1.03.208r

1). Starożytna Grecja. Metody, treści, Sofiści, Protagoras

2). „Klasyczna Grecja.” Platon, Arystoteles, Sokrates

3). Kwintylian (12 tomów o wychowaniu)

4). Św. Augustyn

5). Św. Hieronim

6). Tomasz z Akwinu

Średniowiecze:

7). Trywium i Kwadrywium (7 nauk wyzwolonych)

8). Średniowieczne szkoły:

- klasztorne

- katedralne

- kolegiackie

- parafialne

9). Oświata za Karola Wielkiego

10). Druidzi irlandzcy

11). Początki uniwersytetów:

- Bolonia (prawo)

- Paryż (teologia)

- Montpellier ( medycyna)

12). Akademia Krakowska

Renesans:

13).Szkoła radości życia

14). Wpływ reformacji na myśl pedagogiczną

15). Erazm z Rotterdamu

Oświecenie:

16). John Lock

17). Jan Jakub Rousseau

18). Jan Henryk

19). Emanuel Cant

20). Jan Fryderyk Herbart

21). Hugo Kołłątaj
22). Stanisław Staszic

23). Grzegorz Piramowicz (rola nauczyciela)

Romantyzm:

24, Bronisław Trentowski

25). Eliza Orzeszkowa

26). Bolesław Prus

Wiek XIX

27). Naturalizm

28). Pedagogika kultury

29). Pedagogika marksistowska

30). Antoni Makarenko

31). Pedagogika społeczna

32). Socjologizm pedagogiczny

XX wiek

33). Nowe nurty

Wychowanie- B. Suchodolski -> najważniejszą rzeczą we współczesnym wychowaniu jest takie kształtowanie ludzi:

- aby potrafili oni znaleźć się we współczesnej cywilizacji

- aby potrafili sprostać stawianym przed nimi zadaniami

- aby korzystali oni z możliwości kulturowego rozwoju

- aby potrafili określić cel swoich działań oraz sposób ich realizacji

- aby wiedzieli z czego czerpać mają radość życia

Wychowanie -> przygotowanie człowieka do zadań powstających w toku rozwoju cywilizacji, a więc przysposobienie go do życia.

Rodzaje wychowania:

- estetyczne

- fizyczne

- intelektualne

- internacjonalistyczne

- laickie

- moralne

- muzyczne

- obronne

- obywatelskie

- patriotyczne

- plastyczne

- przez pracę

- religijne

- seksualne

- zdrowotne

- zespołowe

Klasyfikacja dziedzin wychowania:

1). Wychowanie przez kolektyw

2). Wychowanie przez naukę

3). Wychowanie przez pracę

4). Wychowanie przez sport i wypoczynek

5). Wychowanie przez sztukę

Historia myśli pedagogicznej jako dyscyplina naukowa:

- pojawiła się w XVIII wieku. 1 historyk wychowania -> Christian Schwarz

W 1802r wydał pracę -> „Nauki o wychowaniu” i „ Historia wychowania”

- w PL działał Hugo Kołłątaj, po śmierci w 1841r zostało wydane jego dzieło „Stan oświecenia w Polsce…”

Cele historii wychowania:

- wyrabianie zmysłu i perspektywy historycznej

- umożliwienie głębszej oceny teraźniejszości w konfrontacji z przeszłością

- chronienie przed rewelacjanizmem

- eksponowanie zjawisk oświatowych i pedagogicznych wartościowanych la ogólnoludzkiej cywilizacji, a w szczególności dla narodu Polskiego

- wpływanie na zrozumienie przez nauczycieli związku zjawisk pedagogicznych z podłożem społeczno- kulturowym epoki i kraju.

Wychowanie naturalne ludzi pierwotnych.

Nauka europejska podzieliła historię rozwoju na 5

1). Prehistoria

2). Ustrój niewolniczy

3). Ustrój feudalny

4). Kapitalizm

5). Komunizm

Ad1.

Prehistoria (dzielimy na 3)

a). dzikość

b). barbarzyństwo

c). cywilizacja

ad a.

wg. Etnologii radzieckiej

1). Horda pierwotna

2). Okres ustroju rodowego

3). Okres demokracji wojskowej

15.03.08r

Nauczanie w Chinach -> 2200 r. p.n.e

Cesarz Szum - powoływał urzędników by uczyli dzieci. Warunek: wiedza.

3 stop. Egzamin-> wyższe wykształcenie

1 lub 2 stp. -> nauczyciel

Nauczyciele („bogowie piekieł”) używali przemocy fizycznej, np. klęczenie na kamieniach

-Pierwszy nauczyciel -> KONFUCJUSZ. „Kto zdobytą wiedzę pielęgnuje, a nową bez ustanku zdobywa ten może być nauczycielem innych…”

- największy rozkwit w Chinach -> VIII- III w tzw. Sto szkół myśli”

Szkoły:

1). KONFUCJONALIZM- poddanie państwu, kult przodków, rodziców, kult władzy; dwie cnoty (człowieczeństwo [miłosierdzie], szlachetność )

Kontynuatorem Konfucjusza był MENCJUSZ => natura człowieka z przyrodzenia jest dobra i należy ja pielęgnować.

2).LEGALIZM- natura ludzka z przyrodzenia jest egoistyczna. Jedynym sposobem utrzymania porządku społecznego jest narzucenie kontroli odgórnej.

Państwo na najważniejszym miejscu, aparat przymusu ponad dobro.

3). TAOZIM- dążenie za naturą, życie w harmonii z przyrodą.

Wychowanie dziewcząt w Chinach:

Pierwszy podręcznik do wychowania dziewcząt -> I w. n. e Autorka-> Chao „Lekcje dla kobiet”. Podręcznik był aktualny przez X wieków. Uczył 2 cech: pokory, skromności. Kobieta zawsze była komuś podporządkowana, najpierw ojcu, mężowi, synom w okresie wdowieństwa. Synów ceniono bardziej niż córki. „Wychowanie córek jest jak oranie cudzego pola”

Wśród warstw uboższych zdarzało się porzucanie bądź zabijanie noworodków płci żeńskiej. Niektóre Chinki nie wychodziły za mąż, opiekowały się rodzicami lub szły do zakonu.

Żonę sprowadzano z dalekich odległości (10 lat), była wychowywana przez kilka lat przez teściową. Musiała być z tej samej warstwy społecznej.

Status kobiety rósł gdy urodziła syna. Mężczyźni mieli większe prawa. Mogli rozwieść się z żoną gdy: była bezpłodna, kradła, zachorowała na odrażającą chorobę, nie dała mężowi- syna.

-Kobieta mogła wyjść za mąż tylko raz

-zajmowała się domem

-panował zwyczaj krępowania stóp (tylko chłopki, albo nie Chinki mogły chodzić swobodnie)

WYCHOWANIE W INDIACH

-wedy („księgi, w których spisana jest wiedza”)

Życie ludzkie:

1). Życie studenckie

2). Małżeństwo

3). wycofanie z życia zawodowego

4). Całkowite wyrzeczenie

Ad1.

Rozpoczyna się ok. 5 roku życia, nauka alfabetu, czytania, itp. W rodzinach zamożnych dziecko miało prywatnego nauczyciela, w biednych -> szkoła miejscowa, przy kościele, na dworze (uczyli się: czytania, pisania, liczenia).

Zajęcia sportowe (zapasy, łuk)

Studia poprzedzała inicjacja czyli „drugie narodziny”

-panował system kastowy- np. kapłanów, rzemieślników

-bezkastowi(niedotykalni, pariasi)- wyrzuceni z kasty lub rzeźnik, grabarz itp.

W ramach każdej kasty wychowanie było inne, np. KAPŁAN => po inicjacji student wybierał sobie guru (nauczyciela), otrzymywał od guru MANTRE. Przez parę lat pobierał naukę od guru (im wyższa kasta, tym większa ilość nauki).

Studenci kapłaństwa musieli złożyć ślub celibatu (nie mogli: smarować ciała rękoma, spoglądać na kobiety itp.)

Dziewczęta pozostawały w domu i uczyły się od domowników. Uważano, że kobiet nie trzeba kształcić. Uczyły się 64 sztuk (np. utrzymanie domu)

GURU = Ciężki (traktował ucznia jak własnego syna)

Po pustelni -> uniwersytet wiedzy.

„Mędrzec powinien myśleć o zdobywaniu wiedzy i pieniędzy tak jakby nie podlegał starości ani śmierci, lecz powinien wykonywać religijne obowiązki tak jakby śmierć trzymała go za włosy…”

WYCHOWANIE W JAPONII

-wychowanie SAMURAJA:

Wychowywanie w duchu BUSHIDO wieszano przed domem karpie (karp- samuraj wśród ryb). Przed domem samuraja było tyle karpi ile samuraj spłodził synów. Od początku bardzo ważną rolę odgrywali rodzice i nauczyciele. Większym autorytetem cieszył się nauczyciel: „ojciec to ten za którego sprawą przyszedłem na świat, a nauczyciel to ten który uczynił mnie człowiekiem…”

„Twój ojciec i matka podobni są niebu i ziemi, a Twój nauczyciel i Twój Pan to słońce i księżyc”

Od 8-15 roku życia kształcił się w szkołach planowych, gdzie zdobywał zdolności tj, jazda konna, strzelanie z łuku. Nie było przemocy, nie uczono się przedmiotów humanistycznych.

WYCHOWANIE W GRECJI

5 okresów w dziejach Grecji

1). Kreteńsko-mykeński

2). Homerycki (1200-800)

3). Archaiczny (800-600)

4). Klasyczny (500-400)

5). Cesarstwa

Ad2. Epoka Herosów

Język wyróżniał herosów od plebsu. Ogłada, wrażliwość, honor. Ośmieszony heros popełniał samobójstwo. Herosi walczyli o własny honor, sławę itd.

Zasady herosa:

- w trakcie wojny: oszczędzić tego który prosi o litość

- zezwolić na pochowanie zmarłego

- postrzeganie rozejmu

- życie rodzinne: monogamia, harmonia, bardzo duży szacunek do kobiet, szczególnie matki

- kobiety przed ślubem obowiązywała czystość

- nie odbierano kobiecie możliwości uczenia się, zdobywania wiedzy.

- szacunek dla ludzi starszych

Ad3. okres archaiczny

a). Arystokracja

b). Rzemieślnicy

c). Chłopi

a). Pindar, cechy: ruchy powolne, bo arystokrata nie może się spieszyć i zdradzić się, że na czymś mu zależy. Szczodry, ale nie rozrzutny, nie podziwia głośno, przystosowuje się do innych. Konformista. Wstydzi się gdy ktoś mu robi dobrze.

Przeciwieństwem arystokraty był prostak. Prostak => śpiewa przy kąpieli, taniec na trzeźwo, podejrzliwość wobec rodziny, skąpstwo, hałaśliwość. Arystokrata powinien uczyć się tego co przygotowuje do właściwego odpoczynku.

b). Rzemieślnicy: ideał opisał Ezop w VI wieku. Cechy: przezorny, roztropny, skromny, niewolno mu się gniewać, trzeba trzymać z tym z kim można zrobić interes, a przyjaźnić się z tym kto może kiedyś pomóc. Należy znać swoje miejsce, bo wygórowane ambicje narażają na śmieszność.

c).Chłop: opisuje Hezjod w XII wieku. Cechy: nikomu nie ufać, asekuracja, oko za oko, ząb za ząb. Samowystarczalny, żona z sąsiedztwa. Koncentruje się na pokoju, a nie wojnie. Koncentruje się na pracy, dorabia się w pocie czoła.

Wychowanie w Grecji:

Do 7 roku życia dziecko wychowuje się pod opieką rodziców. 4 kategorie wiekowe:

1). 7-14 wychowanie elementarne: pisanie, czytanie, śpiew i gra na instrumencie.

2). 15-16 palestra- wojsko: wychowanie fizyczne, nauczyciel: Hajdotrypa, zapasy.

3). 17-18 gimnazjum- budynek w parku gdzie doskonalono się w sztukach fizycznych i umysłowych.

4). 19-20 Efebia.

SPARTA -> w poł. Grecji w Lakonii

Oligarchia (władza niewielu)

-rozwarstwienie na 3 strony:

20% - wybrani, to Spartanie i oni będą uczeni,

2 grupa: Periojkowie - Grecy, kupcy;

3 grupa- Heloci - nikt, popychadła dla innych

Życie młodego Spartana -> dziecko gdy miało 10 pkt w skali Apgara zostawało, gdy miało jakieś defekty to ginęło (zrzucenie ze skały itp.) Po urodzeniu oddawane matce, trzymano je w ciemnych pomieszczeniach, zimnych, mało karmili (wytrzymywały najsilniejsze). Gdy dziecko miało 2 lata musiało samo zdobywać sobie pożywienie, gdy miało 7 lat państwo zabierało go za miasto do obozów wojskowych. 15 lat -> poddawani próbom w świątyni Artemidy. Chłopca chłostano gdy był cicho to wysyłano go w góry na rok, gdy powrócił w wieku 16 lat mógł biesiadować ze starszymi. 16-20 -> efebia paramilitarna, ale jeszcze nie wojsko. Później przez 10 lat odbywał wojsko. W wieku 30 lat powraca do domu i może się ożenić, posiada helotów. Dziewczęta wychowywane są podobnie jak chłopcy. Nie ma zdrady.

5.04.2008r

ATENY:

- do 7 roku życia dzieci były pod opieką mamy, tata zajmował się życiem publicznym

- w wieku 7 lat chłopak idzie do szkoły, która jest własnością nauczyciela, dziewczynka rzadko szła do szkoły ( pedagog (niewolnik) -> niósł chłopcu torbę )

- przez pierwsze 7 lat kształcenia, ma 7 nauczycieli:

GRAMATYSTA- czytanie, pisanie, liczenie

LUTNISTA- muzyka

- nauczyciel słabo opłacany

- około 10 roku życia, chłopiec przechodził do lektury poetów, traktaty itp.

( nauka na pamięć ), patriotyzm

- około 14 roku życia przechodzi w ręce PAJDOTRY. Gimnastyka, sport

- około 18 roku życia -> EFEBIA ( 2 lata w organach paramilitarnych) [efebie nadzoruje urzędnik -> SOFRONISTA]

- po 2 latach staje się obywatelem.

SOFIŚCI:

1).PROTAGORAS - V wiek

Napisał traktat o Bogach (miarą wszystkich rzeczy jest człowiek; każda odpowiedź jest trafna, zależy od człowieka który ją daje)

- relatywizm ( nie ma powszechnej prawdy)

- sensualizm (prawda poznawcza tylko przy pomocy zmysłów)

2). GORGIASZ - „o naturze, czyli nie o bycie”

- odmawiał rozumowi mocy poznawania poza zmysłowym doświadczeniem

3). TRAZYMACH

- wyższy powinien rządzić niższym i posiadać więcej dóbr

- wyższość mierzona była umysłem, wiedzą

4). SOKRATES (nauczyciel, nie pobierał opłat od uczniów, w 390r oskarżony o demoralizację młodzieży)

Poglądy etyczne Sokratesa:

- cnota -> dobro bezwzględne, najwyższe

- cnotą dla Sokratesa była wiedza (co jest dobre i złe)

- wiedzieć, to być sprawiedliwym

- cnoty można się nauczyć

Poglądy logiczne:

- metoda negatywna -> ELENKTYCZNA

- metoda pozytywna -> MAIEUTYCZNA

- samodzielne myślenie

5). PLATON (uczeń Sokratesa)

- 387r.p.n.e założył szkołę -> AKADEMIA PLATOŃSKA ( w 527r.n.e po 900 latach działalności, zamknięta przez Justyniana Wielkiego)

- hasło szkoły: kto nie jest wykształcony matematycznie, nie ma wstępu

19.04.08r.

Podział szkół w starożytnym Rzymie:

1 etap: elementarny- niewolnik, obcokrajowiec, mało czasu poświęcał uczniom.

LITEARATOR = nauczyciel (pierwszy nauczyciel)

KALKULATOR = specjalista (drugi nauczyciel)

2 wyższy etap dostępny dla wszystkich: szkoła dialektyczna

3 etap: szkoła płatna -> szkoła retoryczna (13-14 lat)

[szkołę kończyło się w wieku 20 lat]

4 etap: studia, później wojsko, urzędy itp.

Katon Starszy (patrycjusz) III- II w

-napisał podręcznik dla swojego syna

-rozwijał fizycznie swego syna

- wychowywał praktycznie: elementy medycyny, uprawa roślin, zarządzanie niewolnikami.

Marek Cyceron (senator) II- I w

- traktat :De Oratore” (wskazuje minimum wiedzy, która musi przyswoić polityk [7 nauk wyzwolonych]

- zwolennik wiedzy encyklopedycznej

- piętnował samodzielne myślenie

- krytykował politykę w szczególności Marka Antoniusza

Marek Kwintylion I w.n.e

- napisał „kształcenie mówcy”

- adwokat

- nauczyciel retoryki

- 33 lata -> wrócił do Rzymu i założył szkołę retoryki

- 1 nauczyciel retoryki, który ze skarbu państwa otrzymywał pensję

- po 20 latach pracy (53 lata) odszedł na emeryturę, zajął się pracą naukową

- „Kształcenie mówcy” -> 12 ksiąg

I księga „Charakterystyka mówcy”

- człowiek moralnie dobry

- krasomówca

- szacunek dla tradycji i dla przodków

II księga: „Rola rodziców w wychowaniu”

- ojciec od momentu urodzenia dziecka powinien wierzyć w umiejętności swojego dziecka (afirmacja)

- rodzice powinni być jak najlepiej wykształceni, dbać o wykształcenie swoich dzieci

- właściwy dobór niań i nauczycieli

- dziecko obdarzone w genach inteligencją może ją utracić jeśli jest źle wychowywane

- dzieciństwo jest okresem, w którym człowiek uczy się wszystkiego niezwykle łatwo

III księga: „Umiejętność czytania i pisania”

- należy uczyć się liter tak jak ludzi od razu z wyglądu i imienia

- należy troszczyć się o szybkie i wyraźne pisanie, bo powolne pisanie wstrzymuje tok myśli

- nie pomijać trudniejszych liter

- ciągle trzeba powtarzać materiał

- wolne i dokładne czytanie

- chłopcy powinni z liter składać wyrazy, z wyrazów zdania

- stosowanie wędzideł, aby ćwiczyć wyraźne wymawianie

IV księga: „Zabawy”

- zabawy są objawem bystrości i ujawniają charakter ucznia

- umiar: nie zabraniać zabaw, nie pozwalać za dużo, aby nie nauczyć bezczynności

- zabawy pożyteczne: zadawanie sobie, różnych, krótkich pytań

V księga: „Wady i zalety szkoły publicznej i wychowania domowego”

Wady szkoły:

- demoralizujący wpływ szkoły

- nie można poświęcić całego czasu jednej osobie

Zalety szkoły:

- można wybrać nauczyciela, który będzie nauczał

- socjalizacja (wykształcenie zmysłu społecznego)

- współzawodnictwo

Wady wychowania domowego:

- słaby nauczyciel (gdy nie stać rodziców)

Zalety wychowania domowego:

- dostateczny czas

- indywidualne podejście do ucznia

VI księga: „Metody nauczania i wychowania”

- wprowadzenie pracy domowej

- stosowanie przerw w pracy

- dostosowanie umiejętności do wieku

- dostosowanie do zdolności i zainteresowań

- różnorodność zagadnień

Wychowanie:

- zachęty i pochwały

- uczenie przez naśladowanie

- wywoływanie u dziecka ambicji

- klasy niezbyt liczne

MYŚL CHRZEŚCIJAŃSKA IV WIEKU

313r -> edykt mediolański

392r -> chrześcijaństwo jest religią panującą

KLEMENS ALEKSANDRYJSKI:

- potępiał przepych

- prostota jest najlepsza

- „ściągał” kobietą ozdoby, zostawiał tylko pierścień np. z rybą

- pożywienie nie może być zbyt wyszukane

- wino podczas uroczystości

- zastawa stołowa musi być użyteczna

- nie wolno gwizdać, strzelać palcami

- chrześcijanie mają korzystać z łaźni, ale należy wystrzegać się: jedzenia i picia, unikać wspólnych kąpieli kobiet i mężczyzn

- sport jest potrzebny; należy chodzić do gimnazjum, na stadion

- zapasy i zabiegi kobiet są nieestetyczne

- teatr jest nieprzyzwoity bo zbyt bezpośrednio ukazuje pewne sprawy

- przeciwny widowiskom

Zasady zakładania rodziny wg. Klemensa:

- pogańskie zwyczaje: welon, składanie przysięgi, przewiązywanie rąk

- odrzucił: horoskopy, ofiary

- potępienie rozwodu

- potępienie poligamii

- potępienie aborcji

Nauczanie dzieci:

- mają chodzić do szkoły, ale musza powstrzymywać się od kultywowania obrzędów

Św. HIERONIM

- pogodził naukę pogańską z chrześcijańską

Św. AUGUSTYN

- napisał „De magistro” (o pracy nauczyciela)

- zalecał: dialektykę (przez oddziaływanie słowem na ludzkie serce), retorykę, gramatykę

Św. BENEDYKT VI w

- założyciel zgromadzeń zakonnych, np. zakon -> Monte Cassino

- „módl się i pracuj”

ŚREDNIOWIECZE V-XV w

Reforma Karola Wielkiego:

- założyciel w Akwizgran szkoły pałacowej, w której sam się uczył

- zajął się reformą pisma (wprowadził MINUSKUŁĘ KAROLIŃSKĄ)

- reforma zakonów (za pomocą ALKUINA z Irlandii) odpowiadał on za:

- ujednolicenie programu nauczania

- utrzymanie siedzi szkół klasztornych i katedralnych

- przywrócenie znajomości łaciny

4 rodzaje szkół w średniowieczu:

a). szkoły katedralne (przy siedzibie biskupa) -> na czele szkoły stał 1 nauczyciel - scholastyk

Scholastyka - okres w rozwoju filozofii chrześcijańskiej (właściwie katolickiej), który rozpoczął się około XII wieku. Obejmował wiele nurtów filozoficznych, których wspólną cechą było podejmowanie problemu zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Powstała z potrzeby pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy. Również metoda (scholastyczna) polegająca na rozwiązywaniu problemów poprzez racjonalne badanie argumentów za i przeciw.

Podstawowe założenie scholastyki: Dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można je jednak uzasadnić za pomocą rozumu.

b). szkoły klasztorne (przy klasztorze). Kształciły duchowieństwo, tak jak katedralne i kolegiackie

c). szkoły kolegiackie

d). szkoły parafialne (1215r)

- proboszcz był nauczycielem, dyrektorem itp.

- tzw. Szkoła elementarna

- lektury -> teksty religijne

- środek dydaktyczny -> chłosta

- w Sb -> obrachunki

- wycieczki do lasu brzozowego (uzupełnienie rózg)

- święto świętych młodzianków (nauczyciele byli uczniami)

- ascetyczny tryb życia

- surowość

- w dni świąteczne -> pochody przez miasto, które kończyły się bijatykami

- we wszystkich szkołach uczono 7 sztuk wyzwolonych.

Marcjann Apella -„ O zaślubinach Merkurego i filologii”

- druhami były: gramatyka, retoryka, dialektyka (trywium) kwadrywium (muzyka, astronomia, arytmetyka, geometria)

Stany (klasy społeczne)

- kler

- rycerski

- mieszczaństwo

- chłopi

Wychowanie rycerskie: (dotyczy tylko dzieci społeczności dworskiej)

- do wieku XII

Okres bohaterski: służba narodowi, itp.

Do wieku XII:

Okres rycerskiej kultury dworskiej: odejście od króla, swoje dwory, itp.

- 7-8 lat: dzieci idą na dwór feudana

- zostawał paziem: uczył się śpiewać, grać na instrumencie, grać w szachy, pieśni miłosne, etykieta dworska, jazda konna, posługiwanie się bronią, czasem czytanie i pisanie

- gdy miał 13-14 lat -> II etap: stawał się giermkiem: prawo noszenia miecza, mógł wybrać sobie panią swojego serca, czyszczenie broni, konia, pomocnik

- 21 lat -> pasowanie na rycerza

4 prawa rycerza:

- prawo do ziemi

- prawo do herbu

- prawo do pieczęci

- prawo do żeniaczki

Wychowanie mieszczańskie:

Zasadźca -> zasadza miasto

- rodzice chcąc zapewnić zawód dziecku, w wieku 7 lat oddawali go na naukę do:

- cechy -> rzemieślnicy

- gildie -> organizacje kupców

- 7-8 lat -> TERMINATOR (uczeń przyjęty na termin)

Nauka trwała od 3 do 11 lat, poczym zdawał egzamin czeladniczy (praktyczny). Przez rok pracował za darmo u mistrza, potem mistrz musiał już mu płacić bo był czeladnikiem

- partacz -> wykonywał rzeczy bez patentu mistrzowskiego

- bardzo pobożni

UNIWERSYTETY w ŚREDNIOWIECZU

- model boloński -> prawo

- model paryski -> teologia

- model Montpellier -> medycyna

1364r- Akademia Krakowska -> model boloński

24.05.2008r

ZDOBYWANIE STOPNI NAUKOWYCH W ŚREDNIOWIECZU:

- najpierw musiał skończyć ARTIUM (wydział sztuk wyzwolonych, wydział wyrównawczy) 6lat. W połowie atrium dostawał tytuł BAKAŁARZA. Gdy skończył, otrzymywał tytuł MAGISTRA.

- później 8letnie studia doktoranckie: (prawo, medycyna, teologia) kończyły się egzaminem wewnętrznym i publicznym ( scena na rynku, publiczna obrona, dostawał tezę do przedstawienia, miał na to 1 dzień, poczym prezentował to na rynku.

RENESANS:

Cechy:

-HUMANIZM-> zainteresowanie człowiekiem

- powrót do ANTYKU (starożytności)

- krytyka kościoła katolickiego (reformacja)

ERAZM Z ROTERDAMU (pierwszy myśliciel renesansowy)

- „Pochwała głupoty”

- „O sposobie studiów”

Czynniki warunkujące rozwój umysłowy każdego dziecka:

- natura (geny)

- ćwiczenia

- praktyka

Zwolennik oświaty dla wszystkich (dla biednych i dla bogatych)

- bicie jest sprzeczne z zasadami wychowawczymi

Wychowanie dziewcząt:

- roboty ręczne by zapracować na siebie w ciężkich warunkach

- kształcenie

JUAN LUIS VIVES

- „traktat o naukach”

Wybór miejsca na szkołę:

- szkołę umieścić najlepiej poza miastem

- zbudowana tam gdzie jest dobry klimat

- otoczenie szkoły nie może być zbyt urocze

- szkoła musi znajdować się w miejscu zasobnym w żywność, aby uczeń nie uciekał z głodu

- szkoła powinna być w każdej gminie, mieście, wiosce (rodzice wydadzą mniej pieniędzy; społeczeństwo będzie mniej demoralizujące)

- wychowanie moralne należy do rodziny; dom rodzinny

- szkoła określa, kto i jak długo i czego ma się w niej uczyć

- nauczyciel powinien znać język ojczysty uczniów

- każdy uczeń, początkowo jest przyjęty na próbę

TOMASZ MORE

- kanclerz Króla Henryka VIII w Anglii

- „Utopia” -> wyspa na której mieszkała społeczność idealna, dobra. Uprawa roli najważniejsza, każdy kształci się w jakimś rzemiośle:

Tkactwo, murarz, kowal, cieśla. Odzież jednakowa, oprócz dzieci. Okres pracy 6h. 3h do południa, 3 popołudniu. Kładą się spać o 8 i śpią 8 h.

W czasie wolnym do pracy powinni się dokształcać.

MICHEL DE MONTAIGNE

-„Próby” 25 rozdział -> uczyć od ogółu do szczegółu

- podkreślał wagę, nauki historii, aby uczeń, nauczył się krytycznego myślenia; osąd

-najważniejszą czynnością w nauce powinno być rozbudzenie zainteresowania i chęci.

„Dla naszego uczenia wszystko, czy to gabinet, stół, ogród czy łóżka, samotność czy kompania, ranek czy wieczór, wszystkie godziny niech będą równe, każde miejsce będzie mu miejscem nauki,”

FRANCISZEK RABELAIS

- mnich, później wystąpił z zakonu

- „Gergantula i Pentagruel” - >krytyka kościoła

4 szkoły RENESANSOWE::

I. SZKOŁA RADOŚCI w MANTUI

- zał. VITTORINO DA FELTRE

- po jego śmierci wydano medal: „Był ojcem wszystkiego co ludzkie”

2 zasady w jego szkole:

-ojcowska życzliwość

- przyjacielska opieka

- był dla swoich uczniów „ojcem”; jadał z nimi obiady, ale utrzymywał dystans; wyjeżdżał z dziećmi na wycieczki etc

- bardzo rzadko stosował kary fizyczne (albo wyrzucenie ze szkoły, albo kara fizyczna)

- gimnastyka (szlachetne zajęcie)

II SZKOŁA BRACI WSPÓLNEGO ŻYCIA w ZWOLLE

- dyrektor: JOHN CELE
- szkoła z internatem

- chodził do tej szkoły ERAZM Z ROTERDAMU

-należeli do szkoły: robotnicy, bogacze itp., każdy mógł się uczyć

- bezpłatne podręczniki

- bogaci- czesne, biedni- stancje u wdowy. Szukano im pracy, wymogli być samowystarczalni.

- wyrzucono astronomię, medycynę; pozostawiono: gramatykę łacińską, logikę, etykę.

- w XVII w w Holandii KAŻDE dziecko uczęszczało do szkoły, każdy obywatel umiał czytać i pisać, każdy mieszczanin znał matematykę, łacinę i języki nowożytne.

III. GIMNAZJUM HUMANISTYCZNE w STRASBURGU (Francja)

- założyciel: JOHNES STURM

- szkoła od 6 do 16 lat (trwała 10lat)

- najpierw: nauczanie elementarne: czytanie, pisanie po łacinie (klasy 1-2)

- później: gramatyka, literatura klasyczna (klasy 3-6)

- klasy 7-10: retoryka

- podział na sekcje; po 10 uczniów każda, na czele z najzdolniejszym uczniem-> DEKURJON

- nagrody za pilność

- każda klasa miała swój program i metody nauczania

- nie uczono rzeczy praktycznych

- nie przygotowywała do życia

IV. GIMNAZJUM ARIAŃSKIE w PIŃCZOWIE

Arianie= bracia polscy, odłam protestantyzmu, występujący tylko w POLSCE

- przeciwnicy wojny; drewniane miecze; nie uznawali TRÓJCY ŚWIĘTEJ; wszyscy ludzie są równi.

-zał. PIOTR STATORIUS STOJEŃSKI -> stworzył pierwszą polską gramatykę

- gimnazjum miało 4 klasy, w każdej uczył inny nauczyciel

- 4 (najniższa), 1 (najwyższa)

- najpierw poznawanie liter, sylab (klasa 4)

W klasie 4-> chłopcom wykładano religię.

W klasie 3 -> podstawy łaciny; pierwsze utwory umoralniające

W klasie 2 -> wyższe działy gramatyki, czytano lektury, dialektyka, retoryka, greka

---