CHARLES HORTON COOLEY
Dzieła:
„Natura ludzka i porządek społeczny” (1902)
„Organizacja społeczna”
„Proces społeczny” (1918)
Pragmatyzm jako nurt w socjologii
Kierunek w socjologii amerykańskiej
Zakłada się, że prawdą jest to, co sprawdza się w działaniu, jest pożyteczne
Jest to podejście instrumentalne w stosunku do nauki i sztuki - stanowią one narzędzie do osiągania określonych celów
Przedstawiciele
CH.H.Cooley,
Herbert Mead
Konsekwencje ujęcia pragmatycznego dla nauk społecznych
Relacje człowiek ↔ środowisko
Dotychczas zakładano, że środowisko jest elementem statycznym, a człowiek może tylko dostosowywać się do niego. Pragmatyzm uznał środowisko za zmienne, dające się manipulować przez człowieka. Jednostkową determinację zastąpiono obustronną interakcją. Człowiek manipuluje środowiskiem, a ono wpływa na niego.
Człowiek traktowany jest jako wytwór przyrody, lub tabula rasa na której pisze świat
Nie można określić jakim człowiek jest, ale trzeba określić jak się zmienia.
Człowiek jest podmiotem - posiada świadomość, dzięki której może tworzyć i zmieniać rzeczywistość społeczną
Proces poznawania - badania skupiały się na analizie tych procesów; w każdym społeczeństwie istnieją inne procesy poznania
Pojęcie społeczeństwa
Społeczeństwo jest procesem tworzenia wspólnych wartości, wzorów, emocji, zachowań obrazów świata. Wszystko podporządkowane jest procesowi tworzenia
Wprowadzenie do nauki pojęć :
wyobraźnia
przypadek
wybór
hipoteza
i inne
Koncepcja Charlesa Hortona Cooley'a
Holizm (ujęcie całościowe - życie społeczne nie stanowi jedynie sumy przeżyć poszczególnych jednostek)
Postulat organiczności życia społecznego (społeczeństwo jest jednym wielkim organizmem)
Życie społeczne jest czymś rzeczywistym;
Jednostka i społeczeństwo to pojęcia abstrakcyjne, za ich pomocą możemy określić życie społeczne
Pojęć tych używamy w różnym aspekcie, ze względu na to, jaką część rzeczywistości badamy
Najważniejszym elementem życia społecznego jest komunikowanie się
rozumienie tego pojęcia jest bardzo szerokie
jest to cała sfera przekazów, które człowiek dokonuje świadomie lub nieświadomie
dużą część informacji człowiek przekazuje i odbiera nieświadomie
jest to ogół symboli ukrytych w podświadomości
bardzo istotną funkcję spełnia język - akty wypowiadania się ujmujemy jako akty komunikacji mieszczące się w procesie społecznego komunikowania się
człowiek poprzez komunikowanie się poznaje środowisko
Społeczeństwo to grupa ludzi istniejąca w umyśle podmiotu; to wyobrażenie o życiu społecznym, jakie posiedli jego uczestnicy
Zadaniem socjologa jest dotrzeć do świadomości ludzi uczestniczących w życiu społecznym.
Koncepcja rozwoju (budowania, tworzenia) osobowości
pojęcie jaźni odzwierciedlonej (looking-class-self)
człowiek tworzy jaźń poprzez odbicie swoich wyobrażeń od innych jednostek
człowiek nie wiedziałby nic o sobie, gdyby nie inne jednostki (człowiek reaguje na zachowania innych ludzi)
wiedza pochodzi tylko i wyłącznie od innych ludzi; nie jest ona obiektywna lecz stanowi pewną subiektywną ocenę
całe życie społeczne jest grą wyobrażeń mieszczących się w umyśle jednostki
Konsekwencje ujęcia Cooley'a dla badań socjologicznych:
Stwierdzenie, że grupy pierwszego kontaktu odgrywają najistotniejszą rolę w życiu człowieka (rodzina, kontakty sąsiedzkie, społeczność lokalna)
2 bardzo popularne i decydujące o procesie komunikowania pojęcia:
heart to heart life
face to face
opinia publiczna - twór ukształtowany przez napięcie i ścieranie się różnych komunikatów; była to społecznie aprobowana forma wiedzy
instytucje społeczne to utrwalona forma opinii publicznej; gdy opinia ta przybiera kształt instytucji społecznych powstają: prawo, system zwyczajów, kościoły
klasa społeczna - wyodrębniona poprzez swoje funkcje
kasty (świadomość zamknięta, oddzielenie się od innych klas społecznych)
klasy otwarte (dzielą się swoją świadomością z innymi klasami, współpracują z nimi)
technika sprawia, że mamy do czynienia z ewolucją od kast do klas otwartych
Wnioski metodologiczne wynikające z ujęcia Cooley'a (jak badać społeczeństwo):
programowy brak spójności metody badawczej - nie można zbudować jednego modelu, który będzie adekwatny do każdej sytuacji
dzielenie rzeczywistości społecznej na części zniekształca obraz ; dlatego wszystkie części społeczeństwa należy ujmować łącznie
antynaturalizm - rzeczywistość społeczna istnieje w umysłach ludzi, a nie jako odrębny, rzeczywisty byt
w badaniach należy się posługiwać:
wyobraźnią
introspekcją empatyczną (rekonstrukcja świadomości jednostki, poprzez wczuwanie się w jej położenie)
wiedza przestrzenna (opisy, dane)
wiedza osobista (kontakt z umysłem poszczególnych osób)
1
1