Adam Mickiewicz

KSIĘGI NARODU I PIELGRZYMSTWA POLSKIEGO

*kilka słów ze wstępu...

Pierwszy manifest poety do emigracji to Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego pisane w Paryżu w 1832 r.

• Głównym zadaniem wg poety było zachowanie jedności i solidarności wśród emigrantów

• Księgi miały być czymś w rodzaju podręcznika politycznej i moralnej edukacji emigracji polskiej, największa cnota to ofiarność i oddanie

• Podstawowy warunek odbudowy państwa to równość społeczna, konieczność uwłaszczenia chłopów

• Idea czynu patriotycznego podporządkowana wyobrażeniom utopijno- religijnym poety (wiara w masy ludowe, wiara w Opatrzność, wiara w rewolucję, wiara w moralność)

• W Księgach idealizacja narodu polskiego

• Księgi oficjalnie potępione przez Watykan

• Poeta upodabnia dzieło do Pisma Świętego, bardzo wyraźna stylizacja biblijna

• Najświetniejsza proza poetycka Mickiewicza

*Księgi narodu polskiego

OD POCZĄTKU ŚWIATA AŻ DO UMĘCZENIA NARODU POLSKIEGO

• Niewola jako kara od Boga za nieposłuszeństwo i znalezienie innych quasi- bogów

• Na ziemię przychodzi Jezus, głosi swoją naukę- najważniejsze to służyć innym i poświęcać się dla ich dobra, wczesne chrześcijaństwo jako przejaw rewolucji przeciwko niewolnictwu

• Całe Chrześcijaństwo miało być wolne, a wszyscy Chrześcijanie jak bracia równi sobie

• Królowie jako wyraziciele świeckiej koncepcji państwa, przeciwstawili się uniwersalizmowi kościelnemu, co stanowi negatywny skutek dla narodu

• Powstanie nowych bogów z inicjatywy królów we Francji- HONOR, w Hiszpanii PREPONDENCJA POLITYCZNA albo INFLUENCJA POLITYCZNA, czyli moc i władza, w Anglii PANOWANIE NA MORZU I HANDLEM, w Niemczech BRODSINN, czyli DOBROBYT, we Włoszech RÓWNOWAGA POLITYCZNA, w Prusach ZAOKRĄGLENIE POLITYCZNE- walczyły narody w imię swoich bogów, zapominając o swoim faktycznym pochodzeniu od Boga Ojca

• Jedyny człowiek działający w imię Boga- Genueńczyk Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

• Trójca szatańska- przeciwna Trójcy Bożej: Fryderyk II, Katarzyna, Maria Teresa

• A) Fryderyk= przyjaciel pokoju, na pośmiewisko nazwany Chrystusem Bogiem Pokoju, ustanawia order, nosili go zbójcy i łupieżcy czyni jak Machiavelli

B) Katarzyna= czysta, najwszeteczniejsza z kobiet, wyśmiewa wolność sumienia, nakazała milionom osób zmianę wiary, bezwstydna, nazywa sibie czystą dziewicą

C) Maria Teresa= imię Matki Zbawiciela, aby wyśmiać pokorę i świętość dumna diablica, prowadzi wojny, mimo że spowiada się

D) Józef, syn Marii Teresy= Patriarcha

---> trzy bluźnierstwa, trzy zbrodnie, trzy przekleństwa, trójca ta tworzy jeszcze jednego bałwana, dotąd nieznanego: INTERES

• Ostatni człowiek żyjący zgodnie z zasadami Chrześcijaństwa, broniący wolności i pokoju to Lafayette

• Polacy czczą Boga, Polska= WOLNOŚĆ

• Trójca szatańska postanawia zabić za to Polskę, naród polski mimo że złożony w grobie, nie umarł, dusza jego zstąpiła z ziemi do otchłani, ludów cierpiących niewolę w kraju i za krajem, trzeciego dnia dusza wejdzie w ciało i zmartwychwstanie i uwolni wszystkie ludy Europy z niewoli

* Księgi pielgrzymstwa polskiego

I gwiazdą pielgrzymstwa jest Wiara, kompasem Miłość Ojczyzny, z którymi tylko może się odbudować okręt, wartości niezbędne do odzyskania wolności

II Polski naród może zmartwychwstać tylko dzięki wierze, miłości i nadziei

III na emigracji wszystko to, czego się nauczył, co wyznawał pielgrzym Polak przestaje mić znaczenie, po powrocie Prostaczkowie będą jego współuczniami

IV ludy powinny uczyć się od Polaków mądrości i wolności, przytacza pozycję Jezusa i Jego uczniów-niewykształconych, prostych ludzi, za którymi poszły całe ludy, natomiast upadło Imperium Rzymskie, mimo że kierowali nim wykształceni Imperatorzy

V aby cywilizacja była dobra, musi być chrześcijańska; przypowieść o ojcu i starszych synach, którzy posłani do szkół, nie wykorzystali wolności, uwikłali się w nałogi, zaciągnęli mnóstwo długów, nie zaufali ojcu, nie słuchali jego nauki, młodsi natomiast poważnie potraktowali uwagi ojca i patrząc na los braci osiągnęli sukces, nie popełnili ich błędów- metafora ojciec= Kościół chrześcijański, starsi synowie= Francja, Anglia, Niemcy, młodsi bracia= Polacy, Irlandczycy, Węgrzy, i inni wierzący, diabeł= lichwiarz, pieniądz= dobry byt i sława światowa

VI nadzieje pokłada się w mądrych ludziach, nie przywiązujących wagi do spraw materialnych, należy uczyć przykładem i słowami Pisma Świętego oraz Księgami pielgrzymstwa

VII kto walczy o wolność ojczyzny niech opuści ją i walczy, bo będąc w niewoli straci ją,

VIII przypowieść o polowaniu na wilka w Anglii- barany pasą się bez pasterza po dziś dzień

IX we Włoszech rozprzestrzeniało się złe powietrze- zabijało ludzi, bo kto nie wyjdzie szukać zła, w celu zniszczenia go, do tego zło przyjdzie i zabije go

X będąc na emigracji, gdziekolwiek Polacy są jak stado baranów pośród wilków i jeśli uświadomią sobie ten fakt, zapanuje pomiędzy nimi zgoda, bo żaden cudzoziemiec nie będzie tak dobry jak rodak, choćby najgorszy...

XI prosty człowiek radzi grupie kłócących się ludzi, kogo obrać na sternika, mianowicie najpierw należy wybrać cieślę, który odbuduje statek, a później spośród ludzi morza, którzy też chcą dopłynąć szczęśliwie kazać im wybrać sternika, tak też się dzieje, panuje spokój i zgoda

XII aby była zgoda musi być pokora, każda rada powinna być rozpoczęta mszą św. i komunią, nakłania ich by obchodzili święta narodowe, jednak nie jak bałwochwalcy, a jak chrześcijanie, powinni nosić czamary (strój nieboszczyka) powstańcze, mądry człowiek jest wartością, Mickiewicz wzoruje się na Ewangelii, przedstawia przypowieść o robotnikach i winnicy

XIII nie pierwszeństwo jest najważniejsze, zasługi dla ojczyzny nie powinno się rozgłaszać i oczekiwać w zamian za nią pochwał

XIV każdy powinien służyć ojczyźnie w taki sposób, w jaki potrafi, zasługi bez urzędu są najtrwalsze, przytoczenie Apostołów i postaci Jana, który przepowiedział przyszłość, wierzono, że nie umarł a ciągle żyje, mimo że nie piastował żadnego urzędu
XV nie wszystkim należy mówić o wielkości naszego narodu, bo nie każdy zrozumie, albo po prostu nie uwierzą

XVI kłótnia pomiędzy przewodnikiem a sługami nie doprowadza do zgody, a do poddaństwa

XVII porównanie Polskiej emigracji= pielgrzymstwa do ludu wybranego przez Boga, podczas ucieczki z Egiptu, grzech, narzekanie i zwątpienie obrażają Boga i przez to przedłuża pielgrzymkę, żołnierze powinni walczyć z Wiarą, nie tylko z honorem

XVIII polska emigracja jest wśród cudzoziemców jak Apostołowie wśród bałwochwalców

XIX nie powinni tylko rozprawiać o nowym rządzie, bo nie ma z tego efektu, nowy rząd powinni stworzyć ludzie, którzy najlepiej czują i najbardziej poświęciliby się dla ojczyzny, żeby wyrosła piękna RP muszą siać miłość i dobrego ducha między sobą, jak ktoś mówi i czyni dobrze i mądrze, forma sama się znajdzie, bo nie ona jest najważniejsza

XX Polacy walczą między sobą, lepsi demokraci, czy arystokraci, nie to jest najważniejsze, trzeba pragnąć jej odrodzenia, i wtedy z miłością sprawować rządy

XXI Polakom pozostałe ludy śpiewają pieśni, bo oni walczą o Wolność Świata, nie zaś za własności swe

XXII Polacy mają wchodzić między lud z hasłem, niech będzie Wolność nasza z wami, ci którzy odrzucają panowanie Wolności , popadną w niewolę

XXIII Francuzi mówią o Wolności, a służą despotyzmowi, za takie postępowanie czeka kara

XXIV kieruje słowa do Braci- Wiary- Żołnierzy, aby czytali Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, jeśli zaś nie rozumieją, niech zwierzchnicy im tłumaczą

*Modlitwa Pielgrzyma

• O litość i wolność dla narodu

*Litania Pielgrzymska

• Za wstawiennictwem patronów państw, przez męczeństwo narodów europejskich prosimy o niepodległość i Wolność

---