Conditionals teoria

W języku angielskim mamy do czynienia z trzema okresami warunkowymi, a także z tak zwanym okresem warunkowym zerowym. Najogólniej zdanie warunkowe można opisać w ten sposób:

jeśli jakiś warunek jest prawdziwy, spełniony » to czynność może być wykonana

Najczęściej struktura takiego zdania wygląda następująco:

condition

result

lub

result

condition

Zdanie podrzędne łączymy ze zdaniem głównym następującymi spójnikami:

if	jeśli, jeżeli
when	kiedy
unless	chyba że
on condition	pod warunkiem
provided, providing	o ile
as soon as	jak tylko

Oto mała ilustracja, kiedy którego okresu warunkowego użyć:

okres warunkowy	prawdopodobieństwo	czas
zero conditional	100%	dowolny
first conditional	mniej więcej 50%	przyszłość/teraźniejszość
second conditional	kilka %	przyszłość/teraźniejszość
third conditional	0%	przeszłość

Używając pierwszego okresu warunkowego mówimy o wydarzeniu w przyszłości, które ma realną szansę, żeby zaistnieć. Na przykład chcesz przekazać koleżance, która jest chora, książki. Dzwoniła i mówiła, że lepiej się już czuje i powinna jutro przyjść do szkoły. Czyli istnieje możliwość (ale nie jest to w 100% pewne), że będzie jutro w szkole i będziesz mógł przekazać jej ksiązki.

If Sarah is at school tomorrow, I will give her the books.

Jeśli Sara będzie jutro w szkole, przekażę jej książki.

albo

I will give Sarah the books if she's at school tomorrow.

Przekaże Sarze książki, jeśli będzie jutro w szkole.

Struktura zdania w pierwszym okresie warunkowym wygląda następująco:

Present Simple

WILL + bezokolicznik

lub

WILL + bezokolicznik

Present Simple

Jak widać w pierwszym zdaniu, po słówku IF nie używamy czasu przyszłego (will), mimo że w tłumaczeniu taki czas występuje. To bardzo ważna zasada! Wstawiamy zawsze czas Present Simple!, a po polsku zdanie tłumaczymy w czasie przyszłym.

Zobaczmy więcej przykładów:

If the weather is fine on Saturday, we'll go for a long walk.	Jeśli pogoda będzie ładna w sobotę, to pójdziemy na długi spacer.
She will kiss you if you give her flowers.	Ona cię pocałuję, jeśli dasz jej kwiaty.
You'll be there on time unless the bus is late.	Będziesz tam na czas, chyba że autobus się spóźni.
I'll call you as soon as I get home.	Zadzwonię do ciebie, jak tylko będę w domu.
We'll do it for you if you promise not to tell anyone about that.	Zrobimy to dla ciebie, jeśli obiecasz, że nie powiesz nikomu o tym.
Providing the sun is shining we'll go to the beach.	Pójdziemy na plaże pod warunkiem, że słońce będzie świeciło.
I think if I read this book I'll pass the exam.	Myślę, że jak przeczytam tę książkę to zdam egzamin.
As soon as I receive the money I'll pay you for the car.	Jak tylko dostanę pieniądze, zapłacę ci za samochód.
Ok, I'll tell you what my plan is on condition you don't tell mom about it.	Dobra, powiem ci co planuję, ale pod warunkiem, że nie powiesz nic o tym mamie.
It won't work if you don't put batteries into it.	To nie zadziała, jeśli nie włożysz baterii.
Do you think she'll marry me if I ask her to be my wife?	Myślisz, że ona za mnie wyjdzie, jeśli ją poprosze, żeby została moją żoną?

I na koniec przypomnijmy najważniejszą zasadę:

Pierwszego okresu warunkowego używamy, jeśli jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że warunek zostanie spełniony.

Drugi okres warunkowy to także myślenie o przyszłości lub teraźniejszości, tym razem warunek, a co za tym idzie sytuacja ma niewielką (prawie żadną) szansę, żeby zaistnieć lub wręcz warunek nie może być spełniony. Czyli można sobie pomarzyć... ale przecież marzenia czasem się spełniają...
W tłumaczniu na język polski używamy trybu przypuszczającego.

If I had a lot of money, I would go for a trip around the world.

Gdybym miał dużo pieniędzy, pojechałbym na wycieczkę dookoła świata.

Ale nie mam tyle pieniędzy, przynajmniej w tej chwili. Ale przecież mogę wygrać w totka, niewielka szansa (jedna na kilkanaście milionów;-) istnieje.

Zdanie w drugim okresie warunkowym budujemy następująco:

Past Simple

WOULD + bezokolicznik

I jak zwykle przykłady, na których najlepiej widać użycie drugiego okresu warunkowego:

He would help her if he had more time.	On by jej pomógł, gdyby miał więcej czasu.
If I were younger I'd get that job.	Gdybym był młodszy dostałbym tę pracę.
My life would be totally different if I could turn back time.	Moje życie byłoby zupełnie inne gdybym mógł cofnąć czas.
Would you come to me today if I asked you really kindly?	Przyszedłbyś do mnie dziś, jeśli poprosiłbym cie naprawdę grzecznie?
If I were you I would never buy this CD.	Gdybym był tobą (na twoim miejscu) nigdy nie kupiłbym tej płyty.
Tom would ask her for a dance if he knew how to dance.	Tom poprosiłby ją do tańca, gdyby umiał tańczyć.
She'd have more friends if she weren't so aloof.	Ona miałaby więcej przyjaciół, gdyby nie była taka wyniosła.
If they didn't smoke so much, they wouldn't go to a doctor so often.	Gdyby oni tyle nie palili to nie chodziliby tak często do lekarza.
Would she go to Canada if she had such chance?	Czy ona pojechałaby do Kanady, gdyby miała taką okazję?

Czasem zamiast słówka would możemy użyć should, could lub might:

She could do it if she only wanted to.	Ona mogłaby to zrobić, jeśli by tylko chciała.
They might travel around the world if they had enough money.	Oni mogliby podróżować dookoła świata, jeśli mieliby wystarczająco pieniędzy.
If she invited you, you really should go.	Jeśli cie zaprosiła, naprawdę powinieneś iść.

I na koniec ponownie zasada:

Drugiego okresu warunkowego używamy mówiąc o teraźniejszości i przyszłości, jeśli istnieje niewielkie prawdopodobieństwo spełnienia warunku lub warunek nie może być spełniony.

Przed nami najtrudniejsze... trzeci okres warunkowy. Tak naprawdę nie jest on taki trudny jednak jego konstrukcja może, szczególnie na początku, sprawiać trudności.
Pierwsze dwa okresy warunkowe odnosiły się do teraźniejszości i przyszłości, natomiast trzeci odnosi się wyłącznie do przeszłości. Tu także marzymy.. tym razem jednak marzenie nie ma ŻADNYCH szans na spełnienie się. Coś mogło zdarzyć się w przeszłości ale się nie zdarzyło. I tyle, szansa minęła i nic jej nie wróci.

If I had met Susan last week I would have given her the book.

Gdybym spotkał Susan w poprzednim tygodniu dałbym jej książkę.
(ale nie spotkałem i nie dałem jej książki, szansa minęła)

Teraz zobaczmy jak zbudować to troche skomplikowane zdanie:

Past Perfect

Future Perfect in the Past

Hmm... takie nazwy czasów pewnie niewiele mówią, oto łatwiejszy sposób:

had + III forma

would have + III forma

I przykłady, przykłady... pamiętajmy, że wszystkie odnoszą się do przeszłości!

If you had come earlier I wouldn't have had to wait for you so long.	Gdybyś przyszedł wcześniej nie musiałbym tak długo na ciebie czekać. (ale niestety musiałem czekać i czekać...)
We would have been married today if I'd been more courageous.	Bylibyśmy teraz małżeństwem gdybym był wtedy odważniejszy. (i poprosił ją o rękę)
You'd have understood everything if you had listened to him.	Zrozumiałbyś wszystko gdybyś go słuchał.
If she had known that she wouldn't have done that.	Gdyby wiedziała to by tego nie zrobiła.
They would have missed their train if they hadn't taken a taxi to get to the station.	Gdyby nie wzięli taksówki na dworzec spóźniliby się na pociąg.
We would have passed our exams if we had studied harder.	Zdalibyśmy te egzaminy gdybyśmy się więcej uczyli. (a tak czeka nas poprawka)
If you had come to the party you'd have met a lot of beautiful girls.	Gdybyś przyszedł na imprezkę poznałbyś mnóstwo ślicznych dziewczyn. (a on głupi nie poszedł ;-)
Mary wouldn't have paid so much for this dress if she had waited for a sale.	Mary nie zapłaciłaby tak dużo za tę sukienkę, jeśli by poczekała na wyprzedaż.

Trzeci okres warunkowy dotyczy przeszłości. Coś się juz wydarzyło lub nie i nie można mieć na to juz wpływu. Szansa na spełnienie (lub nie) warunku minęła bezpowrotnie.

Okresu "zerowego" używamy, kiedy mówimy o czymś, co jest zawsze prawdą. Jeśli podgrzejesz wodę do 100° Celsjusza zagotuje się - i to jest fakt. Nie dzieje się inaczej.

If you heat water to 100 degrees Celcius, it boils.

Jeśli podgrzejesz wodę do 100 stopni Celsjusza, zagotuje się.

W takim przypadku w obu częściach zdania używamy czasu Present Simple:

Present Simple

Nieważny jest tu czas, czy jest to przeszłość, przyszłość czy teraźniejszość. Istotne jest to, że dla danego warunku ZAWSZE oczekujemy tego samego rezultatu.

Zamiast if, można także użyc when:

When you heat water to 100 degrees Celcius, it boils.

Kiedy podgrzejesz wodę do 100 stopni Celsjusza, zagotuje się.

I więcej przykładów:

When you don't eat, you get hungry.	Jeśli nie jesz robisz się głodny. (trudno z tym dyskutować lub myśleć inaczej)
Mike is late for work if he misses the tram at 7.30.	Mike spóźnia się do pracy jeśli spóźni się na tramwaj o 7.30. (i taki jest fakt)
If you don't eat, you die.	Jeśli nie jesz, umierasz.
If you put sugar in tea, it tastes sweet.	Jeśli wsypiesz cukier do herbaty, będzie słodka.
If you want to leave a message, speak after the bleep.	Mów po sygale, jeśli chcesz zostawić wiadomość.

Zero conditional czyli coś jest zawsze prawdziwe i dany warunek daje zawsze ten sam rezultat.

Poznaliśmy już wszystkie okresy warunkowe, poznaliśmy zasady kiedy który stosować. Jednak czasem dozwolone jest "pomieszanie" dwóch okresów. Zobaczmy na przykład:

If he hadn't bought the car, he wouldn't be short of money now.

Gdyby nie kupił tego samochodu, nie miałby teraz kłopotów z pieniędzmi.

Jak widać mamy w zdaniu elementy drugiego i trzeciego okresu warunkowego. Jest to dozwolone, ponieważ odnosimy się do czynności, która została wykonana w przeszłości ale ma konkretny wpływ na sytuację w tej chwili. Kupił drogi samochód rok temu i dziś ma kłopoty finansowe - przeszłość ma wpływ na teraźniejszość.

Zobaczmy więcej zdań tego typu:

If I had won the lottery, I would be rich.	Gdybym wygrał w totka, byłbym bogaty teraz. (ale nie wygrałem kiedyś tam i nie mam góry pieniędzy)
If they had been born in Africa, their life would be totally different now.	Gdyby oni urodzili się w Afryce, ich życie wyglądałoby teraz zupełnie inaczej.
If I hadn't taken that job, I wouldn't be a president of the company now.	Gdybym (wtedy) nie przyjął tej pracy, nie byłbym teraz prezesem firmy.
If we had looked at the map, we wouldn't be lost.	Gdybyśmy spojrzeli na mapę, nie zgubilibyśmy się. (ale nie spojrzeliśmy i teraz nie wiemy gdzie jesteśmy)

Sytuacja z przeszłości może mieć także wpływ na przyszłość:

If she had passed her exam last week, she would be going with us tomorrow for a trip.

Gdyby zdała egzamin w zeszłym tygodniu, jechałaby z nami na wycieczke jutro.
(ale nie zdała i musi zakuwać zamiast odpoczywać na wycieczce)

Drugi i trzeci okres warunkowy możemy także pomieszać mówiąc o obecnej sytuacji, która mogła zmienić jakąś sytuację w przeszłości. Troche zamieszane? Zobaczmy na przykład:

If I had a lot of money, I would have bought that Mercedes that I saw yesterday in the street.

Gdybym miał dużo pieniędzy, to kupiłbym sobie tego mercedesa, którego widziałem wczoraj na ulicy.
(ale jestem bez kasy i wczoraj kupiłem co najwyżej parę bułek i jogurt ;)

I więcej przykładów:

If Mary spoke French, she would have helped you with this translation.	Gdyby Mary mówiła po francusku pomogłaby ci przy tym tłumaczeniu. (ale nie zna i nie pomogła mu przetłumaczyć)
If they weren't afraid of spiders they would have searched the basement.	Gdyby się nie bali pająków, przeszukaliby też piwnicę.
If he didn't love driving, he wouldn't have become a taxi driver.	Gdyby tak nie uwielbiał jeździć nie zostałaby taksówkarzem

1. I (bring)
you some food if I had known that you were hungry. 2. I (not buy)
these things if I were you. 3. I could repair the roof myself if I (have)
a longer ladder. 4. I wouldn't have brought umbrella if I (know)
that it was not raining.
5. I'll get lost if you (not go)
with me. 6. If he is there he (answer)
the phone. 7. If I had known you didn't like the food, I (not buy)
it. 8. If someone offered to buy you one of those cars, which one (you choose)
? 9. If you (read)
the article carefully, you wouldn't have asked anything. 10. If you (wear)
this coat, nobody would have recognized you. 11. If you go to London, where (you stay)
? 12. If you pass the exam, we (celebrate)
it. 13. If you shake that bottle, it (not be)
fit to drink. 14. If you were unemployed, what (you do)
? 15. She (not have)
so many accidents if she drove more carefully. 16. Someone (steal)
your glasses if you leave them there. 17. Unless you turn that music down, I (go)
mad. 18. We'll have to walk if we (run out)
of petrol here. 19. What (you do)
if you heard the alarm? 20. You will smell if you (not change)
your clothes.

Complete the sentences using these words and phrases.

was leaving can't might starts

am would be becomes take should

1 If I ................ not busy, I'll visit you.

2 If he ................ careful, he wouldn't break things.

3 If he were slimmer, he ................ much more attractive.

4 If she ................ Prime Minister, she'll raise taxes.

5 Unless you stop wasting time, I'm ............... right now.

6 If you don't give me more information, I ................ help you.

7 If a fire ................. the alarm goes off.

8 You ................ make your own food if you don't like my cooking.

9 ................ more exercise and you'll soon feel better.

10 If the weather improves, I ................ go for a stroll.

Write two sentences using the information. The first should

express a likely event and the second a less likely but still

possible event.

Example: we leave at eight/we arrive on time

likely: If we leave at eight o'clock, we'll arrive on time.

less likely: If we left at eight o'clock, we'd arrive on time.

1 am not busy/come and pick you up