Jak powinny się zachowywać przekaźniki kontroli czerwonego świtała ( Kc ) w przypadku przepalenia się jednej z żarówek ?.
No właśnie - oto jest pytanie.
Poniżej przytoczę fragmenty z czterech źródeł :
1. Artykuł z „Automatyki Kolejowej 11/1988” pod tytułem „ Analiza możliwości szerszego stosowania przekaźników wtykowych w obwodach świateł sygnałowych” autorstwa : mgr. Inż. Stanisław Góras, inż. Janusz Kempny.
2. Instrukcja regulacji i utrzymania obwodów elektrycznych .............. ( nieczytelne) optycznych semaforów na działce. Niestety mam tylko numer z sygnaturą AO2 z roku 1988 pisaną ręcznie. Reszta nagłówka jest nieczytelna. Jedynie śladowe pozostałości dużej cyfry 24 lub 21. Domyślam się ze było to pismo z wyższych władz automatyki.
3. Instrukcja ie-15 „Wytyczne badania urządzeń sterowania ruchem po wypadku kolejowym.”
4. Instrukcja Ie-12(E24)
Innych źródeł niestety nie znalazłem.
Ograniczę się tutaj do analizy z przekaźnikami JRG 1702 współpracującymi z zewnętrznymi rezystorami REL 60114. Podobny problem występuje z przekaźnikami JRG 1602 z usuniętymi po legalizacji rezystorem wewnętrznymi .
Dane z źródła pierwszego.
„W obwodzie światła czerwonego palą się dwie żarówki: główna 12 V 24 W i rezerwowa 12 V 24 W. W ostatnich latach w zasadzie otrzymuje się z przemysłu tylko żarówki 12 V 15 W i są one stosowane jako rezerwowe. Kontrola świecenia światła czerwonego jest dokonywana na planie świetlnym poprzez potencjometryczne włączenie do obwodu żarówki powtarzacza.
Przekaźniki kontroli światła czerwonego są stosowane w obwodzie wtedy, gdy występuje konieczność wykonywania uzależnień. Dla przekaźnika Kc jest przyjęta zasada , że przepalenie żarówki podstawowej powinno spowodować jego odwzbudzenie bezpośrednio po tym fakcie, a przepalenie żarówki rezerwowej nie powinno spowodować jego wzbudzenia w następnym cyklu pracy.”
„Przekaźniki JRG 1602 i JRG 1702 są dopasowywane do współpracy z obwodem za pomocą równolegle włączonego do cewek rezystora REL 60114 o wartości 16,3 . W pierwotnym wykonaniu rezystor był elementem wewnętrznym przekaźnika, a od początku lat siedemdziesiątych jest zewnętrznym”
W dalszym ciągu przedstawiona jest tabelka z między innymi takimi danymi dla JRG 1602 i 1702 :
Parametry przekaźnika z rezystorem 16,3 :
Prąd znamionowy - 440 mA
Prąd wzbudzenia - 390 mA
Prąd odwzbudzenia - 250 mA
Prąd obwodu kontrolnego ;
Praca normalna - 330 mA
Spalenie żarówki głównej - 120 mA
Spalenie żarówki rezerwowej 15 W - 220 mA
Parametry przekaźnika bez rezystora :
Prąd wzbudzenia - 68 mA
Prąd odwzbudzenia - 48 mA.
To tyle ciekawostek ze źródła pierwszego.
Dane z źródła drugiego.
„Pkt. 3 . Podczas regulacji obwodów należy wybrać takie kombinacje połączeń transformatorów, przy których napięcia na żarówkach sygnałowych wynosi 12 V” - obecnie wg Ie-12(E24) 11,3V do 12,3V bez względu na kolor światła.
Dotyczy pkt. 4 :
Następnie należy sprawdzić wartość prądu płynącego w obwodzie - dla światła zabraniającego określono prąd płynące w obwodzie na 400-600 mA.
„Pkt.5 po ustaleniu kombinacji połączeń spełniających warunki z punktów 3 i 4 dokonuje się płynnej regulacji zasilania przekaźników, poprzez takie ustawienie wartości rezystancji rezystora R zasilającego cewkę przekaźnika JRB lub JRG bądź rezystora dodatkowego R zasalającego zestawu ERL10001, aby zachowane były następujące wartości prądu Ic płynącego przez cewkę przekaźnika prądowego lub napięcia Uc na cewce przekaźnika napięciowego:”
W tabeli znajdujemy wartość prądu Ic dla przekaźnika JRG 1702 - wynosi ona 95 ma dla sygnału zabraniającego.
Dane z źródła trzeciego (Ie-15).
§ 22. Urządzenia elektryczne suwakowe....
„5. Obwody świateł sygnalizatorów - należy sprawdzić i opisać:
1) napięcie na żarówce i napięcie na stronie pierwotnej i wtórnej transformatora głównego, napięcia sieci, prąd płynący w obwodzie przekaźników,
2) obrazy sygnałowe podawane na badanym sygnalizatorze, uwzględniając powiązania między sygnalizatorami, jeśli występują,
3) reakcję obwodu świateł na przepalenie żarówki (sygnałów zezwalających i zabraniających),
4) prąd w obwodzie światła czerwonego semafora wjazdowego przy obu żarówkach sprawnych i przy przepalonej żarówce głównej, zanotować stan przekaźnika Kc,
5) rezystancję izolacji żył kablowych obwodu świateł:
a. między sobą (każda z każdą),
b. każda do masy,
c. każdej żyły badanego obwodu z każdą żyłą wspólnego kabla.
6) stan połączeń pośrednich zewnętrznej linii kablowej i przyłącza kablowego przekaźnikowni (czy nie występują obluzowane, oderwane lub dodatkowe przewody),
7) stan i rodzaj bezpieczników w obwodzie.”
§ 23. Urządzenia przekaźnikowe.
.........
„12. Przy badaniu obwodu świateł semaforów należy sprawdzić i opisać:
1) czy nie występują zwarcia i przerwy żył kablowych obwodu,
2) czy w obwodach żarówek sygnałów zezwalających, nie występują napięcia obce,
3) czy przekaźniki kontroli świateł (świecenia żarówek) reagują na przepalenie się żarówki; próbę tę należy uzupełnić pomiarem prądu płynącego w obwodzie przekaźnika kontrolnego oraz napięcia sieci (pomiar jednoczesny),
4) czy bezpieczniki 0,7A (1A) nie są wytopione; sprawne bezpieczniki badanego obwodu świateł poddać próbie przeciążenia (w warunkach laboratoryjnych), celem stwierdzenia, czy posiadają one właściwe parametry,
5) napięcia na żarówkach badanego obwodu, prąd w obwodzie zasilającym,
6) w przypadku zasilania przekaźników kontroli świateł za pośrednictwem zestawów ERL, wartość napięć na cewce przekaźnika dla następujących warunków, gdy:
a. obwód światła nie jest załączony,
b. obwód światła jest załączony, żarówka świeci,
c. obwód światła jest załączony, żarówka nie świeci na skutek przepalenia lub prze-rwy w obwodzie,
7) wartość rezystancji między poszczególnymi odczepami rezystora (w przypadku, gdy przekaźniki kontroli świateł zasilane są za pośrednictwem rezystorów) - pomiar należy wykonać bez demontażu przewodów z wyprowadzeń (zacisków) rezystora,
8) symetrię prądów w obu obwodach świateł oraz symetrię napięć na ich żarówkach - w przypadku obwodów wyposażonych w dławik,
9) prąd płynący w obwodzie świateł w wyniku zwarcia strony wtórnej transformatora głowi- oraz zwarcia jego strony pierwotnej, po wyjęciu bezpieczników 0,7A (1,0A), w celu poddania ich próbom (pkt. 4),
10) pewność przejścia elektrycznego na łączówkach, piórkach lutowniczych, zaciskach występujących w obwodzie świateł,
11) widoczność świateł sygnałowych z wymaganej przepisami odległości; sprawdzenia dokonać w warunkach odpowiadającym warunkom towarzyszącym wypadkowi, pomijając nadzwyczajne warunki atmosferyczne (silne mgły, opady deszczu lub śniegu)”
Dane z źródła czwartego (Ie-12).
§ 23. Konserwacja sygnalizatorów świetlnych
1. Należy sprawdzić prawidłowość wskazań i widoczność sygnałów w okresach podanych w Załączniku
Nr 1. Również każdorazowo, po zakończeniu prac konserwacyjnych lub naprawach sygnalizatorów (wymiana żarówki, wymiana lub naprawa innych elementów układu optycznego, zmiana ustawienia głowicy, itp.), przy których mogło nastąpić naruszenie układu optycznego lub innych elementów mających wpływ na prawidłowość wskazań lub widoczność sygnałów, należy sprawdzić, czy zapewniona jest prawidłowość wskazań i widoczność sygnałów. Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowość wskazania i wymaganą widoczność sygnału "Stój". Należy sprawdzić także, czy obce światła nie powodują ukazania się sygnałów fałszywych lub wątpliwych.
2. W trakcie sprawdzania prawidłowości wskazań sygnalizatorów świetlnych należy zwrócić uwagę na następujące właściwości obwodów świateł:
1) wygaszenie światła zabraniającego powinno następować po włączeniu światła zezwalającego,
2) zmiana sygnału zezwalającego na zabraniający powinna następować po:
a) zajęciu przez pierwszą oś pociągu pierwszego odcinka toru kontrolowanego w przebiegu lub wyznaczonego miejsca oddziaływania w torze,
b) opuszczeniu przez ostatnią oś składu manewrującego pierwszego odcinka toru, znajdującego się w drodze przebiegu,
c) pojawieniu się nieprawidłowości w działaniu obwodu świateł lub naruszenia warunków bezpiecznej jazdy pojazdu kolejowego.
3) w trakcie zmiany sygnału zabraniającego na zezwalający i odwrotnie nie mogą występować przebłyski, polegające na krótkotrwałym:
a) wygaszeniu aktualnie świecącego się światła,
b) zaświeceniu się aktualnie włączanego światła,
c) zaświeceniu się innego światła.
4) jeżeli jedno z dwóch świecących się świateł jest światłem migającym, wówczas nie może następować
wygaszenie światła ciągłego w momentach przerwy w świeceniu światła migającego.
5) częstotliwość świecenia światła migającego powinna wynosić w granicach od 0.8 Hz do 1.25 Hz, co odpowiada 48 do 75 włączeń na minutę. Współczynnik wypełnienia określony jako stosunek czasu świecenia światła do czasu przerwy w świeceniu powinien wynosić od 2:3 do 3:2.
6) prawidłowość samoczynnego wygaszania sygnału zastępczego.”
.........
„5. Regulacji sygnalizatorów świetlnych dokonuje się przez właściwe ustawienie głowicy sygnalizatora, a następnie oprawki żarówek w komorze każdego światła. Sygnalizator należy tak wyregulować, aby z wymaganej minimalnej odległości uzyskać najjaśniejsze świecenie świateł sygnałowych.
Przy regulacji należy zwrócić uwagę na właściwe ustawienie sektora odchylającego soczewki zewnętrznej, dokonać oceny prawidłowości pracy przekaźników kontroli świateł i zmiany obrazów świateł na sygnalizatorze oraz zwrócić uwagę na właściwe napięcia na żarówkach, które powinno wynosić 12 V. Jednakże ze względu na pożądany zasięg widoczności światła semafora oraz żywotność żarówek dopuszcza się, aby napięcie to wynosiło od 11,3 do 12,3 V bez względu na barwę światła.”
Podsumowanie.
Tyle wiadomości udało mi się uzyskać - niestety w dalszym ciągu nie wiem jak powinien być wyregulowany obwód światła czerwonego w świetle obowiązujących przepisów. Materiał ze źródła pierwszego i drugiego jest na swój sposób bardzo ciekawy, lecz nie ma mocy prawnej. Czyli nie może być podstawą, na której monter ma się opierać przy regulacji obwodów światła czerwonego ( ze światłami zezwalającymi nie ma takiego problemu - sprawa prosta i udokumentowana w przepisach).
W związku z tym mam poważny problem - jak wyregulować obwód światła czerwonego ?. Pytając się kilka osób dobrze znających urządzenia spotkałem się niestety z różnymi wersjami między innymi:
1. Po wyjęcie żarówki 12/24 przekaźnik powinien się odwzbudzić
2. Po wyjęciu żarówki 12/12 przekaźnik powinien być nadal wzbudzony, lecz jeżeli zostanie przerwany obwód to nie może się ponownie wzbudzić.
3. Po wyjęciu żarówki 12/12 przekaźnik powinien być nadal wzbudzony oraz jeżeli zostanie przerwany obwód to może się ponownie wzbudzić.
4. A ja się pytam - czy przekaźnik musi się odwzbudzić i czy musi być nieumożliwione jego ponowne wzbudzenie przy pracy na jednej (dowolnej) żarówce ?
Ogólne stwierdzenie wszystkich pytanych : ma być bezpiecznie. I zgadzam się z tym całkowicie.
Ale co w tym przypadku traktować jako bezpieczne ? . Pamiętajmy, że przekaźnik Kc wchodzi w obwód blokady liniowej. Odwzbudzony Kc uniemożliwia blokowanie bloku Ko. Czyli następny pociąg musi być wyprawiony na szlak na sygnał zastępczy „Sz”. Czy jest ot całkowicie bezpieczne ? - raczej nie . Pamiętajmy ze semafor wjazdowy nadał świeci na sygnał „Stój” a informację o przepalonej żarówce obsługa ma - rezystor włączony w szereg zasilający żarówkę powtarzacza na pulpicie.
Jak widać opinie są różne a brak jakichkolwiek ustaleń prawomocnych ( instrukcja , DTR, zarządzenie , wyjaśnienie itp.) a przynajmniej ja takiego nie znam.
A może ktoś ma takie opracowanie?