IMIĘ i NAZWISKO		NR ĆW.	TEMAT ĆWICZENIA	OCENA
Janusz Bukowski		3.	Wady odlewnicze
ROK	GRUPA	DATA
2010/2011	12M2	13.12.2010

PODSUMOWANIE WYNIKÓW I WNIOSKI

Na powstawanie wad odlewniczych wpływa wiele różnego rodzaju czyn­ników, a jednoznaczne ich określenie jest bardzo trudne. Na podstawie przeprowadzonych badań można określić prawdopodobne przyczyny dominujące i pośrednie powstawania wadliwych odlewów. Wady odlew­nicze powstają głównie w wyniku zaniedbania oraz niedotrzymania parametrów technologicznych i ma­teriałowych

Głównymi przyczynami powstawa­nia wad kształtu są nieprawidłowości w budowie formy związane także ze złym rozmieszczeniem układu wlewo­wego. Układ wlewowy powinien być tak zaprojektowany, aby metal mógł dotrzeć do wszystkich części odlewu jak najkrótszą drogą.Wydłużenie tej drogi może spowodować wcześniejsze zastyganie metalu i niewypełnienie całej formy. Duży wpływ na wystąpienie wady ma także wielkość kanałów wlewowych. Aby forma mogła zostać wypełniona w miarę szybko, ważne jest, by ciekły metal nie musiał wyhamowywać. Zbyt mały przekrój kanału może przyczynić się do tego, że forma nie wypełni się do końca

Dominującym czynnikiem może być również zły dobór materiałów formier­skich. Masa osłaniająca, z której zostanie wykonana forma, powinna charakteryzo­wać się odpowiednimi własnościami, jak: przewodność cieplna, zdolność do akumu­lacji ciepła, gazotwórczość i przepuszczal­ność. Powinna być ona dobrana do stopu, z którego zostanie odlany element, a ściślej do temperatury jego topienia. Powstanie wad kształtu, wad powierzchni surowej, przerw ciągłości czy wewnętrznych wad odlewu powodowane jest właśnie przez złe przygotowanie lub niewłaściwy dobór masy osłaniającej

Niewłaściwy proces krzepnięcia meta­lu, a co się z tym wiąże naprężenia od­lewnicze są głównymi przyczynami po­wstawania wad związanych z przerwami ciągłości ). Na powstawanie tych wad i uszkodzeń grupy 5 duży wpływ ma także duża zawartość gazów w sto­pie. Obecność tlenków metali w stopie, powstałych w trakcie jego wytopu lub podczas zalewania formy, prowadzi do obniżenia „lejności”. Następstwem tego są najczęściej braki w wypełnieniu for­my, co jest jednoznaczne z powstaniem zabrakowanego odlewu.

WADY ODLEWÓW

wady odlewów - sposób wypełniania formy, jak potwierdzono w praktyce, decydująco wpływa na jakość odlewów. Zbyt mała lub zbyt duża prędkość albo temperatura zalewania oraz niepowodzenie ukształtowania kanały układu wlewowego mogą być przyczyną wystąpienia wielu wad odlewniczych, takich jak:

- niedolewy (niewypełnienie wszystkich przestrzeni wnęki formy)

- zanieczyszczanie wewnętrzne i zewnętrzne odlewu

Wady odlewnicze dzielą się na 5 grup:

1) wady kształtu (niedolew, guz, niedotrzymanie wymiarów, przestawienia),

2) wady powierzchni (chropowatość, wzarcia, nakłucia, strupy, przypalenia itp.),
3) przerwy ciągłości (pęknięcia na zimno i na gorąco, niespaw itp.),
4) wady wewnętrzne - wykrywane za pomocą badań rentgenograficznych lub ultradźwiękowych, (jama skurczowa, bąbel,

pęcherz, sitowatość, zażużlenia itp.),

5) wady materiału - stwierdza się poprzez badania metalograficzne wytrzymałościowe, składu chemicznego, (niezgodności z wymaganiami technicznymi).

1. Wada powierzchni typu : Nakłucia

Drobne pęcherzyki o wydłużonym kształcie i gładkiej powierzchni położone zwykle na głębokości 2-3mm pod powierzchnią odlewu. Występują one w postacie cienkich kanalików, tworząc na powierzchni odlewy obraz przypominający nakłucia igłą. Nakłucia ujawniają się często dopiero po obróbce plastycznej odlewu.

2) Wada kształtu typu : (E 121) Niedolew

Brak części odlewu, najczęściej w górnej strefie formy lub w partiach peryferyjnych odlewu. Krawędzie w miejscu wady są zaokrąglone. Powierzchnie towarzyszące wadzie są przeważnie błyszczące.

Kanały i wlewy są właściwie wypełnione w przeciwieństwie do wady E 122.

Możliwe przyczyny

• Za niska temperatura odlewania. Niewystarczająca płynność i lejność metalu.

• Niewystarczający przekrój systemu wlewów przy danym kształcie odlewu.

• Przy odlewaniu do kokili: za niska temperatura kokili, niewystarczające odprowadzanie powietrza.

Uwaga: Nie mylić z wadami E 122 i E 123.

Zapobieganie

• Podwyższyć temperaturę odlewania.

• Zmienić konstrukcję i wymiary układu wlewowego.

• Przewidzieć wydajniejsze odprowadzanie powietrza.

• Podwyższyć temperaturę kokili.

• Jeżeli jest to możliwe, po uzgodnieniu z klientem, zwiększyć grubość ścianki odlewu.

---