Zasoby majątkowe i źródła jego finansowania.


I. ZASOBY MAJĄTKOWE = AKTYWA

AKTYWA to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Składnik zasobów jednostki aby być zaliczony do jej aktywów powinien:
1. być kontrolowany przez jednostkę i pochodzić z wcześniejszych zdarzeń np. zakupu, produkcji własnej, darowizny;
2. być w przyszłości źródłem korzyści ekonomicznych;
3. mieć wiarygodnie określoną wartość;

ZASOBY MAJĄTKOWE (PODZIAŁ WG POSTACI)

1. Rzeczowe
a. środki pracy;
b. przedmioty pracy;
c. produkty pracy
d. towary
2. Finansowe
a. udziały lub akcje
b. inne papiery wartościowe (obligacje, bony, polisy)
c. udzielone pożyczki
d. środki pieniężne
3. Wartości niematerialne i prawne
a. prawa majątkowe
c. wartość firmy (goodwill)
d. koszty prac rozwojowych
4. Należności
a. od kontrahentów
b. od instytucji publicznych
c. od innych podmiotów

W procesie produkcji za pomocą środków pracy oddziałuje się na przedmioty pracy, przekształcając je w produkty pracy.
Towary to artykuły zakupione celem odsprzedaży. Nie zostały one przez daną jednostkę wytworzone, lecz zostały przez nią nabyte i zostaną sprzedane w stanie nie przetworzonym. Towary są typowe dla działalności handlowej.

ZASOBY MAJĄTKOWE (PODZIAŁ WG CELU NABYCIA)

1. Zasoby związane z podstawową działalnością nabyte w celu produkcji wyrobów i usług lub handlu;
2. Inwestycje nabyte w celu osiągnięcia innych korzyści z ich posiadania np. z przyrostu wartości (nieruchomość), przychodów z odsetek lub dywidend
(akcje, obligacje itp.).
ZASOBY MAJĄTKOWE (PODZIAŁ WG CZASU, W KTÓRYM PODMIOT OSIĄGA KORZYŚCI Z POSIADANIA ZASOBU)

1. Zasoby trwałe (powyżej 1 roku)
a. wartości niematerialne i prawne
b. rzeczowe zasoby trwałe
c. należności długoterminowe
d. inwestycje długoterminowe
2. Zasoby obrotowe
a. zapasy
b. należności krótkoterminowe
c. inwestycje krótkoterminowe


AKTYWA TRWAŁE

1. Wartości niematerialne i prawne
Są to nabyte przez podmiot prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania przez okres dłuższy niż jeden rok.
Należą do nich min.: autorskie prawa majątkowe i prawa pokrewne (w tym programy komputerowe), licencje, koncesje, patenty, prawa do znaków towarowych, know-how, wartość firmy - kwota powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa;
2. Rzeczowe aktywa trwałe
a. Środki trwałe - są to rzeczowe aktywa trwałe, które spełniają następujące warunki:
- są kompletne, sprawne i zdatne do użytkowania;
- przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż jeden rok;
- są wykorzystywane dla przynoszenia korzyści danemu podmiotowi;
b. Środki trwałe w budowie - są to poniesione nakłady na wytworzenie, nabycie lub montaż nowego środka trwałego lub ulepszenie (modernizację) już istniejącego;
c. Zaliczki na środki trwałe w budowie - są to zapłacone innym podmiotom kwoty pieniężne na nabycie lub wytworzenie środków trwałych;
3. Należności długoterminowe są to kwoty pieniężne należne od innych podmiotów, których termin spłaty jest dłuższy niż jeden rok (czyli my jesteśmy wierzycielem, nam są należne pieniądze).
Uwaga! Należności z tytułu dostaw i usług nie zalicza się do długoterminowych nawet w przypadku ponadrocznego terminu spłaty!
4. Inwestycje długoterminowe są to aktywa nabyte celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu ich wartości, pozyskania odsetek, dywidend lub innych pożytków. Czyli kupujemy coś aby sprzedać z zyskiem.
Nie jest to związane z podstawową działalnością firmy.
Zalicza się do nich:
b. nieruchomości
c. wartości niematerialne i prawne
d. długoterminowe aktywa finansowe

Remont nie zwiększa wartości środka trwałego. Jedynie modernizacja (zwiększenie możliwości) środka trwałego zwiększa jego wartość.
Amortyzacja to zaliczenie umorzenia środka trwałego do kosztów.
Amortyzacja liniowa: przyjmując środek do ewidencji zakładamy okres jego użytkowania (dzięki klasyfikacji urzędowej; każdy środek trwały ma tam przypisany okres użytkowania).

Całkowita amortyzacja środka trwałego - wartościowo w aktywach nie występuje.
Niektóre środki trwałe nie podlegają amortyzacji (nie zużywają się). Są to np. grunty, dzieła sztuki.

Środki trwałe pojawiają się w firmie poprzez nabycie bądź wytworzenie.
Nabycie jest pojęciem szerszym niż zakup. Zakup - płacimy za coś. Nabycie może polegać na darowiźnie lub leasingu.
Koszty nabycia są szersze niż zakupu. Np. nabycie samochodu: faktura, opłaty urzędowe, rejestracja itp.

AKTYWA OBROTOWE

Ruch okrężny zasobów obrotowych w produkcyjnej działalności wytwórczej można przedstawić następująco:

...materiały* produkcja nie zakończona * wyrób gotowy * środki pieniężne*... należność*

1. Zapasy (rzeczowe aktywa obrotowe)
a. materiały
b. półprodukty i produkty w toku
c. produkty gotowe (wyroby gotowe, zakończone usługi)
d. towary
2. Należności krótkoterminowe
a. należności z tytułu dostaw i usług
b. należności z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń (od budżetu, urzędu celnego, ZUS)
c. należności dochodzonej na drodze sądowej
3. Inwestycje krótkoterminowe
a. krótkoterminowe aktywa finansowe
i. środki pieniężne
b. inne inwestycje krótkoterminowe

II. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA MAJĄTKU - PASYWA

Kapitały (pasywa) mogą być: własne i obce.

1. Kapitał własny
a. kapitał podstawowy
b. kapitał zapasowy - przedsiębiorstwo wypracowuje zysk a właściciele nie korzystają z dywidendy; zysk finansuje przedsiębiorstwo a nie właścicieli; na rozwój, inwestycje;
c. kapitał rezerwowy - może być z zysku lub gdy uznamy, że wartość rynkowa aktywów jest wyższa niż księgowa;
d. wynik finansowy - zysk (majątek się zwiększył) lub strata (majątek zmalała);
2. Zobowiązania (kapitał obcy)
Np. wobec banku - kredyt, wobec dostawców, wobec państwa, wobec pracowników.
a. zobowiązania długoterminowe (ponad rok)
b. zobowiązania krótkoterminowe (do roku)

Różne nazwy kapitału podstawowego w zależności od rodzaju prawnej formy przedsiębiorstwa:
- kapitał udziałowy - spółka z o.o.
- kapitał akcyjny - spółka akcyjna
- fundusz zakładowy - przedsiębiorstwo państwowe

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA - są to zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie.

Majątek przedsiębiorstwa
Majątek trwałyTo te składniki majątkowe przedsiębiorstwa, które służą przez długi okres czasu i stopniowo tracą swoją wartość w ciągu długiego okresu czasu, i w związku z tym ulegają amortyzacji. Majątek obrotowyTo te składniki majątkowe przedsiębiorstwa, które zużywają się w bardzo krótkim czasie i jednorazowo w 100% np. surowce potrzebne do produkcji zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym.Wpisywane są jednorazowo w koszty i nie ulegają amortyzacji.
Finansowy majątek trwałyUdziały konkretnego przedsiębiorstwa w innych przedsiębiorstwach, spółkach, długookresowe papiery wartościowe (przetrzymywane w przedsiębiorstwie dłużej niż 1 rok) stanowiące własność przedsiębiorstwa np. akcje. Środki pieniężneGotówka w kasie przedsiębiorstwa, i na rachunku bankowym oraz krótkoterminowe papiery wartościowe.
Rzeczowy majątek trwałyA. Środki trwałe produkcyjne (są używane w produkcji) - Maszyny i urządzenia, budynki gospodarcze i produkcyjne, środki transportowe.B. Środki trwałe nie-produkcyjne (nie są używane bezpośrednio w produkcji) - Budynki socjalne, domy wczasowe, przedszkola zakładowe, stołówki, domy kultury, świetlice, ośr. zdrowia. NależnościNależności pochodzą ze sprzedaży. Od momentu sprzedaży do momentu uzyskania środków czyli gotówki mija pewien okres czasu i w tym okresie powstają właśnie należności.Jest to przeciwstawne zjawisko do zobowiązań (jesteśmy wtedy dłużnikiem).
Wartości niematerialne i prawneNp. prawo do wieczystego użytkowania gruntów, patenty, wynalazki, programy komputerowe, reputacja przedsiębiorstwa - (good will - konkretna wartość przedsiębiorstwa na którą składa się pozycja rynkowa, opinia współpracujących firm, promocja, reklama) - podlega również wycenie - może być wyliczona w złotówkach np.: przedsiębiorstwo o wysokiej reputacji może uzyskać kredyt na lepszych warunkach - z niższym oprocentowaniem ponieważ bank ponosi niższe ryzyko udzielając takiej firmie kredytu, niż gdyby udzielił go firmie o niższej reputacji - wtedy ponosi wyższe ryzyko. Zapasy (Rzeczowy majątek obrotowy)A. Surowce i materiały do produkcji.B. Półprodukty, bądź produkcja nie zakończona.C. Gotowe, finalne produkty w magazynie - produkty wytworzone ale jeszcze nie sprzedane. (Koszty magazynowania + koszty zamrożenia kapitału). 
Źródło finansowania, zasób środków pieniężnych (kapitału) finansujących określoną działalność lub przedsięwzięcie gospodarcze. 
Z punktu widzenia pochodzenia wyróżnia się źródła wewnętrzne i zewnętrzne, według kryterium zwrotności - źródła własne (kapitał własny) oraz obce (kapitał obcy, zobowiązania). Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa są wykazywane w jego bilansie pod postacią pasywów.
Bilans przedsiębiorstwa, jedno z podstawowych pojęć w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej podmiotów gospodarczych charakteryzujące stan i strukturę środków (składników majątkowych) przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródeł finansowania tego majątku (pasywa) na dany dzień w roku (ma więc charakter statyczny). Bilans sporządzany jest na podstawie aktualnych w dniu jego sporządzenia księgowych zapisów operacji gospodarczych występujących w okresie sprawozdawczym, za jaki się go sporządza. 
Do podstawowych cech bilansu zalicza się: - kompletność i udokumentowanie zawartych w nim informacji, czyli pełne i zweryfikowane (np. w wyniku inwentaryzacji) dane na temat całkowitego majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego pochodzenia; - podział pozycji bilansu na grupy o zbliżonej treści ekonomicznej oraz z uwzględnieniem charakteru, w jakim występują w przedsiębiorstwie; - moment bilansowy, czyli ściśle oznaczony czas, dla którego ustala się stan wszystkich pozycji bilansowych (z reguły przełom dwóch kolejnych okresów sprawozdawczych); 
- pieniężną wyceną wszystkich składników bilansu przy zastosowaniu tej samej waluty (z reguły krajowej); - równowagę bilansową, polegającą na tym, że sumy aktywów i pasywów są zawsze sobie równe.
Przy sporządzaniu bilansów poszczególne podmioty gospodarcze mogą stosować wybrane przez siebie sposoby wyceny składników pozycji bilansowych, różny może być również zakres danych uzupełniających (dodatkowych informacji dołączanych do bilansu, które ułatwiają czytanie i analizowanie danych zawartych w bilansie), jak i układ bilansu (ilość i treść poszczególnych pozycji bilansowych, ich kolejność i ugrupowanie, rozmieszczenie danych uzupełniających). 
Wynik finansowy, nadwyżka księgowa działalności przedsiębiorstwa w określonym okresie. Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami ich uzyskania. Dodatni wynik finansowy określany jest mianem zysku, ujemny - mianem straty.
Rachunkowość finansowa zajmuje się pomiarem i ewidencją majątku przedsiębiorstwa, operacji gospodarczych oraz przygotowywaniem na tej podstawie raportów finansowych. Sposób prowadzenia rachunkowości finansowej jest ściśle unormowany przez prawo.
Płynność finansowa - zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących zobowiązań (krótkoterminowych, płatnych w ciągu jednego roku), określający możliwość spłaty zobowiązań w sytuacji, gdyby stały się one natychmiast wymagalne, za pomocą upłynnienia posiadanych zasobów środków obrotowych (zasobów płynnych, które mogą być szybko zamienione na gotówkę). Dla zapewnienia sobie możliwości ciągłego, niezakłóconego działania przedsiębiorstwo powinno dbać o zachowanie określonego poziomu płynności finansowej. Większa bądź mniejsza płynność finansowa zależy od długości czasu, jaki jest potrzebny do zamiany aktywów przedsiębiorstwa (rzeczowych lub finansowych) na gotówkę. Kryterium płynności finansowej jest jednym z podstawowych kryteriów oceny działalności przedsiębiorstwa: niska płynność (brak płynności) świadczy o utracie lub wysokim prawdopodobieństwie utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Ryzyko z tego tytułu obciąża kontrahentów przedsiębiorstwa, a w dłuższym okresie może prowadzić do jego upadłości. Wysoka płynność oznacza z kolei zamrożenie nadmiernie wysokich własnych kapitałów w finansowaniu bieżącej działalności i niemożność zwiększenia ich zyskowności przez efektywne wykorzystanie obcych kapitałów, co może mieć niekorzystny wpływ na rentowność przedsiębiorstwa. Ocena płynności może dotyczyć zarówno okresów krótszych - bieżąca płynność oceniana na podstawie informacji z podstawowych sprawozdań finansowych w okresach sprawozdawczych (z reguły jeden rok), jak i okresów dłuższych - stanowi wtedy element dynamicznego rachunku opłacalności ekonomicznej przedsięwzięcia gospodarczego.
III wsk. płynności finansowej - umożliwiają dokonanie oceny poziomu wypłacalności przeds. (jest to ocena zdolności przeds. do terminowego regulowania wszelkich płatności); wsk. te umożliwiają dokonanie oceny w sytuacji majątkowo-kapitałowej (ocena dostosowania struktury kapitałów do struktury majątkowej przedsiębiorstwa);
wsk. Bieżącej płynności maj. obrotowy/zobow.bieżące 
wsk. szybki (stopa wysokości płynności)
płynne środki obrotowe/zobow.bieżące / płynne sr.obrotowe=maj.obrotowy-zapasy lub należności+krótkoterm.pap.wart.+śr.pieniężne 

INWESTOWANIE - proces polegający na zwiększaniu zasobów majątku przedsiębiorstwa. Procesy inwestycyjne angażują kapitały na długie okresy. Są obarczone dużym stopniem ryzyka. 
Rodzaje inwestycji 
- mające na celu pozyskanie rzeczowych składników majątku trwałego ( technologie, urządzenia, maszyny, nieruchomości), zwiększają one zdolności produkcyjne
- inwestycje w majątek finansowy, głównie inwestycje, udziały w innych podmiotach gospodarczych 
- pozyskiwanie wartości niematerialnych i prawnych (zakup licencji, patenty, znaku firmowego, oprogramowania)
EFEKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA - to takie, które osiąga nadwyżkę przychodów nad kosztami działalności, czyli takie które generuje nadwyżkę finansową o charakterze dodatnim. 
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDS - poddajemy ocenie koszty np.: magazynowanie, strukturę zapasów, dynamikę zmian wielości zapasów w przeds, rotacje zapasów, długość czasu zamrożenia środków finansowych w zapasach 
PROCES PRODUKCJI - struktura asortymentowa produkcji, wielkość poszczególnych grup asortymentowych, dynamika zmian, koszty związane z utrzymaniem ciągłości procesu produkcji, struktura tych kosztów, rozkład w czasie, potrzeby kapitałowe.
PROCES SPRZEDAŻY - wielkość obrotów, struktura asortymentowa obrotów, dynamika zmian sprzedaży, koszty związane z procesem sprzedaży
OCENA SYTUACJI KAPITAŁOWEJ W PRZEDS - struktura kapitałów zaangażowanych w przedsiębiorstwo, wielkość poszczególnych grup (rodzajów) kapitału, 

---