Swoistość biografii Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica.

Jacek Soplica jest głównym bohaterem "Pana Tadeusza". W młodości był ulubieńcem okolicznej szlachty, typowym warchołem i zabijaką. Bywał nawet zapraszany przez miejscowego magnata Stolnika Horeszkę. Jacek był potrzebny Horeszce, bo miał on wpływ na głosy okolicznej szlachty. Córka Stolnika, Ewa, zakochała się z wzajemnością w Jacku. Dumny magnat nie zgodził się oddać ręki córki ubogiemu szlachcicowi. Ewa została wydana za mąż za bogatego człowieka, z którym podążyła na zesłanie, pozostawiając w kraju, pod opieką Telimeny córkę Zosię. Jacek zaś ożenił się z "pierwszą napotkaną na drodze kobietą", która urodziła mu syna Tadeusza i w niedługim czasie zmarła. Urażona ambicja Jacka Soplicy doprowadziła go do krwawej zemsty. Często błąkał się w pobliżu zamku Horeszków, nie mogąc pogodzić się ze stratą ukochanej. Pewnego razu był więc mimowolnym świadkiem triumfalnego odpierania przez Horeszkę ataku Moskali na zamek. Emocje spowodowane wyrządzoną przez Horeszkę krzywdę zwyciężyły. Jacek mimowolnie wymierzył, a oddany strzał niestety okazał się celny. To wydarzenie spowodowało przełom w życiu Jacka, tym bardziej, że niesłusznie wzięto go za stronnika Moskali (Soplicowie otrzymali nawet część skonfiskowanych ziem Horeszki). Jacek wyjechał, udał się do Legionów, był kilkakrotnie ranny, aż wreszcie w przebraniu księdza Robaka powrócił na Litwę ze specjalną misją - miał organizować powstanie na Litwie, a wybuch jego był naznaczony na moment wkroczenia wojsk napoleońskich. Jacek z narażeniem życia wędrował od dworu do dworu, w karczmach wiejskich agitował też chłopów do powstania. Nawet własnemu synowi Tadeuszowi nie wyjawił kim jest, chociaż niejednokrotnie bardzo tego pragnął.

Ostatecznie plany Jacka krzyżuje dawny sługa Horeszki Gerwazy, który poprzysiągł zemstę na wszystkich Soplicach. Organizuje on przy pomocy mieszkańców zaścianka - Dobrzyńskich zajazd na Soplicowo. W momencie, kiedy interweniuje wojsko carskie zwaśnione strony natychmiast się godzą w obliczu wspólnego wroga i zwracają przeciw Moskalom. Zostaje poczytane to za bunt, uczestnicy walki muszą uciekać za granicę, by powrócić z wojskami Napoleona. Jacek zostaje ciężko ranny i umiera, uzyskawszy przedtem przebaczenie Gerwazego. Wątek sporu o zamek między Soplicami, a przedstawicielem rodu Horeszków Hrabią zostaje rozwiązany w sposób tradycyjny - zwaśnione rody godzą się dziki małżeństwu Zosi (córki Ewy Horeszkówny) z Tadeuszem (synem Jacka Soplicy). Tadeusz po odziedziczeniu majątku przeprowadza w swoich dobrach uwłaszczenie chłopów.

Nowość bohatera, Jacka, polegała na tym, że Jacek nie działał samotnie, tak jak jego wielcy poprzednicy (Konrad Wallenrod, Konrad z "Dziadów"), lecz szukał poparcia dla swej idei niepodległościowej wśród szerokich mas szlacheckich oraz wśród ludu. Ta przemiana polskiego bohatera romantycznego obserwowana na przykładzie Jacka jest znamienna dla całego pokolenia polskich rewolucjonistów, którzy po klęsce powstania listopadowego zrozumieli jak wielkim błędem była idea samotnej walki szlachty, która nie zdecydowała się szukać poparcia i pomocy wśród polskiego ludu.

Typowe cechy charakterystyczne dla bohatera romantycznego to nieszczęśliwa miłość, jest pełen wewnętrznego rozdarcia, przeżywa konflikty, jest postacią dynamiczną, jego charakter kształtuje się w trakcie trwania akcji utworu. Żarliwy patriotyzm i poświęcanie się dla ojczyzny stanowi powód do przebaczenia wszystkich jego win i postawienia go w rządzie wzorów osobowych.

Andrzej Kmicic, bohater "Potopu" Henryka Sienkiewicza miał biografię podobną do Jacka Soplicy swojego romantycznego poprzednika. Kmicic to typowy przedstawiciel szlachty XVII wieku, potomek zubożałego rodu szlacheckiego, niegdyś zamożnego. Niezwykle szlachetny patriota, odważny i wesoły zdolny do szlachetnych odruchów serca oraz do wielkiej miłości i gwałtownej nienawiści; butny - duma i buta przebija nawet przez religijną pokutę Babinicza; awanturnik, wychowany w potyczkach pogranicznych, nawykł do ryzyka i gwałtów, pospolity hulaka, ceniący sobie dobraną kompanię i swawolne życie. Swym zachowaniem w wesołej kompanii w Lubiczu, a następnie w Upicie i Wołmontowiczach, które puszcza z dymem, wycinając w pień jej mieszkańców, popada w dramatyczny konflikt z otoczeniem, traci stopniowo dobre imię, ukochaną Oleńkę i zaufanie przyjaciół. Formuje oddział i porywa narzeczoną, stając ponownie w ostrej kolizji z prawem, do dawnych zbrodni dodając nową i pokonany przez Wołodyjowskiego w pojedynku nie ma już właściwie żadnego wyjścia.

Otrzymując szansę na odzyskanie dobrego imienia wpada w sidła Janusza Radziwiłła i składa mu przysięgę na wierność. Nie odstępuje od zdrajcy i tłumi bunt żołnierzy należących do Skrzetuskiego, Wołodyjowskiego i Zagłoby. Mimo, że jest zdrajcą nie wie o tym. Myśli, że czyni dobrze. Po rozmowie z Bogusławem zrozumiał wreszcie, ze Radziwiłłowie są zdrajcami narodu i postanawia zemścić się na nich.

Przeistacza się w Babinicza i przemierza szlak bojowy z Litwy przez Warszawę, Częstochowę, Śląsk do Małopolski, a później na Podlasie, pod Warszawę i ponownie na Litwę, walcząc ze Szwedami i wsławiając się szczególnie w obronie Jasnej Góry, gdzie organizuje obronę klasztoru i z narażeniem życia wysadza szwedzką kolubrynę; ponownie naraża życie, ratując z opresji króla polskiego w górskim wąwozie podczas jego powrotu do kraju. Motywacją jego działania jest służba w obronie Rzeczypospolitej, pragnienie jej ratowania i działanie dla jej dobra oraz chęć odzyskania dobrego imienia, zrehabilitowania się w oczach narodu i ukochanej, by odzyskać jej serce i zdobyć rękę.

Z hulaszczego zawadiaki, warchoła, awanturnika i sługi zdrajcy przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie bojownika o wolność swojego narodu, człowieka zdolnego do pełnej poświęcenia służby Rzeczypospolitej i w bohatera narodowego, który potrafi postawić obowiązek służby dla kraju ponad głosem serca; po walce ze Szwedami wyrusza na południe Polski na wojnę z Rakoczym bez zobaczenia się z Oleńką.

Jego losy symbolizują losy ojczyzny; jego moralnemu upadkowi odpowiada upadek narodu, który przez swa lekkomyślną kapitulację wtrącił się w wielką otchłań, zapomniał o swoich obowiązkach, zatryumfowała w nim prywata i anarchia; dopiero dzięki bohaterstwu mas ludowych odniósł ostateczne zwycięstwo nad Szwedami.

Czynami patriotycznymi, udziałem w walce ze Szwedami zmazał grzechy z przeszłości i rehabilitacja, jakiej szybko się doczekał, zostaje połączona z nadaniem mu starostwa i pozwala mu zdobyć serce i rękę Oleńki, którą teraz już może poślubić; ona ze łzami szczęścia godzi się być jego żoną.

Biografie Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica mają wiele wspólnego. Do cech wspólnych należą:

- zawadiacka młodość,
- przełom moralny i wewnętrzna przemiana duchowa,
- okupienie win poprzez służbę ojczyźnie,
- rehabilitacja

Natomiast nagroda w postaci ręki ukochanej, jaka spotyka Kmicica nie stała się udziałem Jacka Soplicy.

---