Tylko z pozoru krzew o białych kwiatkach i czarnym gronie owoców jest "pospolity" i nieciekawy. Czarny bez jest bowiem jak czarna magia - potrafi działać cuda. Dawniej wierzono, że jest siedliskiem bogów, czarodziejek, elfów, ale i czarta
Magiczny krzew
Rośnie w całej Europie, w Azji Zachodniej i Ameryce Północnej. W niemal każdej kulturze czarny bez uważany był za drzewo wyjątkowe. Przez wieki kojarzył się jednak złowróżbnie. Postrzegano go jako drzewo złych mocy, siedlisko demonów, duchów zmarłych i drzewo czarownic. Pod bzowym krzewem miały się gnieździć złe demony. Już w Cesarstwie Rzymskim używano go podczas grzebania zmarłych. Dla Celtów był krzewem świętym, oznaką nieskończoności życia, natomiast przez Słowian uznawany był za święte drzewo duchów podziemia. Przypisywano mu zdolność pośredniczenia pomiędzy światem żywych i zmarłych. W wierzeniach starożytnych Germanów patronką bzu była bogini Hołda.
Pod bez wylewano wodę po umyciu zmarłego, co chroniło pozostałych członków rodziny od nagłej śmierci. Na wschodzie Polski długo utrzymywało się przekonanie, że zły człowiek, który wykopie krzak bzu, będzie później cierpiał na bolesne kurcze rąk i nóg.
W tradycji ludowej funkcjonowało wiele zwyczajów i rytuałów związanych z jego wzrastaniem. Gdy powtórnie zakwitł jesienią znaczyło to, że w okolicy umrze ktoś młody, a gdy wiosną krzew marniał lub usychał, studnie miały wysychać jak on.
Na zdrowie
Silnie rosnący, mocno się rozgałęziający, kilkumetrowej wysokości krzew czasem przyjmuje nawet postać niewielkiego drzewa. Kwitnie od maja do czerwca. Ma białe lub kremowe kwiaty i czarne, mięsiste, lśniące i soczyste owoce, które dojrzewają w lipcu i sierpniu.
Nasi przodkowie już od wieków nie tylko zwracali uwagę na jego magiczne właściwości, ale też cenili właściwości lecznicze rośliny, która należy do najstarszych leczniczych znanych człowiekowi. Hipokrates określał go mianem swojej podręcznej apteczki. Przez wieki napar z tej rośliny był traktowany jako cudowny lek na bardzo wiele chorób. Używano go jako środka napotnego, oczyszczającego krew, przeciwskurczowego i przeciwwzdęciowego. Pomagał w razie bólu zębów, jako środek na przeczyszczenie, lek moczopędny oraz łagodzący uciążliwe schorzenia ginekologiczne.
I dziś wiemy, że warto sięgać po różnego typu przetwory z czarnego bzu, bo to prawdziwa bomba prozdrowotna. Owoce tej rośliny zawierają antocyjany, pektyny, garbniki, kwasy organiczne, potas, wapń, magnez, sód i fosfor. Bogaty w witaminy czarny bez łagodzi ból i stany zapalne, obniża gorączkę, zmniejsza objawy przeziębienia, usuwa zmęczenie, oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii i toksyn.
Przeczyszczające działanie owoców bzu wykorzystywane jest przy zaparciach, natomiast właściwości przeciwbólowe decydują o ich stosowaniu w łagodzeniu bólu zębów czy migreny. Roślina zwalcza też wolne rodniki, czyli działa przeciwnowotworowo. Zapobiega rozwojowi raka płuc, jelit, piersi i skóry. Czarny bez to doskonałe uzupełnienie walki z przeziębieniem i grypą, jest naturalnym wsparciem dla układu odpornościowego. Zawiera skoncentrowane ilości witaminy C, flawonoidy, kwasy owocowe i antocyjany. Jest również doskonałym źródłem witamin A i B, ma właściwości przeciwwirusowe. Działa silnie napotnie. Po napar z czarnego bzu możemy śmiało sięgać, jako środek wspomagający przy zapaleniu oskrzeli, katarze, kaszlu, bólu gardła, gorączce czy grypie. W celach leczniczych pić należy po 1-2 filiżanki gorącego i świeżo przygotowanego naparu 3 razy dziennie. Z czarnego bzu można zrobić sok. Napój nie zachwyca walorami smakowymi, ale swoim prozdrowotnym działaniem już tak.
Gdy zakwitną kwiaty czarnego bzu, warto z nich zrobić orzeźwiający napój. Wystarczy 30-40 sztuk koszyczków kwiatów, cytryna, 4 łyżki stołowe cukru i przegotowaną wodę. W dużym słoju układamy kwiaty, przekładamy plastrami cytryny i zasypujemy cukrem. Całość zalewamy litrem wrzątku. Przykryte naczynie odstawiamy na dwa dni. Po tym czasie odcedzamy kwiaty i gotowe.