KOCHANOWSKI JAN
„Padwa uczynila mnie mezem” posdtawy swej wiedzy przede wszystkim humanistycznej Jan zdobyl już w Akademii Krakowskiej w Padwie natomiast ugruntowal i poszerzyl swe umiejętności. Swe studia traktowal dosc amatorsko nie zabiegal o żadne tytuly naukowe.
Nie tylko fraszki ale również elegie zawieraja caly labirynt przetworzonych i ukrytych dobrze przed odbiorcą autobiograficznych wyznan poety.
Już w Krakowie zapoznnal się z ideami ruchu reformacyjnego i wykazywal wobec nich pewne sympatie.
Pokolenie padewczykow do którego potem dolaczyli inni stanowilo przeciez elite dworzan Zygmunta Augusta twórców, uczonych, politykow i dyplomatow czynnych w latach nastepnych w kraju i poza jej granicami.
Kochanowski po raz pierwszy przybywając do wloch był poetą początkującym a opuszcajac je już po 3 pobycie był już znanym poetą mającym w swej tece poetyckiej większość utworow które weszly do Elegiarum libri duo, a także sporą czesc innych wierszy łacińskich i również polskich.
W wyniku podzialu majatku z 11 lipca 1559 jan otrzymal Czarnolas, Rudę, młyn i stawy rybne przy strudze zwanej Grodzka rzeka.
Istnieja przeslanki ze Kochanowski już wtedy myślał o pozyskaniu lask Zygmunta Augusta i ze człowiekiem który miał mu ułatwić te zabiegi mogl być Piotr Myszkowski
Lata 1559-1563 były dla Jana Kochanowskiego okresem wielkiej żywotności i ruchliwości okresem goraczkowego poszukiwania punktu oparcia w zamierzonej karierze dworskiej.
W latach 1559-1563 poszukiwal mecenasa w rozmaitych środowiskach zabiegając o wygledz wielmożów reprezentujących rozne poglady ideowe i wyznaniowe
Posiadl probostwo poznańskie po Piotrze Myszkowskim które po jego śmierci otrzymal w prezencie.
„pisarstwo kochanowskiego „przeszłemu wiekowi”, czyli twórczości poetow starożytnych „mało ustepuje”.” S.59 pelc
Wśród znajomych Jana znajdowal się Łukasz Górnicki, Andrzej Patrycy Nidecki, Paweł Stępkowski, Stanisław Porebski, Jan Zamoyski
Lata sześćdziesiąte XVI wieku były (…) dla Kochanowskiego okresem bardzo wytężonej pracy pisarskiej, wielkich poszukiwan twórczych, podejmowania wiellu inicjatyw, nie zawsze doprowadzonych wówczas czy nawet w ogole do konca, ale przeciez do kształtowania się osobowości tworcy i rozwoju jego pisarstwa niezwykle doniosłych. Wtedy to powstaje większość jego fraszek, a także wiele piesni i łacińskich elegii.
Kochanowski wiecej utworow panegirycznych napisal w latach pozniejszych, gdy całkowicie osiadl już w Czarnolesie.
Czarnolas był dla niego swego rodzaju arkadią.
Myszkowski był jego mecenasem
1574-1575 był to czas kiedy Kochanowski zatroskany był nie tylko o sprawy państwowe ale także był to dla niego czas stabilizacji, ozenku i transakcji finansowych.
Przelom lat 60' i 70' XVI wieku był dla Kochanowskiego okresem niezwykle waznym w ksztaltowaniiu się samoświadomości jako twórczości i jako człowieka.
Jako mowca sejmowy nie zaprezenmtowal się korzystnie,natomiast jako poeta-moralizator, mentor społeczeństwa,autor patriotycznych pobudek,obronca godności kraju zaprezentowal się jak najlepiej i to ugruntowalo jego autorytet.
1576 to ostatni 8-letni okres zycia Kochanowskiego, który spędził w Czarnolesie jako już stateczny i dojrzaly człowiek
1584 roku Kochanowski w Drukarni Łazarzowej wydrukował swoje fraszki i nie tylko.
Wydawcą Kochanowskiego był Januszowski był on przeciwny edycji niektórych fraszek zmierzonych w strone kleru oraz takich ktorre wg niego były sprośne, chciał je ocenzurowac , jednak poeta nie chciał wyrazic na to zgody , zatem w pierwszej edycji ukazaly się zgodnie z wolą autorską. W pozniejszych wydaniach usunięto fraszke O księdzu (I 54) natomiast wiersze o tresci bardziej swobodnej zamieszczono w dodatku pt. „Dobrym towarzyszom gwoli”.dodatek ten jednak nie istnieje- przynajmniej w zachowanych egzemplarzach.
22 sierpien1584r zmarl
W cierpieniu tegoz roku kronikarz Bielski zanotowal:
„Na tejze konwokacyjej w Lublinie umarł Jan Kochanowski herbu Korwin, poeta taki polski, jak w Polszcze jeszcze ani był, ani się takiego drugiego spodziewac mozem.” [J. Bielski, Kronika polska, Krakow 1957, s. 797] Z jego odejściem w literaturze polskiej zamknął się peien rozdzial.
Już w latach 1561-1565 kochanowski doczekal się upragnionego uznania. Wypowiedział je w 1561 sam mikolaj Rej w Zwierzyńcu, dostrzegając w młodym poecie uzdolnionego elegika.
1559-1565 to lata w których doskonali się jego wiersz, styl wypowiedzi, jego lacinska i zwłaszcza polaska frazeologia poetycka nawiazujaca do topiki antycznej, humanistyczno renesansowej, dojrzewaja pomysły dawniejsze i nowe. Około 1565 roku Kochanowski i jego czytelnicy przekonani są o dojrzałości oraz wysokiej randze jego utworow. Około 1565 roku zamyka się pewien etap w doskonaleniu rzemiosła artystycznego i ambitnego poety. Osiagniecie pewnego stopnia samowiedzy twórczej, sprawności warsztatowej, poczucia spolecznego uznania pozwala poecie przystąpić do dalszej fazy realizacji ambitnego programu. Poczucie osiągnięcia dojrzałości poetyckiej i uznania owej dojrzałości wśród odbiorcow otwiera okres wielkich poszukiwan twórczych.
Łukasz Górncki w Dworzaninie polskim stwierdził, ze pan Jan Kochanowski wkrotce po roku 1549 „wirsz pisac począł” [Ł. Górnicki, dworzanin polski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1954 s.18] a ponieważ potem wspomina o fraszkach przypuszczac można ze informacja ta odnosi się również do jego rymow polskich. Jest rzecza calkiem możliwą jeśli nie wrecz prawdopodobną iż Kochanowski pisanie polskich poezji zaczal od krotkich wierszykow, które nazwal w Padwie, czy tez po powrocie do kraju „fraszkami” od wloskiego „ --> frasca[Author:S] ”
s.140
we wczesnym okresie twórczości Kochanowskiego powstawaly zapewne nie tylko fraszki satyryczne czy humorystyczne obrazki, do których należał wspomniany przez Górnickiego wierszyk „O Koźle” (II 16) Być może należałoby zaliczyc niektóre wierszyki erotyczne, tłumaczenia z anakreontow lub z Antologii greckiej.
Fraszki na papieża i jego legata oraz o smiesznym nieporozumieniu jakie przydarzyło się Panu Kozlowi któremu poradzono by szedł do chlewa pokazuja nam sprawne pioro satyryka i humorysty, potrafiącego umiejętnie wydobyc efekt komiczny poprzez gre słow, wysuwanie na plan pierwszy tych lub innych ich znaczen ze szczególnym wydobyciem pointy tak waznej w budowie epigramatu. Nie brak tez tu wypowiedzi napowminajacej w tonie niby powaznym a w istocie ironicznym tak czestej we fraszkach powazniejszych.
s.144
Fraszki pisal przez cale niemal Zycie. Najwcześniejsze pochodza z okresu jego studiow i podrozy zagranicznych, ostatnie dopisywal u schyłku swojego zycia oddając ow zbior do druku.
Kochanowski w swych fraszkach posługiwał się szyderstwem, ironią, ganił, napominał, opisywal sytuacje smieszne i występujących w nich bohaterow. W stosunku do osob o których pisal staral się być dowcipny ale w taki sposób by to nie godzilo zbyt mocno w daną osobę. Ośmieszał przede wszystkim wady, choc przy okazji dostawalo się tym którzy im ulegali.
s.280
W poincie tkwil zakładany przez autora efekt „umiarkowanego” zadziwienia odbiorcy, wprowadzal do wypowiedzi sformułowanej serio pewne dopowiedzenie zartem wnoszace urozmaicone stylowe wypowiedzi, niekiedy dajace w efekcie pomieszanie stylu średniego czy nawet wysokiego z niskim.
s.281
jedynie 5 fraszek posiada budowe stroficzną.
Tutaj daj pelna definicje slowa fraszaka