Metoda McKenzie
- Dotyczy zespołów bólowych kręgosłupa, głównie dyskopatie; opiera się głównie na przeprostach tj. maksymalnych zakresach ruchu.
Metoda biomechanicznego diagnozowania i leczenie zespołów bólowych kręgosłupa. Diagnostyka oparta jest na dokładnej znajomości wzorców bólowych i obserwacji zmienności tych objawów wywiadzie i badaniu podmiotowym.
Odpowiedź bólowa jest elementem kluczowym w diagnozie. Obserwujemy jak zachowuje się ból i jak się zmienia.
Metoda wywodzi się z Nowej Zelandii ok. 30 lat temu. Jest powszechna popularna i tania.
Cel - zapobieganie nawrotom dolegliwości
Czynniki mające wpływ na powstawanie dolegliwości w odc. bólowym:
Zła pozycja siedząca ( jaką Ty masz teraz??:))
Gdy kifotyzujemy odc. lędźwiowy (mm. prostowniki grzbietu słabną; dysk wypychamy do tyłu na w. podłużne tylne). Anderson stwierdził,że ciśnienie wewnątrzdyskowe wzrasta w odc lędźwiowym podczas siedzenia.
Najbardziej odpowiednią, najmniej obciążającą pozycją jest leżenie z wyprostowanymi nogami(ze zgiętymi gdy pogłębiona lordoza) na twardym materacu. Stanie najbardziej obciąża kręgosłup.
Czynniki środowiskowe
- praca siedząca kierowca informatyk
- nieodpowiedni materac ( zbyt miękki, za dużo poduszek)
- utrata wyprostu (znaczna już po 30 r.ż.) w odc lędźwiowym
- częstotliwość zgięć w ciągu doby
Oparcie krzesła powinno sięgać do kątów dolnych łopatek
Czynniki przyspieszające zmiany:
nagły ruch ( ofiara źle nastąpiła na krawężnik i z niego spadła)
podnoszenie przedmiotów ( tudzież ciężkich osób) przy prostych kolanach i zgiętym kręgosłupie zwiększa 5-krotnie ciśnienie wewnątrzdyskowe w porównaniu z poz. Prawidłową
Bardzo ważny dokładny ok. 45 min wywiad z pacjentem.
Rezonans fałszywie dodatni pokazuje ślad po wyleczonej dyskopatii, która nie jest powodem bólu.
Wskazania bezwzględne do operacji:
- nietrzymanie moczu
- opadająca stopa
świadczą one o ubytkach neurologicznych
BÓL - deformacja struktur i tkanek zawierających nocyceptory(czucia głębokiego)
Mechaniczny
- w wyniku ucisku; rozewanie tkanek; ból przerywany lub stały, zmienia się w zależności od ruchu i pozycji.Powinien być leczony metodami mechanicznymi a nie prochami.
2. Chemiczny
- podrażnienie przez substancje chemiczne uszkodzonych tkanekmiękkich.
Towarzyszy zapalnym i infekcyjnym procesom; np. RZS, ZYSK, gruźlicę
Kości, infekcje bakteryjne.Prochy. Ból jest stały ( 10-12 dni po urazie),
Zmniejszenie po lekach, nie zależy od pozycji, nie daje się leczyć ruchem
Wg Wyke'a nocyceptory - wolne zakończenia nerwowe w dolnym odc lędźwiowym,
Znajdują się w skórze i tk. podskórnej, torebkach stawowych, stawach krzyżowo-biodrowych; więzadłach: żółtym, podłużnym, międzykolcowym, krzyżowo-biodrowym; okostnej okrywającej trzony i łuki; powięziach i rozcięgnach; oponie twardej i otoczkach nn. rdzeniowych.
Bolą wolne zakończenia w tk.włóknisto-tłuszczowej łącząc w.podłużne tylne z tylną ścianą pierścienia włóknistego.
Najwięcej zakończeń - w.podłużne tylne, potem w w.podłużnym przednim
Najmniej - w.żółtym i międzykolcowym
Dwa typy bólu:
somatyczny - tępy zlokalizowany w konkretnym miejscu; ból segmentarny - nie promieniuje i nie w nim ubytków neurologicznych
korzonkowy - ostry, ucisk na korzenie nerwowe, ból występuje w danym dermatonie (obszar danego korzenia); ubytki neurologiczne(przeczulica, stopa opadająca, mrowienie)
Odc. lędźwiowy najbardziej obciążony bo :
- środek ciężkości przypada na 2-3 krąg krzyżowy
- przejście między częścią ruchomą a nieruchomą kręgosłupa - kością krzyżową
- wysokie krążki
- wyjście nerwów
URAZ JAKO PRZYCZYNA BÓLU
Ból występujący po urazie spowodowany jest połączonym działaniem uszkodzeń mechanicznych mechanicznych podrażnienia chemicznego tkanek. Początkowo dochodzi do mechanicznego uszkodzenia tk.miękkich i odczuwany jest wówczas ból mechaniczny( ostry) np.; upadek z drabiny, kopnięcie w plecy.Dochodzi wtedy do kumulowania się substancji chemicznej w uszkodzonych tkankach.Gdy będzie ich dużo - ból rozlany, tępy, chemiczny.Organizm rozpoczyna procesy naprawcze, tworzy się blizna ( ok. 5-12 dzień) - samozdrowienie. Trzeba uważać by nie uszkodzić blizny terapią ale jednocześnie działać na nią by była elastyczna.
Przyczyny uszkodzeń mechanicznych- normalne obciążenie wywierane na tk.miękkie w następujących sytuacjach:
- normalne obc. Wywierane na zdrowe tkanki (grawitacja)
- patologiczne obc. Wywierane na zdrowe tkanki powoduje ból bez objawów uszkodzenia (np.siła grawitacji działająca przez dłuższy czas)
- normalne obc. Na patologicznie zmienione tkanki - ból pojawia się od razu
- nieprawidłowe obc. Działające na patologicznie zmienione tkanki, np. nadmiernie działające na bliznę
JĄDRO
Każda z warstw blaszek w pierścieniu umieszczona jest pod innym kątem. Blaszki są kolagenowe. Jest to jednostka ruchoma bo utrzymuje dwa sąsiednie kręgi i płyn wewnątrzdyskowy.Część tylna jest bardzo cienka, połączona z więzadłem podłużnym tylnym. Przednie i boczne strony dwa razy grubsze. Przednia część łączy się z w. podłużnym przednim.Pozwala na wykonywanie ruchu we wszystkich płaszczyznach.
W środku jest jądro miażdżyste (co za odkrycie) zbudowane głównie z wody.88% zawartości wody w momencie narodzin zmniejsza się do 75% w trzeciej dekadzie życia. Wodę gubimy poprzez wyciskanie w trakcie obciążania, w czasie snu cały krążek się nawadnia .W miarę upływu lat proporcje wody między jądrem a pierścieniem wyrównują się w wewnętrzne uszkodzenia występują rzadziej ( bardzo mało incydentów po 50rz)
Rozkłady napięcia u osób młodych równo na ściany pierścienia.Z wiekiem dochodzi do zmian struktury i płynności jądra w związku z tym do nierównego rozkładu napięcia
Krążek zachowuje się jak mydło w mokrych dłoniach (dziwne skojarzenie).Centrum krążka w odc lędźwiowym ustawione jest lekko do tyłu w stosunku do trzonu
Farfan stwierdził, że istnieje zdolność jądra do przesuwania się w kierunku przeciwnym do strony z której pochodzą siły kompresyjne.
USZKODZENIA DYSKU
Obciążenie osiowe
Braun stwierdził, że nieznaczne ciągłe osiowe obc i powtarzane zgiecie w zakresie 5% spowodują pierwsze cechy uszkodzenia krążka już po 200 cyklach; po 1000 powtórzeniach dysk ulegnie uszkodzeniu
Hickey i Huckins odkryli, że zgiecie jest bardzo złe dla dysku bo dochodzi do koncentracji obc w obrębie ograniczonej liczby włókien kolagenowych
Malkolf - 30% jest mniejsza stabilizacja kręgosłupa w pozycji zgiętej, głównie gdy zgięcie jest przedłużone; ból będzie występował symetrycznie
A gdy dojdzie element skrętu ból będzie asymetryczny
MECHANIZM USZKODZENIA DYSKU
W wyniku przedłużonego lub powtarzającego się zgięcia zgodnie z zasadą ruchu krążka dochodzi do przemieszczenia jądra w kierunku tylnym; ciśnienie wewnątrzdyskowe wzrasta a jądro napiera na tylną ścianę pierścienia.Dochodzi do pękania poszczególnych blaszek i powstaje szczelina. Do niej wpychany jest materiał jądra a szczelina się powiększa. Gdy dojdzie do rozerwania aż do ostaniej blaszki ale ona nie pęka powstaje wypuklina ( można jeszcze ten proces cofnąć i powstanie bliżna). Natomiast gdy ostania blaszka też pęknie mamy do czynienia z przepukliną; zawartość jądra zakleszcza się między strukturami strukturami wskazana jest wtedy operacja.
TESTY RUCHOWE TERAPII McKENZIE
Zgięcie w staniu
jw. X 10
Wyprost w staniu
jw. X 10
Prawo i lewostronne przesunięcie boczne w staniu
jw. X 10
Zgięcie w leżeniu
jw. X 10
Wyprost w leżeniu
jw. X 10
ZESPOŁY BÓLOWE
Zespół zaburzeń postruralnych
- to ten kliniczny zespół bólowy, który związany jest z przeciążeniem ekstremalną pozycją końcowego zakresu ruchu tkanek niezmienionych patologicznie
ból pochodzenia posturalnego - przebywanie w relatywnie długo w pozycji statycznej (nieprawidłowej), np. praca w ogródku, przed komputerem
ból przerywany - czasami znika na 2-3 dni
W wywiadzie:
- osoby poniżej 30rz, które wykonują pracę w pozycji siedzącej i nie maja aktywności fizycznej
- dodatkowo występują dolegliwości w środkowym piersiowym i szyjnym odc kręgosłupa ( oprócz lędźwiowego)
- ból wywołany przez pozycję nie przez ruch, w ruchu ból znika
Badanie:
- nie ma deformacji postawy ani ograniczeń ruchomości, rtg bez zmian
- pozycja siedząca lub/i stojąca często nieprawidłowa ale bez deformacji
Prowokacja dolegliwości bólowych - siad przynajmniej 30min
Terapia:
- korekcja postawy i reedukacja
- instrukcja profilaktyczna
Ból wywołuje:
- przedłużony siad
- praca w postawie statycznej; napiętej
- praca w pozycji pochylonej
- zła pozycja podczas snu
Instrukcja profilaktyczna:
- przedłużone siedzenie wymaga utrzymania lordozy, co godzine przerywanie siedzenia ( stanie, przejście się, wyprostny)
- przedłużone pochylanie się ( co jakiś czas wyprost i przeprosty)
- podnoszenie wymaga zastosowania poprawnej techniki podnoszenia ( kolan nie w pochyleniu, blisko przedmiotu); przed i po podnoszeniem akcentujemy lordozę
Zespół dysfunkcyjny
- zespól bólowy związany z przeciążeniem ekstremalną pozycją zakresu ruchu tkanek obkurczonych patologicznie.
W dysfunkcji tkanek miękkich okołokręgosłupowych pojawia się tk bliznowata.Podczas wykonywania ruchu fizjologicznego struktury obkurczone ulegają rozciągnięciu i pojawia się ból.Próba wymuszania dalszego ruchu powoduje nadmierne rozciągnięcie (ból). Ból ogranicza zakres ruchu i niekontrolowane powtarzane rozciągnięcie skróconych tk miękkich prowadzi to do dalszych mikrourazów i bólu. Unikając ruchów bolesnych dochodzi do wtórnego adaptacyjnego skrócenia zakresu ruchu.
Przyczyny:
- zły nawyk posturalny trwający latami
- uraz ( wspomniany krawężnik, wypadek)
- zaburzenia strukturalne
- spondyloliza kręgozmyk
Wywiad:
- pacjenci po 30rz. albo młodsze nie leczone wcześniej
- ból pojawia się nakońcu zakresu ruchu ( nie może się obrócić tylko cały kręgosłup)
- sztywność poranna ( w nocy krążek się nawadnia i rozciąga bliznę)
- ból jest przerywany, może nagle się nasilać
- postawa zła ograniczenia ruchomości
Testy prowokacyjne:
- dochodzimy do maksymalnych zakresów
- ból będzie odczuwany po badaniu ale pacjent nie będzie czuł się gorzej ( jeśli będzie to będzie znaczyło że ból jest chemiczny lub innego pochodzenia np. nowotwór)
- leczenie trwa długo
- powtarzanie testu ani nie polepsza ani nie pogarsza stanu pacjenta
Zespól uszkodzonego krążka
- uszkodzeniu uległy struktury wewnątrzstawowe
Typy deformacji:
ostra kifoza lędźwiowa - wypadnięcia centralne do tyłu, rzadkie
skolioza reflektoryczna - (przeciwbólowa) wypadnięcie boczne, drażnione są korzenie nerwowe
Wywiad:
- osoby od 20 - 55 rż.( chyba że incydenty wczesniej)
- często nawroty ok. 90%
Dwie drogi powstania:
- jednorazowy silny uraz
- długotrwałe zaburzenia
Dolegliwości nasilają się przed południem (sztywność poranna)
- ból jest stały
- przy mniejszych zmianach pacjenci dobrze czują się w ruchu
Lecznie w stanie ostrym:
- leżenie tyłem, pozycja krzesełkowa
- wskazane uelastycznianie blizny - test Laseque ( prosta noga do góry)
W badaniu:
- zaburzenia postawy
- obecna duża utrata ruchomości
- fenomen centralizacji ( ból się cofa z obwodu do centrum po serii przeprostów wypadnięcie tylno-boczne albo z obwodu kręgosłupa do jego centrum) gorzej jeśli ból schodzi niżej
W tym zespole jest jeszcze 6 zespołów - stopniowe rozszerzone
Głównym celem leczenia zespołów 1-6 jest spowodowanie centralizacji bólu i zmniejszenie deformacji
WYWIAD
Data
Nazwisko
Imię
Adres
Telefon
Data urodzenia Płeć
Zawód wykonywany
Zalecenie ( kto dał lekarz rodzinny, ortopeda czy Zosia Samosia)
Zwolnienie z pracy ze względu na ostatnie zdarzenie? Tak/nie
Jak długo?
Objawy ostatniego zdarzenia ( w którym miejscu)
Obecnie od……………………. Poprawa/bez zmian/ gorzej
Przyczyna jako ( z czym wiąże?) bez przyczyny
Objawy początkowe ( plecy/ udo/noga)
Objawy ciągłe ( plecy/udo/noga) chwilowe
Gorzej zginanie/siadanie/wstawanie przed południem/za dnia/popołudnie
Stanie/chodzenie/leżenie w miejscu/ staniu
Lepiej to samo co wyżej
Przerywany sen? Tak/nie stosunki? Tak/nie poduszki tak/nie
Pozycja nocna na plecach/brzuch/stronaP/L
Łóżko twarde/miękkie/płaskie
Czy dolegliwości się nasilają podczas Kaszel/ kichanie/ głęboki oddech
Pęcherz prawidłowy/nie
Poprzednie zdarzenia 0, 1-5, 6-10 11+ data pierwszego
Szczegóły poprzedniego zdarzenie
Leczenie
Rtg tak/nie Ogólny stan zdrowia dobry/średni/zły
Leki: NLPZ przeciwbólowe sterydy koagulacyjne
Operacje Wypadek
Jeszcze trochę zostało ale już mi się nie chce pisać plecy mnie bolą idę zrobić kilka przeprostów powodzenia