PSALMODIA POLSKA

TRYBUT NALEŻYTY WDZIĘCZNOŚCI WSZYSTKIEGO DOBREGO DAWCY PANU I BOGU ALBO PSALMODIA POLSKA ZA DOBRODZIEJSTWA BOSKIE DZIĘKUJĄCA PRZEZ JEDNĄ NAJLIŻSZĄ KREATURĘ ROKU PAŃSKIEGO 1693 NAPISANA A DO DRUKU PODANA ROKU PAŃSKIEGO 1695 W DRUKARNI JASNEJ GÓRY CZĘSTOCHOWSKIEJ

PSALM I - WYZNANIE NIEPOJĘTEJ WSZECHMOCNOŚCI BOSKIEJ
- „Zaprawdę, wielceś mądry i mądrze wielki , czyli sama wielkość i mądrość, Boże nasz: sam Stwórca wszystkiego, architekt ziemie i firmamentu.”

PSALM II - WESTCHNENIE DO P[ANA] BOGA NA POWSTANIE Z GRZECHU PRAWDZIWE
- Podm. lir. Woła do Boga - „Z głębokości wołałem ku Tobie…”
- na świecie nie ma nikogo, kto podźwignąłby upadłego, „człowiek człowiekowi wilkiem”, triada ciało- świat-szatan
- Jeśli Pan nie pomoże, niemożliwe wydostanie się z grzechu
- reminiscencje z NT - żywa woda, syn marnotrawny
- Pan odpuszcza pokutującym
- reminiscencje z NT - dobry Pasterz
- Pan nie gardzi głosem grzesznika
- Prośba: „odkuj pęta grzechowe”
- „Ten tedy spółistotny Ojcu, który chciał i mógł odpuszczenie dać: ufam mocno, że i ze mną dla krzyża i krwie swojej uczyni miłosierdzie.”

PSALM III WYZNANIE WINY POKUTUJĄCEGO CZŁOWIEKA
- „Kto da głowie mojej potok łez obfitych…” - Jer 9,1
- kontrast - wszechmoc Boga - marność człowieka „Któżem ja jest?”, „Zgniłość mi ojcem, matka, bracia, siostry - robacy: a ja przecię całego nieba potęgę na rękę wyzywam!
- „Cóż jest człowiek”
- dualizm - konflikt między duszą a ciałem
- nie ma korzyści z grzechu męczącego sumienie jak kat, nie ma korzyści z rozkoszy, „która prędko odbiega, żal i ból na umyśle, jako ossa żądło, zostawując”
- „Tobie tedy, o wieczny Panie rany moje otwieram; a potem z suplikującym Dawidem miłosierdzia żebrzę: Zmiłuj się nade mną!”

PSALM IV DZIĘKA OPATRZNOŚCI WIECZNEJ ZA SZTUKĘ CHLEBA
- „Pan mię dogląda i rządzi…”
- „On mi udzielił mierny strumyczek do napoju”
- podm. lir. - „Bom, nieostrożny, Fortunę jakąś sobie w myślach rysował: rozumiejąc, że mię te fawory potykają od ślepego bożyszcza”
- podm. lir. porównuje się do bydlęcia oraz świni
- wycofuje się z błędnego myślenia, przyznaje, że Bóg jest samą dobrocią
- trzeba wielbić i wywyższać Boga „za tak niesłychane uczynności”
- podm. lir. widzi we wszystkim niepojętą mądrość Boga, „niedoścignioną Opatrzność”
- „Oto Wróblika na dachu sadzasz…” , ziemia jest darem dla podmiotu lir.
- „[…] ja się według udzielenia Twego kontentuje krwawą rodziców pracą.”, podm. lir. dziękuje za to, wyznaje że jest „niegodny więcej”, wielbi Boga, że ma mająteczek wystarczający mu na własne potrzeby, niczego mu nie brakuje
- nie miał konfliktów z prawem
- „Zwydrzałbym był bowiem większymi dostatkami obłożony […]”
- „Mizerne dostatki” przeciwstawione „złotej mierności” - „złota mierność” drogą do Boga

PSALM V - DOBRODZIEJSTWA BOSKIE NAD KORONĄ POLSKĄ WYLICZA
- „Słuchaj pilnie, ludu mój: (…)” (Ps 77 (78), 1)
- początki narodu polskiego w zasadzie wg „Kroniki” M. Bielskiego
- wyspa Faros u wybrzeży Dalmacji, Słowianie (Sławonowie - od „sława”) wywodzą się stamtąd, potem zaludnili Europę „od Imawu góry” (Karakorum i Zach. Himalaje) „aż po septemtryjon” (Gwiazdozbiór Ursa Maior, tu ogólne - północ)
- Słowianie przeprawili się na tarczach przez Dunaj (wg kronikarzy średniowiecznych Hunowie to zrobili), walczyli z Rzymianami broniąc złotej wolności
- „Z nich Bóg wyprowadził Lecha i Czecha: i osadził nimi te knieje, które przedtem osiadali ludzie z jaszczurczymi oczyma”
- Czech - tereny od Łaby (Elbu), Lech - „sarmackie pola”
- wyparcie Teutonów przez Lecha
- obaj książętami licznego ludu, ponieważ nie doszła do nich „Ewangelia”, zostają zapomniani przez potomność
- „Jednak kocha Pan i w niewiernych cnotę…” - z ich nasienia Mieszko I, u kronikarzy jego ślepota symbolizuje pogaństwo, odzyskanie wzroku - oświecenie wiarą
- podkreślenie roli Dobrawy - „pierwszym niewiasta apostołem”
- „Z przyjęciem wiary zaraz i przybysz honorów” - Bolesław I - koronacja
- Polak chwyta za głowicę miecza przy czytaniu „Ewangelii”, by świadczyć, że jest gotów umierać dla wiary (wg. Bielskiego - zwyczaj ten wprowadził Mieszko
- „Bogurodzica”
- wyprawa B. Śmiałego na Ruś 1069 r.
- sprawa biskupa Stanisława - patron
- bitność Krzywoustego - „On utarł rogów wiarołomnej Roksolanijej: i dobrze się dał we znaki na Psim Polu knechtom niemieckim.”
- „z lędźwi […] jego potomność” - biblijne wyrażenie oznaczające protoplastę rodu
- Kazimierz Wielki - lekceważył napomnienie kapłana, nakazał wrzucić do rzeki Marcina Baryczkę podczas sporu z biskupem krakowskim Bodzantą - stąd kara - „zapomniał go też Bóg w potomstwie, które się marnie obróciło”
- Jadwiga apostołką Litwy, przyrównana do Dobrawy
- król, królowa, senat „kmotrami” [chrzestnymi ojcami] tłumów pogan
- „Potem nasienie dobrego pana rządziło Polską do siódmego następcę: na którym żałosny klimakteryk niepłodności…” - klimakteryk - nieszczęście
-„ krótkie z Lilijami pieszczoty” - panowanie Walezego, „trofea Stefanowe” - Batory, „zamorski Snopek” - herb Wazów
- „kosztowny kamień” wypadający z korony - utrata Ukrainy, „korona z głowy naszej zrzucona” - potop
- upersonifikowana Polska - „narodów pani, grubą się odziała żałobą”
- Bóg pomógł, miłościwie wysłuchał Polaków, „przez wojnę ukarał, przez wojnę pocieszył”
- poszanowanie kościoła i stałość w wierze wiąże się z łaskami z nieba; pokładać nadzieję w Panu

PSALM VI DO DYSYDENTÓW W WIERZE
PSALM VII PRAKTYKOM I KONKURENCYJOM NA ELEKCYJACH APLIKOWANY

- „Ześli się królowie i głowy koronowane w radę: przeciwko Polszcze i przeciwko wolności.”
- nawiązania do Księgi Wyjścia - wyprowadzenia Izraelitów z Egiptu

- „Jam jest zwierzchnością nad dziedzictwem moim: a jako serc ludzkich prostotę, tak i pól sarmackich równiny z dawna ukochałem.”
- „Zrozumiejcież, królowie, że od Boga ten klinot: a uczcie się, którzy sidła swobodzie stawiacie, że wolność polską ma Pan w opiece swojej.”

PSALM VIII PROŚBA O DOBREGO PANA PODCZAS INTERREGNUM
- „Panie, któż osiądzie tron w przybytku Twoim?[…]”
- dawne zdobycze terytorialne przepadły, państwo się kurczy
- „Któż nam wróci przeszłych zwycięstw ozdoby?”
- Opatrzność Boga ustanawia władców
- „dobrego rządcę wyglądamy z nieba”
- abdykacja Jana Kazimierza
- nie musi przynieść skarbów, „dość, aby żył w Zakonie Twoim bogobojny, a w czynieniu sprawiedliwości czuły”
- prośba: „Wspomnijże, Panie, na Polskę i jej w wierze Twojej stateczność”, zapewnienie zbiorowości, że będzie wielbić Boga i na wieki będzie dziękować Opatrzności za dobrego władcę

PSALM IX SZCZĘŚLWĄ ELEKCYJĄ IN ANNO 16[74] PRZEZNACZENU BOSKIEMU PRZYPISUJĄCY

- „Chwalcie Pana wszystkie narody[…]”
- „Ciesz się, od wieku wolna Sarmacyja[…]”
- wezwanie do Polaków, by się radowali, że królem jest Polak
- wezwanie do matek, żeby się weseliły, że synom mniej potrzebna znajomość języków obcych, bo z królem będzie można rozmawiać po polsku
- apostrofa do sprawiedliwości - królowi, który będzie sądził, nie będzie już trzeba tłumaczyć praw
- apostrofa do Cnoty i poczciwości
- „Zakwitnij, sławo polska, i rozjaśniej teraz: kiedy nad bisurmańskim miesiącem znamię zbawienia wywyższone.”
- nawiązanie do wydarzeń z góry Synaj
- Polska uosobiona - chwali Pana, u którego nawet mucha i żaba są żołnierzami (aluzja do plag egipskich), z Jego woli anioł wybije wojska Sennacherybowe (asyryjskie) (2 Krl 19,35),
- nawiązanie do postaci Joanny d'Arc

PSALM X ZADANIE SPRAWIEDLIWOŚCI ŚWIĘTEJ
- „Daj, Boże, królowi rozsądek i wyrozumienie: daj, Panie, sprawiedliwość Twoję krolewiczowi.”, by słusznie osądzali lud
- bezbożność, bluźnierstwo, niesprawiedliwość - „tarany”, które „fundamenta monarchij z gruntu poruszają”
- starcy i sędziowie -łapówkarstwo, prywata, bankiety
- „[…] za chmurę słońce sprawiedliwości zaszło”
- prośba o sprawiedliwość, mądrość
- sprawiedliwość - mają być kary i nagrody

PSALM XI NA MIESZANIA I ROZRYWANIA SEJMÓW
- „Ród jaszczurczy i właściwe Judasza pokolenie: bo i ten pana w rękę całując, dla błahego kwestu ojczyznę własną przedaje.”
- „Upadną, upadną ci, którzy ojczyźnie źle służą: a plemię cnotliwego na to miejsce dziedziczyć będzie.”

Psalm XII DOBROWOLNA POPEŁNIONYCH WYSTĘPKÓW SPOWIEDŹ
- „Błogosławieni, którym odpuszczone są nieprawości…”
- spowiedź grzesznika
- „Jam rzekł w sercu moim: Nie masz Boga nagradzającego i karzącego; a próżną chlubę, marny zysk, znikomą rozkosz za Boga miałem”
- „bojaźń kary”
- wyznanie żalu
- prośba o przyjęcie spowiedzi
- „Siła jest biczów na grzesznika: ale ufającego w Panu miłosierdzie ogarnie.”

PSALM XIII KRÓTKIE SZCZĘŚCIE ZŁYCH, A PEWNĄ ZGUBĘ I ZATRACENIE OPOWIADA
PSALM XIV KORONA POLSKA UWZIĘTOŚĆ NA SIĘ NIEPRZYJACIÓŁ WYLICZA
- „Panie, czemuż się namnożyło tych, co mię trapią? […]”
- Polska „cudzego nie pragnęła, pokoju nie wzruszała, do wojny nie dała okazyjej”
- bunt kozacki i sprzymierzenie się Chmielnickiego z Tatarami
- wojna z Moskwą 1654 r. - „[…]upatrzył w nieszczęściu moim czas, przedtem ode mnie gromiony Moskal
- atak Szwecji (1655)
- ataki i spustoszenia ze strony Siedmiogrodu
- Pan obrońcą i „puklerzem nieprzebitym”, siłą
- wrogowie mało wskórali, więcej stracili
- „chmielny trunek” - aluzja do nałogu i nazwiska Chmielnickiego - „ukrainnego Spartaka”
- car moskiewski opłacił „reałami” (srebrne monety) „puste uroczyska” - Zadnieprze z Kijowem i Smoleńsk (pokój Grzymułtowskiego 1686)
- Szwecja uzyskała część Inflant, ale straciła króla
- „Węgierska hałastra poszła w Krym zabrana […]”
- „Boś Ty, Panie mój, wygubił wszytkie sprzeciwiające mi się bez przyczyny: i pokruszyłeś zęby grzeszników.”
- Wyznanie ufności w wybawienie „z paszczęki żarłoka” (Turcy) i w okazanie miłosierdzia

PSALM XV LAMENT KOŚCIOŁA BOŻEGO NA INWAZYJĄ TURECKĄ
- 7 plag - jak 7 plag ostatecznych w Ap 15,1
- bunt pospólstwa
- „dzicy Geloni”
- potop, Wtęp LXVI, przyp 118
- najazd Rakoczego, rokosz Lubomirskiego
- 7 plaga - wojna turecka, jeśli „Bóg gniewu nie odwróci” Polskę czeka pewny upadek
- Turcja - Charybda, łakoma krwi chrześcijańskiej
- zachęta do zbrojenia, „Podnoście krzyżem znaczone chorągwie”
- poddanie Kamieńca
- „O żałosny widoku!” - triumf sułtana, księżyce na wieżach miejskich, pozrzucane krzyże, rąbane ołtarze, burzenie grobów, niewola, Turcy wygubili rycerstwo, deptanie krzyży, bezczeszczenie Ciała Pańskiego
- niewola - na miejsce wiernych - sprowadzić muzułmanów
- prośba połączona z pochwałą Boga

PSALM XVI ZA UCIECZKĘ GRZESZNYCH, PANNĘ PRZENAJŚWIĘTSZĄ, DZIĘKA
- Pochwała Syjonu
- „Tobie tedy pokorna dzięka niechaj będzie, Najwyższy Panie: któryś miasto fundował, aby było przybytkiem Syna Twego na ziemi goszczącego.”
- Matka Boska - nie skażona grzechem pierworodnym („błoto damasceńskie”)
- „Niechaj się tedy weseli góra Syjon, do tej doskonałości przywiedziona: że w okoliczności swojej ogarnęła Tego, który wszystko napełnia, oświeca, posiada”
- pochwała: „[…]niechaj będzie dzięka i chwała, że raczył ugruntować Syjon, grzesznym ucieczkę. A[men].”

PSALM XVII OSTATNIEGO TERMINU WZMIANKA
- „Panie Boże zbawienia mego: we dnie i w nocy wołam przed Tobą.”
- moment śmierci ukazany jako ucieczka przed faraonem, jedna noga w M. Czerwonym, podm. lir. zatrwożony „przeprawą do portu wieczności”
- Prośba do Pana, żeby przeprowadził, nawiązane do wydarzeń z J 6, 18-20 - Chrystus przeszedł do łódki apostołów po wodach Jeziora Tyberiadzkiego
- życie biegiem do śmierci
- kruchość życia
- codziennie bliżej śmierci
- „Życież to jest czy cierpienie? „actia […] passia” strona czynna i bierna, lub: działanie (proces sądowy) czy męka (wykonanie wyroku)
- choroby, kłopoty, przygody, ubóstwo, „młodość wynosi, starość krzywi, a potem Leda defekcik do grobu odeśle”
- podm. lir. nie myśli o śmierci za życia „kubkiem słodyczy światowej opojony”
- podm. lir. nie znajduje rady u przyjaciół, znajomi stronią od jego towarzystwa, rodzina i krewni - fałszywy żal, chciwość
- śmierć - proces sądowy - łóżko - sala sądowa, zły żywot - oskarżyciel, sumienie - świadek, Bóg - sędzia, wykonawca wyroku - diabeł, podm. lir. boi się , żeby „dekret” nie oznaczał utraty szczęśliwego życia wiecznego
- prośba: „[…] żebym umierał w Tobie, z dostateczną ufnością i skruchą”

PSALM XVIII NA MIEJSCU SPRAWIEDLIWOŚCI NIESZCZYROŚĆ I OBŁUDA
PSALM XIX PONĘTA DLA MIŁOSIERDZA NAD UBOGIM I UTRAPIONYM
- „Błogosławiony, który ma baczenie na potrzebnego i ubogiego: w dzień zły wybawi go Pan.”

PSALM XX DZIĘKA PRYWATNA ZA DOBRODZIEJSTWA BOSKIE
PSALM XXI PRZY POKAZANIU SIĘ KOMETY ALBO MIOTŁY OGNISTEJ IN AN[NO] 1680
PSALM XXII NA WYJEZNEM POD WIEDEŃ NAJAŚNIEJSZEMU JANOWI TRZECIEMU, KRÓLOWI POLSKIEMU, PANU MIŁOŚCIWEMU
- Sobieski się zbroi, w herbie Sobieskich, Janina, jest tarcza
- prośba, żeby Bóg przyjął prośby Sobieskiego (modlił się na Jasnej Górze)
- prośba, żeby Bóg pomógł Sobieskiemu zwalczyć „wielogłową Hydrę”
- Turcja Goliat, Sobieski - Dawid - prośba, żeby Bóg dał mu szczęście pokonać Turcję
- „Który najsłodszego Imienia Jezus językiem nie wzywa: ten od szabli wojującego króla niechaj starty będzie.”
- „Pójdźże szczęśliwie, królu, w mocy Boga Zastępów: który w ognistym słupie przed Tobą pójdzie we dnie i w nocy.”

PSALM XXIII ZA WYJEŻDŻAJĄCYM PANEM LUDU POSPOLITEGO VOTUM
- „Niech ci ześle Pan na pomoc pułki anielskie: a z ognistym Serafin mieczem niechaj poprzedza oblicze twoje.”
- opis obozu Turków, wyciągnięte ręce oblężonych, którzy błagają od Sobieskiego ratunku
- „Wypełniejże, Panie, żądanie króla naszego i przyjmi vota jego: abyśmy wielbiąc Cię przyznawali, iż Pan wywyższył pomazańca swego. I pokazał na oko, że i największym monarchom sąmsiedzka przyjaźń potrzebna: i zgoda chrześcijańska potędze bisurmanów wytrzymać może.”
- Niech jedni ufają uzbrojeniu, „król zaś nasz w Imieniu Boskim dokazować będzie”
- czeka go pochód triumfalny
- „A my sprawiedliwego Elohim wywyższać będziemy…”
- prośba: „Zachowajże, Panie, przy nabytej sławie króla o wiarę wojującego…”

PSALM XXIV PAMIĄTKA ODSIECZY WIEDNIOWI DANEJ R. P. 1683 DNIA 13 SEPTEMBRA
- „Pójdźcie, radujmy się Panu…”
- „Albowiem Pan jest Bóg wielki”
- apostrofa do Wiednia - Bóg wydrze go „z ręki olbrzyma za gardło cię trzymającego […]”
- znak dany Konstantynowi
- Kara Mustafa - „libickiego lwa szczenię, zajrzawszy krzyża, trwożyć sobą poczyna […]”, zdejmuje pióropusz, zapowiedź stracenia Mustafy
- ucieczka, na uciekających leci „wyrzucona minami ziemia”
- wezwanie do oblężonych, by dziękowali Panu
- zachęta do wycieczki zbrojnej
- wezwanie do radości „[…]Tak, jak czasu Solimanowego od Wiednia odwrotu: gdzie także ojcowie waszy doznali pomocy Pana Zastępów.”

PSALM XXV NA WSTĘPNY BÓJ WOJSK CHRZEŚCIJAŃSKICH Z TURCZYNEM
- Lewe skrzydło - „rzesza Teutonów”,
- „Po prawej stronie rozciągnął konny Sarmata ochotne pod białym orłem chorągwie: z którymi lekki wiatr igrając, w sam ich majdan pogański popędza.”
- „[…]jako pierwszy na szańc Jan III zdrowie dla wiary niesie, w którego zdrowiu było zdrowie całej Europy.”
- Beniamin - królewicz Jakub Sobieski
- Briareus - jeden z Hekatonchejrów
- prośby - pierwsza „Teraz, Panie, posiłkuj mocą Twoją…”

PSALM XXVI PIENIE WDZIĘCZNOŚCI ZA ZWYCIĘSTWO WIEDEŃSKIE
- „Ręka Twoja, Panie, nie ludzka, pogany starła […]”
- nie pomógł Mahomet ani ablucje
- „Leżeli w polu jako bycy tłuści po rzezi […]”
- „Stąd niech poznają, że Pan Imię Twoje, o Jehowa: boś się wielmożnie wsławił, konia i jeźdźca wrzuciwszy w morze.”

PSALM XXVII NA REWOLUCYJE PAŃSTW W KLIMAKTERYKACH
- przyszłość tajemnicą dla ludzi
- przykład dziecka siedmioletniego
- po 700 latach od założenia Rzymu, Rzym zaczął słabnąć
- 7 wieków od koronacji Chrobrego
- „staropolskie cnoty w zapomnienie idą”
- honor, cześć, dobra reputacja nie są tak miłowane,
- prywata, pogardzana służba żołnierska, nie ma zachęty i możliwości, prawdopodobieństwa, „żeby komu starostwo dano, nagradzając zasługi”
- błagać Boga o łaskę
- Sobieski posłany od Boga „aby nademloną dźwigał Sarmacyją”
-„[…] Pan nas z małych początków wywiódł, Pan ma i dalszą naszę w dozorze swym egzystencją.”
- „Od ręki Jego dla nieprawości naszych osłabieni: od tejże za upamiętaniem podźwignieni, pierwszą rzeźwość i ozdobę odbierzem.”

PSALM XXVIII ZA DOMOWE DOBRODZIEJSTWA DZIĘKA

„Kochowski daje wszystkim wątpiącym świadectwo łaski, której udzielił mu Bóg. Jak dowodzą inne jego wiersze, kochał on swoją żonę ponad wszystko. Niestety, niespodziewanie nadeszła chwila, gdy śmierć rozdzieliła ich na zawsze. Kochowski został sam z małym dzieckiem, w trudnej sytuacji finansowej, ale nie załamał się i zaufał miłosiernemu Panu. I nie zawiódł się, bo wkrótce potem znalazł bardzo szlachetną i dość zamożną wdowę, która zgodziła się go poślubić. Dlatego Kochowski składa dziękczynienie Bogu, który jest nieskończoną Miłością i Źródłem wszelkiego szczęścia.”
(ze strony: http://psalmodia.republika.pl/pl/index.htm)

PSALM XXIX SUMNIENIE TYSIĄC ŚWIADKÓW
„Pierwsza część psalmu wyjaśnia jedno z kluczowych pojęć staropolskiej filozofii - sumienie. Wiersz ten nie należy jednak do cyklu prywatnego, ale do publicznego, ponieważ ta część jest jedynie wstępem do głównego tematu - znikczemnienia współczesnych. Kochowski dowodzi tutaj prawdziwej - nie ślepej, lecz trzeźwej - miłości ojczyzny. Poprzez swoją pewność siebie, wartościowanie i odniesienia do Starego testamentu, poeta czyni z siebie proroka nowego narodu wybranego - Polski. Piętnuje on jej grzechy i podkreśla, że ich przyczyną jest bezbożność, ponieważ kochać Boga znaczy czynić dobro.” (ze strony: http://psalmodia.republika.pl/pl/index.htm)

PSALM XXX CESARZA JEGO MOŚCI Z KRÓLEM JEGO MOŚCIĄ POLSKIM POWITANIE
- „Jeden jeno ochoczy Sarmata: który, choć z wypierzonym białym magiszem, bieży dwugłownemu ćwikowi w posiłku.” (magisz, ćwik - nazwy ptaków ćwiczonych do polowania, u Kochowskiego synonim orła)
- „Poszczęścił Pan Najwyższy pole […]” - zwrot myśliwski, udane polowanie
- na polu bitwy cesarz i król Polski
- przypomnienie spotkań: Bolesław Chrobry - Otton, Maksymilian I, Zygmunt Stary i Władysław Jagiellończyk - kongres wiedeński 1515 r.
- „Ale tam Otton, nawiedzający grób wielkiego męczennika, dla odpustu gościł: tu zaś Jan III po wybawionej Germanijej z zupełnym stawia się jubileuszem.” (wielką uroczystością kościelną połączoną z odpustem zupełnym)

PSALM XXXI POTRZEBĘ PARKAŃSKĄ Z TURKAMI PRZYPOMINA
- bitwa pod Parkanami 9 X 1683
- „Śpiewajcie Panu, chrześcijanie, pieśń nową: albowiem Pan uczynił dziwy, złamawszy powtórnie potęgę bisurmańską.”

PSALM XXXII WYŚCIE WOJSK POLSKICH Z WĘGIER
PSALM XXXIII DZIĘKA ZA DOLEGLIWOŚCI OJCOWSKIEGO NAWIEDZENIA

• Podmiot mówiący czuje się wybrańcem - porównanie do Samsona, kołtun znakiem wybrania
  PSALM XXXIV DO MIŁOSIERNEGO PANA W UTRAPIENIU APELACYJA
  - „I stąd przyznaję, że niegodnie żyjąc, godnie cierpię: a ustawicznie grzesząc, słuszne z grzechu karanie ponoszę.”
  
  PSALM XXXV TESTAMENT KATOLICKI

PSALM XXXVI WYZNANIE OPIEKI BOSKIEJ NAD KORONĄ POLSKĄ ZAWSZE, ALE MIANOWICIE TERAZ, PODCZAS WALNEJ WOJNY TURECKIEJ

Parafraza Hi 17, 14

„ludzie […] oczyma” - określenie użyte przez M. Bielskiego, który objaśnił je etymologią: „ <<sauros>> jaszczurka, a <<omma>> oko z greckiego na polskie się wykłada”, stąd Sauromaci, Sarmaci

Biblijne wyrażenie oznaczające potomstwo

Dostosowany do intryg i współzawodnictwa na elekcjach

---