Dariusz Doliński
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Metody Oddziaływań Psychologicznych
Wykład 13
Emocje w związkach społecznych
1. Miłość i radość - emocje kooperacji
2. Złość, lęk, pogarda - emocje rywalizacji
3. Poczucie winy i wstydu - emocje uzależniające partnera
4. Funkcjonowanie wewnątrzgrupowe i międzygrupowe
5. Złość i pogarda w małżeństwie
Trzy interpersonalne funkcje winy (Baumeister, Stillwell i Heatherton, 1994)
WINA:
- redukuje prawdopodobieństwo rozpadu związków interpersonalnych (zapobiega krzywdzie, wywołuje skłonność do jej kompensacji)
- przyczynia się do redystrybucji emocjonalnych kosztów krzywdy
- służy wywieraniu wpływu społecznego
Powody dla których poczucie winy i wstydu może prowadzić do uległości
- motyw odzyskania poczucia własnej wartości
- motyw pokuty i ukarania siebie
- motyw ucieczki od negatywnej samoświadomości
- motyw unikania negatywnych/poszukiwania pozytywnych emocji
- motyw odzyskiwania poczucia kontroli
Wallace i Sadalla, 1966 - odsetki osób uległych
prośba o udział w nieprzyjemnym eksperymencie)
G. kontrolna 15%
Zepsucie aparatu/ winowajca ujawniony 69%
Zepsucie aparatu/ winowajca nie wykryty 38%
Konoske i inni, 1979 - średnie liczby odbywanych rozmów
(prośba o odbywanie rozmów telefonicznych)
Badani z poczuciem winy
rozmowy neutralne 21.00
okłamywanie 12.27
Badani bez poczucia winy
rozmowy neutralne 10.33
okłamywanie 13.07
Eksperyment Kellna i Ellarda, 1999
(Średnie liczby kopert, które godziły się roznieść osoby badane w poszczególnych warunkach)
G. kontrolna 9.13
Odwet + przebaczenie 9.27
Przebaczenie 18.08
Odwet 7.29
Bez komentarza 11.46
Techniki indukowania poczucia winy:
- „Jak mogłeś mi to zrobić. Nie chcę mieć z tobą nic wspólnego” - wycofywanie miłości
- przebaczanie (zamyka dyskusję o odpowiedzialności)
- komunikowanie doznanej krzywdy osobom trzecim
- odmowa zaakceptowania wyjaśnień i rekompensaty
- „nadstawianie drugiego policzka” (rezygnacja z rewanżu
HUŚTAWKA EMOCJONALNA
Eksp.1 Zgoda na wypełnienie testu Speilbergera
Gwizdek 59%
Bez gwizdka 46%
Idący chodnikiem 41%
Eksp. 2 Zgoda na wypełnienie ankiety
Kartka za wycieraczką 62%
Kartka przy klamce 37%
Bez kartki 36%