Sławomir Nahotko

Komputerowy system controllingowego budżetowania

W poprzednim opracowaniu przedstawiono „Komputerowy system controllingowej analizy finansowej” (nr 10/2004, s. 44-45). Kontynuujemy to podejście i przedstawiamy następny moduł controllingu - system budżetowania. Buduje się go jako system ekspercki dla potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem. Przyjmuje się w nim następujące założenia:

• system buduje się jako nakładkę na arkusz kalkulacyjny excel. Przemawia za tym popularność excela w praktyce gospodarczej oraz wiele zdefiniowanych w nim funkcji finansowych.

• podstawową funkcją systemu budżetowania jest generowanie budżetu generalnego przedsiębiorstwa okres jednego roku. Budżet generalny składa się z budżetu bilansu, bilansu wyników i bilansu przepływów.

• dodatkową funkcją systemu jest generowanie budżetu produkcji, zakupów, kosztów, robocizny, zapasów.

• budżet generalny powinien dotyczyć odcinka czasu równego 1 rok,

• elementami systemu są:

1. dane wejściowe:

1. parametry,

2. zmienne decyzyjne,

2. formuły obliczeniowe, w tym makropolecenia

3. dane wyjściowe.

• w skład parametrów wchodzą:

1.wartości wskaźnika produktywności majątku trwałego, wskaźników rentowności (wskaźnik rentowności sprzedaży, wskaźnik rentowności aktywów, wskaźnik rentowności kapitałów własnych.

2. wielkości ekonomiczne charakteryzujące stan przedsiębiorstwa, jego zasoby i produkowane w nim wyroby.

Parametry przedstawia się w formie zrzutu ekranowego (Rys. 1).




Rys. 1.Parametry modułu controllingu - system budżetowania

Źródło: opracowanie własne.

• zmiennymi decyzyjnymi są wartości wskaźników rotacji środków obrotowych, wskaźnik kapitałowy (stosunek kapitału obcego do własnego), wielkość zapasów końcowych wyrobów oraz wskaźnik zysku zatrzymanego.




Rys. 2.Zmienne decyzyjne modułu controllingu - system budżetowania

Źródło: opracowanie własne.

• w skład menu systemu wchodzą: wielkości finansowe, budżety, kontrola (patrz pasek Rys. 1 lub Rys. 2).

• koszty dzieli się na 3 grupy: koszty technologiczne, koszty gotowości () oraz koszty systemowe. Koszty technologiczne są kosztami zmiennymi proporcjonalnie. Koszty gotowości określa się w rozumieniu przyjętym w controllingu. W skład kosztów systemowych wchodzą: składki na ubezpieczenia społeczne, podatek nieruchomości, podatek od środków transportu.

Zbudowany system charakteryzuje się tym, że:

• wykorzystuje wskaźniki finansowe w budżetowaniu. Zwykle wskaźniki te służą w procesach analizy i oceny. Tutaj służą one do obliczeń prognozowanych wielkości ekonomicznych. I tak na przykład wskaźnik rentowności sprzedaży jest zdefiniowany jako iloraz zysku netto do wielkości sprzedaży. Tutaj jednak nie chodzi o obliczenie wartości wskaźnika. Jest on bowiem - jak już zaznaczono powyżej - parametrem. Umożliwia on natomiast obliczenie wielkości sprzedaży jako iloraz zysku netto przez NPM.

może znaleźć zastosowanie w zarządzaniu operatywnym w wielu przedsiębiorstwach.

---