym żądamy prawodawstwa pracy, 8-godzinnego dnia pracy, minimum płacy robotniczej, równej pracy dla kobiet i mężczyzn, zakazu pracy dzieci do lat 14, zabezpieczenie państwowe w razie wypadków, choroby, stopniowego uspołecznienia ziemi.

  1. Jest to fragment programu partii politycznej ? ...........................................................................

  2. Wymień cztery argumenty przemawiające za tym, że jest to właśnie ta partia:

a. .........................................................................................................................................................................................

b..........................................................................................................................................................................................

c..........................................................................................................................................................................................

d............................................................................................................................................................................................

  1. W którym roku powstała to partia ? .................................................

  2. Wymień dwóch czołowych polityków tej partii ( imię i nazwisko):

a....................................................................................... b....................................................................................

  1. Jak nazywały się dwa odłamy tej partii po rozłamie w roku 1906 :

a......................................................................... b...................................................................

F

Stoimy na gruncie szerokiego liberalizmu i radykalnego programu społecznego w stosunku do wielu zagadnień,. Ostrze walki zwracamy w pierwszym rzędzie przeciw szlachcie i wielkiej własności, które mają w swoim ręku sejm galicyjski we Lwowie i Koło Polskie w Wiedniu, idąc ręka w rękę z rządem, opanowały zupełnie niepodzielnie życie całego kraju. Walka rozszerzyła się także na wszechwładną biurokrację, pilnującą interesów wielkiej własności ze szkodą i krzywdą dla chłopów. Dążymy do narodowego, politycznego, ekonomicznego i cywilizacyjnego podniesienia ludu, który jest rdzeniem narodu. Sprawiedliwość wymaga reformy wyborczej, równającej obywateli w obliczu prawa. Szczególną pieczołowitością otaczamy gospodarkę ludową, opierającą się na małej własności rolnej i na warsztacie rękodzielniczym.

  1. Do jakiej partii okresu zaborów należy powyższy fragment programu ? .......................................................................

  2. Wymień dwa argumenty przemawiające za powyższą partią:

a.............................................................................................................................................................................................

b.............................................................................................................................................................................................

  1. W którym roku powstała powyższa partia ? .....................................................

  2. Wymień z imienia i nazwiska dwóch czołowych polityków tejże partii ?

a. ....................................................................................... b......................................................................................

  1. W jakim zaborze powstała i działała najprężniej ta partia ? .................................................................................

  2. Wymień dwa odłamy partii, w której w roku 1913 doszło do rozłamu:

a......................................................................................... b.................................................................................

  1. Jakim terminem określało się konserwatywnych polityków z Galicji, prowadzących politykę lojalizmu wobec zaborcy ? .......................................................................................

  2. Podaj nazwę parlamentu w Galicji .....................................................................................

  3. Podaj imię i nazwisko wieloletniego namiestnika Galicji : .....................................................................................

  4. Podaj imię i nazwisko polnego polityka, który w latach 1895-1897 był premierem w rządzie austriackim: ..............................................................................................

G

Zachowanie, niezależność, rozwój i potęga najwyższej indywidualności społecznej, jaką jest naród, ma za podstawę egoizm narodowy, przed którym wszelki inny egoizm, ustępować musi. Wszelkie stowarzyszenia, organizacje, stronnictwa i klasy czuć się powinny częściami narodu, pracować z myślą o jego dobru. Patriotyzm polega na ścisłym związku jednostki ze swym społeczeństwem, na traktowaniu wszystkich jego spraw i interesów jako swoje. Równolegle musi przejawiać się w pracy twórczej, podnoszącej wartość narodu na wszystkich polach. Państwo zatem może tworzyć naród zdrowy, silny, liczny , złożony z rdzennie polskiej ludności.

  1. Jakiej partii jest to program: ..............................................................................

  2. Wymień z imienia i nazwiska dwóch przywódców tej partii:

a........................................................................................ b................................................................................

3. Wymień z nazwy kolejne partie narodowe na ziemiach polskich II połowy XIX wieku:

a..................................................... b............................................................. c..............................................

  1. Podaj określenie na ruch narodowy: ...........................................................

  2. Wymień dwa ważne hasła programu polskich partii narodowych:

a...........................................................................................................................................................................

b...........................................................................................................................................................................

  1. Co było największym zagrożeniem dla odrodzenia państwa narodowego ( który zaborca, jaka polityka ?) : ..........................................................................................................

F

Zjazd uznaje za najbliższe zadanie polityczne klasy robotniczej w Królestwie Polskim i na Litwie obalenie caratu i zdobycie swobód politycznych. Zjazd uważa przy tym, że wystawienie w programie żądania niepodległości państwa polskiego nie tylko nie przyniesie realnych korzyści w walce o wyzwolenie proletariatu, lecz walkę tę utrudnia. Dla osiągnięcia swobodnego i szerokiego rozwoju ruchu robotniczego partia żąda zupełnej wolności stowarzyszeń, strajków, zgromadzeń, słowa, języka, druku i sumienia. Drugą część programu stanowią żądania ochrony klasy robotniczej, jak ustanowienie ogólnego dnia roboczego najwyżej 8 godzin dziennie, zakaz pracy dzieci do lat 14, zakaz pracy kobiet i młodzieży w szczególnie szkodliwych gałęziach pracy.

  1. Podaj nazwę partii ( skrót i jego wyjaśnienie), której fragment programu przedstawiono powyżej: .................................................................................................................

  2. W którym roku powstała ta partia ? .......................................................

  3. Jaka nazywała się partia ( skrót i jego rozwiązanie) powstała w roku 1893 ? ..................................................................................................................................................

  4. Wymień z imienia i nazwiska trzech przywódców tejże partii:

a..............................................................................................................

b...............................................................................................................

c................................................................................................................

  1. Jaki jest stosunek partii do kwestii narodowej ? ..........................................................................................................................................................................................

G Dążenia cele swoje proletariat polski formułuje w sposób następujący:

  1. Jest to fragment programu partii pod nazwą: .............................................................................................................

  2. Głównymi przywódcami tej [partii ( wpisz imię i nazwisko) byli:

a.......................................................................................... b......................................................................................

  1. Pierwsza partia lewicowa na ziemiach polskich w okresie zaborów powstała w roku: ................................................

  2. Głównym punktem programu partii było:

a..............................................................................................................................................................................................

H

Celem założonego 3 listopada 1894 r. Związku jest: wzmocnienie i skupienie niemczyzny na kresach wschodnich Rzeszy, osiedlonych polską ludnością, przez podniesienie i utrwalenie poczucia niemiecko-narodowego, jak również przez wzmożenie i gospodarcze wzmocnienie niemieckiej ludności.
Ma się to stać przez:
        a) obserwowanie wszystkich kwestii i wydarzeń na polu narodowym i przez reprezentowanie publiczne narodowo niemieckich interesów poprzez właściwe środki, głównie przeciw usiłowaniom polskiej prasy;
        b) przeciągnięcie Niemców do posiadłości miejskich i wiejskich, a także niemieckich rzemieślników, przemysłowców, szynkarzy, kupców, lekarzy, adwokatów, urzędników w przedsiębiorstwach tam, gdzie ich brak;
        c) wzmocnienie niemieckiego stanu średniego w mieście i na wsi za pomocą właściwych środków, a szczególnie przez zapewnienie klienteli oraz kredytu w potrzebie;
        d) organizowanie zgromadzeń wędrownych (dni niemieckie) w celu omówienia spraw narodowych;
        e) popieranie niemieckiego nauczania itd.
Członkiem może zostać każdy Niemiec (...).

1. Podaj nazwy opisanej organizacji:

    1. w skrócie : ...........................................................................................

    2. pełna nazwa: ...................................................................................................................

2. w jakim zaborze działała ta organizacja ? ..............................................................................................

3. wymień dwa główne zadania organizacji:

a................................................................................................................................

b.................................................................................................................................

I

My, Wilhelm (...) za zgodą obu Izb Sejmu monarchii, zarządzamy co następuje:
§ 1. Ażeby przez osiedlenie włościan i robotników niemieckich w prowincjach poznańskiej i zachodniopruskiej wzmocnić żywioł niemiecki przeciwko dążnościom polonizacyjnym, zostaje oddany do dyspozycji rządu państwowego fundusz stu milionów marek w celu:
        1. zakupu ziemi,
        2. pokrycia, o ile zajdzie potrzeba, tych kosztów, jakie wynikną z powodu:


                a) dokonania pierwszych urządzeń,
                b) pierwszego uregulowania stosunków gminnych, kościelnych i szkolnych nowych osad (...).

Wykonanie niniejszej ustawy przekazane zostaje specjalnej komisji, która podlegać będzie ministerium stanu.

  1. Podaj nazwę organizacji: ..............................................................................................

  2. W którym roku powstałą ta organizacja ? .................................................

  3. w jakim zaborze działała ta organizacja ? .....................................................................

  4. wymień dwie funkcje powołanej do życia organizacji:

a.............................................................................................................................................

b.............................................................................................................................................

J

Po objęciu władzy w kraju w r. 1883 przez gen. gub. Hurkę, oblicze Apuchtina* od razu się zmieniło. Dzięki temu, że Apuchtin przestał przyjmować Polaków na posady nauczycielskie, liczba Rosjan nauczycieli gwałtownie zaczęła się zwiększać, a rusyfikacja i ucisk młodzieży w szkołach dochodził do monstrualnych rozmiarów (...). Surowo zabroniono czytania i posiadania polskich książek, a kontrola była tak ścisła, że przy odwiedzaniu stancji uczniowskich przeglądano książki każdego ucznia i przetrząsano sienniki, kufry z rzeczami, czy tam nie było schowanych książek polskich. W razie znalezienia książki polskiej zapisywano ucznia do dziennika kar, sadzano w święto na kilka godzin do kozy(...). Gdy zaś u ucznia znaleziono książkę o treści politycznej lub antypaństwowej treści socjalistycznej, bezwarunkowo wydalano ucznia z gimnazjum a stancję zamykano (...).  Żadne tego rodzaju represje nie pomagały. Uczniowie mieli książki polskie, czytali je, tworzyli biblioteki, kółka samokształceniowe w języku polskim. Biblioteki znajdowały się w pewnych miejscach, przeważnie w lokalach kolegów, mieszkających u rodziców wolnego zawodu, gdzie też kolejno odbywały się posiedzenia kółek (...).

  1. Jakiego zaboru dotyczy powyższy tekst ? .................................................................................................................

  2. Wyjaśnij termin „noc apuchtinowska”- .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  3. Wymień trzy przykłady rusyfikacji szkolnictwa :

a...................................................................................................................................................................................

b..................................................................................................................................................................................

c...................................................................................................................................................................................

  1. Wymień dwa przykłady walki z rusyfikacją szkolnictwa:

a...................................................................................................................................................................................

b..................................................................................................................................................................................

K

Najjaśniejszy cesarzu i królu nasz miłościwy!

Skoro nadejdzie pora, przystąpimy do zadania przekazanego przez ciebie reprezentantom królestw i krajów Austrię składających,  z ufnością i otuchą, bo przekonani jesteśmy, że gdy uznane najwyższym twym dyplomem z dnia 20 października 1860 prawa i dziejowe tradycje krajów w skład państwa wchodzących dojdą do pełnego znaczenia, a orzeczenie ludów twoich, najjaśniejszy panie, wolnym przez legalnych reprezentantów ich wypowiedziane głosem, skutek otrzyma, niepodobnym się już stanie system centralizacji, która paraliżując siły żywotne ludów, podkopywała i wytliła to, co stanowi całego państwa potęgę. (...) Świadomość własnego dobra i sumienia innych narodów, chrześcijańsko - cywilizacyjną myślą przejętych, nie dozwoli, aby Austria   w pełnieniu tego posłannictwa stała odosobniona. Takie posłannictwo było udziałem naszym przez długie wieki. Bez obawy więc odstępstwa od myśli naszej narodowej, z wiarą w posłannictwo Austrii i z ufnością w stanowczość zmian, które twoje monarsze słowo jako niezmienny zamiar wyrzekło, z głębi serc naszych oświadczamy, że przy tobie, najjaśniejszy panie, stoimy i stać chcemy.

1. W jakim zaborze powstał powyższy tekst ? .............................................................................................

2. Kto jest adresatem dokumentu ? ............................................................................................

3. W którym roku powstał dokument ? .....................................................................................

4. Jakie ugrupowanie konserwatywne z Galicji napisało tą odezwę ? ......................................................................................

5. Jaki był stosunek tego ugrupowania do zaborcy austriackiego ? ..........................................................................................

6. Jak nazywał się polski parlament w Galicji ? ..............................................................................

7. Podaj trzy przykłady „autonomii Galicji”:

a..........................................................................................................................................................................................

b..........................................................................................................................................................................................

c..........................................................................................................................................................................................

L

Do ferii wielkanocnych 1901r. naukę religii pobieraliśmy w języku polskim .Dnia 24 IV nauczyciele zaczęli nas obdarowywać niemieckimi katechizmami. Nie chciałam tego przyjąć. Tak samo postąpił Stanisław Jerzyński. (...)

Dnia 6 V zaczynają protestować rodzice przeciw zatrzymaniu ich dzieci codziennie na dwugodzinnym areszcie za nie odpowiadanie na lekcjach religii w języku niemieckim. Wysłali oni do kierownika szkoły protest, pod którym podpisali się (...). W dniach 10 i 13 V 1901r. pozostawiono w areszcie 36 uczniów i uczennic . Ja i Stanisław Jerzyński otrzymaliśmy po 6 "łap" za to, że nie chcieliśmy ani jednym słówkiem odpowiadać w języku niemieckim (...). Przechodnie i mieszkańcy sąsiednich domów podchodzili do dzieci opuszczających szkołę i pytali o powód płaczu. Gdy dowiedzieli się, za co dzieci były bite, zaczęli wygrażać katom. Ojciec mój wszedł do szkoły z żądaniem zaprzestania chłosty. Interwencja ta jednak nie odnosiła żadnego skutku . Tłum rósł i przybierał coraz groźniejszą postawę. (...) Nauczyciel Schoelzchen w obawie przed zemstą tłumu przeszedł przez płot do sąsiadującego ze szkołą hotelu i stąd wezwał pomocy policji, która zjawiła się przed budynkiem szkolnym i uwolniła z opresji pozostałych nauczycieli. (...) Strajk nie osłabł, lecz przeciwnie, przybierał na sile, gdyż przyłączyły się do nas dwie drugie klasy . Razem zastrajkowało w najwyższych klasach do 190 uczniów i uczennic. Pod naciskiem opinii publicznej zaprzestano nas bić za brak odpowiedzi w języku niemieckim na lekcjach religii, natomiast zatrzymywano nas po lekcjach na kilka godzin w tzw. areszcie . W czasie karceru szkolnego trzeba było milczeć i siedzieć spokojnie. Inspektor szkolny Winter odwiedzał nas dość często. (...) Często pytał nas: "Kim jesteście ?" - Odpowiedź była jedna: "Jesteśmy Polakami " (...).

  1. W jakim zaborze miały miejsce opisywane wydarzenia ? .....................................................................................

  2. Podaj określenie na powyższe wydarzenia : ...........................................................................................

  3. Podaj rok opisywanych wydarzeń: ..............................................

  4. Podaj główną przyczynę wydarzeń:

.....................................................................................................................................................

  1. Jakie kary, sankcje zastosowano wobec strajkujących ?

a..................................................................................................................................................

b..................................................................................................................................................

Ł

Tak było jak dzisiaj - mrok miękki

Liście zeschłe na ulicy

Tylko, że czekali w łazienkach

Belwederczycy

  Tak jak dzisiaj wiatr gwizdał i krążył

Wśród gałęzi nagich - nie inaczej

Tylko w czasie lekcji w szkole podchorążych

Wysocki wszedł i zawołał - „Polacy”

  Ja co dzień - było w teatrze przedstawienie

w kawiarniach jak zwykle strojne panie

Wtem mrok się krzykiem zapienił

„ Walka! Powstanie!”

  W cichym mieście - warkot bębnów ulicy

Krzyk „ do broni” w nocnej pustce urasta

Z okien trwożne tworze, „czemu krzyczą?”

I nagle obudziło się miasto.

  Dzisiaj w Łazienkach wiatr w gałęziach krzyczy

Jak wtedy - wrony lecą z krzykiem

Czy to Belwederczycy

Pod Sobieskiego pomnikiem?

  My dzisiaj wolni - pierzchły wszystkie zmory

Wstała Polska żywa, Polska nowa

Nie przepadła tamta wiara i poryw

Nie darmo była Noc Listopadowa

  1. Jakiego wydarzenia w dziejach Polski pod zaborami dotyczy ten utwór ? .....................................................................

  2. Podaj dokładną datę ( dzienną) wydarzeń ? .................................................................

  3. Jak nazywała się organizacja spiskowa, która zapoczątkowała wydarzenia ? ................................................................

  4. Podaj imię i nazwisko przywódcy tej organizacji: ..............................................................

  5. Czym była wówczas Belweder ? .................................................................................................................

  6. Kogo spiskowcy szukali w Belwederze ? ...................................................................................................

  7. Jaką funkcję obecnie pełni Belweder ? .......................................................................................................

  8. W jakich latach trwał ten zryw niepodległościowy ? ..............................- ....................................

  9. Wymień cztery bitwy tego powstania:

a............................................. b................................... c................................ d..............................................

  1. wymień czterech dyktatorów tego powstania:

a................................................................................... b...........................................................................

c..................................................................................... d...........................................................................

M

W imię Najświętszej i Nierozdzielnej Trójcy

Art. I

Księstwo Warszawskie, z wyjątkiem prowincji i okręgów, którymi w następnych artykułach inaczej rozporządzono, połączone zostaje z Cesarstwem Rosyjskim. Związane z nim będzie nieodwołalnie przez swoją konstytucję, aby było posiadane przez najjaśniejszego cesarza Wszechrosji, jego dziedziców i następców na wieczne czasy. JC Mość zastrzega sobie nadać temu krajowi, używającemu administracji oddzielnej, rozciągłość wewnętrzną, jaką uzna za stosowną. Przybierze z innymi swymi tytułami tytuł cara, króla polskiego (...)

Polacy, poddani państw Rosji, Austrii i Prus, otrzymają reprezentację i instytucje narodowe urządzone wedle modły bytu politycznego, jakie każdy z rządów, do których przynależą, osądzą za pożyteczne i stosowne im udzielić.

Art. II

Część Księstwa Warszawskiego, którą Najjaśniejszy król pruski posiadać będzie w zupełnym wszechwładztwie i własności dla siebie i swoich następców pod nazwą Wielkiego Księstwa Poznańskiego, objęte będzie następującą linią (szczegółowe określenie granicy).

Art. III.

JC i Apostolska Mość posiadać będzie prawo własności i wszechwładztwo saliny wielickiej, równie jak i okręgu do niej należącego.

Art.VI

Miasto Kraków ze swoim okręgiem ogłoszone będzie na wieczne czasy miastem wolnym, niepodległym i Ściśle neutralnym pod opieką Rosji, Austrii i Prus.

  1. Podaj nazwę dokumentu ? ....................................................................................................

  2. Podaj rok powstania dokumentu ? ...................................................................

  3. Przedstaw podział ziem ( nazwy terytoriów zależnych) między zaborców:

    1. Prusy- .....................................................................................................................

    2. Rosja- .....................................................................................................................

    3. Austria, Rosja, Prusy- ..................................................................................................................

  4. Kto wg powyższego dokumentu pełnił funkcję króla Polski ? .............................................................

  5. Jakim innym terminem określano nazwę ziem polskich przyznanych Rosji: ...........................................................

N

Najświętsze i najuroczystsze umowy tyle tylko są nienaruszonymi, ile wiernie dotrzymywanym! ze stron obydwóch. Długie cierpienia nasze znane światu całemu: przysięgą zaręczone prze dwóch panujących, a pogwałcone tylekroć swobody nawzajem i naród polski od wierności dziś panującemu uwalniają. Wyrzeczone na koniec przez samego cesarza Mikołaja słowa, że pierwszy wystrzał z naszej strony stanie się na. zawsze zatracenia Polski hasłem, odejmując nam wszelka sprostowania krzywd naszych nadzieję, nie zostawiają jak rozpacz szlachetną.

Naród zatem polski, na sejm zebrany, oświadcza; iż jest niepodległym ludem i że ma prawo temu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna, po którym z pewnością będzie się mógł spodziewać, że mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie i bez uszczerbku dochowa.

  1. Jakiego wydarzenia dotyczy powyższy tekst ? ...........................................................................................

  2. Podaj datę dzienną wydarzenia ? ....................................................................

  3. Jaki był bezpośredni skutek tego wydarzenia ? .........................................................................................

  4. Podaj imię i nazwę rodu zdetronizowanego króla Polski ? .......................................................................

O

Komitet Centralny jako Tymczasowy Rząd Narodowy.

Nikczemny rząd najezdniczy, rozwścieklony oporem męczonej przezeń ofiary, postanowił zadać jej cios stanowczy: porwać kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jaj obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie. Polska nie chce, nie może poddać się bezopornie temu sromotnemu gwałtowi; pod karom hańby przed potomnością powinna stawić energiczny opór. Zastępy młodzieży walecznej, młodzieży poświęconej, ożywione gorącą miłością Ojczyzny, niezachwianą wiarą

          w sprawiedliwość i pomoc Boga, poprzysięgły zrzucić przeklęte jarzmo lub zginąć. Za nią więc narodzie Polski, za nią! W pierwszym zaraz dniu jawnego wystąpienia, w pierwszej chwili rozpoczęcia świętej walki, K(omitet )C (entralny) N (arodowy) ogłasza wszystkich synów Polski, bez różnicy wiary i rodu, pochodzenia i stanu, wolnymi i równymi obywatelami kraju. Ziemia, którą Lud rolniczy posiadał dotąd na prawach czynszu lub pańszczyzny, staje się od tej chwili bezwarunkową jego własnością, dziedzictwem wieczystym. Właściciele poszkodowani wynagrodzeni będą z ogólnych funduszów Państwa. Wszyscy zaś komornicy i wyrobnicy, wstępujący w szeregi obrońców kraju, lub w razie zaszczytnej śmierci na polu chwały, rodziny ich otrzymują z dóbr narodowych dział obronionej od wrogów ziemi.

Do broni więc, Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni! Bo godzina wspólnego wyzwolenia już wybiła. (...)

  1. Podaj nazwę dokumentu: ...................................................................

  2. Podaj datę dzienną ogłoszenia dokumentu ? ....................................................................................

  3. Do jakiego wydarzenia nawiązuje pierwszy akapit ? .............................................................

  4. Dokument pochodzi z okresu ? ...........................................................................................( powstania)

  5. Jakie ugrupowanie polityczne ogłosiło się Tymczasowym Rządem Narodowym ? ...........................................

  6. Wymień dyktatorów Tymczasowego Rządu Narodowego :

a................................................................. b...................................................... c.........................................

  1. Wymień przywódców Rządu Narodowego:

a................................................................................. b......................................................................

  1. Wymień czterech przywódców partii partyzanckich:

a........................................................................................... b............................................................................

c............................................................................................ d............................................................................

P

§13. Kto poza obrębem zabudowanej miejscowości zamierza wnieść bądź urządzić budynek mieszkalny, winien posiadać pozwolenie osiedleńcze, wydawane przez wydział powiatowy, w obrębie zaś miasta przez miejscowe władze policyjne.

§13b. W prowincjach poznańskiej i zachodnio pruskiej należy pozwolenia osiedleńczego odmawiać dotąd, dopóki (petent) nie przedstawi poświadczenia prezesa regencji, że dana osada nie sprzeciwia się celom ustawy (o kolonizacji) z 1886r. (...)

  1. W jakim zaborze obowiązywały powyższe przepisy ? ..............................................................................

  2. Jaki był cel tej ustawy ? .............................................................................

  3. Z którego roku pochodziła powyższa ustawa ? .............................................................................

  4. Podaj imię i nazwisko wielkopolskiego chłopa, który w pomysłowy sposób obszedł zgodnie z prawem zalecenia ustawy: ...............................................................................

R

Polacy!

Godzina powstania wybiła. Cała rozszarpana Polska dźwiga się i zrasta - powstali już bracia nasi w Ks. Poznańskim, w Polsce Kongresowej, w Litwie i na Rusi biją się z wrogiem. Biją się o najświętsze prawa wydarte im podstępem i przemocą. Wszak wiecie, co się działo i co się ciągle dzieje, kwiat naszej młodzieży gnije w więzieniach, starcy, co wspierali nas radą, oddani bezcześci, księża obrani z wszelkiej powagi, słowem: każdy, kto czynem, a nawet myślą tylko pragnął żyć, umierać dla Polski lub zniszczony, lub gnije w więzieniu, lub    co chwila jest na to wystawiony ( ... ) Jest nas dwadzieścia milionów, powstańmy razem jak mąż jeden, a potęgi naszej żadna nie przemoże siła, będzie nam wolność, jakiej dotąd nie było na ziemi, wywalczymy sobie skład społeczeństwa, w którym każden podług zasług i zdolności z dóbr ziemskich będzie mógł użytkować, a przywilej żaden i pod żadnym kształtem mieć nie będzie miejsca, w którym każden Polak znajdzie zabezpieczenie dla siebie, żony i dzieci swoich, w którym upośledzony od przyrodzenia na ciele lub na duszy znajdzie bez upokorzenia niechybną pomoc społeczeństwa, w którym ziemia dzisiaj przez włościan warunkowo tylko posiadana stanie się bezwarunkową ich własnością, ustaną czynsze, pańszczyzny wszelkie tym podobne należności bez żadnego wynagrodzenia, a poświęcenie się sprawie narodowej z bronią a ręku będzie wynagrodzone ziemią z dóbr narodowych.

Polacy! Nie znamy odtąd między sobą żadnej różnicy, jesteśmy odtąd braćmi, synami jednej Matki Ojczyzny, jednego Ojca Boga na niebie! Jego wezwijmy na pomoc, a On pobłogosławi orężowi naszemu i da nam zwycięstwo; ale by wysłuchał głosów naszych, nie kalajmy się pijaństwem ani rabunkiem, nie plamimy poświęconej broni samowolnością lub morderstwem bezbronnych różnowierców i cudzoziemców, bo nie z ludami, ale z ciemiężycielami bój prowadzimy.

A teraz na znak jednomyślności przypinamy kokardy narodowe i wykonujemy przysięgę:

„Przysięgam radą, mową i czynem służyć Ojczyźnie mojej Polsce! Przysięgam poświęcić jej wszystkie moje widoki osobiste, majątek i życie! Przysięgam posłuszeństwo bezwarunkowe Rządowi Narodowemu w Krakowie na dniu 22 m.t. o godzinie ósmej wieczorem w domu pod Krzysztoforami zawiązanemu i wszystkim władzom od tegoż postanowionym, tak mi, Panie Boże, dopomóż.

  Sekretarz Rządu Ludwik Gorzkowski

Karol Rogawski Jan Tyssowski

Aleksander Grzegorzewski

  1. Podaj nazwę dokumentu: .................................................................................................................

  2. Podaj datę dzienną ogłoszenia dokumentu ? ....................................................................................

  3. W jakim zaborze miało miejsce ogłoszenie tego dokumentu ? ..................................................................

  4. Jakie powstanie zapoczątkowało ogłoszenie dokumentu ? ..........................................................................

  5. Podaj imię i nazwisko przywódcy tego powstania ? ....................................................................................

  6. Jakie były skutki upadku powstania :

a.............................................................................. b................................................................................

S

"Chłop nas zdradził, skrzynka przyskrzyniła, kruk oko wydziobał, ryba zatopiła"

  1. Jakiego wydarzenia dotyczy ten wierszyk ? ................................................................................

  2. W jakich latach miało miejsce to wydarzenie ? ...................................- ...................................

  3. Rozwiń zagadkowe określenia:

a. chłop- ................................................................. b. skrzynka- ...........................................................

c. kruk- ....................................................................... d. ryba- ............................................................

4. Kim były powyższe postacie ? ....................................................................................................



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ziemie polskie pod zaborami tekst z tekstami źródłowymi
ZIEMIE POLSKIE POD ZABORAMI, Inne
Ziemie polskie pod zaborami 3.Powstanie Listopadowe
Ziemie polskie pod zaborami 1.Księstwo Warszawskie
Ziemie polskie pod zaborami 4.Wielka Emigracja po Powstaniu Listopadowym
notatka Ziemie polskie pod zaborami.XIX
ZIEMIE POLSKIE POD ZABORAMI, Inne
Ziemie polskie pod zaborami powtórzenie
ZIEMIE POLSKIE POD ZABORAMI tekst 2
Ziemie polskie pod zaborami praca w grupie
Ziemie polskie pod okupacją radziecką
20 wiek, Ziemie polskie pod okupacją niemiecką i radziecką
Sytuacja gospodarcza ziem polskich pod zaborami
pedagogika, Oświata i szkolnictwo polskie pod zaborami, Paweł Kamiński
ziemie polskie pod okupacją niemiecką i radziecką
OŚWIATA I SZKOLNICTWO POLSKIE POD ZABORAMI, I ROK, hist
Ziemie polskie pod okupacją radziecką, NAUKA

więcej podobnych podstron